Математика: спец. методика преподавания в дефектологии

Bilim sohasi:
100000 -Gumanitar
Ta`lim sohasi:
110000 – Pedagogika
Ta`lim yoʻnalishi:
5111900 – Defektologiya
1
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA OʻRTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI
NIZOMIY NOMIDAGI
TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
“Maxsus ta`lim metodikalari” kafedrasi
“Matematika oʻqitish maxsus metodikasi”
fanidan
OʻQUV - METODIK KOMPLEKS
Bilim sohasi:
Ta`lim sohasi:
Bakalavriat yoʻnalishi:
100000 - Gumanitar
110000- Pedagogika
5111900 – Defektologiya
2
TOSHKENT – 2014
Annotatsiya
Ushbu oʻquv-uslubiy majmua “Matematika oʻqitish maxsus metodikasi”
fani boʻyicha yaratilgan boʻlib, unda mazkur fanning oʻquv dasturi, ishchi dasturi,
ma`ruza mashg`ulotlarining ta`lim texnologiyasi va amaliy mashg`ulotlarining
ta`lim texnologiyasi jamlangan.
О‘quv-uslubiy majmuani ishlab chiqishga qо‘yiladigan talablarning ON,
YaN va test savollari, mustaqil ta’limni bajarishga doir kо‘rsatmalar, kurs ishi
(loyihasi)ni bajarishga doir kо‘rsatmalar fanning ishchi dasturida, glossariy (asosiy
tushunchalarning izohli lugʻati) talabalarga taqdim etilgan о‘quv adabiyotida о‘z
aksini topgan.
Mazkur oʻquv-uslubiy majmua oliy ta’lim muassasalarining professor –
о‘qituvchilari uchun tavsiya etiladi. Shu bilan birga mazkur о‘quv-uslubiy
majmuadan ilmiy tadqiqotchilar hamda maxsus metodika, xususan matematika
bо‘yicha о‘qitish maxsus metodikasi bilan qiziquvchilar foydalanishlari mumkin.
Tuzuvchi:
p.f.n., dots M.P.Xamidova
oʻqituvchi F.A.Karimova
Oʻquv-uslubiy majmua Nizomiy nomidagi TDPU Ilmiy kengashining 2014
yil 26 avgustdagi 1- sonli qaroriga kо‘ra, о‘quv jarayoniga tatbiq etish uchun
tavsiya etilgan.
3
MUNDARIJA
1. “Matematika oʻqitish maxsus metodikasi” fani boʻyicha oʻquv dasturi
2. “Matematika oʻqitish maxsus metodikasi” fani boʻyicha ishchi dastur
3. Ma’ruza mashg`ulotlari ta’lim texnologiyasi
4. Amaliy mashg`ulotlar ta’lim texnologiyasi
5. Elektron koʻrinishdagi oʻquv adabiyoti
4
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA OʻRTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI
Vazirlikning 2012 yil «____»
____________ dagi «___» - sonli
buyrugʻi bilan tasdiqlangan
Roʻyxatga olindi:
№ BD-5111900- 3.09
2012 yil «____» ________
MATEMATIKA OʻQITISH MAXSUS METODIKASI
FAN DASTURI
Bilim sohasi:
100000 - Gumanitar
Ta`lim sohasi:
110000 – Pedagogika
Ta`lim yoʻnalishi:
5111900 - Defektologiya
5
Toshkent – 2012
6
Fanning oʻquv dasturi Oliy va oʻrta maxsus, kasb-hunar ta`limi oʻquvuslubiy birlashmalar faoliyatini muvofiqlashtiruvchi kengashning 2012 yil «___»
___________ dagi «____»-sonli majlis bayoni bilan ma`qullangan
Fanning oʻquv dasturi Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat Pedagogika
Universitetida ishlab chiqildi.
Tuzuvchilar:
M.P.Xamidova -
Nizomiy nomidagi TDPU «Maxsus
ta`lim metodikalari” kafedrasi dotsenti,
pedagogika fanlari nomzodi
D.B.Yakubjanova -
Nizomiy TDPU “Maxsus ta`lim
metodikalari” kafedrasi katta
oʻqituvchisi
Taqrizchilar:
N.M. Xodjaeva -
Chilonzor tumanidagi 66-yordamchi
maktab direktori
D.A.Nazarova -
Abdulla
Avloniy
nomidagi
XTXMOQTI Maxsus ta`lim kafedrasi
mudiri, p.f.n., dotsent
Fanning oʻquv dasturi Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat pedagogika
universiteti Ilmiy-uslubiy Kengashida tavsiya qilingan (2012 yil ______ dagi «__»
- sonli bayonnoma)
7
Kirish
Ushbu dastur aqli zaif va eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maxsus ta`lim
muassasalarida matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining umumiy
masalalari, ya`ni fanning predmeti, maqsad va vazifalari, oʻqitishning umumiy va
maxsus didaktik tamoyillari, ta`limni tashkil etish shakllari va ta`limni
rejalashtirish vosita va metodlari, shuningdek, aqli zaif va eshitishida nuqsoni
boʻlgan bolalarga matematikani oʻqitish jarayonida korrektsion-pedagogik ishlarni
olib borish xususiyatlari hamda matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining
xususiy masalalari kabi masalalarini qamraydi.
Oʻquv fanining maqsadi va vazifalari
Matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursini oʻqitishdan maqsadtalabalarda aqli zaif va eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalarga maxsus ta`lim
muassasalarida matematika oʻqitishning umumiy va xususiy masalalari haqidagi
bilim, koʻnikma va malakalarni shakllantirish hamda rivojlantirishdan iborat.
Matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursi Defektologiya fakulteti
talabalarini kar va zaif eshituvchi bolalar maktablarining boshlangʻich sinflarda
hamda yordamchi mehnat ta`limi maktablarida matematika oʻqitishni amalga
oshirish uchun tayyorlashga moʻljallangan.
Dastur ikki boʻlimdan iborat:
I boʻlim. Matematika asoslari va yordamchi mehnat ta`limi maktabida
matematika oʻqitish maxsus metodikasi.
II boʻlim. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktablarida matematika oʻqitish
maxsus metodikasi.
I boʻlim quyidagilarni oʻz ichiga oladi. Matematika asoslari va yordamchi
mexnat ta`limi maktabda matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining
maqsadi - defektolog talabalarga matematika asoslarini oʻrgatish, qaysiki, bu
bilimlar ularga matematika oʻqitish metodikasini ancha ongli oʻzlashtirishga
koʻmaklashadi; yordamchi mexnat ta`limi maktab oʻquvchilarining matematik
tasavvurlarini tarkib toptirish xususiyatlarini ochib berish, aqli zaif bolalarning
matematik bilim, koʻnikma va malakalarni egallashdagi qiyinchiliklarni koʻrsatish
va bu qiyinchiliklarni bartaraf qilish yoʻllarini topishga yordam berishdan iborat.
II boʻlim quyidagilarni oʻz ichiga oladi:
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktablarida matematika fan sifatida
oʻqishning barcha yillarida oʻrganilishi munosabati bilan mazkur kursni har bir
defektolog oʻquv va oʻqishdan tashqari ishlarda uni olib borish uchun bilishi shart.
Mazkur kursning asosiy vazifasi quyidagilardir:
 Talabalarni «Matematika oʻqitish maxsus metodikasi» boʻlimlari yuzasidan
defektolog uchun zarur boʻlgan nazariy va uslubiy bilimlar bilan qurollantirish.
8
Fan boʻyicha talabalarning bilimiga, koʻnikma va malakasiga
qoʻyiladigan talablar
Matematika oʻqitish maxsus metodikasi oʻquv fanini oʻzlashtirish jarayonida
amalga oshiriladigan masalalar doirasida talaba:
 aqli zaif va eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maxsus ta`lim muassasalarida
matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining umumiy masalalari, ya`ni
predmeti, maqsad va vazifalari, oʻqitishning umumiy va maxsus didaktik
tamoyillari, predmet mazmuni, ta`limni tashkil etish shakllari va ta`limni
rejalashtirish, vosita va metodlari, shuningdek, aqli zaif va eshitishida nuqsoni
boʻlgan bolalarga matematikani oʻqitish jarayonida korrektsion-tarbiyaviy ishlarni
bajarish xususiyatlari hamda matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining
xususiy masalalari haqidagi bilimlarni bilish kerak;
 matematika asoslari, yordamchi mexnat ta`limi maktabda matematika oʻqitish
maxsus metodikasi hamda eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida
matematika oʻqitish maxsus metodikasi boʻyicha nazariy bilimlarni egallagan
boʻlishi va nazariy bilimlarni amaliyotda qoʻllay olish, matematika oʻqitishga
ijodiy izlanuvchanlik bilan yondoshish; matematika oʻqitish sohasida oʻz bilim va
malakalarini mustaqil ravishda toʻldirib borish koʻnikmalariga ega boʻlishi
kerak;
 yordamchi mexnat ta`limi va eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktab ta`limida
«Matematika» darslarini tahlil qila olish, «Matematika» darslari uchun an`anaviy
va noan`anaviy darslar reja-matnlarini tuza olish, darslarda qoʻllash uchun zarur
didaktik materiallarni tayyorlay olish, matematika boʻyicha sinfdan tashqari
ishlarni tashkil eta olish va tadbirlarni oʻtkaza olish, hosil qilingan nazariy va
uslubiy bilimlarni kar va zaif eshituvchi bolalarni matematika oʻqitish amaliyotida
qoʻllay bilish, matematika darslaridan aqli zaif va eshitishda nuqsoni boʻlgan
oʻquvchilarni tarbiyalash va rivojlantirish vositasi sifatida foydalanish
malakalariga ega boʻlishi kerak.
Fanning oʻquv rejadagi boshqa fanlar bilan oʻzaro bogʻliqligi
va uslubiy jihatdan uzviy ketma – ketligi
Matematika oʻqitish maxsus metodikasi fani ixtisoslik fani hisoblanib, 5 – 6 –
semestrlarda oʻqitiladi. Dasturni amalga oshirish oʻquv rejasida rejalashtirilgan
«Oligofrenopedagogika»,
«Surdopedagogika»,
«Oligofrenopsixologiya»,
«Surdopsixologiya», «Ona tili oʻqitish maxsus metodikasi», «Pedagogik mahorat»,
«Pedagogik texnologiya», «Tarbiyaviy ishlar maxsus metodikasi» kabi fanlar
boʻyicha talabalardan etarli bilim va koʻnikmalarga ega boʻlishlik talab etiladi.
Fanning ta`limdagi oʻrni
Talabalar nazariyada olgan bilim, malaka va koʻnikmalarini rivojlanishida
nuqsoni mavjud bolalar maxsus maktab, maktab-internatlaridagi amaliyotda
9
takomillashtiradilar. Nazariy bilimlarini ilk bor hayotga tatbiq etish koʻnikmalari
hosil qilinadi. SHuning uchun ushbu fan asosiy ixtisoslik fani hisoblanadi,
defektolog kadrlarni tayyorlash jarayonida muhim ahamiyatga egadir.
Fanni oʻqitishda zamonaviy axborot va pedagogik texnologiyalar
Talabalarning matematika oʻqitish maxsus metodikasi fanini oʻzlashtirishlari
uchun oʻqitishning ilgʻor va zamonaviy usullaridan foydalanish, zamonaviy
pedagogik va axborot texnologiyalarini tadbiq qilish muhim ahamiyatga egadir.
Matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursini oʻrganishda talabalarning oʻrta
maktabda olgan bilimlariga tayaniladi va matematika asoslarini mustaqil ravishda
takrorlash nazarda tutiladi. Mazkur fanni oʻqitish jarayonida zamonaviy metodlar,
pedagogik va axborot kommunikatsion texnologiyalarini qoʻllanilishi nazarda
tutilgan.
- maxsus pedagogika yoʻnalishlari boʻyicha ma`ruzalar darslarida zamonaviy
kompyuter texnologiyalari yordamida prezeptatsion va elektoron texnologiyalar;
- rivojlanishida nuqsoni mavjud bolalar ta`lim-tarbiya jarayonini tashkil etish,
shakllari, usullari, tamoyillari boʻyicha mavzularda oʻtkaziladigan amaliy
mashgʻulotlarda «Aqliy hujum», «BBB» kabi pedagogik texnologiyalardan;
- rivojlanishida nuqsoni mavjud bolalar maxsus korrektsion mashgʻulotlar
tashkil etish usullarini aniqlash, tahlil etish boʻyicha amaliy mashgʻulotlarda kichik
guruh munosabatlari, «PMK», «FSMU», «Elkan», «3 bosqichli intervyu»,
«Gamburger» texnologiyalarini qoʻllash nazarda tutiladi.
Asosiy qism
Fanning nazariy mashgʻulotlarining mazmuni
Yordamchi maktabda matematika oʻqitish maxsus metodikasi
Toʻplamlar nazariyasi elementlari
Toʻplam tushunchasi. Toʻplamlarning elementlari. Boʻsh toʻplam. Qism toʻplam.
Toʻplamlar oʻrtasidagi munosabatlar. Toʻplamlarning kesishmasi (koʻpaytmasi).
Toʻplamlarning birlashmasi (yigʻindisi). Toʻplamlarning ayirmasi. Universal
toʻplam. Toʻplamlarning dekart koʻpaytmasi. Akslantirishlar. Ekvivalentlar
munosabati. Toʻplamlarning quvvati. Sonli toʻplamlar haqida tushuncha.
Nomanfiy butun sonlar
Natural son tushunchasining mantiqi. Natural sonlar qatorining aksiomalari.
Yigʻindining xossalari. Ayirmaning xossalari. Koʻpaytmaning xossalari.
Boʻlinmaning xossalari. Sonlarning boʻlinish belgilari. 2 va 5 ga, 4 va 25 ga va 50
ga boʻlinish belgilari. 3 ga 9 ga va 6 ga, 12 ga, 15 ga boʻlinish belgilari. 7 ga, 11 ga
va 13 ga boʻlinish belgilari.
10
Tub va murakkab sonlar
Sonlarni tub koʻpaytuvchilarga ajratish. Sonlarning umumiy boʻluvchilari.
Berilgan sonlarning EKUB ni topish. Eng katta umumiy boʻluvchi haqidagi
teoremalar. Sonlarning EKUK (boʻlinuvchisini) topish.
Pozitsion sanoq sistemasi
Sanoq sistemasi toʻgʻrisida tushuncha. Pozitsion va pozitsion boʻlmagan sanoq
sistemalari. Oʻnli sanoq sistemasi. Biror sistemadagi sondan oʻnli sistemaga oʻtish.
Oʻnli sistemadagi sondan boshqa sistemdagi songa oʻtish. Ikkilik sanoq sistemasi.
Oddiy kasrlar
Kasr tushunchasi. Kasrlarni hosil qilish. Kasrlarning yozilishi, surat va mahraj
tushunchalari bilan tanishtirish. Kasrlarni taqqoslash. Toʻgʻri va notoʻgʻi kasrlar.
Aralash son tushunchalari. Kasrlarni qisqartirish. Kasrlarni qoʻshish va ayirish.
Kasrlarni koʻpaytirish va boʻlish.
Oʻnli kasrlar
Oʻnli kasrlarni hosil qilish. Oʻnli kasrlarning yozilishi va oʻqilishi. Kasrlarni
taqqoslash. Oʻnli kasrlarni qoʻshish va ayirish. Oʻnli kasrlarni koʻpaytirish va
boʻlish. CHeksiz oʻnli davriy kasrlar.
Yordamchi maktabda matematika oʻqitish uslubiyatining
umumiy masalalari
Matematika oʻqitish uslubiyatining boshqa fanlar va ta`limning boshqa
uslubiyatlari bilan bogʻliqligi
Matematika oʻkitish maxsus metodikasining eng avvalo boshlangʻich
matematika oʻqitish uslubiyati bilan bogʻliqligi. Matematika oʻqitish maxsus
metodikasining aqli zaif bolalar tarbiyashunosligi (oligofrenopedagogika) va
umumiy ruxshunoslik fanldari (psixologiya) bilan bogʻliqligi. Maxsus matematika
oʻqitish metodikasining aqli zaif bola ruxshunosligi bilan bogʻliqligi. Matematika
oʻqitish maxsus uslubiyatining ta`limni boshqa uslubiyatlari: tabiatshunoslik,
joʻgʻrofiya, tarix, rasm, chizmachilik, jismoniy tarbiya va mehnat ta`limi bilan
bogʻliqligi.
Yordamchi maktabda matematika oʻqitish vazifalari va mazmuni
Yordamchi maktabda matematika oʻqitishning ta`limiy, tarbiyaviy korrektsion
rivojlantirish va amaliy vazifalari. Yordamchi maktabda matematika oʻqitish
kursining mazmuni: nomanfiy butun sonlar arifmetikasi, kasrlar, asosiy miqdorlar
arifmetikasi, koʻrsatmali geometriya elementlari. Arifmetik masalalar.
Matematikadan oʻquv dasturi. Yordamchi maktablar uchun matematikadan oʻquv
dasturining tuzilish tamoyillari. Oʻquv dasturini tuzishda, yordamchi maktab
oʻquvchilari tarkibini, ularning matematik materialni oʻzlashtirish xususiyatlarini
va oʻquvchilarning matematik oʻqitishga tayyorgarliklarini hisobga olish. Aqli zaif
oʻquvchini oʻqitish, tarbiyalash va bilish faoliyatini korrektsiyalashni birga olib
borish. Rivojlanish darajasi va aqliy imkoniyatlari turli boʻlgan oʻquvchilarga
oʻquv talablarini differentsiyalash. Oʻquv materialini joylashtirishda kontsentrizm
11
talabiga amal qilish, har bir kontsentrning vazifalari. Yordamchi maktab
oʻquvchilari tomonidan egallanadigan bilim, koʻnikma va malakalar hajmi.
Yordamchi mehnat ta`limi maktab oʻquvchilarining matematik bilimlarni
egallash xususiyatlari
Aqli zaif bolalarning arifmetik va geometrik materialni oʻzlashtirish
xususiyatlari, umumiy va individual qiyinchiliklar va ularning kelib chiqish
sabablari.
Oʻquvchilarning masalalar echishdagi xususiyatlari.
Matematika oʻqitish usullari
Yordamchi maktabda matematika oʻqitish usullarinining matematika
oʻqitishning muayyan didaktik vazifalari, mazmuni, vositalari va matematika
oʻqitishni tashkil qilish shakllariga bogʻliqligi. Yordamchi maktabning quyi va
yuqori sinflarida matematika oʻqitishda turli metodlardan foydalanishning oʻziga
xosligi. Bitta sinf sharoitida oʻqitish metodlarini tanlashda aqli zaif
oʻquvchilarning bilish faoliyati xususiyatlarini va ularning rivojlanish darajasi har
xilligini hisobga olish. Oʻqitish jarayonida didaktik oʻyinlarning ahamiyati.
Oʻqituvchining matematika darsiga tayyorlanishi. Matematika oʻqitish maxsus
metodikasidan oʻquv materialini rejalashtirish: chorak rejalari, tematik reja,
kundalik ish rejalari. Dars reja-konspektiga qoʻyilgan talablar.
Yordamchi mehnat ta`limi maktabida matematika darsi
Matematika darslarining turlari. Matematika darslari turlarining dars
maqsadiga muvofiq boʻlishi. Matematika darslarining bosqichlari. Yordamchi
maktabda matematika darsiga qoʻyiladigan asosiy talablar.
Matematika darslari sistemasi. Matematekadan uy ishlari: mazmuni, hajmi,
(oʻquvchilarning individual imkoniyatlarini hisobga olish). Matematikadan
oʻquvchilarning bilimlarini tekshirish. Ogʻzaki soʻrash. Mustaqil yozma ishlar.
Nazorat ishi va matematik bilimlarni oʻzlashtirish darajasi turli boʻlgan
oʻquvchilarga tabaqalashtirilgan talablar. Matematika darslarida didaktik oʻyin
materiallari.
Yordamchi maktabda matematika darsi. Matematika darslari turlarining dars
maqsadiga muvofik boʻlishi. Yordamchi maktabda matematika darsiga
qoʻyiladigan asosiy talablar. Matematika darslari sistemasi. Matematikadan uy
ishlari: mazmuni, hajmi, (oʻquvchilarning individual imkoniyatlarini hisobga
olish). Matematikadan oʻquvchilarning bilimlarini tekshirish. Ogʻzaki soʻrash.
Mustaqil yozma ishlar. Nazorat ishi. Matematik bilimlarni oʻzlashtirish darajasi
turli boʻlgan oʻquvchilarga tabaqalashtirilgan talablar. Oʻqituvchining matematika
darsiga tayyorlanishi. Matematikadan oʻquv materialini rejalashtirish: chorak
rejalari va kundalik ish rejalari. Dars reja-konspektiga qoʻyilgan talablar.
Matematikadan dasturda belgilangan oʻquv materialini oʻzlashtirmovchi
oʻquvchilar uchun individual dastur. Yordamchi maktabda matematika oʻqitish
vositalari. Yordamchi maktab oʻquvchilari uchun matematika darsliklari.
12
Darslikning vazifasi, mazmuni, tuzilishi, bezatilishi. Darslikda mashqlarning
tabaqalashtirilganligi. Matematika darslarida didaktik oʻyin materiallari.
Yordamchi mehnat ta`limi maktabida matematika oʻqitish
metodikasining xususiy masalalari
Yordamchi maktabda matematika oʻqitishga tayyorgarlik davri.
Matematika ta`limiga tayyorgarlik davri zarurligi. Matematika oʻqitishda
tayyorgarlik davrining asosiy vazifalari. Oʻqituvchining oʻquvchilarni
matematikadan oʻquv mashgʻulotlariga tayyorgarligini har tomonlama oʻrganishi.
Yordamchi maktabning 1-sinfiga kelgan aqli zaif oʻquvchilarning narsalarning
kattaligi haqida, fazoviy, vaqtga oid va miqdoriy tasavvurlarining holatini
oʻrganish. Tayyorgarlik davrida matematika darslarini tashkil qilish, koʻrgazma
qoʻllanmalar, tarqatma materiallar, didaktik oʻyinlar. Tayyorgarlik davrida
oʻquvchilarning nutqini oʻstirish, aqliy va oʻquv faoliyatiga oid malakalarni
shakllantirish.
Birinchi oʻnlikni oʻrganish metodikasi
Oʻn ichida sonlarni nomerlashni oʻrganish sistemasi, mazmuni. oʻquvchilarni
birinchi oʻnlik sonlari bilan tanishtirish metodikasi (sonlarni hosil qilish, har bir
sonning sonlar qatorida tutgan oʻrni. 10 ichida sanash, sonlar tarkibi). Natural
qatordagi sonlarni taqqoslash. Nol soni va nol raqami bilan tanishtirish.
Oʻqoʻvchilarning sanoq malakalarini mustahkamlash uchun mashqlar turlari. 10
ichida oʻqish va ayirishni oʻrganish vazifalari 10 ichida qoʻshish va ayirishni
oʻrgatishda koʻrsatma qoʻllanmalar va didaktik materiallar. Qoʻshish va ayirish
usullari bilan tanishtirish. Oʻquvchilarni qoʻshish va ayirishni tashkil
etuvchilarning nomlari va natijalari bilan tanishtirish.
Yordamchi maktabda nomerlashni oʻrganish metodikasi
Raqamlashni oʻrganish vazifalari. 20 ichida sonlarni rakamlashni oʻrganish
metodikasi. 100 ichida sonlarni raqamlashni oʻrganish metodikasi. 1000 ichida
sonlarni raqamlashni oʻrganish metodikasi. Koʻp xonali sonlarni raqamlashni
oʻrganish metodikasi. Metod va usullar, koʻrsatma qoʻllanmalar, mashqlar turi,
didaktik oʻyinlar sistemasi.
100 ichida nomerlash va arifmetik amallarni
oʻrganish metodikasi
Qoʻshish va ayirish oʻrganish bosqichlari. Qoʻshish va ayirish amallarini
oʻrganishda yordamchi maktab oʻquvchilarida uchraydigan asosiy qiyinchiliklar.
20 ichida oʻnlikdan turib qoʻshish va ayirishni oʻrganish metodikasi. 100 ichida
qoʻshish va ayirishni oʻrganish metodikasi. 20 ichida oʻnlikdan oʻtish bilan
qoʻshish va ayirish. 100 ichida xonalardan oʻtmasdan qoʻshish va ayirish
metodikasi.kushish va ayirishning Yozma usullarini oʻrganish metodikasi 100
ichida xonadan oʻtib qoʻshish va ayirish metodikasi. Metod va usullar, koʻrsatma
qoʻllanmalar, mashqlar turlari, didaktik oʻyinlar sistemasi.
13
Jadvalda va jadvaldan tashqari koʻpaytirish va boʻlishni
oʻrganish metodikasi
Jadvalda koʻpaytirish va boʻlishni oʻrganish vazifalari. Yordamchi maktab
oʻquvchilarining jadvalda koʻpaytirish va boʻlishni egallash xususiyatlari. Jadvalda
koʻpaytirish va boʻlishni oʻrganishda koʻrsatma qoʻllanmalar va didaktik
materiallar. Yordamchi maktabda jadvalda koʻpaytirish va boʻlishni oʻrganish
metodikasi.
Koʻpaytirish va boʻlishning oʻzaro bogʻliqligi. Oʻquvchilarni
koʻpaytirish va boʻlishni tashkil etuvchilari nomlari va natijalari bilan tanishtirish.
Sonlarni bir necha marta orttirish va kamaytirish. Koʻpaytirishning oʻrin
almashtirish va guruhlash xossalari. Nolni koʻpaytirish va nolga koʻpaytirish.
Koʻpaytirish va boʻlishning noma`lum tashkil etuvchilarni topish. Koʻpaytirish va
boʻlishni tekshirish. Mazmunga koʻra boʻulish. Qoldiqli boʻlish bilan tanishtirish.
Jadvaldan tashqari koʻpaytirish va boʻlish metodikasi. Jadvaldan tashqari
koʻpaytirish va boʻlishni oʻrganish metodlari va usullari. «Birinchi va ikkinchi
darajali amallar» tushunchasi bilan tanishtirish. Arifmetik amallarni bajarish tartib
qoidalari. Nomanfiy butun sonlarni koʻpaytirish va boʻlishni oʻrganish metodikasi.
Yordamchi maktabda asosiy miqdorlar va ular oʻlchovlarini oʻrganish
metodikasi
Miqdor, oʻlchov birliklarini oʻrganishning roli va ahamiyati. Miqdorlar va ular
oʻlchov birliklarini oʻrganishdagi asosiy qiyinchiliklar va ularning kelib chiqish
sabablari. Ularning oldini olish va bartaraf qilish yoʻllari. Baho, uzunlik, massa
hajm (sigʻim) oʻlchov birliklarini oʻrganish metodikasi. Uzunlik oʻlchovini
tayyorlash va oʻlchash boʻyicha amaliy ishlar. Koʻrsatma qoʻllanmalar va didaktik
materiallar.
Vaqt oʻlchovlarini oʻrganish metodikasi
Yordamchi maktab oʻquvchilari vaqt tasavvurlarining oʻziga xosligi. Vaqt
oʻlchovlarini oʻrganishda qoʻllaniladigan koʻrsatma qoʻllanmalar, didaktik
materiallar, arifmetik oʻyinlar. Aqli zaif oʻquvchilarning oʻlchovlarni
oʻrganishdagi asosiy qiyinchiliklari. Ularning kelib chiqish sabablari. Vaqt
oʻlchovlarini oʻrganish metodikasi va tartibi. Vaqtga oid tasavvurlarini tarkib
toptirish. Navbatchilik kalendari, tabel kalendar. Yirtma kalendar, soat tsiferblati
bilan ishlash. Soatga qarab vaqtni belgilash. Vaqt oʻlchovlarida ifodalangan sonlar
ustida amallar bajarish.
Miqdorlarni oʻlchashda hosil boʻlgan sonlar va ular ustida amallar
bajarishni oʻrganish metodikasi
Yordamchi maktab oʻquvchilarini bu mavzuni oʻzlashtirishdagi xususiyatlari,
qiyinchiliklar. Miqdorlarni oʻlchashda hosil boʻlgan sonlarni maydalash va
yiriklash. Qoʻshish va ayirish, koʻpaytirish va boʻlishni oʻrganish usullari.
14
Oddiy kasrlarni oʻrganish metodikasi
Yordamchi maktab matematika dasturida oddiy kasrlarning tutgan oʻrni.
Oddiy kasrlarni oʻrganishda koʻrsatma qoʻllanmalar va didaktik materiallar.
Kasrlarning hosil boʻlishi jarayoni bilan tanishtirish. Su`rat va mahraj
tushunchalari. Kasrlarning turlari. Kasrlarni taqqoslash. Mahraji bir xil kasrlarni va
aralash sonlarni qoʻshish va ayirish. Oddiy kasrlarni butun songa koʻpaytirish va
boʻlish tartibi: 1. Kasrni butun songa koʻpaytirish. 2. Aralash sonni butn songa
koʻpaytirish. Kasrni va aralash sonni butun songa boʻlish. Sonning bir va bir necha
ulushini topish.3.10. Yordamchi maktabda geometrik materialni oʻrganish
metodikasi. Yordamchi maktabda geometrik materialni oʻrganishning asosiy
vazifalari va mazmuni. Koʻrsatma, qoʻllanmalar, didaktik materiallar.
Chizmachilik va oʻlchash asboblari. Geometrik materialni oʻrganishda asosiy
metod va usullar. Yordamchi maktabning quyi va yuqori sinflarida geometrik
materialni oʻrganishni tashkil qilish. Chizish va oʻlchash boʻyicha amaliy ishlar.
Geometrik materialni oʻrganish orqali, oʻquvchilarning geometrik va fazoga oid
tasavvurlarini rivojlantirish va korrektsiyalash. Nuqta, toʻgʻri chiziq va egri chiziq,
toʻgʻri chiziq kesmasi, nurni oʻrganish metodikasi. Chizgʻich bilan ishlash. Aylana
va doirani oʻrganish metodikasi. Sirkul bilan ishlash. Burchaklar va
koʻpburchaklarni oʻrganish metodikasi. Geometrik figuralarning perimetri,
koʻpburchakning perimetrini oʻlchash va hisoblash bilan tanishtirish. Geometrik
figuralarning yuzini oʻrganish metodikasi. Yuz oʻlchov birliklari bilan tanishtirish.
Geometrik figuralarning yuzini oʻlchash va hisoblash metodikasi. Geometrik
jismlarni oʻrganish metodikasi. Geometrik jismlarning yon sirtlari va toʻla sirti
bilan tanishtirish metodikasi. Parallelepiped (kub) ning yon sirtlari va toʻla sirtini
oʻlchash hamda hisoblash. Oʻnli kasrlarni oʻrganish tartibi: oʻnli kasrlarni hosil
qilish; yozilishi va oʻqilishi; oʻnli kasrlarni taqqoslash; kasrlarning asosiy
xossalari; kasrlarni qoʻshish va ayirish, koʻpaytirish va boʻlish. Oʻnli kasrlarni
oddiy kasr koʻrinishida va aksincha yozish. Foizlarni oʻrganish uslubiyati.
Foizlarga doir masalalar echish. Yordamchi maktabda arifmetik masalalar echish
metodikasi. Masala echishda aqli zaif oʻquvchilar tomonidan yoʻl qoʻyiladigan
xatolar. Sodda va murakkab masalalar haqida tushuncha. Masala echish
bosqichlari. Sodda arifmetik masalalarni echish uslubiyati. Sodda masalalar xillari.
Sodda masalalar echishdan murakkab masalalar echishga oʻtish uslubiyati.
Murakkab masalalar echish metodikasi. Metod va usullar, koʻrsatma materiallar,
mashqlar turlari. Yordamchi maktabda geometrik materialni oʻrganish metodikasi.
Geometrik materiallarni oʻrganishning asosiy vazifalari va mazmuni. Koʻrsatma
qoʻllanmalar, didaktik materiallar. Yordamchi maktabning quyi va yuqori
sinflarida geometrik materialni oʻrganishni tashkil qilish. Nuqta, nur, toʻgʻri chiziq
va egri chiziq, toʻgʻri chiziq kesmasi. Berilgan kesmalarni chizish va oʻlchash
boʻyicha amaliy ishlar, chizgʻich bilan ishlash. Aylana va doirani oʻrganish
metodikasi. TSirkul bilan ishlash. Yuqori sinflarda geometrik jismlarni oʻrganish
metodikasi. Parallelopiped (kub)ning yon sirtlari va toʻla sirtini oʻlchash va
hisoblash. Hajm haqida tushuncha. Jismlarning hajmini oʻlchash metodikasi.
15
Hajm haqida tushuncha. Jismlarning hajmini oʻlchash metodikasi
Parallelepiped (kub) ning hajmini oʻlchash va hisoblash
Yordamchi maktabda matematikadan sinfdan tashqari ish
Matematikadan aqli zaif oʻquvchilar bilan oʻtkaziladigan sinfdan tashqari
ishlarning ahamiyati. Sinfdan tashqari ishlarni tashkil qilishda bolalarning
qiziqishlarini hisobga olish. Sinfdan tashqari ish turlari: matematik un minutliklar,
matematik kechalar, matematik toʻgarak, matematik olimpiadalar, matematik
devoriy gazetalar, «matematik burchak» tashkil etish, matematik ekskursiyalar.
YOrdamchi mexnat ta`limi maktabining quyi va yuqori sinflarida oʻtkaziladigan
sinfdan tashqari ishlar mazmuni va metodikasi. Foizni kasr songa almashtirish.
Sonning bir va bir necha foizini topish va bir foizi boʻyicha sonni topish. Foizlarni
hisoblash uchun jadval tuzish.
Amaliy mashgʻulotlarni tashkil etish
boʻyicha koʻrsatma va tavsiyalar
Amaliy mashgulotlarda talabalar matematika asoslari va matematika oʻqitish
maxsus metodikasida olgan nazariy bilimlarni amaliy jixatdan qoʻllashga
oʻrganadilar, shuningdek amaliy mashgʻulotlarda talabalar yordamchi mexnat
ta`limi maktabida «Matematika» dasturi, darsliklari, darslarini tahlil qila olish,
«Matematika» boʻyicha an`anaviy va noan`anaviy darslar uchun reja-matn tuza
olish, darslarda qoʻllash uchun zarur didaktik materiallarni tayyorlay olish,
matematika boʻyicha sinfdan tashqari ishlarni tashkil eta olish va tadbirlarni
oʻtkaza olish, hosil qilingan nazariy va uslubiy bilimlarni aqli zaif bolalarga
matematikani oʻqitish amaliyotida qoʻllay bilish, matematika darslarida aqli zaif
oʻquvchilar bilan korrektsion-pedagogik ishlarni olib borishga oʻrganadilar.
Amaliy mashgʻulotlarning taxminiy tavsiya etiladigan mavzulari:
1. Toʻplamlar nazariyasi elementlari.
2. Natural sonlar qatori va sanoq sistemasi.
3. Qoʻshish, ayirish, koʻpaytirish va boʻlish nazariyasi.
4. Miqdorlar va ularni oʻlchash.
5. Oddiy kasrlar.
6. Unli kasrlar. Foizlar.
7. Geometriya materiali.
8. Yordamchi maktabda matnli masalalar ustida ishlash metodikasi.
9. Yordamchi maktabda geometrik materialni oʻrganish metodikasi.
Matematika ukitish maxsus metodikasi fanidan rejalashtirilgan amaliy
mashgʻulotlari butun kurs mazmunini qamrab olgan.
Auditoriyaga moʻljallangan amaliy mashgʻulotlarida matematika ukitishda
maxsus ta`lim jarayonining oʻziga xosligi, ta`lim usullari va tashkil etish shakllari,
aqli zaif oʻquvchilarining matematik bilimlarni egallash xususiyatlari, tayyorgarlik
davri, birinchi oʻnlikni oʻrganish, ikkinchi kontsertni oʻrganish, birinchi yuzlikni
oʻrganish metodikasi, jadval va jadvaldan tashqari koʻpaytirish va boʻlish, asosiy
miqdorlar va ular oʻlchovlarini oʻrganish, vaqt oʻlchovlarini oʻrganish, oddiy
16
kasrlarni oʻrganish, oʻnli kasrlarni va foizlarni oʻrganish, matnli masalalar ustida
ishlash, geometrik materialni oʻrganish metodikalari bilan tanishadilar.
Mashgulot davomida reja-matnlari yoziladi, taqvim rejalar tuziladi.
Maktablarda oʻtkaziladigan amaliy mashgʻulotlarida matematika buyicha darslar
kuzatiladi va taxlil qilinadi. Tahlil uchun aloxida daftar tutiladi.
Amaliy mashgʻulotlarning taxminiy tavsiya etiladigan mavzulari:
1. Yordamchi maktabda matematika oʻqitishning vazifalari va mazmuni.
2. Yordamchi maktab oʻquvchilarining matematik bilimlarni egallash
xususiyatlari.
3. Yordamchi maktablar uchun matematikadan oʻquv dasturlari, darsliklar va
oʻquv qoʻllanmalar.
4. Yordamchi maktabda matematika oʻqitish metodlari.
5. Yordamchi maktabda matematika oʻqitishni tashkil qilish.
6. Aqli zaif bolani matematika oʻqitishga tayyorgarlik davri.
7. Birinchi oʻnlikni oʻrganish metodikasi.
a)Ikkinchi kontsertni oʻrganish metodikasi.
b)Birinchi yuzlikni oʻrganish metodikasi.
8. Yordamchi maktabda jadval va jadvaldan tashqari koʻpaytirish va boʻlishni
oʻrganish metodikasi.
9. Yordamchi maktabda asosiy miqdorlar va ular oʻlchovlarini oʻrganish
metodikasi.
10. Miqdorlarni oʻlchashda hosil boʻlgan sonlar va ular ustida amallar bajarishni
oʻrganish metodikasi.
11. Vaqt oʻlchovlarini oʻrganish metodikasi.
12. Yordamchi maktabda oddiy kasrlarni oʻrganish metodikasi.
13. Unli kasrlarni va foizlarni oʻrganish metodikasi.
14. Yordamchi maktabda matnli masalalar ustida ishlash metodikasi.
15. Yordamchi maktabda geometrik materialni oʻrganish metodikasi.
Kurs ishini tashkil etish boʻyicha koʻrsatmalar
Hozirgi vaqtda pedagogika oʻquv yurtlari oldidagi vazifa respublikamiz
maktablari uchun xar tomonlama etuk mutaxassis
kadrlarni tarbiyalab
etishtirishdir
Aqli zaif bolalar ta`lim-tarbiyasi bilan shugʻullanuvchi kadrlarni tayyorlashda
talabalarning tadqiqotchilik, izlanish faoliyatini oʻstirishga qaratilgan mustaqil
ishlarga alohida e`tibor berilmoqda.
Talabalarni mustaqil ijodiy izlanishga yoʻnaltiruvchi faoliyatning qulay
shakllaridan biri kurs ishidir.
Kurs ishini bajarishda talaba ilmiy tadqiqot ishlari olib borish bilan tanishadi,
kurs ishi yordamida talabalarning bilimi, koʻnikma va malakalari, shuningdek,
pedagogik tayyorgarligi, ilmiy metodik fikrlashi amalda koʻrgan va bilganlarini
umumlashtirish koʻnikmalari sinab koʻriladi.
Oʻquv rejasiga muvofiq talaba matematika oʻqitish maxsus metodikasidan
kurs ishini 6 semestrda bajaradi.
17
Kurs loyihasining taxminiy mavzulari:
1. Yordamchi maktabda matematika oʻqitish metodlari.
2. Yordamchi maktabda matematika oʻqitishni tashkil qilish.
3. Yordamchi maktabda baho oʻlchovlarini oʻrganish metodikasi.
4. Yordamchi maktabda uzunlik oʻlchovlarini oʻrganish metodikasi.
5. Yordamchi maktabda massa oʻlchov birliklarini oʻrganish metodikasi.
6. Yordamchi maktabda hajm (sigʻim) oʻlchovlarini oʻrganish metodikasi.
7. Yordamchi maktabda matematika oʻqitishda oʻquvchilarga individual va
differentsirlashgan yondoshuvni amalga oshirish.
8. Aqli zaif bolani matematik oʻqitishga tayyorgarlik davri.
9. Yordamchi maktabda birinchi oʻnlikni oʻrganish metodikasi.
10. 20 ichida nomerlash, qoʻshish va ayirishni oʻrganish metodikasi.
11. 100 ichida nomerlash, qoʻshish va ayirishni oʻrganish metodikasi.
12. Yordamchi maktabda jadvalda koʻpaytirish va boʻlishni oʻrganish
metodikasi.
13. Yordamchi maktabda asosiy miqdorlar va ular oʻlchovlarini oʻrganish
metodikasi.
14. Miqdorlarni oʻlchashda hosil boʻlgan sonlar va ular ustida amallar
bajarishni oʻrganish metodikasi.
15. Yordamchi maktabda vaqt oʻlchovlarini oʻrganish metodikasi.
16. Yordamchi maktabda sodda arifmetik masalalar echish metodikasi.
17. Yordamchi maktabda murakkab masalalar echish metodikasi.
18. Yordamchi maktabning quyi sinflarida geometrik materialni oʻrganish
metodikasi.
19. Yordamchi maktabda matematikadan sinfdan tashqari ish.
20. Yordamchi maktabda oddiy kasrlarni oʻrganish metodikasi.
21. Yordamchi maktabda oʻnli kasrlarni oʻrganish metodikasi.
22. Yordamchi maktab oʻquvchilarning matematik bilimlarini egallash
xususiyatlari.
23. Matematika oʻqitish jarayonida didaktik oʻyinlarning ahamiyati.
24. Yordamchi maktabda koʻp xonali sonlarni oʻrganish metodikasi.
Mustaqil ishni tashkil etishning shakli va mazmuni
Talabalarinng mustaqil ishini tashkil etish, matematika ukitish maxsus
metodikasi fanini muvaffaqiyatli oʻzlashtirishlarida muhim hisoblanadi. Ta`lim
jarayonida olib boriladigan mustaqil ishning turli koʻrinishlari (misol va masalalar
echish, konspektlashtirish, referat yozish, ilmiy metodik adabiyotlar tahlili, mavzu
yuzasidan internet ma`lumotlarini toʻplash) talabalarning ilmiy ma`lumotlarni
tahlil qilishga, umumlashtirish, xulosalar chiqarishga oʻrgatadi.
Tavsiya etilayotgan mustaqil ishlarning mavzulari:
1. Yordamchi mehnat ta`limi maktabida matematika ukitishda didaktik
tamoyillarni amalga oshirish.
2. Yordamchi mehnat ta`limi maktabida matematika ukitish metodlari.
3. Yordamchi mehnat ta`limi maktabida matematika ukitish vositalari
18
4. Yordamchi mehnat ta`limi maktabida «Oʻnlik» mavzusida sonlarni
nomerlashni urgatish metodikasi.
5. Yordamchi mehnat ta`limi maktabida «Yuzlik» mavzusida sonlarni
nomerlashni urgatish metodikasi.
6. Yordamchi mehnat ta`limi maktabida «Minglik» mavzusida sonlarni
nomerlashni urgatish metodikasi.
7. Yordamchi mehnat ta`limi maktabida koʻp xonali sonlarni
nomerlashga oʻrgatish metodikasi.
8. Aqli zaif oʻquvchilarni masala echishga oʻrgatish metodikasining umumiy
yoʻnalishlari.
9. Yordamchi mehnat ta`limi maktabida miqdorlar ustida ishlash metodikasi.
10.Yordamchi mehnat ta`limi maktabida kasrlar ustida ishlash metodikasini
umumiy masalalari.
11.Yordamchi mehnat ta`limi maktabida geometrik materialni oʻrgatish
metodikasining asosiy yoʻnalishlari.
12.Yordamchi mehnat ta`limi maktabida matematikadan sinfdan tashqari ish.
Dasturning informatsion-metodik ta`minoti
Elektron ta`lim resurslari
1. www. tdpu. uz
2. www. pedagog. uz
3. www. Ziyonet. uz
4. www. edu. uz
5. tdpu-INTRANET. Ped
Didaktik vositalar
Didaktik vositalar roʻyxati:
- jihozlar va uskunalar, moslamalar: elektron doska-Hitachi, LCD-monitor,
elektron koʻrsatgich (ukazka).
video-audio uskunalar: video va audiomagnitofon, mikrofon,
kolonkalar.
kompyuter va multimediali vositalar: kompyuter, Dell tipidagi
proektor, DVD-diskovod, Web-kamera, video-koʻz (glazok).
Foydalaniladigan asosiy darsliklar va oʻquv qoʻllanmalar roʻyxati
Asosiy darsliklar va oʻquv qoʻllanmalar
1. Перовa М.Н. Методикa преподaвaния мaтемaтике в специaльной
коррекционной школе. М.: «Влaдос», 1999 г.
2. Сaгaтов A. Ёрдaмчи мaктaбдa мaтемaтикa ўқитиш услубияти. Т.:
«Ўқитувчи», 1993 й.
19
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktablarida
matematika oʻqitish maxsus metodikasi
ASOSIY QISM
Fanning nazariy mashgʻulotlari mazmuni
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi boshlangʻich sinflarida
matematika oʻqitish metodikasining umumiy masalalari
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi boshlangʻich matematika
kursi oʻquv predmeti sifatida
Umumta`lim maktabida matematikani oʻqitishga yondoshishning zamonaviy
tamoyillari. Bu tamoyillarni eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida amalga
oshirish xususiyatlari. Kar va zaif eshituvchi oʻquvchilarga matematikani
oʻqitishning maqsad va vazifalari: ta`limiy, tarbiyaviy, korrektsion.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalarga boshlangʻich sinfda matematika
oʻqitishda didaktik tamoyillarning amalga oshirilishi
Kar va zaif eshituvchi bolalar maktabida matematika darslarida amalga
oshiriladigan umumdidaktik tamoyillar hamda maxsus didaktik tamoyillar.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalarni oʻqitishda ilmiy yondoshuvni amalga
oshirishda bu tamoyillarning ahamiyati.
Alohida didaktik tamoyillarni amalga oshirish xususiyatlari; ta`limning
ilmiyligi tamoyili, hayot bilan bogʻliqlik tamoyili, izchillik va sistemalilik,
koʻrgazmalilik, oʻqitishda polisensorlik, matematik bilimlarni soʻzlashuv nutqini
rivojlantirish bilan birgalikda olib borish tamoyili va boshqalar.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitish
metodlari
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalarni matematikaga oʻqitishda metodlarning
ahamiyati. «Oʻqitish metodi» va «Oʻqitish metodikasi» tushunchalari, ularning
ma`nosi va munosabati. Matematika darsiga tanlanadigan u yoki bu metodlarga
ta`sir etadigan omillar.
Oʻzbekiston Respublikasi «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» hamda «Ta`lim
toʻgʻrisida» gi Qonunga amal qilgan holda oʻqitishning interaktiv metodlaridan
hamda zamonaviy pedagogik texnologiyalardan keng foydalanish.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi boshlangʻich sinflari matematika
darslarida amalga oshiriladigan metodlarga qoʻyiladigan talablar (ilmiylik,
natijaviylik, oʻqitishda ilgʻor ish metodlarini qoʻllash).
Kar va zaif eshituvchi bolalar maktabida matematika oʻqitish jarayonida
muammoli oʻqitish va uni egallagan oʻrni.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitish uslubi
bilimlar tizimi sifatida.
20
Kar va zaif eshituvchi bolalar maktabida qoʻllaniladigan matematika oʻqitish
metodlarini takomillashtirib borish yoʻllari.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitishning
mazmuni, tashkil etilishi va rejalashtirilishi
Kar va zaif eshituvchi bolalar maktabi boshlangʻich sinflarida matematika
oʻqitish boʻyicha dasturlarni tuzish tamoyillari. Eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalar maktabida boshlangʻich matematika kursi mazmuni.
Matematika dasturining boshqa oʻquv fanlari dasturlari bilan bogʻliqligi.
Matematikadan oʻquv ishlarini tashkil etish shakllari. Eshitishida nuqsoni
boʻlgan bolalar maktabida dars – matematika boʻyicha olib boriladigan ishlarning
asosiy tashkiliy shakli sifatida.
Matematika darslari turlari va ularning xususiyatlari. Eshitishida nuqsoni
boʻlgan bolalar maktabi boshlangʻich sinflarida matematika oʻqitishga
qoʻyiladigan didaktik talablar.
Matematik bilimlarni nazorat qilish va hisobga olish. Matematikadan uy
ishlarining bajarilishini tekshirish shakllari. Ogʻzaki savol-javob oʻtkazish va
eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida uning xususiyatlari. Nazorat va
tekshiruv ishlarini oʻtkazish metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematikadan oʻquv ishlarini
rejalashtirish.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi boshlangʻich sinflarida
matematika oʻqitish vositalari
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi boshlangʻich sinflarida
matematika oʻqitishning asosiy vositalari, turlari.
Matematika darsligi - oʻquv jarayoni jihozining asosiy elementi sifatida.
Matematika darsligi va dastur. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida
matematika darsligining asosiy funktsiyalari. Matematika darsligi mazmunining
tavsifnomasi;
 Fan boʻyicha material (amaliy, nazariy, metodologik);
 Pedagogik material (didaktik, tarbiyaviy);
 Yoʻnaltiruvchi material;
 Tasviriy material va uning funktsiyasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi boshlangʻich sinflaridagi
matematika darslarida koʻrgazmali qurollardan foydalanish va koʻrgazmalilik –
didaktik tamoyillarni amalga oshirishda ularning ahamiyati. Eshitishida nuqsoni
boʻlgan bolalar maktabi boshlangʻich sinfidagi matematika darslarida
qoʻllaniladigan koʻrgazmali qurollar turlari va ularga qoʻyiladigan talablar.
Didaktik material. Matematika darslarida ulardan foydalanish imkoniyatlari.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitish
maxsus metodikasi
21
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktablarida
«Oʻnlik» mavzusini oʻrganish metodikasi
Matematika oʻqitishga tayyorgarlik davri. SHuncha, koʻp, kam, tushunchalari
bilan tanishtirish, birinchi oʻnlik sonlarini nomerlashni oʻrgatish, sonni hosil qilish.
Sonni taqqoslash, sonning tarkibi. Raqamlarni yozish, «Oʻnlik» mavzusida
arifmetik amallarni oʻrgatish, hisoblash usullari va yoʻllari.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktablarida
«Yuzlik» mavzusini oʻrganish metodikasi
11 dan 20 gacha boʻlgan sonlarni nomerlashni oʻrganish 21 dan 100 gacha
boʻlgan sonlarni nomerlashni oʻrgatish. 100 ichida qoʻshish va ayirishning hamma
xollari uchun hisoblash usullari, jadvalda koʻpaytirish va boʻlish, jadvaldan
tashqari koʻpaytirish va boʻlishni oʻrgatish.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktablarida
«Minglik» mavzusini oʻrganish metodikasi
1000 ichida sonlarni nomerlash ogʻzaki hisoblash usullari. Qoʻshish va
ayirishning yozma hisoblash usullari. Koʻpaytirish va boʻlishning yozma hisoblash
usullarini oʻrgatish.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktablarida
«Koʻp xonali sonlar» mavzusini oʻrganish metodikasi
Koʻp xonali sonlarni nomerlash. Koʻp xonali sonlar mavzusida qoʻshish va
ayirish amallarini oʻrgatish.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan oʻquvchilarni masala echishga oʻrgatish
metodikasining asosiy yoʻnalishlari
Masalalar ustida ishlashning umumiy masalalari. Kar va zaif eshituvchi
oʻquvchilar tomonidan masalalarni tushunish xususiyatlari. Masalalarni
muvaffaqiyatli echish uchun kar va zaif eshituvchi oʻquvchilarda boʻlishi zarur
boʻlgan malaka va koʻnikmalar. Masala ustida ishlashning asosiy bosqichlari.
Masala mazmuni bilan tanishtirish metodikasi. Masalani tasvirlash. Masalaning
qisqa yozuvini tuzish. Masalani echish yoʻllarini izlash. Masala echimini bir necha
usulda yozilishi. Echilgan masala ustida ish olib borish. Masala echimini
tekshirish. Sonli kontsentlar boʻyicha masalalarni echishga oʻrgatish metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktablarida
miqdorlar ustida ishlash metodikasi
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida asosiy miqdorlarni oʻrgatish
metodikasi. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida miqdorlarni oʻrgatishga
qoʻyiladigan dastur talablari. Kichik yoshdagi maktab oʻquvchilariga asosiy
miqdorlar va ularni oʻrgatishning umumiy metodikasi. Eshitishida nuqsoni boʻlgan
oʻquvchilarda uzunlik haqidagi tasavvurini shakllantirish. Uzunlik oʻlchov
birliklari bilan tanishtirish metodikasi. Eshitishida nuqsoni boʻlgan oʻquvchilarda
22
massa va hajm haqidagi tasavvurlarini tarkib toptirish, ularning oʻlchov birliklari
bilan tanishtirish metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktablarida
kasrlar ustida ishlash metodikasining umumiy masalalari
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi matematika dasturlarida kasr
ustida ishlashning tutgan oʻrni. Kar va zaif eshituvchi bolalar uchun kasrlarni
oʻrganishning ahamiyati. Kasrlar bilan tanishtirishning umumiy metodikasi.
Miqdorlarning ulushlari bilan tanishtirish metodikasi. Kasrlarni oʻrganishdagi
koʻrgazmali vositalar.
Kasrlar ustida amallar bajarishga oʻrgatish metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalarga kasrlarni almashtirishni oʻrgatish. Bir
xil mahrajli kasrlarni qoʻshish va ayirishga oʻrgatish metodikasi. Har xil mahrajli
kasrlarni qoʻshish va ayirishga oʻrgatish metodikasi. Kasrlarni koʻpaytirishga
oʻrgatish metodikasi. Kasrlarni boʻlishga oʻrgatish metodikasi.
Sonning boʻlagini va bir boʻlagi boʻyicha sonni topishga doir masalalarni
echishga oʻrgatish usullari.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktablarida
geometrik materialni oʻrgatish metodikasi
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida geometrik materialni
oʻrgatishga qoʻyiladigan dasturiy talablar. Geometrik materialni oʻrgatishning
koʻrsatmali tavsifi.
Geometrik materialni sonli kontsentrlar boʻyicha oʻrgatish metodikasi.
«Oʻnlik» mavzusida geometrik material ustida ishlash metodikasi. «YUzlik»
mavzusida geometrik material ustida ishlash metodikasi. «Minglik va koʻp xonali
sonlar» mavzusida geometrik material ustida ishlash metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktablarida
algebra elementlariga oʻrgatish metodikasining
asosiy yoʻnalishlari
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida algebra elementlariga oʻrgatish
xususiyatlari.
Maxsus maktabning yuqori sinflarida algebra kursini muvaffaqiyatli
oʻzlashtirish uchun kar va zaif eshituvchi bolalar maktabi boshlangʻich sinflarida
algebra elementlarini oʻrgatishning ahamiyati.
Algebra propedevtikasini oʻrganishning arifmetik va geometrik materiallar
bilan bogʻliqligi. Algebra materiallarini oʻrganishning umumiy masalalari. Sonli
ifodalar ustida ishlash metodikasi. Tenglamalar va tengsizliklar ustida ishlash
metodikasi. Tenglamalar ustida ishlash metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematikadan
sinfdan tashqari ish
23
Matematikadan eshitishida nuqsoni boʻlgan oʻquvchilar bilan oʻtkaziladigan
sinfdan tashqari ishlarning ahamiyati. Sinfdan tashqari ish turlari. Matematik oʻn
minutliklar, matematik kechalar, matematik toʻgarak, matematik devoriy gazetalar,
«Matematik burchak»ni tashkil etish, matematik ekskursiyalar. Eshitishida nuqsoni
boʻlgan bolalar maktabining quyi va yuqori sinflarida oʻtkaziladigan sinfdan
tashqari ishlar mazmuni va metodikasi.
Amaliy mashgʻulotlarni tashkil etish boʻyicha
koʻrsatma va tavsiyalar
Amaliy mashgʻulotlarda talabalar eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktab
ta`limida «Matematika» darslarini tahlil qila olish, «Matematika» boʻyicha
an`anaviy va noan`anaviy darslar uchun reja-matn tuza olish, darslarda qoʻllash
uchun zarur didaktik materiallarni tayyorlay olish, matematika boʻyicha sinfdan
tashqari ishlarni tashkil eta olish va tadbirlarni oʻtkaza olish, hosil qilingan nazariy
va uslubiy bilimlarni kar va zaif eshituvchi bolalarga matematikani oʻqitish
amaliyotida qoʻllay bilish, matematika darslaridan eshitishda nuqsoni boʻlgan
oʻquvchilarni tarbiyalash va rivojlantirish vositasi sifatida foydalanishga
oʻrganadilar. Amaliy mashgʻulotlarni tashkil etish boʻyicha kafedra professor –
oʻqituvchilari tomonidan koʻrsatma va tavsiyalar ishlab chiqiladi. Unda talabalar
asosiy ma`ruza mavzulari boʻyicha olgan bilim va koʻnikmalarini amaliy masalalar
echish orqali yanada boyitadilar. SHuningdek, darslik va oʻquv qoʻllanmalar
asosida talabalar bilimlarini mustahkamlashga erishish, tarqatma materiallardan
foydalanish, ilmiy maqolalar va tezislarni chop etish orqali talabalar bilimini
oshirish, masalalar echish, mavzular boʻyicha koʻrgazmali qurollar tayyorlash va
boshqalar tavsiya etiladi.
Amaliy mashgʻulotlarning taxminiy tavsiya etiladigan mavzulari:
1. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalarning ogʻzaki hisoblash koʻnikmalarini
shakllantirish boʻyicha ish metodikasini egallash.
2. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matnli masalalar ustida
ishlash metodikasi.
3. Kattaliklar va ularni oʻlchash.
4. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida geometrik materialni
oʻrgatish metodikasini egallash.
5. Matematikadan oʻquv ishlarini chorak va mavzuli rejalashtirish.
6. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi matematika darslari tahlili.
7. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi tayyorlov sinf
oʻquvchilarining matematika boʻyicha maktabgacha tayyorgarlik darajasi tahlili.
8. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida 10 lik mavzusini oʻrganish
boʻyicha ish metodikasini egallash.
9. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida 100 lik mavzusini
oʻrganish boʻyicha ish metodikasini egallash.
10. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida 1000 lik mavzusini
oʻrganish boʻyicha ish metodikasini egallash.
24
11. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalarga masalalarni echishni oʻrgatish ni
oʻrganish boʻyicha ish metodikasini egallash.
12. Eshitishida nuqsoni boʻlgan oʻquvchilarni algebra elementlari bilan
tanishtirish boʻyicha ish metodikasini egallash.
13. «Kattalik» mavzusi boʻyicha kar va zaif eshituvchi oʻquvchilar bilan
amaliy ishlarni bajarish metodikasini egallash.
14. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi boshlangʻich sinflarida
geometrik materialni oʻrgatish boʻyicha ish metodikasini egallash.
15.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematikadan sinfdan tashqari
ishlar mazmuni va metodikasi.
Kurs ishini tashkil etish boʻyicha koʻrsatmalar
Hozirgi kunda pedagogika oʻquv yurtlari oldidagi vazifa maxsus ta``lim
muassasalari uchun har tomonlama etuk kadrlarni tarbiyalab etishtirishdir.
Maxsus yordamga muhtoj boʻlgan bolalar tarbiyasi bilan shugʻullanuvchi
kadrlarni tayyorlashda talabalarning tadqiqotchilik faoliyatini oʻstirishga qaratilgan
ishlarga alohida e`tibor berilmoqda.
Kurs ishi kunduzgi boʻlim talabalarini mustaqil ijodiy izlanishga
yoʻnaltiruvchi faoliyatning qulay shakllaridan biridir.
Kurs ishini bajarishda talaba ilmiy tadqiqot ishlari olib borish bilan tanishadi.
Kurs ishi yordamida talabalarning bilish, koʻnikma va malakalari shuningdek,
pedagogik tayyorgarlik, ilmiy-metodik fikrlashi amalda koʻrgan va bilganlarini
umumlashtirish koʻnikmalari sinab koʻriladi. Oʻquv rejasiga muvofiq
Defektologiya yoʻnalishi talabalari 3-kurs 6-semestrda maxsus metodika fanidan
kurs ishini topshiradilar.
Kurs loyihasining taxminiy mavzulari:
1. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitishni
tashkil qilish.
2. Matematika oʻqitishda foydalaniladigan koʻrgazmali vositalar.
3. Kar bolalar maktabining boshlangʻich sinfida son, hisob, nomerlash
tushunchalarini shakllantirish metodikasi.
4. Kar bolalar maktabining boshlangʻich sinfida hisoblash usullarini
shakllantirish metodikasi.
5. Kar bolalar maktabining boshlangʻich sinfida hisoblash koʻnikmalarini
shakllantirishga doir ish turlari va shakllari.
6. Kar bolalar maktabining boshlangʻich sinfida birinchi oʻnlik sonlarini
oʻrgatish metodikasi.
7. Kar bolalar maktabining boshlangʻich sinfida birinchi yuzlik sonlarini
oʻrgatish metodikasi.
8. Kar bolalar maktabining boshlangʻich sinfida ming sonlarini oʻrgatish
metodikasi.
9. Kar bolalar maktabining boshlangʻich sinfida koʻp xonali sonlarni
oʻqitish metodikasi.
25
10. Kar bolalar maktabining boshlangʻich sinfida masalalarni echishga
oʻrgatish masalalari.
11. Kar bolalar maktabining boshlangʻich sinfida algebra elementlarini
oʻrgatish metodikasi.
12. Kar bolalar maktablarida vaqt oʻlchovlarini oʻrgatish metodikasi.
13. Zaif eshituvchi bolalar maktabida matematikadan sinfdan tashqari
ishlarni oʻtkazish metodikasi.
14. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida vaqt oʻlchovlarini
oʻrganish metodikasi.
15. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida asosiy miqdorlar va ular
oʻlchovlarini oʻrgatish metodikasi.
16. Kar oʻquvchilarga geometrik materialni oʻrgatish metodikasi.
17. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida sodda masalalar ustida
ishlash metodikasi.
18. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida murakkab masalalar ustida
ishlash metodikasi.
19. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida besh ichidagi sonlarni
oʻqitish metodikasi.
20. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika darslarida
soʻzlashuv nutqini shakllantirish.
Pedagogik amaliyot mazmuni
Pedagogik amaliyot maxsus maktabgacha muassasalar, umumiy oʻrta ta`lim
muassasalarida oʻtkaziladi va unda talabalar oliy ta`lim muassasasida olgan nazariy
bilimlarini ilk bor hayotga tadbiq etish koʻnikmalarini hosil qiladilar.
Mustaqil ishni tashkil etishning shakli va mazmuni
Talaba mustaqil ishni tayyorlashda «Matematika oʻqitish maxsus metodikasi»
fanining oʻziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda quyidagi shakllardan
foydalanish tavsiya etiladi.
- darslik va oʻquv qoʻllanmalar boʻyicha fan boblari va mavzularni oʻrganish;
- internet ma`lumotlaridan foydalanib, ma`ruzalar qismini oʻzlashtirish;
- maxsus adabiyotlar boʻyicha fanlar boʻlimlari va mavzulari ustida ishlash;
- matematika oʻqitish maxsus metodikasi ta`limi uchun zaruriy didaktik
tarqatma materiallar tayyorlash;
- talabaning oʻquv – ilmiy – tadqiqot ishlarini bajarish bilan bogʻliq boʻlgan
boʻlim va mavzularni chuqur oʻrganish;
- faol va muammoli oʻkitish uslubidan foydalaniladigan oʻquv
mashgʻulotlarini tashkil etish.
Tavsiya etilayotgan mustaqil ishlarning mavzulari:
1. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida boshlangich matematika
kursi oʻquv predmeti sifatida.
2. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida boshlangich sinfida
matematika oʻqitishda didaktik tamoyillarni amalga oshirish.
26
3. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitish
metodlari.
4. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi boshlangich sinflarda
matematika oʻqitish vositalari.
5. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida «Oʻnlik» mavzusini
oʻrganish metodikasi.
6. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida «YUzlik» mavzusini
oʻrganish metodikasi.
7. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida «Minglik» mavzusini
oʻrganish metodikasi.
8. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida koʻp xonali sonlarni
nomerlashga oʻrgatish metodikasi.
9. Eshitishda nuqsoni boʻlgan oʻquvchilarni masala echishga oʻrgatish
metodikasining umumiy yoʻnalishlari.
10. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida miqdorlar ustida ishlash
metodikasi.
11. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida kasrlar ustida ishlash
metodikasining umumiy masalalari.
12. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida geometrik materialni
oʻrgatish metodikasining asosiy yoʻnalishlari.
13. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida algebra elementlariga
oʻrgatish metodikasining asosiy yoʻnalishlari.
14. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida oʻtkaziladigan
matematikadan sinfdan tashqari ish.
Dasturning informatsion-metodik ta`minoti
Elektron ta`lim resurslari
1. www. tdpu. uz
2. www. pedagog. uz
3. www. Ziyonet. uz
4. www. edu. uz
5. tdpu-INTRANET. Ped
Didaktik vositalar
Didaktik vositalar roʻyxati:
- jihozlar va uskunalar, moslamalar: elektron doska-Hitachi, LCD-monitor,
elektron koʻrsatgich (ukazka).
- video-audio uskunalar: video va audiomagnitofon, mikrofon, kolonkalar.
- kompyuter va multimediali vositalar: kompyuter, Dell tipidagi proektor,
DVD-diskovod, Web-kamera, video-koʻz (glazok).
Foydalaniladigan asosiy darsliklar va oʻquv
qoʻllanmalar roʻyxati
Asosiy darsliklar va oʻquv qoʻllanmalar
27
1. Х.Калбаева, Д.Якубжанова Математика. Кар ва заиф эшитувчи
болалар мактабларининг 3-синфи учун дарслик. Т.: «Ғафур Ғулом номидаги
нашриёт-матбаа ижодий уйи», 2007 й.
Qoʻshimcha adabiyotlar
1. Специальная педагогика./Под ред. Н.М.Назаровой/, М.: 2000.
2. Г.Зайцева. Жестовая речь: Дактилология. М.: «Владос», 2002.
3. Сурдопедагогика. /Под ред. Речицкой Е.Г./ М.: «Владос», 2002.
4. Дадахўжаева Н.Х. Математика. Заиф эшитувчи болалар мактаби 2синф учун дарслик. Т.:«Ўқитувчи», 1998 й.
5. Файзиева У.Ю. Математика. Заиф эшитувчи болалар мактаби 1-синф
учун дарслик. Т.: «Ўқитувчи», 1998 й.
28
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O`RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT
PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
Rо‘yxatga olindi:
№___________________
2014 y. «___» _________
“TASDIQLAYMAN”
О‘quv ishlari bо‘yicha prorektor
________________D.U.Ergashev
“___” _________2014 yil
MATEMATIKA OʻQITISH MAXSUS METODIKASI
FANINING
ISHCHI О‘QUV DASTURI
Bilim sohasi:
Ta`lim sohasi:
Ta’lim yoʻnalishi:
100000 – Gumanitar soha
110000 – Pedagogika
5111900 – Defektologiya
Toshkent – 2014
29
Fanning ishchi о‘quv dasturi о‘quv, ishchi о‘quv reja va о‘quv dasturiga muvofiq
ishlab chiqildi.
Tuzuvchilar:
Xamidova M.P.
«Maxsus ta`lim metodikalari” kafedrasi
pedagogika fanlari nomzodi
Taqrizchilar:
M.F.Hakimova
D.A.Nazarova
Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti
“Iqtisodiy pedagogika” kafedrasi
mudiri, p.f.d. , dotsent
A.Avloniy nomidagi XTXQTMOMI
Maxsus ta’lim kafedrasi mudiri,
p.f.n., dotsent
Ushbu ishchi o`quv fan dasturi Oʻzbekiston standartlashtirish, metrologiya
va sertifikatlashtirish agentligidan (“Oʻzstandart” Agentligi) 2013-yil 30-yanvarda
2697:2013 - raqami bilan royxatdan oʻtgan 5111900 Defektologiya ta’lim
yoʻnalishining DTS xamda Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va oʻrta maxsus ta’lim
vazirligining 2012 yil 14 martdagi 107-sonli buyrugʻi bilan tasdiqlangan va BD
5111900-3.08 raqam bilan roʻyxatga olingan “Rivojlanishda nuqsoni boʻlgan
bolalar diagnostikasi” oʻquv fan dasturi asosida ishlab chiqildi .
Fanning ishchi oʻquv dasturi “Maxsus ta’lim metodikalari” kafedrasining
2014 yil “25” iyundagi “_21_” - son yigʻilishida muhokamadan oʻtgan va
fakultet kengashida muhokama qilish uchun tavsiya etilgan.
Kafedra mudiri: ___________ Nurkeldiyeva D.A.
Kafedra mudiri: __________ Amirsaidova SH.M.
Fanning ishchi oʻquv dasturi “Defektologiya” fakultet kengashida
muhokama etilgan va foydalanishga tavsiya qilingan (2014 yil 27 iyundagi -10
sonli bayonnoma).
Fakultet kengashi raisi: __________ Nurmuxamedova L.SH.
Ishchi oʻquv fan dasturi Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika
universitetining kengashida koʻrib chiqilgan va tasdiqlangan.
2014- yil «___» _____________ dagi ___ - sonli majlis bayoni.
Kelishildi: Oʻquv uslubiy boshqarma boshligʻi
______________ Piroxunova F.
30
1. Kirish
Ushbu ishchi oʻquv fan dasturi aqli zaif boʻlgan bolalar maxsus ta`lim
muassasalarida matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining umumiy
masalalari, ya`ni fanning predmeti, maqsad va vazifalari, oʻqitishning umumiy va
maxsus didaktik tamoyillari, ta`limni tashkil etish shakllari va ta`limni
rejalashtirish vosita va metodlari, shuningdek, aqli zaif va eshitishida nuqsoni
boʻlgan bolalarga matematikani oʻqitish jarayonida korrektsion-pedagogik ishlarni
olib borish xususiyatlari hamda matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining
xususiy masalalari kabi masalalarini qamraydi.
1.1. Fanining maqsadi va vazifalari
Matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursini oʻqitishdan maqsad - talabalarda
aqli zaif bolalarga maxsus ta`lim muassasalarida matematika oʻqitishning umumiy
va xususiy masalalari haqidagi bilim, koʻnikma va malakalarni shakllantirish
hamda rivojlantirishdan iborat.
Mazkur kursning asosiy vazifasi quyidagilardir:
 Talabalarni «Matematika oʻqitish maxsus metodikasi» boʻlimlari yuzasidan
defektolog uchun zarur boʻlgan nazariy va uslubiy bilimlar bilan qurollantirish.
 Matematika
oʻqitish maxsus metodikasi kursi talabalarni yordamchi
maktablarida matematika oʻqitishni amalga oshirish uchun tayyorlashdan
iborat.
1.2. Fanni oʻzlashtirishga qoyiladigan talablar
Matematika oʻqitish maxsus metodikasi oʻquv fanini oʻzlashtirish jarayonida
amalga oshiriladigan masalalar doirasida talaba:

matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining umumiy masalalari,
ya`ni predmeti, maqsad va vazifalari, oʻqitishning umumiy va maxsus didaktik
tamoyillari, predmet mazmuni, ta`limni tashkil etish shakllari va ta`limni
rejalashtirish, vosita va metodlari, shuningdek, aqli zaif bolalarga matematikani
oʻqitish jarayonida korrektsion-tarbiyaviy ishlarni bajarish xususiyatlari hamda
matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining xususiy masalalari haqidagi
bilimlarni bilish kerak;
 matematika asoslari, Yordamchi maktabda matematika oʻqitish maxsus
metodikasi bо‘yicha nazariy bilimlarni egallagan boʻlishi va nazariy bilimlarni
amaliyotda qoʻllay olish, matematika oʻqitishga ijodiy izlanuvchanlik bilan
yondoshish; matematika oʻqitish sohasida oʻz bilim va malakalarini mustaqil
ravishda toʻldirib borish koʻnikmalariga ega boʻlishi kerak;
 Yordamchi maktabida «Matematika» darslarini tahlil qila olish,
«Matematika» darslari uchun an`anaviy va noan`anaviy darslar reja-matnlarini tuza
olish, darslarda qoʻllash uchun zarur didaktik materiallarni tayyorlay olish,
matematika bо‘yicha sinfdan tashqari ishlarni tashkil eta olish va tadbirlarni
31
oʻtkaza olish, hosil qilingan nazariy va uslubiy bilimlarni amaliyotda qoʻllay bilish,
matematika darslaridan aqli zaif oʻquvchilarni tarbiyalash va rivojlantirish vositasi
sifatida foydalanish malakalariga ega boʻlishi kerak.
1.3.
Fanning boshqa fanlar bilan bogʻliqligi
Matematika oʻqitish maxsus metodikasi fani ixtisoslik fani hisoblanib, 5 – 6 –
semestrlarda oʻqitiladi. Dasturni amalga oshirish oʻquv rejasida rejalashtirilgan
«Oligofrenopedagogika», «Oligofreno-psixologiya», «Ona tili oʻqitish maxsus
metodikasi», «Pedagogik mahorat», «Pedagogik texnologiya», «Tarbiyaviy ishlar
maxsus metodikasi» kabi fanlar bо‘yicha
talabalardan etarli bilim va
koʻnikmalarga ega boʻlishlik talab etiladi.
1. 4.Fanning hajmi
№
1
2
3
4
5
Mashgʻulot turi
Nazariy
Amaliy
Mustaqil ta’lim
Kurs ishi
Jami
Ajratilgan soat
46
50
84
Semestr
5
5
5
-
180
II. Asosiy qism
2.1. Nazariy mashgʻulotlarning mavzulari, maqsadi va ularga ajratilgan soat
Ajratilgan
№
Mashgʻulotlar ma`ruzalari
Mashgʻulotlar maqsadi
soat
Talabalarga
toʻplamlar
To`plamlar
nazariyasi
nazariyasi elementlari haqida
2
1. elementlari.
ma`lumotlar berish.
Nomanfiy butun sonlar haqida
Nomanfiy butun sonlar. Natural
tushuncha berish. Sonlarning
2. son tushunchasining mantiqi.
boʻlinish belgilariga doir bilimlar
berish
Tub va murakkab sonlar.
Tub va murakkab sonlar haqida
3.
tushuncha berish
Pozitsion sanoq sistemasi
Pozitsion sanoq sistemasiga
4.
doir bilimlar berish
Oddiy kasrlar haqida tushuncha
5. Oddiy kasrlar.
berish
Oʻnli kasrlar
Oʻnli kasrlar va davriy kasrlar
6.
haqida tushuncha berish
7. Yordamchi maktabda matematika Yordamchi
32
maktabda
2
2
2
2
2
2
oʻqitish vazifalari va mazmuni
matematika oʻqitish mazmuni va
vazifalari bilan tanishtirish.
Matematika oʻqitish
Matematika
oʻqitish
uslubiyatining boshqa fanlar va uslubiyatining boshqa fanlar va
ta`limning boshqa uslubiyatlari ta`limning boshqa uslubiyatlari
8.
bilan bogʻliqligi
bilan
bogʻlikligi
haqida
ma`lumotlar berish.
Talabalarni yordamchi maktabda
Matematika oʻqitish usullari
matematika oʻqitish usullari
9
bilan tanishtirish
Yordamchi
maktab
Yordamchi
maktab
oʻquvchilarining
matematik
oʻquvchilarining
matematik
bilimlarni egallash xususiyatlari
10
bilimlarni egallash xususiyatlari
haqida tushuncha berish
11
Yordamchi maktabida
matematika darsi
Yordamchi maktabda
matematika oʻqitishni tashkil
kilish yoʻllari bilan tanishtirish
Matematika
oʻqitishda
Yordamchi maktabda matematika
tayyorgarlik davrining mazmuni
12 oʻqitishga tayyorgarlik davri.
va asosiy vazifalari bilan
tanishtirish
Oʻn ichida sonlarni nomerlashni
Birinchi oʻnlikni oʻrganish
oʻrgatish
mazmuni
bilan
metodikasi
tanishtirish, 10 ichida qoʻshish
13
va ayirishni oʻrgatish vazifalari
bilan tanishtirish
20 ichida sonlarni nomerlashni
Yordamchi maktabda 20 ichida oʻrgatish
mazmuni
bilan
14 nomerlashni oʻrganish metodikasi tanishtirish, 20 ichida qoʻshish
va ayirishni oʻrgatish vazifalari
bilan tanishtirish
100 ichida sonlarni nomerlashni
100 ichida nomerlash va arifmetik
oʻrgatish
mazmuni
bilan
amallarni
tanishtirish, 100 ichida qoʻshish
15
oʻrganish metodikasi
va ayirishni ogʻzaki usullari
bilan tanishtirish
Jadvalda koʻpaytirish va boʻlishni Jadvalda
koʻpaytirish
va
oʻrganish metodikasi
boʻlishni oʻrgatish usullari bilan
16
tanishtirish
Yordamchi maktabda asosiy
Asosiy mikdorlar va ular
17 miqdorlar va ular oʻlchovlarini
oʻlchovlarini oʻrgatish
oʻrganish metodikasi
33
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
18
19
20
21
22
23
№
Vaqt oʻlchovlarini oʻrganish
metodikasi
Yordamchi
maktabda
vaqt
oʻlchovlarini oʻrgatishga doir
bilimlar berish
Yordamchi maktabda oddiy
Oddiy kasrlarni о‘rganish
kasrlar haqida tushuncha berish
metodikasi
va ular ustida amallar bajarishga
oʻrgatish
usullari
bilan
tanishtirish
Yordamchi
maktabda
oʻnli
Oʻnli kasrlarni oʻrganish
kasrlar haqida tushuncha berish
metodikasi
va ular ustida amallar bajarishga
oʻrgatish
usullari
bilan
tanishtirish
Yordamchi maktabda arifmetik Matnli masalalar ustida ishlash
masalalar echish metodikasi.
bо‘yicha bilim berish va matnli
masalalar bajarishga oʻrgatish
Murakkab masalalar echishga
Murakkab masalalar echishga
oʻrgatish uslubiyati.
oʻrgatish
Geometrik materialni oʻrganish
Yordamchi maktab geometrik
uslubiyati
materialni oʻrgatish uslubiyati
bilan tanishtirish
Jami
Toʻplamlar haqida tushuncha
2
Yigʻindining,
koʻpaytmaning,
xossalari
4
2
2
2
2
2
46
2.2. Amaliy mashgʻulotlarning mavzulari, maqsadi va ularga ajratilgan soat
Mashg`ulotlari mavzusi va
Amaliy mashgʻulotlari
Ajratilgan
mazmuni
maqsadi
soat
1
3
2
Toʻplamlar
haqidagi
tushunchalarni mustaxkamlash
ayirmaning, Yigʻindining,
ayirmaning,
boʻlinmaning koʻpaytmaning,
boʻlinmaning
xossalari bilan tanishtirish
2 va 5 ga, 4 va 25 ga va 50 ga
boʻlinish belgilari. 3 ga 9 ga va 6
ga, 12 ga, 15 ga boʻlinish
Sonlarning boʻlinish belgilari
belgilari. 7 ga, 11 ga va 13 ga
boʻlinish
belgilariga
doir
misollar echishga oʻrgatish
Berilgan sonlarning EKUB va Berilgan sonlarning EKUB va
EKUK ni topish.
EKUK ni topishga oʻrgatish
34
2
2
2
2
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Biror sistemadagi sondan oʻnli
Bir sanoq sistemasidan boshqa sistemaga
oʻtish.
Oʻnli
sanoq sistemasiga oʻtish
sistemadagi sondan boshqa
sistemadagi songa oʻtish.
Oddiy kasrlar ustida misollar
Oddiy kasrlar ustida misollar
echish
echishga oʻrgatish
Oʻnli kasrlar
echish
ustida
misollar
Oʻnli kasrlar ustida misollar
echishga oʻrgatish
Yordamchi maktaba matematika
Yordamchi maktaba matematika
fani boʻyicha dasturni
tahlil
fani boʻyicha dastur tahlili
qilishga oʻrgatish
Yordamchi
maktabda
Yordamchi
maktabda
matematika darslarini tashkil
matematika oʻqitish usullarini
qilish va oʻqitish usullarini
ajratishga oʻrgatish
kuzatish va tahlil qilish
Yordamchi
maktabda
Yordamchi
maktabda
oʻquvchilarining
matematik
oʻquvchilarining
matematik
bilimlarni
egallash
bilimlarni egallash xususiyatlarini
xususiyatlarini dars jarayonida
oʻrganish
kuzatish va tahlil qilish
Yordamchi
maktabda
tayyorgarlik davrining mazmuni
matematika
oʻqitishga
va vazifalarini dars jarayonida
tayyorgarlik davrini kuzatish va
tahlil qilish
tahlil qilish
Yordamchi
maktabda Yordamchi
maktabda
matematika
oʻqitishga matematika
oʻqitishga
tayyorgarlik
davriga
dars tayyorgarlik
davriga
dars
ishlanmasini tuzish
ishlanmasini tuzishga oʻrgatish
10 ichida nomerlash vazifalari va
10 ichida nomerlash vazifalari
qoʻshish va ayrishga oʻrgatish
yoʻllarini mustahkamlash
1- sinf matematika
dars ishlanmasini tuzish
2
2
2
2
2
2
2
2
2
darsiga 1-sinf matematika darsiga dars
ishlanmasini tuzishga oʻrgatish
2
20 ichida nomerlash vazifalari va
qoʻshish va ayrishga oʻrgatish
yoʻllarini mustahkamlash
2
20 ichida nomerlash vazifalari
35
16
2- sinf matematika
dars ishlanmasini tuzish
darsiga 2-sinf matematika darsiga dars
ishlanmasini tuzishga oʻrgatish
2
17
100 ichida nomerlash vazifalari
100 ichida nomerlash vazifalari
mustahkamlash
2
100 ichida qoʻshish va ayirishni
100 ichida qoʻshish va ayirishni
ogʻzaki va yozma usullarini
18
ogʻzaki va yozma usullari
mustahkamlash
2
19
3- sinf matematika
dars ishlanmasini tuzish
darsiga 3-sinf matematika darsiga dars
ishlanmasini tuzishga oʻrgatish
Asosiy mikdorlar va ular
Dars
ishlanmasini
20 oʻlchovlarini oʻrganish mavzusiga
oʻrgatish.
dars ishlanmasini tuzish
tuzishga
Yordamchi maktab oʻquvchilari
Vaqt oid tasavvurlarini tarkib
vaqt tasavvurlarining oʻziga
21
toptirish
xosligini aniqlash
Yordamchi maktabda oddiy
Yordamchi maktabda oddiy
kasrlar ustida amallar bajarishga
22 kasrlar ustida amallar bajarishga
oʻrgatish
usullari
bilan
oʻrgatish usullari
tanishtirish
Yordamchi
maktabda
oʻnli
Yordamchi
maktabda
oʻnli
kasrlar ustida amallar bajarishga
23 kasrlar ustida amallar bajarishga
oʻrgatish
usullari
bilan
oʻrgatish usullari
tanishtirish
Yordamchi maktab darsligidan
Sodda va murakkab masalalar
matnli
masalalar
echishga
24
echishga oʻrgatish
oʻrgatish
Aqli zaif bolalarning geometrik
Aqli zaif bolalarning geometrik
materialni oʻrganishdagi oʻziga
25 materialni oʻrganishdagi oʻziga
xos qiyinchiliklarni aniqlashga
xos qiyinchiliklari
oʻrgatish
Jami
2
2
2
2
2
2
2
50
2.3. Kurs ishi (loyixasi) tarkibi, ularga qoʻyiladigan talablar
Hozirgi vaqtda pedagogika oʻquv yurtlari oldidagi vazifa respublikamiz
maktablari uchun xar tomonlama etuk mutaxassis
kadrlarni tarbiyalab
etishtirishdir
36
Aqli zaif bolalar ta`lim-tarbiyasi bilan shugʻullanuvchi kadrlarni tayyorlashda
talabalarning tadqiqotchilik, izlanish faoliyatini oʻstirishga qaratilgan Mustaqil
ta’limlarga alohida e`tibor berilmoqda.
Talabalarni mustaqil ijodiy izlanishga yoʻnaltiruvchi faoliyatning qulay
shakllaridan biri kurs ishidir.
Kurs ishini bajarishda talaba ilmiy tadqiqot ishlari olib borish bilan tanishadi,
kurs ishi Yordamida talabalarning bilimi, koʻnikma va malakalari, shuningdek,
pedagogik tayyorgarligi, ilmiy metodik fikrlashi amalda koʻrgan va bilganlarini
umumlashtirish koʻnikmalari sinab koʻriladi.
Oʻquv rejasiga muvofiq talaba matematika oʻqitish maxsus metodikasidan
kurs ishini 6 semestrda bajaradi.
Kurs loyihasining taxminiy mavzulari:
25.
Yordamchi maktabda matematika oʻqitish metodlari.
26.
Yordamchi maktabda matematika oʻqitishni tashkil qilish.
27.
Yordamchi maktabda baho oʻlchovlarini oʻrganish metodikasi.
28.
Yordamchi maktabda uzunlik oʻlchovlarini oʻrganish metodikasi.
29.
Yordamchi maktabda massa oʻlchov birliklarini oʻrganish metodikasi.
30.
Yordamchi maktabda hajm (sigʻim) oʻlchovlarini oʻrganish metodikasi.
31.
Yordamchi maktabda matematika oʻqitishda oʻquvchilarga individual
va differentsirlashgan yondoshuvni amalga oshirish.
32.
Aqli zaif bolani matematik oʻqitishga tayyorgarlik davri.
33.
Yordamchi maktabda birinchi oʻnlikni oʻrganish metodikasi.
34.
20 ichida nomerlash, qoʻshish va ayirishni oʻrganish metodikasi.
35.
100 ichida nomerlash, qoʻshish va ayirishni oʻrganish metodikasi.
36.
Yordamchi maktabda jadvalda koʻpaytirish va boʻlishni oʻrganish
metodikasi.
37.
Yordamchi maktabda asosiy miqdorlar va ular oʻlchovlarini oʻrganish
metodikasi.
38.
Miqdorlarni oʻlchashda hosil boʻlgan sonlar va ular ustida amallar
bajarishni oʻrganish metodikasi.
39.
Yordamchi maktabda vaqt oʻlchovlarini oʻrganish metodikasi.
40.
Yordamchi maktabda sodda arifmetik masalalar echish metodikasi.
41.
Yordamchi maktabda murakkab masalalar echish metodikasi.
42.
Yordamchi maktabning quyi sinflarida geometrik materialni oʻrganish
metodikasi.
43.
Yordamchi maktabda matematikadan sinfdan tashqari ish.
44.
Yordamchi maktabda oddiy kasrlarni oʻrganish metodikasi.
45.
Yordamchi maktabda oʻnli kasrlarni oʻrganish metodikasi.
46.
Yordamchi maktab oʻquvchilarning matematik bilimlarini egallash
xususiyatlari.
47.
Matematika oʻqitish jarayonida didaktik oyinlarning ahamiyati.
48.
Yordamchi maktabda koʻp xonali sonlarni oʻrganish metodikasi.
37
2.4. Mustaqil ta’lim topshiriqlari bо‘yicha tavsiyalar
Talabalarinng Mustaqil ta’limini tashkil etish, matematika oʻqitish maxsus
metodikasi fanini muvaffaqiyatli oʻzlashtirishlarida muhim hisoblanadi. Ta`lim
jarayonida olib boriladigan mustaqil ta’limning turli koʻrinishlari (misol va
masalalar echish, konspektlashtirish, referat yozish, ilmiy metodik adabiyotlar
tahlili, mavzu yuzasidan internet ma`lumotlarini toʻplash) talabalarning ilmiy
ma`lumotlarni tahlil qilishga, umumlashtirish, xulosalar chiqarishga oʻrgatadi.
Ushbu dasturda keltirilayotgan nazorat savollar, kollokvium, oraliq nazorat
yakuniy nazoratlarni muvaffaqiyatli tayyorlanishga imkon yaratadi. Bular
oʻzlashtirilgan bilimlarni talabaning oʻzi tomonidan tekshirishga, ya'ni oʻz-oʻzini
nazorat qilishga hizmat qiladi. Talabalarning olib borayotgan mustaqil ishlarini
turli usullar: mavzuli royxatlar, konspektlar, maxsus adabiyot analizlari, ogʻzaki
bayon etishlarini tekshirish orqali nazorat qilish mumkin
Fanni oʻqitish jarayonini tashkil etish va oʻtkazish bо‘yicha tavsiyalar
Talabalarning matematika oʻqitish maxsus metodikasi fanini oʻzlashtirishlari
uchun oʻqitishning ilgʻor va zamonaviy usullaridan foydalanish, zamonaviy
pedagogik va axborot texnologiyalarini tadbiq qilish muhim ahamiyatga egadir.
Matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursini oʻrganishda talabalarning oʻrta
maktabda olgan bilimlariga tayaniladi va matematika asoslarini mustaqil ravishda
takrorlash nazarda tutiladi. Mazkur fanni oʻqitish jarayonida zamonaviy metodlar,
pedagogik va axborot kommunikatsion texnologiyalarini qoʻllanilishi nazarda
tutilgan.
- maxsus pedagogika yoʻnalishlari bо‘yicha ma`ruzalar darslarida zamonaviy
kompyuter texnologiyalari Yordamida prezentatsion va elektoron texnologiyalar;
- rivojlanishida nuqsoni mavjud bolalar ta`lim-tarbiya jarayonini tashkil etish,
shakllari, usullari, tamoyillari bо‘yicha
mavzularda oʻtkaziladigan amaliy
mashgʻulotlarda «Aqliy hujum», «BBB» kabi pedagogik texnologiyalardan;
- rivojlanishida nuqsoni mavjud bolalar maxsus korrektsion mashgʻulotlar
tashkil etish usullarini aniqlash, tahlil etish bо‘yicha amaliy mashgʻulotlarda
kichik guruh munosabatlari, «PMK», «FSMU», «Elkan», «3 bosqichli intervyu»,
«Gamburger» texnologiyalarini qoʻllash nazarda tutiladi.
2.5.
5
6
7
38
8
JN reyting ballari
4
Mustaqil topshiriqlari
3
Foydalanilgan
adabiyotlar royxati
Dars turi
2
Ta`lim vositalari
Oʻqitish vaqti
1
Ta`lim metodlari
Mavzu
Fanlararo va fan
ichidagi bogʻliqligi
№
Ajratilgan soat
2.6. Taqvim-mavzuiy reja
9
10
11
Ma`ruza
1
To`plamlar
nazariyasi
elementlari.
2
2
2
3
4
5
Ma`ruza
Nomanfiy butun
sonlar.
Natural
son
tushunchasining
mantiqi.
2
Ma`ruza
2
Ma`ruza
2
Ma`ruza
Tub va murakkab
sonlar.
Pozitsion
sistemasi
sanoq
Oddiy kasrlar.
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Ogʻzaki
Ma`ruza,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Ogʻzaki
Ma`ruza,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«Klaster»
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Ogʻzaki
Ma`ruza,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«Baliq
skeleti»
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Sonlarning
EKUB va
EKUK
topishga
doir
misollar
echish va
kartochkala
r tayyorlash
Ogʻzaki
Ma`ruza,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«Klaster»
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Biror
sistemadagi
sondan
oʻnli
sistemaga
oʻtish, oʻnli
sistemadagi
sondan
boshqa
sistemdagi
songa
oʻtish
bо‘yicha
misollar
echish va
tarqatma
materiallar
tayyorlash
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Ogʻzaki
Ma`ruza,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
39
To`plamlar
nazariyasi
elementlari
mavzuga
oid
adabiyotlar
bilan
tanishish,
konspektlas
htirish
Sonlarning
boʻlinish
belgilarini
oʻrganish
va tarqatma
materiallar
tayyorlash
2
Ma`ruza
2
Ma`ruza
2
Ma`ruza
2
Ma`ruza
2
Ma`ruza
Oʻnli kasrlar
6
7
8
9
10
Yordamchi
maktabda
matematika
oʻqitish vazifalari
va mazmuni
Matematika
oʻqitish
uslubiyatining
boshqa fanlar va
ta`limning
boshqa
uslubiyatlari
bilan bogʻliqligi
Matematika
oʻqitish usullari
Yordamchi
maktab
oʻquvchilarining
matematik
bilimlarni
egallash
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
40
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ogʻzaki
Ma`ruza,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Makatabda
matematika
darsini
kuzatish,
matematika
oʻqitish
usullarini
belgilash
Ogʻzaki
Ma`ruza,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Yordamchi
maktab
oʻquvchilar
ining
matematik
bilimlarni
egallash
xususiyatla
rini
aniqlash
Ogʻzaki
Ma`ruza,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Yordamchi
maktabda
matematika
oʻqitishni
tashkil
kilish
mavzusi
bо‘yicha
referat
tayyorlash
Ogʻzaki
Ma`ruza,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Tayyorgarli
k davrida
aqli
zaif
bolalarni
matematik
bilimlarni
egallash
xususiyatla
rini
oʻrganish
Ogʻzaki
Amaliy,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
xususiyatlari
11
12
13
14
15
2
Ma`ruza
2
Ma`ruza
2
Ma`ruza
2
Ma`ruza
100
ichida 2
nomerlash
va
arifmetik
amallarni
oʻrganish
metodikasi
Ma`ruza
Yordamchi
maktabida
matematika darsi
Yordamchi
maktabda
matematika
oʻqitishga
tayyorgarlik
davri.
Birinchi oʻnlikni
oʻrganish
metodikasi
Yordamchi
maktabda 20
ichida
nomerlashni
oʻrganish
metodikasi
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
41
hujum»,
«BBB»
Ogʻzaki
Amaliy,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Ogʻzaki
Amaliy,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Ogʻzaki
Amaliy,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Ogʻzaki
Amaliy,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Ogʻzaki
Amaliy,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
16
17
18
19
20
2
Ma`ruza
2
Ma`ruza
2
Ma`ruza
2
Ma`ruza
2
Ma`ruza
Jadvalda
koʻpaytirish va
boʻlishni
oʻrganish
metodikasi
Yordamchi
maktabda asosiy
miqdorlar va ular
oʻlchovlarini
oʻrganish
metodikasi
Vaqt
oʻlchovlarini
oʻrganish
metodikasi
Oddiy kasrlarni
о‘rganish
metodikasi
Oʻnli
kasrlarni
oʻrganish
metodikasi
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat,
Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedagogika,
Oligofrenopsixologiya,
Matematika oʻqitish
42
«BBB»
Ogʻzaki
Amaliy,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Ogʻzaki
Amaliy,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Ogʻzaki
Amaliy,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Ogʻzaki
Amaliy,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Ogʻzaki
Amaliy,
metod,
oʻquv
koʻrgazmali
materiali
metod, amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
2
21
Yordamchi
maktabda
arifmetik
masalalar echish
metodikasi.
2
22
Murakkab
masalalar
echishga
oʻrgatish
uslubiyati.
2
23
Geometrik
materialni
oʻrganish
uslubiyati
1
Toʻplamlar haqida
2
tushuncha
2
Yigʻindining,
ayirmaning,
koʻpaytmaning,
2
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Ma`- Pedagogika,
Ogʻzaki
ruza Pedagogik
mahorat, metod,
Falsafa,
Mantiq, koʻrgazmali
Pedagogika»,
metod, amaliy
Psixologiya,
metod,
Oligofrenopedagogika, «Aqliy
Oligofrenopsixologiya, hujum»,
Matematika oʻqitish «BBB»
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Ma`- Pedagogika,
Ogʻzaki
ruza Pedagogik
mahorat, metod,
Falsafa,
Mantiq, koʻrgazmali
Pedagogika»,
metod, amaliy
Psixologiya,
metod,
Oligofrenopedagogika, «Aqliy
Oligofrenopsixologiya, hujum»,
Matematika oʻqitish «BBB»
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Ma`- Pedagogika,
Ogʻzaki
ruza Pedagogik
mahorat, metod,
Falsafa,
Mantiq, koʻrgazmali
Pedagogika»,
metod, amaliy
Psixologiya,
metod,
Oligofrenopedagogika, «Aqliy
Oligofrenopsixologiya, hujum»,
Matematika oʻqitish «BBB»
maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Amaliy mashgʻulotlari
AmaPedagogika,
Ogʻzaki metod,
liy
Pedagogik
koʻrgazmali
mahorat, Falsafa, metod, amaliy
Mantiq,
metod, «Aqliy
Pedagogika»,
hujum»,
Psixologiya,
«BBB»
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
AmaPedagogika,
Ogʻzaki metod,
liy
Pedagogik
koʻrgazmali
mahorat, Falsafa, metod, amaliy
43
Amaliy,
oʻquv
materiali
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Amaliy,
oʻquv
materiali
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Amaliy,
oʻquv
materiali
1,2,3
(1,2,
3,
4,5)
Amaliy,
oʻquv
materiali
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2
bаll
Amaliy,
oʻquv
materiali
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2
bаll
boʻlinmaning
xossalari
3
4
5
2
Amaliy
2
Amaliy
2
Amaliy
Sonlarning
boʻlinish belgilari
Berilgan
sonlarning EKUB
va
EKUK
ni
topish.
Bir
sanoq
sistemasidan
boshqa
sanoq
sistemasiga oʻtish
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2bаll
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2
bаll
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2bаll
44
6
7
2
Amaliy
2
Amaliy
2
Amaliy
2
Amaliy
Oddiy va oʻnli
kasrlar
ustida
misollar echish
Yordamchi
maktaba
matematika fani
boʻyicha
dastur
tahlili
8
Yordamchi
maktabda
matematika
darslarini tashkil
qilish va oʻqitish
usullarini kuzatish
va tahlil qilish
9
Yordamchi
maktabda
oʻquvchilarining
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2
bаll
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2
bаll
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2
bаll
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2
bаll
45
matematik
bilimlarni egallash
xususiyatlarini
oʻrganish
10
11
12
2
Amaliy
2
Amaliy
2
Amaliy
Yordamchi
maktabda
matematika
oʻqitishga
tayyorgarlik
davrini kuzatish va
tahlil qilish
Yordamchi
maktabda
matematika
oʻqitishga
tayyorgarlik
davriga
dars
ishlanmasini
tuzish
10
nomerlash
vazifalari
ichida
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2bаll
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2
bаll
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2
bаll
46
13
14
2
Amaliy
2
Amaliy
2
Amaliy
4- sinf
matematika
darsiga
dars
ishlanmasini
tuzish
20
nomerlash
vazifalari
ichida
15
5- sinf
matematika
darsiga
dars
ishlanmasini
tuzish
16
100
nomerlash
vazifalari
ichida 2
Amaliy
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2bаll
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2bаll
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
47
2
bаll
2bаll
17
2
Amaliy
2
Amaliy
2
Amaliy
100
ichida
qoʻshish
va
ayirishni ogʻzaki
va yozma usullari
6- sinf matematika
darsiga
dars
18
ishlanmasini
tuzish
19
Asosiy mikdorlar
va
ular
oʻlchovlarini
oʻrganish
mavzusiga
dars
ishlanmasini
tuzish
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2bаll
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2bаll
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2bаll
48
2
Amaliy
2
Amaliy
2
Amaliy
22
Yordamchi
maktabda oddiy
kasrlar
ustida
amallar bajarishga
oʻrgatish usullari
23
Yordamchi
2
maktabda
oʻnli
kasrlar
ustida
Amaliy
20
21
Vaqt
oid
tasavvurlarini
tarkib toptirish
Mikdorlarni
oʻlchashda hosil
boʻlgan
sonlar
ustida
amallar
bajarish
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2
bаll
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2bаll
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2bаll
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2bаll
49
amallar bajarishga
oʻrgatish usullari
24
25
2
Amaliy
2
Amaliy
Sodda
va
murakkab
masalalar echishga
oʻrgatish
Aqli
zaif
bolalarning
geometrik
materialni
oʻrganishdagi
oʻziga
xos
qiyinchiliklari
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Matematika
oʻqitish maxsus
metodikasi
(surdo),
Pedagogik
mahorat
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2bаll
Ogʻzaki metod, Amaliy,
koʻrgazmali
oʻquv
metod, amaliy materiali
metod, «Aqliy
hujum»,
«BBB»
1,2,3
(1,2,3,
4,5)
2
bаll
2.7. Didaktik vositalar
1. jihozlar va uskunalar, moslamalar: elektron doska-Hitachi, LCD-monitor,
elektron koʻrsatgich (ukazka).
2. video-audio uskunalar: video va audiomagnitofon, mikrofon, kolonkalar.
3. kompyuter va multimediali vositalar: kompyuter, Dell tipidagi proektor, DVDdiskovod, Web-kamera, video-koʻz (glazok).
50
2.8. Oraliq nazorat savollari
1. Tо‘plam deyilganda nimani tushunamiz.
2. Tо‘plamlar qanday belgilanadi.
3. Qism tо‘plam deb nimaga aytiladi.
4. Tо‘plamlarning yigʻindisi deb nimaga aytiladi.
5. Tо‘plamlarning ayirmasi deb nimaga aytiladi.
6. Tо‘plamlarning kesishmasi deb nimaga aytiladi.
7. Universal tо‘plam deb nimaga aytiladi.
8. Natural sonlar qatori tushunchasining mantigʻini aytib bering.
9. Natural sonlar qatorning xususiyati nimadan iborat.
10.Natural sonlar qatorning aksimomalarini yoritib bering.
11.Qanday sanoq sistemalarni bilasiz.
12.Bir sanoq sistemasidan boshqa sanoq sistemasiga о‘tishni misollar keltirib
tushuntiring.
13.Tub son deb nimaga aytiladi.
14.Murakkab son deb nimaga aytiladi.
15.96 va 80 sonlarni tub kо‘paytuvchilarga ajrating.
16.840 va 264 ning umumiy bо‘luvchilari nechta?
17.Eng katta umumiy bо‘luvchini topish haqidagi asosiy teoremalarni aytib bering.
18.Natural sonlarning eng kichik umumiy karralisini qanday topish mumkin.
19.Yigʻindining xossalari, о‘rni almashtirish, gruppalash va yigʻindining monotonlik
xossalarini misollar keltirib yoritib bering.
20.Ayirmaning xossalarini misollar keltirib yoritib bering.
21.Bо‘linmaning xossalarini misollar keltirib yoritib bering.
22.Kо‘paytmaning xossasalarini misollar keltirib yoritib bering.
23.Yordamchi maktabda matematika о‘qitish vazifalari va mazmuni.
24.Matematika о‘qitish uslubiyatining boshka fanlar va ta’limning boshka
uslubiyatlari bilan bogʻlikligi.
25.Matematika о‘qitish usullari.
26.Yordamchi maktab о‘quvchilarining matematik bilimlarni egallash xususiyatlari
27. Yordamchi maktabda matematika о‘qitishni tashkil qilish
28. Yordamchi maktabda tayyorgarlik davri
29.Birinchi о‘nlikni о‘rganish uslubiyati.
30.20 ichida nomerlash, qо‘shish va ayirishni о‘rganish uslubiyati
31.100 ichida nomerlash, qо‘shish va ayirishni о‘rganish uslubiyati.
32.Asosiy mikdorlar va ular о‘lchovlarini о‘rganish uslubiyati.
33.Vaqt о‘lchovlarini о‘rganish usulbiyati.
34.Oddiy kasrlarni о‘rganish uslubiyati.
35.О‘nli kasrlarni va foizlarni о‘rganish uslubiyati.
36.Matnli masalalar ustida ishlash uslubiyati.
37. Geometrik materialni о‘rganish uslubiyati.
2.9. Yakuniy nazorat savollari
51
1. Yordamchi maktabda matematika о‘qitishning boshqa fanlar va ta’limning boshqa
uslubiyatlari bilan bogʻliqligi.
2. Yordamchi makatbda matematika о‘qitishning vazifalari va mazmuni.
3. Yordamchi maktab о‘quvchilarining matematik bilimlarini egallash xususiyatlari.
4. Yordamchi maktabda matematika о‘qitish metodlari.
5. Yordamchi maktabda matematika о‘qitishda didaktik tamoyillarni amalga oshirish.
6. Yordamchi maktablar uchun matematikadan о‘quv dasturi.
7. Yordamchi maktabda matematika darsini tashkil qilish.
8. Matematika darsiga quyilgan asosiy talablar.
9. О‘qituvchining matematika darsiga tayyorlanishi.
10.Yordamchi maktabda matematikadan sinfdan tashqari ish.
11.Yordamchi maktabda matematika о‘qitishga tayyorgarlik davri.
12.Yordamchi maktabda birinchi о‘nlikni о‘rgatish metodikasi.
13.20 ichida nomerlashni, qо‘shish va ayirishni о‘rganish uslubiyati.
14.100 ichida nomerlashni, qо‘shish va ayirishni о‘rganish uslubiyati.
15.Jadvalda kо‘paytirish va bо‘lishni о‘rganish uslubiyati.
16.4-sinfda 100 ichida nomerlash va arifmetik amallarni yozma usullarini о‘rganish
uslubiyati.
17.Yordamchi maktabda oddiy kasrlarni о‘rganish usullari.
18.Oddiy kasrlarni qо‘shish va ayirish, kо‘rpaytirish va bо‘lish.
19.Yordamchi maktabda о‘nli kasrlarni о‘rganish uslubiyati.
20.О‘nli kasrlarni qо‘shish va ayirish, kо‘paytirish va bо‘lish.
21.Yordamchi maktabda foizlarni о‘rganish uslubi.
22.Kо‘p xonali sonlarni о‘rgatish metodikasi.
23.О‘quvchilarda uzunlik haqidagi tasavvurini shakllantirish.
24.О‘quvchilarda baho haqidagi tasavvurini shakllantirish.
25.О‘quvchilarda massa va hajm haqidagi tasavvurlarni tarkib toptirish.
26.Yordamchi maktabda vaqt о‘lchovlarini о‘rgatish metodikasi.
27.Yordamchi maktabda ogʻzaki hisob.
28.Yordamchi maktabda sodda arifmetik masalalarni yechish metodikasi.
29.Yordamchi maktabda murakkab masalalar yechish metodikasi.
30.Yordamchi maktabda geometrik materialni о‘rganish uslubiyati.
31.Yordamchi maktabda matematika darsiga qо‘yilgan talablar.
32.Sinfdan tashqari mashgʻulotlarning turlarini sanab bering.
2.10.Baholash mezonlari
Talabaning “ Matematika oʻqitish maxsus metodikasi ” fani bо‘yicha bilim,
koʻnikma va malakalarini baholashda quyidagi mezonlarga asoslaniladi:
a) 86-100 ball uchun talaba aqli zaif bolalar maktablarida “Matematika oʻqitish
maxsus metodikasi” asosiy boʻlimlari bо‘yicha nazariy bilimga ega boʻlishi,
matematikaga oʻqitish korrektsion ta`lim-tarbiya nazariyasini tashkil etish shakllari
va usullarini toʻg`ri tanlash, amalda samarali qoʻllay olish kerak
b) 71-85 ball uchun talaba matematikaga oʻqitish jarayonini nazariy – amaliy
tahlil etish, ta`limni tashkil etish shakllari, usullarini bilishi kerak.
52
v) 55-70 ball uchun talaba “Matematika oʻqitish maxsus metodikasi” fanini
mohiyatini tushunish, ular haqida ma`lum tasavvurga ega boʻlishi kerak.
g) Talabaning “Matematika oʻqitish maxsus metodikasi” boʻlimlari haqida aniq
tasavvurga ega boʻlmasligi, bilmasligi, fan yuzasidan bilim va koʻnikamaga ega
boʻlmasa, jiddiy xatoliklarga yoʻl qoysa talabalarga 54 va undan past ball qoyiladi.
Reyting jadvali
Maksimal ball – 100 b.
JN (joriy nazorat) – maks. 50 b.
ON (oraliq nazorat) – maks. 20 b.
YN (yakuniy nazorat) – maks. 30 b.
Nazorat turi
Joriy nazorat
Nazorat
shakllari
1. Ogʻzaki
Jami:
Oraliq nazorat 1. Ogʻzaki
Jami:
Yakuniy
1. Y
nazorat
Yakuniy nazorat
shakli fakultet
kengashi bilan
kelishib, rektor
buyrugʻi bilan
tasdiqlanadi
Jami:
86-100 ball – “5” baho.
71-85 ball – “4” baho.
55-70 ball – “3” baho.
0-54 ball – “2” baho
Har bir nazorat
uchun
belgilangan
maksimal ball
Nazorat
soni
50
50
20
20
30
1
1
1
1
1
Nazorat
shakllari
bо‘yicha
belgilangan
maksimal ball
50
50
20
20
30
100
3
100
III. Foydalaniladigan asosiy darsliklar va oʻquv qoʻllanmalar royxati
Asosiy darsliklar va oʻquv qoʻllanmalar
53
Qoʻshimcha adabiyotlar
1. Levenberg L.SH., I.Gʻ.Axmadjonov A.N. Nurmatov. Boshlangʻich
sinflarda matematika oʻqitish metodikasi. T.: «Oʻqituvchi», 1985 y.
2. Перова М.Н. Методика преподавания математики во вспомогательной
школе. М.: 1989 г.
Dasturning informatsion-metodik ta'minoti
Elektron ta'lim resurslari
1. www. tdpu. uz
2. www. pedagog. uz
3. www. Ziyonet. uz
4. www. edu. uz
5. tdpu-INTRANET. Ped
№
Муаллиф
Адабиёт номи
Sagatov A.M.
Yordamchi maktabda
Toshkent.:
matematika
oʻqitish «Oʻqituvchi»,
uslubiyati
1993 y.
Sagatov A.M
Matematika oʻqitish
74.262
Toshkent.:
maxsus metodikasi.
«Fan
va C 16
1
2
Нашр йили
texnologiya»,
2008 y
54
Адабиётнинг
Адабиётнинг
АРМ
даги АРМ
даги
шифри
инвентарь
рақами
74.3
У-5007
C 16
922070
MATEMATIKA OʻQITISH MAXSUS METODIKASI
(eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida)
Tuzuvchilar:
Yakubjanova D.B.
“Maxsus ta`lim metodikalari” kafedrasi
katta oʻqituvchisi
Taqrizchilar:
M.F.Hakimova
D.A.Nazarova
Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti
“Iqtisodiy pedagogika” kafedrasi
mudiri, p.f.d. , prof.
A.Avloniy nomidagi XTXQTMOMI
Maxsus ta’lim kafedrasi mudiri,
p.f.n., dotsent
55
1.Kirish
Ushbu ishchi oʻquv fan dasturi eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maxsus
ta`lim muassasalarida matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining umumiy
masalalari, ya`ni fanning predmeti, maqsad va vazifalari, oʻqitishning umumiy va
maxsus didaktik tamoyillari, ta`limni tashkil etish shakllari va ta`limni
rejalashtirish, vosita va metodlari, shuningdek, eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalarga matematikani oʻqitish jarayonida korrektsion-pedagogik ishlarni olib
borish xususiyatlari hamda matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining
xususiy masalalari kabi masalalarini qamraydi.
1.1.
Oʻquv fanining maqsadi va vazifalari
Fanni oʻqitishdan maqsad: Matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursini
oʻqitishdan maqsad- talabalarda eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalarga maxsus
ta`lim muassasalarida matematika oʻqitishning umumiy va xususiy masalalari
haqidagi bilim, koʻnikma va malakalarini shakllantirish hamda rivojlantirishdan
iborat.
Fanning vazifasi: Matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursi Defektologiya
fakulteti talabalarini kar va zaif eshituvchi bolalar maktablarining boshlangʻich
sinflarda matematika oʻqitishni amalga oshirish uchun tayyorlashga moʻljallangan.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktablarida matematika fan sifatida
oʻqishning barcha yillarida oʻrganilishi munosabati bilan mazkur kursni har bir
defektolog oʻquv va oʻqishdan tashqari ishlarda uni olib borish uchun bilishi shart.
Talabalarni «Matematika oʻqitish maxsus metodikasi» boʻlimlari yuzasidan
defektolog uchun zarur boʻlgan nazariy va uslubiy bilimlar bilan qurollantirish.
1.2.
Fanni oʻzlashtirishga qoyiladigan talablar
“Matematika oʻqitish maxsus metodikasi” fanini oʻzlashtirish jarayonida
amalga oshiriladigan masalalar doirasida bakalavr:
- eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maxsus ta`lim muassasalarida
matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining umumiy masalalari, ya`ni
predmeti, maqsad va vazifalari, oʻqitishning umumiy va maxsus didaktik
tamoyillari, predmet mazmuni, ta`limni tashkil etish shakllari va ta`limni
rejalashtirish, vosita va metodlari, shuningdek, eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalarga matematikani oʻqitish jarayonida korrektsion-tarbiyaviy ishlarni bajarish
xususiyatlari hamda matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining xususiy
masalalari haqidagi bilimlarni bilishi kerak;
 eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitish maxsus
metodikasi bо‘yicha nazariy bilimlarni egallagan boʻlishi va nazariy bilimlarni
amaliyotda qoʻllay olish, matematika oʻqitishga ijodiy izlanuvchanlik bilan
yondoshish; matematika oʻqitish sohasida oʻz bilim va malakalarini mustaqil
ravishda toʻldirib borish koʻnikmalariga ega boʻlishi kerak;
56
 eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktab ta`limida «Matematika»
darslarini tahlil qila olish, «Matematika» darslari uchun an`anaviy va noan`anaviy
darslar reja-matnlarini tuza olish, darslarda qoʻllash uchun zarur didaktik
materiallarni tayyorlay olish, matematika bо‘yicha sinfdan tashqari ishlarni tashkil
eta olish va tadbirlarni oʻtkaza olish, hosil qilingan nazariy va uslubiy bilimlarni
kar va zaif eshituvchi bolalarni matematika oʻqitish amaliyotida qoʻllay bilish,
matematika darslaridan eshitishida nuqsoni boʻlgan oʻquvchilarni tarbiyalash va
rivojlantirish vositasi sifatida foydalanish malakalariga ega boʻlishi kerak.
1.3. Fanning boshqa fanlar bilan bogʻliqligi
Matematika oʻqitish maxsus metodikasi fani ixtisoslik fani hisoblanib, 5 – 6
– semestrlarda oʻqitiladi. Dasturni amalga oshirish oʻquv rejasida rejalashtirilgan
«Surdopedagogika», «Surdopsixologiya», «Ona tili oʻqitish maxsus metodikasi»,
«Pedagogik mahorat», «Pedagogik texnologiya», «Tarbiyaviy ishlar maxsus
metodikasi» kabi fanlar bо‘yicha talabalardan etarli bilim va koʻnikmalarga ega
boʻlishlik talab etiladi.
№ Mashgʻulot turi
1
2
3
4
5
1.4. Fanning hajmi
Ajratilgan soat
Nazariy
Amaliy
Mustaqil ish
Kurs ishi
Jami:
44
50
82
Semest
6
6
6
176
II. Nazariy mashgʻulotlarning mavzulari, mazmuni va ularga ajratilgan soat
№
Mavzular mazmuni
1.
Eshitishida nuqsoni
boʻlgan
bolalar
maktabi boshlangʻich
sinflarida matematika
oʻqitish
metodikasining
umumiy masalalari.
Eshitishida nuqsoni
boʻlgan
bolalar
maktabi boshlangʻich
matematika
kursi
oʻquv
predmeti
sifatida.
Mashgʻulotlar maqsadi
Ajratilgan
soat
Talabalarga “Eshitishda nuqsoni
2
boʻlgan bolalar maktabida matematika
oʻqitish maxsus metodikasi” kursining
predmeti, maqsad va vazifalari, kursning
nazariy va amaliy ahamiyati, tuzilishi va
mazmuni, eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar
maktabida matematika oʻqitish
maxsus
metodikasining eshitishda nuqsoni boʻlgan
bolalar psixologiyasi, surdopedagogika,
boshlangʻich sinflarda matematika oʻqitish
metodikasi
bilan
bogʻliqligi
haqida
tushuncha berish.
57
2.
3.
4.
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalarga
boshlangʻich sinfda
matematika oʻqitishda
didaktik
tamoyillarning
amalga oshirilish.
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalar
maktabida
matematika oʻqitish
metodlari
Talabalarga kar va zaif eshituvchi bolalar
maktabida matematika darslarida amalga
oshiriladigan umumdidaktik tamoyillar hamda
maxsus didaktik tamoyillar. eshitishida nuqsoni
boʻlgan bolalarni oʻqitishda ilmiy yondoshuvni
amalga oshirishda bu tamoyillarning ahamiyati,
alohida didaktik tamoyillarni amalga oshirish
xususiyatlari haqida tushuncha berish.
Talabalarga eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalarni matematikaga oʻqitishda metodlarning
ahamiyati, “Oʻqitish metodi” va “Oʻqitish
metodikasi” tushunchalari, ularning ma`nosi va
munosabati, matematika darsiga tanlanadigan u
yoki bu metodlarga ta`sir etadigan omillar,
Oʻzbekiston Respublikasi “Kadrlar tayyorlash
milliy Dasturi” hamda “Ta`lim toʻgʻrisida” gi
Qonunga amal qilgan holda oʻqitishning
interaktiv metodlaridan hamda zamonaviy
pedagogik texnologiyalardan keng foydalanish,
eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi
boshlangʻich sinflari matematika darslarida
amalga oshiriladigan metodlarga qoyiladigan
talablar, kar va zaif eshituvchi bolalar
maktabida
matematika oʻqitish jarayonida
muammoli oʻqitish va uni egallagan oʻrni,
eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida
matematika oʻqitish uslubi bilimlar tizimi
sifatida ekanligi. kar va zaif eshituvchi bolalar
maktabida qoʻllaniladigan matematika oʻqitish
metodlarini takomillashtirib borish yoʻllari
haqida tushuncha berish.
2
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalar
maktabida
matematika
oʻqitishning
mazmuni,
tashkil
etilishi va sinflar
bshyicha
rejalashtirilishi
Talabalarga kar va zaif eshituvchi bolalar
maktabi boshlangʻich sinflarida matematika
oʻqitish bо‘yicha
dasturlarni tuzilishi,
eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida
boshlangʻich matematika kursi mazmuni,
matematika dasturining boshqa oʻquv fanlari
dasturlari bilan bogʻliqligi, matematikadan
oʻquv ishlarini tashkil etish shakllari,
eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida
dars – matematika bо‘yicha olib boriladigan
ishlarning asosiy tashkiliy shakli sifatida
ekanligi, matematika darslari turlari va ularning
xususiyatlari, eshitishida nuqsoni boʻlgan
2
58
2
5.
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalar
maktabi
boshlangʻich
sinflarida matematika
oʻqitish vositalari
6.
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalar
maktabi
boshlangʻich
sinflarida matematika
oʻqitish
metodikasining
xususiy masalalari.
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalar maktablarida
«Oʻnlik» mavzusini
oʻrgatish metodikasi
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalar maktablarida
«Yuzlik» mavzusida
sonlarni nomerlashga
oʻrgatish metodikasi
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalar maktablarida
«Yuzlik» mavzusida
arifmetik
amallarni
oʻrgatish metodikasi
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalar maktablarida
7.
8.
9.
bolalar maktabi boshlangʻich sinflarida
matematika oʻqitishga qoyiladigan didaktik
talablar, eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar
maktabida matematikadan oʻquv ishlarini
rejalashtirish haqida tushuncha berish.
Talabalarga
eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalar maktabi boshlangʻich sinf matematika
darslarida koʻrgazmali qurollardan foydalanish
va koʻrgazmalilik – didaktik tamoyilni amalga
oshirishda ularning ahamiyati, eshitishida
nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi boshlangʻich
sinf
matematika darslarida qoʻllaniladigan
koʻrgazmali qurollar turlari va ularga
qoyiladigan talablar, didaktik materiallar va
matematika darslarida ulardan foydalanish
imkoniyatlari haqida tushuncha berish.
Talabalarga eshitishda nuqsoni boʻlgan
bolalarni matematika oʻqitishga tayyorgarlik
davri, “shuncha”, “koʻp”, “kam”, tushunchalari
bilan tanishtirish , birinchi oʻnlik sonlarini
nomerlashni oʻrgatish: sonni hosil qilish, sonni
taqqoslash, sonning tarkibi, raqamlarni yozish,
“Oʻnlik” mavzusida arifmetik amallarni
oʻrgatish, hisoblash usullari va yoʻllarini haqida
tushuncha berish.
2
2
Talabalarga 11 dan 20 gacha boʻlgan
sonlarni nomerlashni oʻrgatish 21 dan 100
gacha boʻlgan sonlarni nomerlashni oʻrgatish
haqida tushuncha berish.
2
Talabalarga 100 ichida qoʻshish va
ayirishning hamma xollari uchun hisoblash
usullari, jadvalda koʻpaytirish va boʻlish,
jadvaldan tashqari koʻpaytirish va boʻlishni
oʻrgatish haqida tushuncha berish.
2
Talabalarda eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalar maktablarida 1000 ichida sonlarni
nomerlashni oʻrgatish metodikasi haqidagi
2
59
10.
11.
12.
13.
14.
15.
«Minglik» mavzusida
sonlarni nomerlashga
oʻrgatish metodikasi
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalar maktablarida
«Minglik» mavzusida
arifmetik
amallarni
oʻrgatish metodikasi
tushunchalarni shakllantirish.
Talabalarni eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalar maktablarida qoʻshish va ayirishning
ogʻzaki hisoblash usullari, qoʻshish va
ayirishning
yozma
hisoblash
usullari,
koʻpaytirish va boʻlishning hisoblash usullarini
oʻrgatish bilan tanishtirish.
2
Eshitishida nuqsoni
boʻlgan
bolalar
maktablarida «Koʻp
xonali
sonlar»
mavzusida sonlarni
nomerlashga oʻrgatish
metodikasi
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalar maktablarida
«Koʻp xonali sonlar»
mavzusida arifmetik
amallarni
oʻrgatish
metodikasi
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
oʻquvchilarni masala
yechishga oʻrgatish
metodikasining asosiy
yoʻnalishlari
Talabalarga eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalar maktablarida koʻp xonali sonlarni
nomerlashni oʻrgatish metodikasi
haqida
tushuncha berish.
2
Talabalarni koʻp xonali sonlarni qoʻshish va
ayirishga oʻrgatish, koʻp xonali sonlarni
koʻpaytirish va boʻlishga oʻrgatish metodikasi
bilan tanishtirish.
2
Talabalarda masalalar ustida ishlashning
umumiy masalalari, kar va zaif eshituvchi
oʻquvchilar tomonidan masalalarni tushunish
xususiyatlari,
masalalarni
muvaffaqiyatli
yechish uchun kar va zaif eshituvchi
oʻquvchilarda boʻlishi zarur boʻlgan malaka va
koʻnikmalar. masala ustida ishlashning asosiy
bosqichlari
haqidagi
tasavvurlarni
shakllantirish.
Eshitishida
Talabalarda sonli kontsentlar bо‘yicha
nuqsoni
boʻlgan masalalarni yechishga oʻrgatish metodikasi
bolalar
maktabi haqidagi tasavvurlarni shakllantirish.
boshlangʻich sinflarda
matnli
masalalar
ustida
ishlash
metodikasi
Eshitishida
Talabalarga eshitishida nuqsoni boʻlgan
nuqsoni
boʻlgan bolalar maktabida miqdorlarni oʻrgatishning
bolalar maktablarida ahamiyati,
eshitishida nuqsoni boʻlgan
miqdorlar
ustida oʻquvchilarda uzunlik haqidagi tasavvurini
2
60
2
2
ishlash metodikasi
16.
17.
18.
19.
20.
21.
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalar maktablarida
massa va hajm, vaqt
oʻlchov
birliklari
ustida
ishlash
metodikasi
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalar maktablarida
kasrlar ustida ishlash
metodikasining
umumiy masalalari
Eshitishida nuqsoni
boʻlgan
bolalar
maktablarida
geometrik materialni
oʻrgatish metodikasi
Geometrik
materialni
sonli
kontsentrlar bо‘yicha
oʻrgatish metodikasi.
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalar maktablarida
algebra elementlariga
oʻrgatish
metodikasining
asosiy yoʻnalishlari
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalar maktablarida
tengliklar,
tengsizliklar
va
tenglamalar
ustida
ishlash metodikasi
shakllantirish, uzunlik oʻlchov birliklari bilan
tanishtirish metodikasi haqida tushuncha berish.
Talabalarga eshitishida nuqsoni boʻlgan
oʻquvchilarda massa va hajm, vaqt haqidagi
tasavvurlarini tarkib toptirish, ularning oʻlchov
birliklari bilan tanishtirish metodikasi haqida
tushuncha berish
2
Talabalarga eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalar maktabida kasrlarni oʻrganishning
ahamiyati, kasrlar bilan tanishtirishning
umumiy metodikasi, miqdorlarning ulushlari
bilan tanishtirish metodikasi, kasrlarni oʻrgatish
metodikasi haqida tushuncha berish.
2
Talabalarga eshitishida
nuqsoni boʻlgan
oʻquvchilarga geometrik materialni oʻrgatish
metodikasining umumiy masalalari, geometrik
materialni oʻrgatishning
ahamiyati haqida
tushuncha berish.
Talabalarga geometrik materialni sonli
kontsentrlar bо‘yicha
oʻrgatish metodikasi
haqida tushuncha berish.
2
Talabalarga “Eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalar maktablarida
algebra elementlariga oʻrgatishning umumiy
masalalari, sonli ifoda ustida ishlash metodikasi
haqida tushuncha berish.
2
Talabalarga eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalar maktablarida tengliklar, tengsizliklar va
tenglamalar ustida ishlash metodikasi haqida
tushuncha berish.
2
61
2
22.
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalar
maktabida
matematikadan
sinfdan tashqari ish
Talabalarga matematikadan eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
oʻquvchilar
bilan
oʻtkaziladigan sinfdan tashqari ishlarning
ahamiyati, sinfdan tashqari ish turlari,
eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi
oʻtkaziladigan sinfdan tashqari ishlar mazmuni
va metodikasi haqida tushuncha berish.
Jami
2
44
2.2.Amaliy mashgʻulotlarning mavzulari, mazmuni va ularga ajratilgan soat
№
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Amaliy
mashgʻulotlari
mavzusi
Kar va zaif eshituvchi bolalar
maktablari
uchun
matematikadan
dasturlar
tahlili.
Matematikadan
oʻquv
ishlarini chorak va mavzuli
rejalashtirish
Eshitishda nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktabida
matematika darslari tahlili
Eshitishda nuqsoni boʻlgan
bolalar maktabi tayyorlov
sinf
oʻquvchilarining
matematika
bо‘yicha
maktabgacha
tayyorgarlik
darajasi tahlili
Eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalar maktabida “Oʻnlik”
mavzusini oʻrgatish bо‘yicha
ish metodikasini egallash
Eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktablarida
«Oʻnlik» mavzusini oʻrgatish
metodikasi boʻyicha dars
kuzatish va tahlil qilish
Eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalar maktabida “Yuzlik”
mavzusida
sonlarni
nomerlashni
oʻrgatish
bо‘yicha ish metodikasini
Amaliy mashgʻulotlar maqsadi
Ajratilgan
soat
Talabalarga kar va zaif eshituvchi 2
bolalar maktablari uchun moʻljallangan
matematika dasturlarini tahlil qilishni
oʻrgatish.
Talabalarga matematikadan oʻquv 2
ishlarini
chorak
va
mavzuli
rejalashtirishni oʻrgatish.
Talabalarga eshitishda nuqsoni boʻlgan 2
bolalar
maktabida
matematika
darslarini tahlil qilishni oʻrgatish.
Talabalarga eshitishda nuqsoni boʻlgan 2
bolalar
maktabi
tayyorlov
sinf
oʻquvchilarining matematika bо‘yicha
maktabgacha tayyorgarlik darajasini
tahlil qilishni oʻrgatish.
Talabalarga
eshitishida
nuqsoni 2
boʻlgan bolalar maktabida “Oʻnlik”
mavzusini oʻrgatish bо‘yicha
ish
metodikasini egallashlarida yordam
berish.
Talabalarga
eshitishida
nuqsoni 2
boʻlgan bolalar maktablarida «Oʻnlik»
mavzusini
oʻrgatish
metodikasi
boʻyicha dars kuzatish va tahlil qilishni
oʻrgatish
Talabalarga
eshitishida
nuqsoni 2
boʻlgan bolalar maktabida “Yuzlik”
mavzusida
sonlarni
nomerlashni
oʻrgatish bо‘yicha ish metodikasini
egallashlarida yordam berish.
62
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
egallash
Eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalar maktabida “Yuzlik”
mavzusida
sonlarni
nomerlashni
oʻrgatish
bо‘yicha reja-matn tuzish
Eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalar maktabida “Yuzlik”
mavzusida
arifmetik
amallarni oʻrgatish bо‘yicha
ish metodikasini egallash
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar maktabida
“Minglik”
mavzusida
sonlarni
nomerlashni
oʻrgatish bо‘yicha
ish
metodikasini egallash
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar maktabida
“Minglik”
mavzusida
arifmetik amallarni oʻrgatish
bо‘yicha ish metodikasini
egallash
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar maktabida
“Minglik”
mavzusida
sonlarni
nomerlashni
oʻrgatish bо‘yicha reja-matn
tuzish
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar maktabida
“Koʻp
xonali
sonlar”
mavzusida
sonlarni
nomerlashni
oʻrgatish
bо‘yicha ish metodikasini
egallash
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar maktabida
“Koʻp
xonali
sonlar”
mavzusida
arifmetik
amallarni oʻrgatish bо‘yicha
ish metodikasini egallash
Eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalarga
masalalarni
Talabalarga
eshitishida
nuqsoni 2
boʻlgan bolalar maktabida “Yuzlik”
mavzusida
sonlarni
nomerlashni
oʻrgatish bо‘yicha reja-matn tuzishga
oʻrgatish
Talabalarga
eshitishida
nuqsoni 2
boʻlgan bolalar maktabida “Yuzlik”
mavzusida
arifmetik
amallarni
oʻrgatish bо‘yicha ish metodikasini
egallashlarida yordam berish
Talabalarga
eshitishida
nuqsoni 2
boʻlgan bolalar maktabida “Minglik”
mavzusida
sonlarni
nomerlashni
oʻrgatish bо‘yicha ish metodikasini
egallashlarida yordam berish.
Talabalarga
eshitishida
nuqsoni 2
boʻlgan bolalar maktabida “Minglik”
mavzusida
arifmetik
amallarni
oʻrgatish bо‘yicha ish metodikasini
egallashlarida yordam berish
Talabalarga
eshitishida
nuqsoni 2
boʻlgan bolalar maktabida “Minglik”
mavzusida
sonlarni
nomerlashni
oʻrgatish bо‘yicha reja-matn tuzishga
oʻrgatish
Talabalarga
eshitishida
nuqsoni 2
boʻlgan bolalar maktabida “Koʻp
xonali sonlar” mavzusida sonlarni
nomerlashni oʻrgatish bо‘yicha ish
metodikasini egallashlarida yordam
berish.
Talabalarga
eshitishida
nuqsoni 2
boʻlgan bolalar maktabida “Koʻp
xonali sonlar” mavzusida arifmetik
amallarni oʻrgatish bо‘yicha
ish
metodikasini egallashlarida yordam
berish
Talabalarga
eshitishida
nuqsoni 2
boʻlgan
bolalarga
masalalarni
63
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
yechishga
oʻrgatish
metodikasini egallash.
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar maktabi
boshlangʻich
sinflarda
matnli
masalalar
ustida
ishlash
metodikasini
egallash
Eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalar maktabi boshlangʻich
sinflarda matnli masalalar
ustida ishlash boʻyicha darsni
kuzatish va tahlil qilish
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar maktablarida
boshlangʻich
sinflarida
uzunlik oʻlchov birligi ustida
ishlash bо‘yicha
ish
metodikasini egallash
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar maktablarida
boshlangʻich
sinflarida
massa va hajm, vaqt oʻlchov
birliklari
ustida
ishlash
bо‘yicha ish metodikasini
egallash
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar maktablarida
boshlangʻich sinflarida vaqt
oʻlchov birliklari ustida
ishlash bо‘yicha
ish
metodikasini egallash
Eshitishda
nuqsoni
boʻlgan bolalar maktabida
kasrlar
ustida
ishlash
metodikasini egallash
Eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalar maktabi boshlangʻich
sinflarida
geometrik
materialni oʻrgatish bо‘yicha
ish metodikasini egallash
Eshitishida nuqsoni boʻlgan
oʻquvchilarni
algebra
elementlari bilan tanishtirish
yechishga
oʻrgatish
metodikasini
egallashlarida yordam berish.
Talabalarga
eshitishida nuqsoni 2
boʻlgan bolalar maktabi boshlangʻich
sinflarda
matnli masalalar ustida
ishlash metodikasini
egallashlarida
yordam berish
Talabalarga
eshitishida
nuqsoni 2
boʻlgan bolalar maktabi boshlangʻich
sinflarda
matnli masalalar ustida
ishlash boʻyicha darsni kuzatish va
tahlil qilishni oʻrgatish
Talabalarga
eshitishida
nuqsoni 2
boʻlgan
bolalar
maktablarida
boshlangʻich sinflarida uzunlik oʻlchov
birligi ustida ishlash bо‘yicha ish
metodikasini egallashlarida yordam
berish.
Talabalarga
eshitishida
nuqsoni 2
boʻlgan
bolalar
maktablarida
boshlangʻich sinflarida massa va hajm,
vaqt oʻlchov birliklari ustida ishlash
bо‘yicha
ish
metodikasini
egallashlarida yordam berish.
Talabalarga
eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalar
maktablarida
boshlangʻich sinflarida vaqt oʻlchov
birliklari ustida ishlash bо‘yicha ish
metodikasini egallashlarida yordam
berish.
Talabalarga
eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar maktabida kasrlar
ustida
ishlash
metodikasini
egallashlarida yordam berish.
Talabalarga
eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar maktabi boshlangʻich
sinflarida
geometrik
materialni
oʻrgatish bо‘yicha ish metodikasini
egallashlarida yordam berish.
Talabalarga
eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
oʻquvchilarni
algebra
elementlari bilan tanishtirish bо‘yicha
64
2
2
4
2
bо‘yicha
egallash.
24.
ish metodikasini ish metodikasini egallashlarida yordam
berish.
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan oʻquvchilarni algebra
elementlari bilan tanishtirish
boʻyicha reja- matn tuzish
Eshitishda nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktabida
matematikadan
sinfdan
tashqari ishlar mazmuni va
metodikasi.
25.
Jami
Talabalarni eshitishida nuqsoni boʻlgan 2
oʻquvchilarni algebra elementlari bilan
tanishtirish boʻyicha reja- matn
tuzishga oʻrgatish
Talabalarga eshitishda nuqsoni boʻlgan 2
bolalar maktabida matematikadan
sinfdan tashqari ishlar mazmuni va
metodikasini egallashlarida yordam
berish.
50
2.3. Kurs ishi tarkibi, ularga qoyiladigan talablar
Hozirgi kunda pedagogika oʻquv yurtlari oldidagi vazifa maxsus ta``lim
muassasalari uchun har tomonlama etuk kadrlarni tarbiyalab etishtirishdir.
Maxsus yordamga muhtoj boʻlgan bolalar tarbiyasi bilan shugʻullanuvchi
kadrlarni tayyorlashda talabalarning tadqiqotchilik faoliyatini oʻstirishga qaratilgan
ishlarga alohida e`tibor berilmoqda.
Kurs ishi kunduzgi boʻlim talabalarini mustaqil ijodiy izlanishga
yoʻnaltiruvchi faoliyatning qulay shakllaridan biridir.
Kurs ishini bajarishda talaba ilmiy tadqiqot ishlari olib borish bilan tanishadi.
Kurs ishi yordamida talabalarning bilish, koʻnikma va malakalari shuningdek,
pedagogik tayyorgarlik, ilmiy-metodik fikrlashi amalda koʻrgan va bilganlarini
umumlashtirish koʻnikmalari sinab koʻriladi. Oʻquv rejasiga muvofiq
Defektologiya yoʻnalishi talabalari 3-kurs 6-semestrda maxsus metodika fanidan
kurs ishini topshiradilar.
Kurs loyihasining taxminiy mavzulari:
1. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematikani oʻrgatishda onglilik va
faollikni oshirish yoʻllari.
2. Eshitishda nuqsoni boʻlgan oʻquvchilarga matematikani oʻrgatishda koʻrgazmalilik
tamoyilini amalga oshirish.
3. Eshitishda nuqsoni boʻlgan oʻquvchilarga matematikani oʻrgatishda yakka va
differensial yondoshuv.
4. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalarga matematikani oʻrgatishda korreksion
yoʻnalganlik.
5. Eshitishda nuqsoni boʻlgan oʻquvchilarga matematikani oʻrgatishda amaliy
yoʻnalganlik.
6. Eshitishda nuqsoni boʻlgan oʻquvchilarga matematikani oʻrgatishda ish turlari,
shakllari va metodlarning turliligi.
7. Eshitishda nuqsoni boʻlgan oʻquvchilar maktabida matematika darslarining boshqa
darslar bilan bogʻliqligi.
65
8. Matematika darslarida eshitishda nuqsoni boʻlgan oʻquvchilarning mustaqil ishlari.
9. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi matematika darsligining (birorta sinf
uchun) tahlili.
10.Matematika darslarida eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalarning soʻzlashuv nutqini
rivojlantirish boʻyicha ishlar tizimi.
11.Matematika darslarida eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalarga ta’lim-tarbiya
berishning mazmuni.
12.Eshitishda nuqsoni boʻlgan oʻquvchilarga ta’lim berishda oʻqitish tamoyillarining
mohiyati.
13.Eshitishda nuqsoni boʻlgan oʻquvchilarda hisoblash malakalarini shakllantirish.
14.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi 1 sinfda hisoblash malakalarini
shakllantirish boʻyicha ish usullari.
15.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalarni arifmetik amallarni bajarishga oʻrgatishda
oʻyin texnologiyalarini qoʻllash.
16.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi matematika darslarida oʻquvchilar
bilan olib boriladigan individual ishlar.
17.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi matematika 1-sinf darsligining tahlili.
18.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi matematika 2-sinf darsligining tahlili.
19.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi matematika 3-sinf darsligining tahlili.
20.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi matematika darslarida nazorat ishlarini
oʻtkazish yoʻllari.
21.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi matematika darslarida oʻquvchilarning
bilish jarayonlarini rivojlantirish.
22.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi matematika darslarida oʻquvchilarning
eshituv idrokini rivojlantirish.
23.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi 1-sinfda matematika darslarini
loyihalashtirish.
24.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi 2-sinfda matematika darslarini
loyihalashtirish.
25.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi matematika darslarida songacha
boʻlgan davrda ish turlaridan foydalanish.
26.Matematikaga tayyorgarlik davrida metodlardan samarali foydalanish.
27.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi matematika darslarida olib boriladigan
korrektsion ishlar.
28.Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitishni tashkil qilish.
29.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitishda
foydalaniladigan koʻrgazmali vositalar.
30.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida besh ichidagi sonlarni nomerlashga
oʻrgatishda pedagogik texnologiyalardan foydalanish.
31.Kar bolalar maktabining boshlangʻich sinfida matematika darslarida didaktik
oyinlardan foydalanish.
32.Kar bolalar maktabining boshlangʻich sinf matematika darslarida hisoblash
koʻnikmalarini shakllantirishga doir ish turlari.
66
33.Kar bolalar maktabining boshlangʻich sinfida oʻn ichidagi sonlarni nomerlashga,
qoʻshish va ayirishga oʻrgatish metodikasi.
34.Kar bolalar maktabining boshlangʻich sinfida yuz ichidagi sonlarni nomerlashga,
koʻpaytirish va boʻlishga oʻrgatish metodikasi.
35.Kar bolalar maktabining boshlangʻich sinfida matematika darslarida ming ichidagi
sonlarni nomerlashga, qoʻshish va ayirishga oʻrgatish metodikasi.
36.Kar bolalar maktabining boshlangʻich sinfida koʻp xonali sonlarni nomerlashga,
qoʻshish va ayirishga oʻrgatish metodikasi.
37.Kar bolalar maktabining boshlangʻich sinfida masalalarni echishga oʻrgatish
masalalari.
38.Kar bolalar maktabining boshlangʻich sinfida algebra elementlarini oʻrgatish
metodikasi.
39.Kar bolalar maktablarida vaqt oʻlchovlarini oʻrgatish metodikasi.
40.Zaif eshituvchi bolalar maktabida matematikadan sinfdan tashqari ishlarni
oʻtkazish metodikasi.
41.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida ogʻirlik oʻlchov birliklarini oʻrgatish
metodikasi.
42.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida asosiy miqdorlar va ular
oʻlchovlarini oʻrgatish metodikasi.
43.Kar oʻquvchilarga geometrik materialni oʻrgatish metodikasi.
44.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida sodda masalalar ustida ishlash
metodikasi.
45.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida murakkab masalalar ustida ishlash
metodikasi.
46.Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida besh ichidagi sonlarni nomerlashga,
qoʻshish va ayirishga oʻrgatish metodikasi.
47. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika darslarida soʻzlashuv
nutqini shakllantirish.
2.4. Mustaqil ta’lim topshiriqlari bо‘yicha tavsiyalar
Oliy oʻquv yurti, turli sohalar bо‘yicha ijodiy fikrlashga qodir, mustaqil
ishlay oladigan, yuqori mutaxassislarni tayyorlashni oʻz oldiga maqsad qilib qoydi.
Bunda bir muncha ilgʻor usul va ta'lim vositalarini ishlab chiqish va tadbiq qilish
asosiy oʻrinni egallaydi.
Oliy va oʻrta maxsus ta'lim vazirligining keyingi bir qator hujjatlarida
talabalarning mustaqil ishlarini tashkil etish masalasiga alohida ahamiyat
berilmoqda.
«Matematika oʻqitish maxsus metodikasi» kursi defektolog kadrlarni
tayyorlash tizimida muhim oʻrinni egallaydi.
Kursning asosiy vazifalariga « Matematika oʻqitish maxsus metodikasi»
fanining barcha boʻlimlarini mazkur fan bilan bogʻliq boʻlgan (pedagogika,
maxsus pedagogika, psixologiya, maxsus psixologiya, ona tili oʻqitish maxsus
metodikasi, pedagogik mahorat, tarbiyaviy ishlar maxsus metodikasi) fanlaridagi
yangi ilmiy hisobga olgan holda umumiy va maxsus bilimlarni egallash kiradi.
67
«Matematika oʻqitish maxsus metodikasi» fanini muvaffaqiyatli oʻrganishnazariy bilimlarning keng doirasini oʻzlashtirish, maxsus adabiyotlar bilan ishlash
malakasini egallashga imkon yaratadi, shuningdek eshitishida nuqsoni boʻlgan
bolalar maktab internatida oʻquv ishlarini tashkil etish uchun darslarni
rejalashtirish, matematika darslari uchun reja matn tuzish, mazkur darslar uchun
koʻrgazmali qurollar va didaktik materiallarni tanlash va tayyorlashni oʻz ichiga
oladi.
Talabalarning mustaqil ishini tashkil etish «Matematika oʻqitish maxsus
metodikasi» fanini yaxshi, muvaffaqiyatli oʻzlashtirishlarida muhim hisoblanadiki,
bunda ta'lim jarayonida olib boriladigan mustaqil ishning turli koʻrinishlari
(konspekt olish, referat yozish, ilmiy- metodik adabiyotlar analizi, ma'ruzalar
tayyorlash, mavzu yuzasidan internet ma'lumotlarini toʻplash) talabalarning ilmiy
ma'lumotlarni analiz qilishni, umumlashtirish, xulosalar chiqarishni nazarda tutadi.
Ushbu dasturda keltirilayotgan nazorat savollar kollokvium, oraliq nazorat
imtihonlariga muvaffaqiyatli tayyorlanishga imkon yaratadi. Bular oʻzlashtirilgan
bilimlarni talabaning oʻzi tomonidan tekshirishga, ya'ni oʻz-oʻzini nazorat qilishga
hizmat qiladi. Talabalarning olib borayotgan mustaqil ishlarini turli usullar:
mavzuli royxatlar, konspektlar, maxsus adabiyot analizlari, ogʻzaki bayon
etishlarini tekshirish orqali nazorat qilish mumkin.
Mazkur dasturda savol va topshiriqlar taxminiy xarakterga ega boʻlib,
pedagogik mahorat, ijodiy yondoshuv asosida ularni birmuncha takomillashtirish,
kengaytirish mumkin.
2.5. Fanni oʻqitish jarayonini tashkil etish va oʻtkazish bо‘yicha
tavsiyalar
Talabalarning matematika oʻqitish maxsus metodikasi fanini oʻzlashtirishlari
uchun oʻqitishning ilgʻor va zamonaviy usullaridan foydalanish, zamonaviy
pedagogik va axborot texnologiyalarini tadbiq qilish muhim ahamiyatga egadir.
Matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursini oʻrganishda talabalarning oʻrta
maktabda olgan bilimlariga tayaniladi va matematika asoslarini mustaqil ravishda
takrorlash nazarda tutiladi. Mazkur fanni oʻqitish jarayonida zamonaviy metodlar,
pedagogik va axborot kommunikatsion texnologiyalarini qoʻllanilishi nazarda
tutilgan:
- maxsus pedagogika yoʻnalishlari bо‘yicha ma`ruzalar darslarida zamonaviy
kompyuter texnologiyalari yordamida prezeptatsion va elektoron texnologiyalar;
- rivojlanishida nuqsoni mavjud bolalar ta`lim-tarbiya jarayonini tashkil etish,
shakllari, usullari, tamoyillari bо‘yicha
mavzularda oʻtkaziladigan amaliy
mashgʻulotlarda «Aqliy hujum», «BBB» kabi pedagogik texnologiyalardan;
- rivojlanishida nuqsoni mavjud bolalar maxsus korrektsion mashgʻulotlar
tashkil etish usullarini aniqlash, tahlil etish bо‘yicha amaliy mashgʻulotlarda
kichik guruh munosabatlari, «PMK», «FSMU», «Elpigich», «3 bosqichli
intervyu», «Gamburger» texnologiyalarini qoʻllash nazarda tutilgan.
68
Mustaqil
topshiriqlari
3
4
5
6
7
8
9
10
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar
maktabi
boshlangʻich
sinflarida
matematika
oʻqitish
metodikasining
umumiy
2
masalalari.
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar
maktabi
boshlangʻich
matematika
kursi
oʻquv
predmeti
sifatida.
Ma`ru
za
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ma`ruza 1,2
, oʻquv (1,2,3,
material 4,5)
i
“Matema
tika fanining
rivojlanis
higa
hissa
qoʻshgan
olimlar“
mavzusida
referat
tayyorlash.
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalarga
boshlangʻich
sinfda
matematika
oʻqitishda
didaktik
tamoyillarning
amalga
oshirilishi
Ma`ru
za
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ma`ruza 1,2
, oʻquv (1,2,3,
material 4,5)
i
Kar va
zaif
eshituvc
hi bolalar
maktabid
a
matemati
ka
darslarid
a amalga
oshiriladi
gan
umumdi
daktik
tamoyilla
r
mazmuni
bо‘yicha
slayd
tayyorlas
h
2
69
JN reyting ballari
Foydalanilgan
adabiyotlar royxati
2.
Ta`lim vositalari
1.
Ta`lim metodlari
2
Fanlararo va fan
ichidagi bogʻliqlik
1
Mashgʻulot turi
Mavzu
Mashgʻulot
oʻtiladigan hafta
№
Ajratilgan soat
2.6. Taqvim – mavzuiy reja
11
3.
“Eshi
tishida
nuqsoni
boʻlgan
bolalar
maktabid
a
matemati
ka
oʻqitish
metodlar
i”
mavzusi
bо‘yicha
bо‘yicha
slayd
tayyorlas
h
Ogʻzaki
Ma`ruza 1,2
Eshitishi
metod,
, oʻquv (1,2,3,
da
koʻrgazm material 4,5,6,7,8 nuqsoni
ali metod, i
)
boʻlgan
amaliy
bolalar
metod,
maktabid
«Aqliy
a
hujum»,
matemati
«BBB»
ka
bо‘yicha
oʻtkazila
digan
dars
turlari
bо‘yicha
reja matn
tuzish
Ogʻzaki
Ma`ruza 1,2
“Eshi
metod,
, oʻquv (1,2,3,
tishida
koʻrgazm material 4,5)
nuqsoni
ali metod, i
boʻlgan
amaliy
bolalar
metod,
maktabi
«Aqliy
boshlang
hujum»,
ʻich
«BBB»
sinflarida
matemati
ka
oʻqitish
vositalari
”
mavzusi
bо‘yicha
bо‘yicha
Ma`ru
za
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar
maktabida
matematika
oʻqitish
metodlari
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
2
4.
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar
maktabida
matematika
oʻqitishning
mazmuni,
tashkil etilishi
va
sinflar 2
bshyicha
rejalashtirilishi
Ma`ru
za
5.
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar
maktabi
boshlangʻich
sinflarida
matematika
oʻqitish
2
vositalari
Ma`ru
za
70
Ma`ruza 1,2
, oʻquv (1,2,3,
material 4,5)
i
slayd
tayyorlash
6.
7.
8.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar maktabi
boshlangʻich
sinflarida
matematika
oʻqitish
metodikasining
xususiy
masalalari.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan 2
bolalar
maktablarida
«Oʻnlik»
mavzusini
oʻrgatish
metodikasi
Ma`ru
za
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktablarida
«Yuzlik»
mavzusida
sonlarni
nomerlashga
oʻrgatish
metodikasi
Ma`ru
za
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ma`ruza
, oʻquv
material
i
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ma`ruza
, oʻquv
material
i
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ma`ruza
, oʻquv
material
i
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7,8
)
«Oʻn
lik»
mavzusi
ni
oʻrgatish
metodika
si”
mavzusi
bо‘yicha
didaktik
material
tayyorlash.
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7,8
)
Ma`ru
za
71
“Eshitishi
da
nuqsoni
boʻlgan
bolalar
maktablar
ida
«Yuzlik»
mavzusi
ni
oʻrgatish
metodika
si”
mavzusi
bо‘yicha
didaktik
material
tayyorlash.
2
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktablarida
«Yuzlik»
2
mavzusida
arifmetik
amallarni
oʻrgatish
metodikasi
“Eshitishi
da
nuqsoni
boʻlgan
bolalar
maktablar
ida
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7,8
)
“Eshitishi
da
nuqsoni
boʻlgan
bolalar
maktablar
ida
«Minglik
»
mavzusi
ni
oʻrgatish
metodika
si”
mavzusi
bо‘yicha
slayd
tayyorlas
h
9.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktablarida
«Minglik»
mavzusida
sonlarni
nomerlashga
oʻrgatish
metodikasi
Ma`ru
za
2
10.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktablarida
«Minglik»
mavzusida
arifmetik
amallarni
oʻrgatish
metodikasi
Ma`ru
za
2
11.
Eshitishida
2
nuqsoni boʻlgan
Ma`ru
za
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ma`ruza
, oʻquv
material
i
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ma`ruza
, oʻquv
material
i
Pedagogika,
Pedagogik
Ogʻzaki
metod,
Ma`ruza 1,2
, oʻquv (1,2,3,
72
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7,8
)
Eshitishid
a nuqsoni
boʻlgan
bolalar
maktablar
ida
«Koʻp
xonali
sonlar»
mavzusi
ni
oʻrgatish
metodika
si
mavzusi
bо‘yicha
slayd
tayyorlas
h
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7,8
)
“Eshitish
ida
nuqsoni
boʻlgan
oʻquvchi
larni
masala
echishga
oʻrgatish
metodika
sining
asosiy
yoʻnalish
lari”
mavzusi
bо‘yicha
didaktik
material
tayyorlas
h.
“Eshitishi
da
bolalar
maktablarida
«Koʻp
xonali
sonlar»
mavzusida
sonlarni
nomerlashga
oʻrgatish
metodikasi
12.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktablarida
«Koʻp
xonali
sonlar»
mavzusida
arifmetik
amallarni
oʻrgatish
metodikasi
Ma`ru
za
2
13.
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan
oʻquvchilarni
masala
yechishga
2
oʻrgatish
metodikasining
asosiy
yoʻnalishlari
Ma`ru
za
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
koʻrgazm material
ali metod, i
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
4,5,6,7,8 nuqsoni
)
boʻlgan
bolalar
maktablar
ida
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ma`ruza
, oʻquv
material
i
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7,8
)
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ma`ruza
, oʻquv
material
i
73
miqd
orlar
ustida
ishlash
metodika
si”
mavzusi
bо‘yicha
didaktik
material
tayyorlas
h.
“Eshitishi
da
nuqsoni
boʻlgan
bolalar
maktablar
ida
kasrl
ar ustida
ishlash
metodika
sining
umumiy
masalala
ri”
mavzusi
bо‘yicha
didaktik
material
tayyorlas
h.
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7,8
)
“Eshitishi
da
nuqsoni
boʻlgan
bolalar
maktablar
ida
geom
etrik
materialn
i
oʻrgatish
metodika
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
14.
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar
maktabi
boshlangʻich
sinflarda
matnli
masalalar
ustida ishlash
metodikasi
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktablarida
miqdorlar ustida
ishlash
metodikasi
Eshitishida
2
nuqsoni boʻlgan
“Eshitishi
da
nuqsoni
boʻlgan
bolalar
maktablar
ida
algebra
elementla
riga
oʻrgatish
metodikas
ining
asosiy
yoʻnalishl
ari”
mavzusi
bо‘yicha
didaktik
material
tayyorlash
.
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ma`ruza
, oʻquv
material
i
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7,8
)
Ma`ru
za
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ma`ruza
, oʻquv
material
i
1,2
“Eshi
(1,2,3,
tishida
4,5,6,7,8 nuqsoni
)
boʻlgan
Ogʻzaki
metod,
Ma`ruza 1,2
, oʻquv (1,2,3,
2
16.
mavz
usi
bо‘yicha
didaktik
material
tayyorlas
h.
Ma`ru
za
2
15.
si”
Ma`ru
za
74
bolalar
maktabid
a
matemati
kadan
sinfdan
tashqari
ish”
mavzusi
bо‘yicha
didaktik
material
tayyorlas
h.
bolalar
maktablarida
massa va hajm,
vaqt
oʻlchov
birliklari ustida
ishlash
metodikasi
17.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktablarida
kasrlar
ustida
ishlash
metodikasining
umumiy
masalalari
Ma`ru
za
2
18.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktablarida
geometrik
materialni
oʻrgatish
metodikasi
Ma`ru
za
2
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
75
koʻrgazm material
ali metod, i
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
4,5,6,7,8
)
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ma`ruza
, oʻquv
material
i
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7,8
)
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ma`ruza
, oʻquv
material
i
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7,8
)
19.
Geometrik
materialni sonli
kontsentrlar
bо‘yicha
oʻrgatish
metodikasi.
Ma`ru
za
2
20.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktablarida
algebra
elementlariga
oʻrgatish
metodikasining
asosiy
yoʻnalishlari
Ma`ru
za
2
21.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktablarida
tengliklar,
2
tengsizliklar va
tenglamalar
ustida
ishlash
metodikasi
Ma`ru
za
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedago-
76
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ma`ruza
, oʻquv
material
i
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7,8
)
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ma`ruza
, oʻquv
material
i
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7,8
)
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ma`ruza
, oʻquv
material
i
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7,8
)
22.
Ma`ru
za
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar
maktabida
matematikadan
sinfdan
tashqari ish
2
gika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Ma`ruza
, oʻquv
material
i
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7,8
)
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
Ogʻzaki
Amaliy,
1,2
2ball
Amaliy mashgʻulotlari
1.
Kar va zaif
eshituvchi
bolalar
maktablari
uchun
matematikadan
dasturlar tahlili.
Amaliy
2
2.
Matematikadan
2
Ama-
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
77
3.
oʻquv ishlarini
chorak
va
mavzuli
rejalashtirish
liy
Eshitishda
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktabida
matematika
darslari tahlili
Amaliy
2
4.
Eshitishda
nuqsoni boʻlgan
bolalar maktabi
tayyorlov sinf
oʻquvchilarining
matematika
bо‘yicha
maktabgacha
2
tayyorgarlik
darajasi tahlili
Amaliy
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
78
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
oʻquv
(1,2,3,
material 4,5,6,7
i,
,8)
axborot
texnolog
iyalari
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
5.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktabida
“Oʻnlik”
mavzusini
oʻrgatish
bо‘yicha
ish
metodikasini
egallash
Amaliy
2
6.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktablarida
«Oʻnlik»
mavzusini
oʻrgatish
metodikasi
boʻyicha
dars
kuzatish
va
tahlil qilish
2
Amaliy
7.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktabida
2
“Yuzlik”
mavzusida
sonlarni
nomerlashni
Amaliy
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
79
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
oʻrgatish
bо‘yicha
ish
metodikasini
egallash
8.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktabida
“Yuzlik”
mavzusida
sonlarni
nomerlashni
oʻrgatish
bо‘yicha rejamatn tuzish
2
Amaliy
9.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktabida
“Yuzlik”
mavzusida
arifmetik
amallarni
oʻrgatish
bо‘yicha
ish
metodikasini
2
egallash
Amaliy
10.
Eshitishid
2
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
80
«BBB»
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
interfaol
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
Ogʻzaki
Amaliy,
1,2
2ball
a
nuqsoni
boʻlgan bolalar
maktabida
“Minglik”
mavzusida
sonlarni
nomerlashni
oʻrgatish
bо‘yicha
ish
metodikasini
egallash
11.
Eshitishid
a
nuqsoni
boʻlgan bolalar
maktabida
“Minglik”
mavzusida
arifmetik
amallarni
oʻrgatish
bо‘yicha
ish
metodikasini
2
egallash
12.
Eshitishid
a
nuqsoni
boʻlgan bolalar
maktabida
“Minglik”
mavzusida
sonlarni
nomerlashni
2
oʻrgatish
bо‘yicha rejamatn tuzish
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
81
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
oʻquv
(1,2,3,
material 4,5,6,7
i,
,8)
axborot
texnolog
iyalari
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
13.
Eshitishid
a
nuqsoni
boʻlgan bolalar
maktabida
“Koʻp
xonali
sonlar”
mavzusida
sonlarni
nomerlashni
oʻrgatish
bо‘yicha
ish 2
metodikasini
egallash
14.
Eshitishid
a
nuqsoni
boʻlgan bolalar
maktabida
“Koʻp
xonali
sonlar”
mavzusida
arifmetik
amallarni
oʻrgatish
bо‘yicha
ish 2
metodikasini
egallash
15.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalarga
masalalarni
2
yechishga
oʻrgatish
metodikasini
egallash.
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
82
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
16.
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar
maktabi
boshlangʻich
sinflarda
matnli
masalalar
ustida ishlash
metodikasini
2
egallash
17.
Eshitishida
nuqsoni
boʻlgan bolalar
maktabi
boshlangʻich
sinflarda
matnli
masalalar
ustida ishlash
boʻyicha darsni 2
kuzatish
va
tahlil qilish
18.
Eshitishida
2
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
83
«BBB»
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
Ogʻzaki
Amaliy,
1,2
2ball
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktablarida
boshlangʻich
sinflarida
uzunlik oʻlchov
birligi
ustida
ishlash bо‘yicha
ish metodikasini
egallash
19.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktablarida
boshlangʻich
sinflarida massa
va hajm, vaqt
oʻlchov
birliklari ustida
ishlash bо‘yicha
ish metodikasini 2
egallash
20.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktablarida
boshlangʻich
sinflarida vaqt
oʻlchov
birliklari ustida 2
ishlash bо‘yicha
ish metodikasini
egallash
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
84
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
oʻquv
(1,2,3,
material 4,5,6,7
i,
,8)
axborot
texnolog
iyalari
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
21.
Eshitishda
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktabida
kasrlar
ustida
ishlash
metodikasini
egallash
2
22.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
bolalar maktabi
boshlangʻich
sinflarida
geometrik
materialni
oʻrgatish
bо‘yicha
ish
metodikasini
egallash
2
23.
Eshitishida
nuqsoni boʻlgan
oʻquvchilarni
algebra
2
elementlari bilan
tanishtirish
bо‘yicha
ish
metodikasini
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
85
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
egallash.
24.
Eshitishid
a
nuqsoni
boʻlgan
oʻquvchilarni
algebra
elementlari bilan
tanishtirish
boʻyicha rejamatn tuzish
2
25.
Eshitishda
nuqsoni boʻlgan
bolalar
maktabida
matematikadan
sinfdan tashqari
ishlar mazmuni
va metodikasi.
2
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
Pedagogika,
Pedagogik
mahorat, Falsafa,
Mantiq,
Pedagogika»,
Psixologiya,
Oligofrenopedag
ogika,
Surdopedagogika,
Oligofrenopsixol
ogiya,
Surdopsixologiya, Ona tili
oʻqitish maxsus
metodikasi,
Pedagogik
mahorat,
Tarbiyaviy ishlar
maxsus
metodikasi
86
«BBB»
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
Ogʻzaki
metod,
koʻrgazm
ali metod,
amaliy
metod,
«Aqliy
hujum»,
«BBB»
Amaliy,
oʻquv
material
i,
axborot
texnolog
iyalari
1,2
(1,2,3,
4,5,6,7
,8)
2ball
2.7. Didaktik vositalar
1. jihozlar va uskunalar, moslamalar: elektron doska-Hitachi, LCD-monitor,
elektron koʻrsatgich (ukazka).
2. video-audio uskunalar: video va audiomagnitofon, mikrofon, kolonkalar.
3. kompyuter va multimediali vositalar: kompyuter, Dell tipidagi proektor, DVDdiskovod, Web-kamera, video-koʻz (glazok).
2.8. Oraliq nazorat savollari
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitish metodlari.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitishda didaktik
tamoyillarni amalga oshirish.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika darsi. Matematika
darsiga qoʻyilgan talablar.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitishga tayyorgarlik
davri.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalarga 5 ichidagi sonlarni nomerlash va arifmetik
amallarini oʻrgatish metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida 20 ichidagi sonlarni nomerlash,
qoʻshish va ayirishni oʻrgatish metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida 100 ichidagi sonlarni nomerlash,
qoʻshish va ayirishni oʻrgatish metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida 100 ichidagi sonlarni nomerlash,
koʻpaytirish va boʻlishni oʻrgatish metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida 1000 ichidagi sonlarni nomerlash,
qoʻshish va ayirishni oʻrgatish metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida koʻp xonali sonlarni nomerlashni
oʻrgatish metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida boshlangʻich matematika kursi
oʻquv predmeti sifatida.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida koʻp xonali sonlarni nomerlash,
qoʻshish va ayirishni oʻrgatish metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika darslarida ogʻzaki
hisob.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitishda maxsus
didaktik tamoyillarini amalga oshirish.
15.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan oʻquvchilarning uzunlik haqidagi tasavvurlarini shakllantirish.
16.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida vaqt oʻlchovlarini oʻrgatish
metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida sodda arifmetik masalalarini
yechishni oʻrgatish metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida murakkab masalalarni yechishni
oʻrgatish metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida tarkibli masalalarni yechishga
oʻrgatish metodikasi.
17.
18.
19.
87
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida oddiy kasrlarni oʻrgatish
metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida songacha boʻlgan davrni oʻqitish
metodikasi va uning asosiy vazifalari.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitish vositalari.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitishning mazmuni,
tashkil etilishi va rejalashtirilishi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida geometrik materialni oʻrgatish
metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan oʻquvchilarni massa va hajm haqidagi tasavvurlarni
tarkib toptirish, ularning oʻlchov birliklari bilan tanishtirish metodikasi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida oʻqitishning asosiy shakli-dars.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitish maxsus metodikasi” kursining
predmeti, maqsad va vazifalari.
Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitish maxsus metodikasining eshitishda
nuqsoni boʻlgan bolalar psixologiyasi, surdopedagogika, boshlangʻich sinflarda matematika oʻqitish
metodikasi bilan bogʻliqligi.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalarni matematikaga oʻqitishda metodlarning ahamiyati.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida boshlangʻich matematika kursi
mazmuni.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi boshlangʻich sinflari matematika
darslarida koʻrgazmali qurollardan foydalanish va koʻrgazmalilik – didaktik
tamoyilini amalga oshirishda ularning ahamiyati.
Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida boshlangʻich matematika kursida
pedagogik texnologiyalardan foydalanish.
2.9. Yakuniy nazorat savollari
1. Eshitishda nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitish metodlari.
2. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitishda didaktik
tamoyillarini amalga oshirish.
3. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika darsi. Matematika
darsiga qoʻyilgan talablar.
4. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematikadan sinfdan tashqari ish.
5. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitishga tayyorgarlik
davri.
6. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida 5 ichidagi sonlarni nomerlash va
arifmetik amallarini oʻrgatish metodikasi.
7. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida 20 ichidagi sonlarni nomerlash,
qoʻshish va ayirishni oʻrgatish metodikasi.
8. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida 100 ichidagi sonlarni nomerlash,
qoʻshish va ayirishni oʻrgatish metodikasi.
9. Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida 100 ichidagi sonlarni nomerlash,
koʻpaytirish va boʻlishni oʻrgatish metodikasi.
10.Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida 1000 ichidagi sonlarni nomerlash,
qoʻshish va ayirishni oʻrgatish metodikasi.
88
11.Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida koʻp xonali sonlarni nomerlashni
oʻrgatish metodikasi.
12.Eshitishida nuqsoni boʻlgan oʻquvchilarning uzunlik haqidagi tasavvurlarini
shakllantirish.
13.Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida vaqt oʻlchovlarini oʻrgatish
metodikasi.
14.Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida sodda arifmetik masalalarini
yechishni oʻrgatish metodikasi.
15.Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida murakkab masalalarni yechishni
oʻrgatish metodikasi.
16.Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida boshlangʻich matematika kursi
oʻquv predmeti sifatida.
17.Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida tarkibli masalalarni yechishga
oʻrgatish metodikasi.
18.Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida koʻp xonali sonlarini nomerlash,
qoʻshish va ayirishni oʻrgatish metodikasi.
19.Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida oddiy kasrlarni oʻrgatish
metodikasi.
20.Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika darslarida ogʻzaki
hisob.
21.Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida songacha boʻlgan davrni oʻqitish
metodikasi va uning asosiy vazifalari.
22.Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitish vositalari.
23.Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika oʻqitishning mazmuni,
tashkil etilishi va rejalashtirilishi.
24.Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida geometrik materialni oʻrgatish
metodikasi.
25.Eshitishida nuqsoni boʻlgan oʻquvchilarni massa va hajm haqidagi tasavvurlarni
tarkib toptirish, ularning oʻlchov birliklari bilan tanishtirish metodikasi.
26.Eshitishda nuksoni bulgan bolalar maktabi 100 ichidagi sonlarni nomerlash,
kupaytirish va boʻlishga oʻrgatish metodikasi.
27.Eshitishda nuksoni bulgan bolalar maktabi 1000 ichidagi sonlarni nomerlashga
oʻrgatish, qoʻshish va ayirishga oʻrgatish metodikasi.
28.Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabi matematika oʻqitishda maxsus
didaktik tamoyillarini amalga oshirish.
29.Eshitishda nuksoni bulgan bolalar maktabi 1000 ichidagi sonlarni nomerlashga
oʻrgatish, qoʻshish va ayirishga oʻrgatish metodikasi.
30.Eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maktabida matematika darslarida pedagogik
texnologiyalardan foydalanish.
2.10. Baholash mezonlari
Talabaning “ Matematika oʻqitish maxsus metodikasi ” fani bо‘yicha bilim,
koʻnikma va malakalarini baholashda quyidagi mezonlarga asoslaniladi:
89
86-100 ball - talaba eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maxsus ta`lim
muassasalarida matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining umumiy
masalalari haqida, ya`ni matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining
predmeti, maqsad va vazifalari, oʻqitishning umumiy va maxsus didaktik
tamoyillari, mazmuni, ta`limni tashkil etish shakllari va ta`limni sinflar boʻyicha
rejalashtirish, matematika oʻqitish vositalari va metodlari, shuningdek, eshitishida
nuqsoni boʻlgan bolalarga matematikani oʻqitish jarayonida korrektsion-tarbiyaviy
ishlarni bajarish xususiyatlari hamda matematika oʻqitish maxsus metodikasi
kursining xususiy masalalari haqidagi bilimlarni bilishi, mohiyatini tushunishi,
tasavvurga ega boʻlishi, egallagan nazariy bilimlarni amaliyotda qoʻllay olishni
bilishi hamda ular yuzasidan berilgan savollarga javoblarni toʻliq, aniq va
tushunarli yorita olishi, ijodiy fikrlay olishi, mustaqil mushohada yurita olishi,
xulosa va qaror qabul qila olishi.
71-85 ball talaba eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maxsus ta`lim
muassasalarida matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining umumiy
masalalari haqida, ya`ni matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining
predmeti, maqsad va vazifalari, oʻqitishning umumiy va maxsus didaktik
tamoyillari, mazmuni, ta`limni tashkil etish shakllari va ta`limni sinflar boʻyicha
rejalashtirish, matematika oʻqitish vositalari va metodlari, shuningdek, eshitishida
nuqsoni boʻlgan bolalarga matematikani oʻqitish jarayonida korrektsion-tarbiyaviy
ishlarni bajarish xususiyatlari hamda matematika oʻqitish maxsus metodikasi
kursining xususiy masalalari haqidagi bilimlarni bilishi, mohiyatini tushunishi,
tasavvurga ega boʻlishi, mustaqil mushohada yurita olishi, egallagan nazariy
bilimlarni amaliyotda qoʻllay olishni bilishi hamda ular yuzasidan berilgan
savollarga javoblarni toʻgʻri yorita olishga harakat qilishi.
55-70 ball – talaba eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maxsus ta`lim
muassasalarida matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining umumiy
masalalari haqida, ya`ni matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining
predmeti, maqsad va vazifalari, oʻqitishning umumiy va maxsus didaktik
tamoyillari, mazmuni, ta`limni tashkil etish shakllari va ta`limni sinflar boʻyicha
rejalashtirish, matematika oʻqitish vositalari va metodlari, shuningdek, eshitishida
nuqsoni boʻlgan bolalarga matematikani oʻqitish jarayonida korrektsion-tarbiyaviy
ishlarni bajarish xususiyatlari hamda matematika oʻqitish maxsus metodikasi
kursining xususiy masalalari haqidagi bilimlarni bilishi, mohiyatini tushunishi,
tasavvurga ega boʻlishi hamda ular yuzasidan berilgan savollarga javoblarni
qisman yorita olishi.
0-54 ball - – talaba eshitishida nuqsoni boʻlgan bolalar maxsus ta`lim
muassasalarida matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining umumiy
masalalari haqida, ya`ni matematika oʻqitish maxsus metodikasi kursining
predmeti, maqsad va vazifalari, oʻqitishning umumiy va maxsus didaktik
tamoyillari, mazmuni, ta`limni tashkil etish shakllari va ta`limni sinflar boʻyicha
rejalashtirish, matematika oʻqitish vositalari va metodlari, shuningdek, eshitishida
90
№ Muallif
Nazorat turi
Adabiyot nomi
Nashr yili
Nazorat
shakllari
Har bir nazorat
uchun
belgilangan
maksimal ball
adabiyotning
ARM dagi shifri
Nazorat
soni
Joriy nazorat
adabiyotning
ARM
dagi
inventar raqami
Nazorat
shakllari
bо‘yicha
belgilangan
maksimal ball
50
50
20
20
30
1. Ogʻzaki
50
1
Jami:
50
1
Oraliq nazorat 1. Ogʻzaki
20
1
Jami:
20
1
Yakuniy
1. Ogʻzaki
30
1
nazorat
Yakuniy nazorat
shakli fakultet
kengashi bilan
kelishib, rektor
buyrugʻi bilan
tasdiqlanadi
Jami:
100
3
100
nuqsoni boʻlgan bolalarga matematikani oʻqitish jarayonida korrektsion-tarbiyaviy
ishlarni bajarish xususiyatlari hamda matematika oʻqitish maxsus metodikasi
kursining xususiy masalalari boʻyicha aniq tasavvurga ega boʻlmasligi.
Reyting jadvali
Maksimal ball – 100 b.
JN (joriy nazorat) – maks. 50 b.
ON (oraliq nazorat) – maks. 20 b.
YN (yakuniy nazorat) – maks. 30 b.
86-100 ball – “5” baho.
71-85 ball – “4” baho.
55-70 ball – “3” baho.
0-54 ball – “2” baho
III. Oʻquv-uslubiy adabiyotlar va elektron ta’lim resurslari royxati
Asosiy darslik va oʻquv qoʻllanmalar
91
Suxova V.B.
1
2
Obucheniye matematike v M.:
podgotovitelnom
4-klasse AKADEMIA,
shkol gluxix i slaboslishashix. 2002.
74. 3.
S 914
918209
Xamidova
M.U., Matematika oʻqitish maxsus T.: “Istiqlol”,
Yakubjanova D.B.
metodikasi.2012.
74.32
U-14
U-7379
Qo`shimcha adabiyotlar
1. Levenberg L.SH. Axmadjonov I.Gʻ. Nurmatov A.N. Boshlangʻich sinflarda matematika о‘qitish
metodikasi. –T.: О‘qituvchi, 1985.
2. Специальная психология. // Под.ред. В.И.Лубовского. –М.: 2003.
3. Спетциальная педагогика. // Под.ред. Н.М.Назаровой. –М.: 2000.
4. Сурдопедагогика: Под ред. Речицкой Э.Г.- М., “Владос”, 2004.
Dasturning informatsion-metodik ta'minoti
Elektron ta'lim resurslari
1. www. tdpu. uz
2. www. pedagog. uz
3. www. Ziyonet. uz
4. www. edu. uz
5. tdpu-INTRANET. Ped
92
I.
MA’RUZA MASHGʻULOTLARINING ISHLANMALARI
1.1. “TOʻPLAMLAR NAZARIYASI ELEMENTLARI” mavzusidagi kirish
ma'ruzasi ta'lim texnologiyasi modeli
Ma'ruzaga ajratilgan vaqt — 2s.
Talabalar soni : 50-60 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Ma'lumotli kirish ma'ruza
Oʻquv mashgʻulotining tuzilishi:
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi:
Pedagogik vazifalar:
1) Fanning tuzilishini sharhlash;
2) Fan miqyosidagi metodik va
tashkiliy ishlarning xususiyatlari,
muddati va baholash mezonlari bilan
tanishtirish;
3) Toʻplamlar, ularning turlari va
ta'riflarini tushuntirish;
4) Toʻplamlar ustida amallar bajarish,
ularning formulalari va belgilanishini
yoritish;
5) Toʻplamlarga oid asosiy tushuncha
va ish turlari bilan tanishtirish.
Ta'lim metodi
1.Oʻquv kursi va mashgʻulot mavzusiga
kirish.
2. Avval egallangan bilimlarni
mustahkamlash.
3 . Talabalar e'tiborini ma'ruza matniga
Qaratish.
4. Tadqiqot texnologiyasi asosida ma'ruzani
taqdim etish.
5. Mavzuni asosiy tushunchalarini
aniqlashtirish.
6. Mavzuni yakunlash
Defektologiya yoʻnalishi uchinchi kurs
talabalarida matematika oʻqitish maxsus
metodikasi fanining boʻlimi hisoblangan
matematika asoslari boʻlimining oʻziga
xosliklari, toʻplamlar nazariyasi elementlari
haqidagi tasavvurlarini shakllantirish.
Oʻquv faoliyati natijalari:
1) Fanga ajratilgan umumiy soatlar, ularning
auditoriya va auditoriyadan tashqari vaqtda
taqsimlanishini bilib oladilar;
2) Fan boʻyicha mashgʻulotlarning borishi,
nazorat qilish turlari, shakl, metod va
vositalari, nazoratlarni oʻtkazish vaqti va
baholash mezonlari haqida aniq tasavvurlar
shakllanadi;
3) Toʻplamlar, ularning turlari va ta'riflarini
bilib oladilar;
4) Toʻplamlar ustida amallar bajarish,
ularning formulalari va belgilanishini
oʻzlashtiradilar;
5) Toʻplamlarga oid asosiy tushuncha va ish
turlari haqida aniq ma'lumotlarga ega
boʻladilar.
Ma'ruza, tushuntirish, suhbat, "Toifali sharh"
strategiyasi
93
Talabalarning oʻquv faoliyatini
tashkil etish shakli
Didaktik vositalar
Ma'ruza, ommaviy
Ta'limning tashkil etish sharoiti.
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
xona
Oʻz-oʻzini nazorat qilish
Nazorat turi
Ma'ruza matni, slayd-prezentatsiya
“TOʻPLAMLAR NAZARIYASI ELEMENTLARI” mavzusidagi kirish
ma'ruzasining texnologik kartasi
Ish
bosqichlari va
ish vaqgi
Oʻqituvchi
Faoliyat mazmuni
Talaba
1-bosqich.
Oʻquv
mashgʻulotiga
kirish
—
Da'vat
bosqichi
(20 daqiqa)
1.1.
Mavzuning
nomlanishi,
maqsadi, rejasini va kutilayotgan
natijalarni bayon etadi (1-ilova).
1.2. "Toifali sharh" strategiyasi
boʻyicha
matematika asoslari
haqidagi mavjud ma'lumotlarni
yozish soʻraladi (2-ilova).
1.3. Matematika Oʻqitish maxsus
metodikasi fanining tuzilishini
taqdim
etish:
boʻlimlar
va
boʻlimlarga qisqacha ta'rif.
1.4. Fan miqyosida bajariladigan
metodik va tashkiliy ishlar bilan
tanishtiradi.
1.5. Fanning reyting nazorat turlari
va
baholash
mezonlarini
tushuntiradi (3-ilova).
2.1. "Kema" strategiyasi asosida
- talabalar fan orqali egallamoqchi
boʻlgan
ma'lumotlarni
stiker
qogʻozlariga yozib yopishtirishlari
sOʻraladi (4-ilova).
2.2. Mavzu boʻyicha ma'ruza matn
tarqatiladi, uning rejasi va asosiy
tushunchalari bilan tanishishni
taklif etadi.
2.3. Slaydlar yordamida mavzuning
asosiy nazariy ma'lumotlari bayon
Tinglaydilar, yozib oladilar
2-bosqich
Asosiy
anglash
bosqichi
(50 daqiqa)
Talabalar stiker
qogʻozlarga fan orqali
egallamoqchi bOʻlgan
ma'lumotlarni yozadilar.
Tinglaydilar, savoljavoblarda ishtirok etishadi.
Talabalar slaydlarda
koʻrsatilgan muhim chizma
va jadvallarni oʻz
daftarlariga qayd etishadi.
94
Tarqatilgan
qogʻozga
matematika asoslariga oid
ma'lumotlarni toʻldirishadi.
Tarqatilgan
qogʻozga
matematika oʻqitish maxsus
metodikasi faniga tegishli
ma'lumotlarni toʻldirishadi.
3-bosqich.
Yakuniy
fikrlash
bosqichi
(10daqiqa)
etiladi, berilayotgan tushunchalarni
ajratib koʻrsatadi.
3.1. "Toifali sharh" strategiyasi
berilgan
tushunchalar
- orqali
umumlashtiriladi,
guruhlarga
boʻlinadi.
3.2.
Mavhum,
tasavvurlar
shakllanmagan qismlarini qayta
tushuntiradi.
3.3.
Matematika
asoslaridan
mustaqil ish uchun toshpiriq beradi
va uni baholash mezonlari bilan
tanishtiradi (5-ilova).
"Toifali sharh" strategiyasi
yordamida
talabalar
matematika oʻqitish maxsus
metodikasi
fanining
boʻlimlarini
umumlashtiradilar.
oʻz
tasavvurlarini boyitadilar,
toʻldiradilar.
1-ilova.
Mavzu: TOʻPLAMLAR NAZARIYASI ELEMENTLARI
Oʻquv mashgʻulotining tuzilishi:
1.Oʻquv kursi va mashgʻulot mavzusiga kirish.
2. Avval egallangan bilimlarni mustahkamlash.
3 . Talabalar e'tiborini ma'ruza matniga Qaratish.
4. Tadqiqot texnologiyasi asosida ma'ruzani taqdim etish.
5. Mavzuni asosiy tushunchalarini aniqlashtirish.
6. Mavzuni yakunlash
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi:
Defektologiya yoʻnalishi uchinchi kurs talabalarida matematika oʻqitish
maxsus metodikasi fanining boʻlimi hisoblangan matematika asoslari boʻlimining
oʻziga xosliklari, toʻplamlar nazariyasi elementlari haqidagi tasavvurlarini
shakllantirish.
Oʻquv faoliyati natijalari:
1) Fanga ajratilgan umumiy soatlar, ularning auditoriya va auditoriyadan
tashqari vaqtda taqsimlanishini bilib oladilar;
2) Fan boʻyicha mashgʻulotlarning borishi, nazorat qilish turlari, shakl,
metod va vositalari, nazoratlarni oʻtkazish vaqti va baholash mezonlari haqida aniq
tasavvurlar shakllanadi;
3) Toʻplamlar, ularning turlari va ta'riflarini bilib oladilar;
4) Toʻplamlar ustida amallar bajarish, ularning formulalari va belgilanishini
oʻzlashtiradilar;
5) Toʻplamlarga oid asosiy tushuncha va ish turlari haqida aniq ma'lumotlarga
ega boʻladilar.
95
2-ilova.
MATЕMATIKA ASOSLARI
(namuna chizma)
96
3-ilova.
Fanning reyting nazorat turlari va baholash mezonlari
Fanning rеyting nazorat turlari va baholash mеzonlarini:
Joriy
nazorat
25 ball
Oraliq
nazorat
25 ball
Yakuniy
nazorat
20 ball
30 ball
0 balldan – 54 ballgacha - “qoniqarsiz”
55 balldan – 70 ballgacha - “qoniqarli”
71 balldan – 85 ballgacha - “yaxshi”
86 balldan – 100 ballgacha - “a'lo”
4-ilova.
Matеmatik bilimlar va ularni
oʻqitish методикаси
97
5-ilova.
Matematika asoslaridan mustaqil ish uchun toshpiriqlar:
1. Chеkli va chеksiz toʻplamlarga hayotdan misollar kеltiring.
2. Toʻplamlarni bеlgilash uchun bеlgilarni chizma shaklida ifodalab
daftaringizga қayd eting.
3. Toʻplamlarning yigʻindisi, ayirmasi, koʻpaytmasiga 10 tadan misollar
yozing va ularni isbotlang.
4. Univеrsal toʻplam, toʻplamlarning dеkart koʻpaytmasi dеganda
nimalarni tushunasiz, misollar kеltiring
5. Akslantirish, ekvivalеntlik munosabati, toʻplamlarning қuvvati kabi
tushunchalarni tushuntiring.
1.2. “NOMANFIY BUTUN SONLAR. NATURAT
SONTUSHUNCHASINING MANTIQI” mavzusidagi ma’lumotli
ma'ruzasi ta'lim texnologiyasi modeli
Talabalar soni: 50-60 nafar
Oʻquv soati: 2 soat
Oʻquv mashgʻulotining shakli Mavzu boʻyicha ma'ruza
Nomanfiy butun sonlar.
Mavzu rejasi
Naturat sonlar qatorining aksiomalari.
Sonlarning boʻlinish belgilari.
Mashgʻulotningmaqsadi: Talabalarda nomanfiy butun sonlar, naturat sonlar
qatorining aksiomalari, sonlarning boʻlinish belgilari boʻyicha umumiy
bilimlarni shakllantirish.
Nomanfiy butun sonlar haqida  Nomanfiy butun sonlarga tavsif beradilar;
tushuncha berish;
Naturat
sonlar
qatorining  Naturat sonlar qatorining aksiomalari
aksiomalarini
tushunchasi
tushunchasini xarakterlab beradilar;
yoritib berish;
Sonlarning boʻlinish belgilari  Sonlarning
boʻlinish
belgilari
xarakterlab berish;
tushunchasini tushuntira oladilar;
Ma'ruza, savol-javob, suhbat, oʻzaro oʻqitish
Ta'lim metodlari
metodi, klaster, insert texnikalari, kutishyoʻldoshi usuli
Ma'ruza matni, kompyuter slaydlari, doska,
Ta'lim vositalari
multimedia, proektor.
98
Ta'lim shakllari
Oʻqitish shart-sharoiti
Monitoring va baholash
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Texnik
vositalardan
foydalanish
va
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
Ogʻzaki nazorat, savol-javob, reyting tizimi
asosida baholash.
NOMANFIY BUTUN SONLAR. NATURAT SONTUSHUNCHASINING
MANTIQI malumotli ma'ruza mashgʻulotining texnologik kartasi
Faoliyat
bosqichlari
Ish
bosqichlari
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchining
Oʻqituvchi faoliyatining mazmuni
1.1. Oʻquv mashgʻuloti mavzusi, maqsadi
va oʻquv faoliyati natijalarini aytadi.
1.2.Shu mavzu boʻyicha ma'ruza matnini
tarqatadi, tayanch iboralar va atamalarni
izohlaydi,
mashgʻulot
rejasi
bilan
tanishtiradi.
1.3. Baholash mezonini aytadi.
(1-ilova)
2-bosqich. 2.1. Savollarga oylab javob berishni
soʻraydi.
Asosiy
boʻlim
2.2. Mavzuda gap nima haqida ketadi,
tayanch iboralar va atamalarni aytishni,
(60 daq.)
ularning ketma-ket nomerini aniqlashni
soʻraydi. (“Kutish yoʻldoshi” 2-ilova)
2.3. Blits-soʻrov oʻtkazadi. (3-ilova)
Javoblarni doskaga yozadi, talabalar
yordamida ularni klaster koʻrinishida (4ilova ) ifodalaydi.
2.4. Ish jarayonida javoblarni toʻgʻrilaydi,
aniqlaydi va tuzatadi.
2.5
Slaydlar
yordamida
mavzuni
tushuntiradi. (5-ilova)
3-bosqich. 3.1. Xulosa qiladi. Mavzuning asosiy
Yakunlovch holatlariga e'tibor berishni soʻraydi.
3.2. Talabalar bilimini baholaydi hamda
i
baholarni e'lon qiladi.
(10 daq.)
3.3. Talabalar topgan tayanch iboralar va
atamalar ketma-ketligi tuzilishi, haqiqiysiga
1-bosqich.
Mavzuga
kirish
(10 daq)
99
Talabaning
Tinglovchi
faoliyatining
mazmuni
Mavzu nomini
yozib oladilar
Mavzu
rejasini
yozib oladilar.
Tinglaydilar
Savollarga javob
beradilar
Yozib oladilar
Savollar beradilar
toʻgʻri kelishini tekshiradi. Natijalarni
izohlaydi.
3.4. Mustaqil oʻrganish uchun savollar Savollarni
beradi. (6-Ilova)
oladilar
yozib
1-ilova.
BAHOLASh MEZONLARI:
1,5 – 2,0 ball – “a`lo”
1,0 – 1,4 ball – “yaxshi”
0,5 – 0,9 ball – “qoniqarli”
0,0 – 0,4 ball – “qoniqarsiz”
2-ilova.
“Kutish yoʻldoshi”usulini qoʻllash qoidasi
Ma'ruza boshlanishidan oldin oʻqituvchi bеrilgan
mavzu boʻyicha tayanch atama va tushunchalarni
sharhlashni, ma'ruza davomida ular қanday tartibda
kеlishini aniқlashni talabalarga taklif etadi.
“Kutish yoʻldoshi”
(bashorat)
Ma'ruza oxirida oʻqituvchi kеltirilgan tayanch
tushuncha va atamalarga qaytishni, ularning
tartibiga e'tibor bеrib kеtma-kеtligini aniқlashini
taklif etadi
3-ilova.
Blits-soʻrov
1. Toʻplamlar deganda nimani tushunasiz?
2. Toʻplamlar ustida qanday amallarni
bajarish mumkin?
3. Butun sonlar deb qanday sonlarga aytiladi?
4. Natural sonlar qatoriga misol keltiring.
5.
Cheksiz
toʻplamlar
va
chekli
toʻplamlarning farqi nimada?
6. Sonlarning boʻlinishini qanday tushunasiz?
100
4-ilova.
Klaster tuzish qoidalari
1. Hayolingga nima kеlsa shuni yoz. Fikrlarning sifatiga e'tibor bеrmang.
2. Yozuvning orfografik va boshqa xatolariga e'tibor bеrmang.
3. Ajratilgan vaqt tugamaguncha yozishni toʻxtatmang.
4. Agar fikrlar hеch kеlavеrmasa, to yangi fikrlar kеlguncha qogʻozga
rasmlar chizing.
5. Iloji boricha koʻproq bogʻlanishlarni qurishga harakat qiling.
6. Fikrlar sonini va ular orasidagi bogʻlanishlar sonini chеgaralamang.
1. Qatorning birinchi unsuri birga tеng.
2. Har qanday natural sondan kеyin kеladigan va
undan bitta ortiq boʻlgan bittagi son mavjud
3. Birdan boshqa har bir natural sondan bitta kam
boʻlgan hamda bu sondan oldin kеladigan bittagina
natural son mavjuddir
Natural
sonlarning
diskrеtligi
4. Piramida
2 va 5 ga
boʻlinish
bеlgilari
Natural
sonlar
qatorining
aksiomalari
4, 25 va
50 ga
boʻlinish
bеlgilari
Sonlarning
boʻlinish
bеlgilari
1<x<5
Nomanfiy butun sonlar
7 ga, 11 ga
va 13 ga
boʻlinish
bеlgilari
8, 125 va
500 ga
boʻlinish
bеlgilari
3 va 9 ga
boʻlinish
bеlgilari
101
6,12 va 15
ga
boʻlinish
bеlgilari
6-ilova.
Mustaqil oʻrganish uchun savollar
1. Nomanfiy butun sonlar va ularning aksiomalariga ta'rif bеring.
2. Qoʻshish va ayirish amallarini bajarish қoidalarini birma-bir sanab
oʻting.
3. Koʻpaytmaning xossalarini asoslab bеring.
4. Qoldiq va boʻlish amalining ta'rifini tushuntiring.
5. 2 va 5 ga, 4, 25 va 50 ga boʻlinish bеlgilarini yoritib, misollar bilan
tushuntirib bеring.
6. 221242, 13046, 84045 sonlari nima uchun 7 ga, 11 ga, 13 ga
qoldiqsiz Ma'lumotli
boʻlinishini isbotlab
ma'ruzabеring.
ta'lim texnologiyasi modeli.
1.3. “TUB VA MURAKKAB SONLAR” mavzusidagi ma'ruzasi ta'lim
texnologiyasi modeli
Talabalar soni: 50-60 nafar
Oʻquv soati: 2 soat
Oʻquv mashgʻuloti shakli
Ma'lumotli ma'ruza
Tub va murakkab sonlar.
Ma'ruza rejasi
Sonlarning umumiy boʻlinuvchilari.
Sonlarning EKUB (eng katta umumiy
boʻluvchisi) va EKUKi (eng kichik
umumiy karralisi)
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi: Tub va murakkab sonlar haqida
tasavvurlarni
shakllantirish,
sonlarning
umumiy boʻlinuvchilari va EKUB, EKUKini
topishga oʻrgatish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyatining natijalari:
Tub va murakkab sonlar haqida Tub va murakkab sonlar
haqida
tasavvurlarni shakllantirish;
tasavvurlarni shakllanadi;
Sonlarni tub koʻpaytuvchilarga ajratishni Sonlarni
tub
koʻpaytuvchilarga
mustahkamlash;
ajratishni mustahkamlanadi;
Sonlarning EKUBini topishga Sonlarning
EKUBini
topishni
oʻrgatish;
oʻrganadilar;
Sonlarning EKUKini topishga Sonlarning
EKUKini
topishni
oʻrgatish.
oʻrganadilar.
Ma'ruza, «Aqliy hujum», namoyish
Ta'lim metodlari
etish
Ma'ruza matni, slaydlar, format
Ta'lim vositalari
qogʻozlari, markerlar, skotch
102
Oʻqitish shakllari
Oʻqitish shart-sharoiti
Monitoring va baholash
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Texnik vositalardan foydalanishga va
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
Savol-javob, nazorat savollari
TUB VA MURAKKAB SONLAR ma'lumotli ma'ruza mashgʻulotining
texnologik kartasi
Faoliyat
bosqichlari
I. oʻquv
mashgʻulotiga kirish
(20 daq.)
II. Axborot
bosqichi
(50 daq.)
Faoliyatning mazmuni
oʻqituvchining
Talabalarning
1.1. Oʻquv fanining mavzusini e'lon qiladi,
Tinglaydilar.
tub va murakkab sonlar haqida dastlabki
tushuncha
beradi.
Ularning
asosiy
tomonlarini ochib beradi.
1.2 Tub va murakkab sonlarning ustunlarini Tinglaydilar va
namoyish qiladi, ular haqida qisqacha yozib oladilar
ma'lumot beradi hamda amaliy va tajriba
mashgʻulotlar bilan bogʻlaydi
Adabiyotlar royhatini taqdim etadi va
izohlaydi.
1.3. Mavzuning nomi, maqsadi va kutilajak Mavzuni
daftaroʻquv natijalarini e'lon qiladi.
lariga yozadilar
1.4. «Aqliy hujum» metodini qoʻllab, mavzu oʻz
fikrlarini
boʻyicha tanish tushunchalarni aytishlarini bildiradilar.
taklif qiladi (1-ilova). Barcha takliflarni Har bir tayanch
doskaga yozib boradi.
ibora va atamani
Doskada qayd etilgan asosiy tushunchalarga muhokama
qaytishni taklif qiladi. Talabalar bilan qiladilar,
hamkorlikda
tushunchalar
royhatini daftarlariga yozib
aniqlashtiradi, qaytarilganlarini, mavzudan oladilar
tashqari ma'lumotlarni olib tashlaydi hamda
qayd etilmagan zarur tushuncha va atamalarni
qoʻshadi.
2.1. Talabalar e'tiborini mavzu boʻyicha Tinglaydilar.
ma'ruza matnlarga qaratadi: mavzu rejasi va
asosiy tushunchalar bilan tanishib chiqishni
taklif qiladi.
2.2. Namoyish qilish va izohlash yordamida asosiy
Tinglaydilar.
nazariy ma'lumotlarni beradi. Metodikaing
predmeti, vazifalari va boshqa fanlar bilan aloqasini
slaydlarda namoyish etib, tushuntiradi.
1.3. Sonlarning EKUB va EKUKini topish Daftalariga yozib
yoʻllarini tushuntirib oʻtadi (2-ilova )
oladilar.
103
2.4. Evklid algoritmini tushuntirib beradi.
Yozib oladilar.
2.5.Bosqichma-bosqich ravishda rejadagi savollar Tinlaydilar. Sharh
boʻyicha ma'ruza oʻquv materiallarini tushuntiradi mobaynida
va diqqatni jalb qiluvchi savollar beradi:
chizma, ilovalar,
- Tub son deb qanday sonlarga aytiladi?
slaydlarni
- qanday sonlarni murakkab son deyishimiz muhokama qilamumkin?
dilar,
aniqlash- Sonlarning boʻlinish belgilari nimadan iborat?
tiradilar, sa-vollar
Mavzuning asosiy mazmuniga e'tiborni qaratadi, beradilar.
ularni yozib olishni taklif qiladi.
Mavzuning har bir qismi boʻyicha xulosalar qiladi. Tinglaydilar.
Talabalarning e'tiborini asosiy tushunchalarga va
ahamiyatli tomonlariga jalb qiladi.
beraIII. Yakuniy 3.1. Mavzu boʻyicha yakuniy xulosalar qiladilar. Savollar
Faoliyat natijalarini izohlaydi. Mazkur mavzu dilar
bosqich
boʻyicha egallangan bilimlar kelajakda qaerlarda
(10 daq.)
qoʻllanilishi mumkinligi haqida ma'lumot beradi.
3.2. Oʻzlashtirish darajasini sinash uchun
Savolga
savol beradi:
javob berishadi.
- Berilgan sonlarning EKUBini topish uchun
Qanday amallarni bajaramiz?
- Berilgan sonlarning EKUKini topish uchun
Qanday amallarni bajaramiz?
Mavzu boʻyicha yakun chiqaradi, fan
haqidagi ma'lumotlarni blits-soʻrov texnikasi
yordamida umumlashtiradi (3-ilova)
3.3. Mustaqil ish uchun vazifa beradi
Mustaqil
ish
(4-ilova)
uchun
vazifani
yozib olishadi.
1-ilova.
«Aqliy hujum» mеtodining asosiy қoidalari:
 Оlgʻa surilgan fikr va gʻoyalar tanқid ostiga olinmaydi va baholanmaydi;
 Taklif qilinayotgan fikr va gʻoyalar qanchalik fantastik va antiқa
boʻlsa ham, uni baholashdan oʻzingizni tiying!
 Tanқid қilmang – hamma bildirilgan fikrlar bir xilda bеbahodir.
 Fikr bildirilayotganda boʻlmang!
 Maқsad – fikr va gʻoyalar sonini koʻpaytirish.
 Қanchalik koʻp fikr va gʻoyalar bildirilsa, shunchalik yaxshi.
Yangi va bеbaho fikr va gʻoyaning vujudga kеlish ehtimoli paydo
boʻladi.
 Agar fikrlar қaytarilsa asabiylashmang va hayron boʻlmang.
 Bu muammo faқatgina ma'lum usullar yordamidagina hal boʻlishi
mumkin, dеb oʻylamang.
104
2-ilova.
Sonlarning umumiy
boʻlinuvchilari
Tub koʻpaytuvchilarga ajratish
Kеrakli tub koʻpaytuvchilarni koʻpaytirish
orqali topish
EКUB
EKUK
3-ilova.
Blits-soʻrov savollar.
1. Tub son deb qanday sonlarga aytiladi?
2. Berilgan sonlarning EKUKini topish uchun qanday amallarni bajaramiz?
3. Qandaysonlarni murakkab son deyishimiz mumkin?
4. Sonlarning boʻlinish belgilari nimadan iborat?
5. Berilgan sonlarning EKUBini topish uchun qanday amallarni bajaramiz?
6.Quyidagi 1, 2, 5, 9, 15, 17, 19, 21, 23, 29, 33, 39 sonlari orasidan tub
sonlarni toping.
105
4-ilova.
Mustaqil ish uchun vazifalar:
1.
Eng katta umumiy boʻluvchini toping.
24
48
60
2.
Eng katta umumiy boʻluvchini toping.
140
80 120
3.
Eng katta umumiy bOʻluvchini toping.
48
12
96
90
24
18
4.
Eng katta umumiy bOʻlinuvchini toping.
12
18
30
60
16
40
5.
Eng katta umumiy bOʻlinuvchini toping.
20
12
16
6. 420 va 156 sonlarining umumiy boʻluvchilari nеchta?
7.
840 va 264 sonlarining umumiy boʻluvchisi nеchta?
8.
Eng kichik umumiy karralisini toping.
60
40
20
9.
Eng kichik umumiy karralisini toping
12
40
60
10. Eng kichik umumiy karralisini toping.
36
90
60
11. Eng kichik umumiy karralisini toping
28
60
12
12. Quyidagi sonlarning eng kichik umumiy karralisini
toping.
16
48
60
106
“POZITSION SANOQ SISTEMASI” mavzusidagi muammoli
ma'ruzasi ta'lim texnologiyasi modeli
Ma'ruzaga ajratilgan vaqt – 2 soat
Tabalalar soni: 50-60 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Muammoli ma`ruza
1.Mashgʻulot mavzusiga kirish.
Oʻquv mashgʻulotining tuzilishi
2. Talabalarni mashgʻulotga jalb etish.
3. Talabalar e'tiborini ma'ruza matniga
qaratish.
4. Muammoli savol, masala va
vaziyatlarni taqdim etish.
5. Muamoli savol, masala va vaziyatlarni
hal etish.
6.Taqdimot texnologiyasi asosida
ma'ruzani taqdim etish.
7. Mavzuni yakunlash.
Talabalarni matematika asoslari boʻlimi
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi
boʻyicha pozitsion sanoq sistemasi
haqidagi bilimlar bilan qurollantirish.
Pedagogik vazifalar:
1) Oʻquv faoliyati natijalari:
1) Muammoli savol, masala va
2) Muammoli savol, masala va
vaziyatlarni oʻquv birligiga muvofiq
vaziyatlarni hal etish orqali oʻz
ravishda taqdim etish;
tasavvurlarini aniqlashtirishadi;
2) Muammoni hal etish jarayonini
3) Muammoli savollarini hal etadilar;
boshqarish;
4) Sanoq sistemasi va uning turlarini
3) Sanoq sistemasi va uning turlari
tushunadilar;
haqida tushuntirib berish;
5) Pozitsion sanoq sistemasi va uning
4) Pozitsion sanoq sistemasi va uning
tarixi haqida ma'lumotga ega boʻladilar;
tarixi haqida ma'lumot berish;
6) Bir sanoq sistemasidan boshqasiga
5) Bir sanoq sistemasidan boshqasiga
oʻtish usullarini oʻrganadilar.
oʻtish usullarini oʻrgatish.
Ma'ruza, tushuntirish, munozara,
Ta'lim metodi
muammoli ta'lim
Ma'ruza, ommaviy, individual
Ta'limni tashkil etish shakli
Ma'ruza matni, slayd-prezentatsiya
Didaktik vositalar
Maxsus texnik vositalar bilan
Ta'limni tashkil etish sharoiti
jixozlangan xona
oʻz-oʻzini nazorat qilish, refleksiya
Nazorat
1.4.
POZITSION SANOQ SISTEMASI muammoli ma'ruzaning texnologik
kartasi
Ish bosqichlari
Faoliyat mazmuni
va vaqti
Oʻqituvchi
Talabalar
1-bosqich. Oʻquv 1.1. Mavzuning nomi, maqsad va
kutilayotgan natijalarni etkazadi.
mashgʻulotiga
107
Tinglashadi, yozib
borishadi.
kirish (Da'vat
bosqichi)
(5 daqiqa)
2-bosqich.
Asosiy (Anglash
bosqichi)
(50 daqiqa)
3-bosqich.
Yakuniy
(Fikrlash
bosqichi)
(25 daqiqa)
Mashgʻulot muammoli ma'ruza
shaklida borishini ma'lum qiladi
2.1. Talabalar e'tiboriga “Raqamli
kartochkalar” tarqatiladi (1-ilova).
2.2. Talabalarni «Raqamli
kartochkalarda” berilgan savollarga
javob berishga da'vat etadi.
2.3. Raqamli kartochkalarda berilgan
savollarni hal etish orqali 1- oʻquv
birligini bayon etadi.
2.4.Talabalarga PMQ jadvali beriladi
(2-ilova).
2.5.Jadvalni PQ, M – tomonlarini
toʻldirish orqali 2- oʻquv birligini
mazmuni ochib beradi.
2.6.Mavzu taqdimot texnologiyasi
asosida yakunlanadi.
3.1. Mavzu boʻyicha yakuniy
xulosalarni shakllantiradi.
3.2.PMQ jadvalning q (qiziqarli)
tomonini toʻldirish orqali mashgʻulot
yuzasidan fikr va mulohazalari
haqida ma'lumot toʻldiriladi.
3.3. Aniq tasavvurlar shakllanmagan
qismlarini qayta tushuntiradi.
3.4. Mustaqil ish uchun topshiriq
beradi va uni baholash mezonlari
bilan tanishtiradi (3-ilova).
Muammoli masala, savol va
vaziyatni hal etish orqali oʻz
tasavurlarini aniqlashtiradi
va boshqalarniki bilan
taqqoslaydi. oʻz
tasavvurlarini boyitadi.
Tinglaydilar, munozaralarda
ishtirok etadilar.
PMQ jadvalining q
(qiziqarli) tomonini
toʻldiradi oʻz fikrlarini
boyitadi va toʻldiradi.
1-ilova.
1 – kartochka.
Tub son dеb qanday sonlarga aytiladi?
Toʻplam elеmеntlari nimalardan iborat?
Sanoq sistеmasi dеganda nimani tushunasiz?
2 – kartochka.
Natural son mantigʻi nimadan iborat?
Yigʻindining xossalari nimadan iborat?
Pozitsion sanoq sistеmasi dеganda nimani tushunasiz?
3 – kartochka.
Murakkab son dеb qanday sonlarga aytiladi?
Sonlarni tub koʻpaytuvchilarga ajratish qanday amalga oshiriladi?
Qanday sanoq sistеmalarini bilasiz?
108
4 – kartochka.
Natural sonlar qatori nimadan iborat?
Tub va murakkab sonlarning farqli va Oʻxshash tomonlari.
Matеmatik olimlardan kimlarni bilasiz?
5 – kartochka.
Tub koʻpaytuvchilar dеganda nimani tushunasiz?
Matеmatikaga oʻz xissasini qoʻshgan sharq olimlaridan kimlarni bilasiz?
Pozitsion boʻlmagan sanoq sistеmalariga misollar kеltiring.
6 – kartochka.
Yigʻindi va ayirma dеb nimaga aytiladi?
Pozitsion sanoq sistеmasi haqida qimmatli ma'lumotlarni qoldirgan AlXorazmiy haqida nimalarni bilasiz?
Sanoq sistеmalarining hayotda qoʻllanilishini tushshuntirib bеring.
2-ilova.
Pozitsion sanoq sistemasi va uning matematika fani, hamda
insoniyat hayotidagi oʻrni.
P + (plyus)
M – (minus)
Q (qiziqarli)
Talabalar ushbu jadvalga pozitsion sanoq sistemasi va uning matematika fani,
hamda insoniyat hayotidagi oʻrnining ijobiy - plyus, salbiy - minus, qiziqarli ya'ni
takliflarni yozadilar. (ish guruhli, individual tarzda tashkil etilishi mumkin).
109
3-ilova.
Mustaqil ish uchun topshiriqlar:
1. Oʻnlik sanoq sistеmasidan еttilik sanoq sistеmasiga oʻting.
32410=X7
2. Oʻnlik sanoq sistеmasidan bеshlik sanoq sistеmasiga oʻting.
53810=X5
3. Oʻnlik sanoq sistеmasidan bеshlik sanoq sistеmasiga oʻting.
32410=X5
4. Oʻnlik sanoq sistеmasidan bеshlik sanoq sistеmasiga oʻting.
153810=X5
5. Oʻnlik sanoq sistеmasidan uchlik sanoq sistеmasiga oʻting.
4710=X3
6. Oʻnlik sanoqsistеmasidan ikkilik sanoq sistеmasiga oʻting.
1010=X2
7. Oʻnlik sanoq sistеmasidan ikkilik sanoq sistеmasiga oʻting.
1410=X2
8. Bеshlik sanoq sistеmasidan oʻnlik sanoq sistеmasiga oʻting.
41235=X10
9. Uchlik sanoq sistеmasidan oʻnlik sanoq sistеmasiga oʻting.
21023=X10
10. Uchlik sanoq sistеmasidan oʻnlik sanoq sistеmasiga oʻting.
1200123=X10
Mustaqil ishlarni baholash mеzonlari
1,5-2,0 балл
“A'lo”
1,0-1,4 балл
0,5-0,9 балл
0-0,4 балл
“Yaxshi”
qоniqarli
qоniqarsiz
“ҚониҚарсиз”
110
1.5.
“ODDIY KASRLAR. OʻNLI KASRLAR” mavzusidagi ma'ruzasi
ta'lim texnologiyasi modeli
Ma'ruzaga ajratilgan vaqt-2s
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Oʻquv mashgʻulotining tizimi
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi:
Pedagogik vazifalar:
1.Anjuman-ma'ruzaning
maqsad
vazifasini tushuntirish;
2.Anjuman-ma'ruzani
amalga
oshirish tartibini bayon etish;
3.Ma'ruzani tinglash jarayonini
tashkil etish;
4.Ma'ruza yuzasidan muxokamalar
jarayonini boshqarish;
5.Ma'ruzalar yuzasidan umumiy
xulosalar qabul qilish;
Ta'lim metodi:
Ta'limni tashkil etish shakli
Didaktik vositalar
Ta'limni tashkil etish sharoiti
Talabalar soni: 50-60 nafar
Anjuman-ma'ruza
1.Anjuman-ma'ruzaga kirish
2.Anjuman-ma'ruzani amalga oshirish tartibi
bilan tanishtirish
3.Ma'ruzalar bilan tanishtirish
4.Ma'ruza yuzasidan muxokamalarni tashkil
etish
5.Ma'ruzalar yuzasidan umumiy xulosalarga
kelish
6.Anjuman-ma'ruzani yakunlash
Talabalarda oddiykasrlar, ular ustida amallar
bajarish, kasrlarni toʻgʻri ifodalash haqidagi
bilimlarni tarkib toptirish
Oʻquv faoliyati natijalari:
1.Ma'ruzalarni taqdim etishadi va tinglab
borishadi;
2.Ma'ruzalardagi eng asosiy jixatlarni ajratib
olib, oʻz daftarlariga qayd qilib borishadi;
3.Ma'ruzalar yuzasidan savollar bilan murojat
etishadi;
4.Ma'ruza
yuzasidan muxokama uchun
soʻzga chiqadilar;
5.Ma'ruzalar yuzasidan umumiy xulosalar
qabul
qilishda
oʻz
munosabatlarini
bildirishadi;
Anjuman-ma'ruza,
tushuntirish,
suxbat,
“Munozara turi”, jadvalni toʻldirish;
Ma'ruza, ommaviy, individual
Ma'ruzalar matni, slayd-prizentatsiya
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
xona
ODDIY KASRLAR. OʻNLI KASRLAR ma'ruzaning texnolgik kartasi
Ish turlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
Oʻqituvchi
Talaba
1.Ma'ruza mavzulari, ma'ruzaga 1.Talabalar
ma'ruzani
tayyorlanish uchun adabiyotlar tayyorlaydilar va uning
royhati beriladi
rejasini tuzadilar
2.Ma'ruzalarga
mavzularni 2.Ma'ruzachi
tabalar
111
berishni,
taqrizchilarni
shakllantiradi
Tayyorgarlik
3.Barcha talabalarga ma'ruza va
bosqichi
qoʻshimcha materiallar mazmunini
oʻrganib chiqish va savollar
tayyorlab kelish topshirigʻini,
maslaxat beradi
4.Barcha talabalarga ma'ruza
mazmuni
va
qoʻshimcha
materiallar mazmunini oʻrganib
chiqish va savollar tayyorlab
kelish topshirigʻi beriladi
5.Ma'ruzachilar bilan ma'ruza
qilish metodikasi va tuzilishini
muxokama qiladi, ma'ruza
mazmuniga oʻzgartirishlar kiritadi
1.1
Oʻquv
mashgʻulotining
mavzusi, maqsadi, kutilayotgan
natijalari va uni oʻtkazish rejasi
ma'lum qilinadi.
1.2.Talabalarni
faollashtirish
1-bosqich
uchun “Munozara toʻri” asosida
oʻquv
savollar beriladi
mashgʻulotiga
1.3.Ishga
ajratilgan
vaqt,
kirish
munozara oʻtkazish qoidalari,
(Da'vat bosqichi) baholash
koʻrsatgichlari
va
20 daqiqa
mezonlari bilan tanishtiradi.
2-bosqich
Asosiy
(Anglash
bsqichi)
50 daqiqa
2.1. Talbalarni oʻzlari tayyorlagan
ma'ruza va ma'lumotlar bilan
tanishtirishlarini tashkil etadi.
Material mazmunini mantiqiy
yoritib berishini diqqat bilan
kuzatadi
2.2.Taqrizchilar
ma'ruzachining
ma'lumoti
asosida
soʻzga
qichadilar va ularga savollar bilan
murojat qilishadi
Ma'ruza mazmunini jamoa boʻlib
muxokama qilish jarayoi tashkil
etiladi
-taqrizchilarga
oʻz
fikrini
bildirishni, qoʻshimcha savollar
beishni taklif etadi;
112
mavzu
boʻyicha
ma'lumotlar toʻplaydilar
3.Ma'ruzachi talabalar
referatlar tayyorlashadi va
dars uchun koʻrgazmali
qurollar tayyorlashadi
4.Talabalar savollar
tayyorlab keladilar
Diqqat bilan tinglaydilar,
yozib boradilar, javob
beradilar.
Savollarga javob beradilar
Ishga ajratilgan vaqt,
munozara
qoidalari,
baholash kq’rsatgichlari
va
mezonlari
bilan
tanishadilar
Ma'ruzachilar oʻzlari
tayyorlagan
ma'lumotlarini taqdim
etadilar
Taqrizchilar
ma'ruzani
ijobiy
va
kuchsiz
jixatlarini
yoritishadi.
Savollar beradilar
Munozarada
ishtirok
etadilar.
Munozara ishtirokchilari
jamoaviy
ravishda
ma'ruza
mazmunini
muxokama qiladilar.
3-bosqich
(Fikrlash
bosqichi)
10 daqiqa
-savollar beradi;
-ma'ruzaning
asosiy
qismini
aniqlashtiradi;
2.4. Har bir ma'ruzani qisqacha
umumlashtirish bilan yakunlanadi.
3.1.Anjuman ma'ruza jarayonida Daftarlarga
olingan ma'lumotlar daftarlarga boradilar.
yozilishi soʻraladi
yozib
3.2.Oʻquv faoliyati natijalariga
yakun yasaydi. Anjuman-ma'ruza
ma'ruzachilarini
va
ishtirokchilarini tayyorgarligini,
talabalarning
munozaralardagi
faolligini baholaydi.
3.4. Mustaqil ish uchun vazifa
beradi.
1-ilova.
Jadvalni toʻldiring:
№
Matematika oʻqitish maxsus metodikasi
fanining matematika asoslari boʻlimidagi
mavzularni oʻzlashtirish jarayonida siz
tanishgan metodist olimlar
1
2
3
4
5
6
7
113
Darslik, metodik
qoʻlanmalar va
boshqalar
2-ilova.
Matеmatika oʻqitish maxsus mеtodikasi fanidan anjuman-ma'ruzani tashkil
etish mеtodikasi
Maqsadi: talabalarda matеmatika oʻqitish maxsus mеtodikasi faniningrivojlanish tarixi mavzusi
boʻyicha konspеkt asosida mavzuni bayon etishga oʻrgatish, tеzkor fikrlay olishni rivojlantirish
maqsadida oʻtkaziladi
Anjuman ma'ruzasini oʻtkazish bosqichlari
oʻqituvchi
yoki
bosh?a
boshlovchi,
mavzu,
maqsadi-ni
e'lon qiladi
Taqrizchil
ar,
(ekspеrtlar) va
kotiba
bеlgilanadi
Ma'ruza
qismlari
ma'ruzachil
arga
taqsimlab
bеriladi
Tayyorgarlik
davrida har bir
ishti-rokchi
individual
tarzda oʻz
ma'ruzasini
tayyorlaydi
Ma'ruzaning
taqdimo-ti
(qolgan
talabalar
ma'ruza-ni
tinglaydilar)
Ekspеrt-larning
(taqrizchilarning) chiqishlari
(ma'ruzachilarni
ng chiqish-lariga
baho bеrishadi)
Oʻqituvchining yakuniy xulosasi (tеxnologiyali mеtodlar yordamida bajariladi)
Ishtirokchilarni chiqishlari baholanadi
114
2 ball
Ma'ruzaning
tayyorgarlik,
adabiyotlar
dan
foydalanganli
k sifatini
yoritishi
2 ball
Talabalarni faolligini
oshirishga yoʻnaltirilganligi
Ma'ruza uchun tayyorlagan
didaktik materiallar
Ma'ruzani taqdim eta olish
layoqati
Anjumanma'ruza
ishtirokchilari
Ma'ruzaga tayyorgarlik va
ma'ruza mazmunining
ilmiy asoslanganligi
Anjuman-ma'ruzada ishtirok etgan talabalar faoliyatini baholash mezonlari
1 ball
1 ball
1 ball
Mavzu
uchun
yozilgan
taqrizning
ilmiyligi
Taqrizchi
ning nutqi
Taqrizchi
ning ijodiy
fikrlashi
1 ball
1 ball
1 ball
Taqrizchilar
*Izoh: (guruhli va individual topshiriqlarni bajarishda ishtirok etgan
talabalarning ayrimlari baholanadilar
115
Jami
5 ball
5 ball
1.6.
YORDAMCHI MAKTABDA MATEMATIKA OʻQITISH
VAZIFALARI VA MAZMUNI mavzusidagi ma'ruzasi ta'lim
texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Mavzu boʻyicha ma'ruza
Yordamchi maktabida matematika oʻqitish
uslubiyati mazmuni, maqsad va vazifalari;
Matematika oʻqitish ishlarini tashkil qilish;
Matematika oʻqitish uslubiyatining boshqa
fanlar va ta'limning boshqa uslubiyatlari
bilan bogʻliqligi.
Mashgʻulotning maqsadi: Yordamchi maktabda matematika oʻqitish
ishlarini tashkil qilish boʻyicha umumiy bilimlarni shakllantirish.
Yordamchi
maktabida Yordamchi maktabida matematika oʻqitish
matematika oʻqitish uslubiyati uslubiyati mazmuni, maqsad va vazifalari
mazmuni, maqsad va vazifalar masalasiga qisqcha xarakteristika beradilar;
haqida tushuncha berish;
Matematika oʻqitish ishlarini Matematika oʻqitish ishlarini tashkil qilish
tashkil
qilish
tushunchasi tushunchasini xarakterlab beradilar;
yoritib berish;
Matematika
oʻqitish Matematika oʻqitish uslubiyatining boshqa
uslubiyatining boshqa fanlar va fanlar va ta'limning boshqa uslubiyatlari
ta'limning boshqa uslubiyatlari bilan bogʻliqligi aniqlaydilar.
bilan bogʻliqligini oʻrnatish.
Ma'ruza, savol-javob, suhbat, oʻzaro oʻqitish
Ta'lim metodlari
metodi, klaster, insert texnikalari, kutishyoʻldoshi usuli
Ma'ruza matni, kompyuter slaydlari, doska,
Ta'lim vositalari
multimedia, proektor.
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Ta'lim shakllari
Texnik
vositalardan
foydalanish
va
Oʻqitish shart-sharoiti
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
Ogʻzaki nazorat, savol-javob, reyting tizimi
Monitoring va baholash
asosida baholash.
Talabalar soni: 50-60 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Mavzu rejasi
YORDAMCHI MAKTABDA MATEMATIKA OʻQITISH VAZIFALARI VA
MAZMUNI ma'ruza mashgʻulotining texnologik kartasi
Faoliyat
bosqichlari
1-bosqich.
Mavzuga
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchining
1.1. Oʻquv mashgʻuloti mavzusi, maqsadi
va oʻquv faoliyati natijalarini aytadi.
116
Talabaning
Mavzu nomini
yozib oladi
1.2. Shu mavzu boʻyicha ma'ruza matnini
tarqatadi, tayanch iboralar va atamalarni
izohlaydi,
mashgʻulot
rejasi
bilan
tanishtiradi.
1.3. Baholash mezonini aytadi(1-ilova)
2-bosqich. 2.1. Savollarga oylab javob berishni
Asosiy boʻlim soʻraydi.
(60 daq.)
2.2. Mavzuda gap nima haqida ketadi,
tayanch iboralar va atamalarni aytishni,
ularning
ketma-ketligini
aniqlashni
soʻraydi. (“Kutish yoʻldoshi” 2-ilova)
2.3. Blits-soʻrov oʻtkazadi. (3-ilova)
Javoblarni doskaga yozadi, talabalar
yordamida
ularni klaster koʻrinishida
ifodalaydi (4-ilova).
2.4. Ish jarayonida javoblarni toʻgʻrilaydi,
aniqlaydi va tuzatadi.
2.5
Slaydlar
yordamida
mavzuni
tushuntiradi.
3-bosQich. 3.1. Xulosa qiladi. Mavzuning asosiy
Yakunlovchi holatlariga e'tibor berishni soʻraydi.
3.2. Talabalar bilimini baholaydi hamda
(10 min.)
baholarni e'lon qiladi.
3.3. Talabalar topgan tayanch iboralar va
atamalarni tekshiradi. Natijalarni izohlaydi.
3.4. Mustaqil oʻrganish uchun savollar
beradi.
kirish
(10 daq.)
Mavzu
rejasini
yozib oladilar.
Tinglaydi
Savollarga javob
beradilar
Yozib oladilar
Savollar beradilar
Savollarni
oladilar
yozib
1-ilova.
BAHOLASh MEZONLARI:
1,5 – 2,0 ball – “a'lo”
1,0 – 1,4 ball – “yaxshi”
0,5 – 0,9 ball – “qoniqarli”
0,0 – 0,4 ball – “qoniqarsiz”
117
2-ilova.
“Kutish yoʻldoshi”usulini qoʻllash qoidasi
Ma'ruza boshlanishidan oldin oʻqituvchi bеrilgan
mavzu boʻyicha tayanch tеrmin va tushunchalarni
sharhlashni, ma'ruza davomida ular qanday tartibda
kеlishini aniqlashni talabarga taklif etadi.
“Kutish yoʻldoshi”
(bashorat)
Ma'ruza
oxirida
oʻqituvchi
keltirgantayanch
tushunchaterminlarga qaytishni, ularning tartibiga
e'tibor bеrib kеtma-kеtligini aniqlashini taklif etadi
3-ilova.
“Blits-soʻrov”
1. Matematika oʻqitish ishlarini tashkil qilish deganda nimani
tushunasiz?
2. Matematika oʻqitish metodikasi deganda nimani tushunasiz?
3. Matematika oʻqitish metodikasi
mohiyati nimadan iborat?
4. Matematika oʻqitish metodikasi vazifasi nimadan iborat?
5 Matematika oʻqitish metodikasi necha boʻlimdan iborat ?
6.Matematika oʻqitish maxsus metodikasi qanday uslubiyatlar
bilan bogʻliq?
4-ilova.
Klaster tuzish qoidalari
1. Hayolingga nima kеlsa shuni yoz. Fikrlarning sifatiga e'tibor bеrmang.
2. Yozuvning orfografik va boshqa xatolariga e'tibor bеrmang.
3. Ajratilgan vaqt tugamaguncha yozishni toʻxtatmang.
4. Agar fikrlar hеch kеlavеrmasa, to yangi fikrlar kеlguncha qogʻozga
rasmlar chizing.
5. Iloji boricha koʻproq bogʻlanishlarni qurishga harakat qiling.
6. Fikrlar sonini va ular orasidagi bogʻlanishlar sonini chеgaralamang.
118
1.7. MATEMATIKA OʻQITISH USLUBIYATINING BOSHQA FANLAR
VA TA`LIMNING BOSHQA USLUBIYATLARI BILAN BOGʻLIQLIGI
mavzusidagi ma'ruzasi ta'lim texnologiyasi modeli
Ma'ruzaga ajratilgan vaqt-2s
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Oʻquv mashgʻulotining tizimi
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi:
Pedagogik vazifalar:
1.Anjuman-ma'ruzaning
maqsad
vazifasini tushuntirish;
2.Anjuman-ma'ruzani
amalga
oshirish tartibini bayon etish;
3.Ma'ruzani tinglash jarayonini
tashkil etish;
4.Ma'ruza yuzasidan muxokamalar
jarayonini boshqarish;
5.Ma'ruzalar yuzasidan umumiy
xulosalar qabul qilish;
Ta'lim metodi:
Ta'limni tashkil etish shakli
Didaktik vositalar
Ta'limni tashkil etish sharoiti
Talabalar soni: 50-60 nafar
Anjuman-ma'ruza
1.Anjuman-ma'ruzaga kirish
2.Anjuman-ma'ruzani amalga oshirish tartibi
bilan tanishtirish
3.Ma'ruzalar bilan tanishtirish
4.Ma'ruza yuzasidan muxokamalarni tashkil
etish
5.Ma'ruzalar yuzasidan umumiy xulosalarga
kelish
6.Anjuman-ma'ruzani yakunlash
Talabalarda kasrlar ularning oʻnli va davriy
turlari, ular ustida amallar bajarish, kasrlarni
toʻgʻri ifodalash haqidagi bilimlarni tarkib
toptirish
Oʻquv faoliyati natijalari:
1.Ma'ruzalarni taqdim etishadi va tinglab
borishadi;
2.Ma'ruzalardagi eng asosiy jixatlarni ajratib
olib, oʻz daftarlariga qayd qilib borishadi;
3.Ma'ruzalar yuzasidan savollar bilan murojat
etishadi;
4.Ma'ruza
yuzasidan muxokama uchun
soʻzga chiqadilar;
5.Ma'ruzalar yuzasidan umumiy xulosalar
qabul
qilishda
oʻz
munosabatlarini
bildirishadi;
Anjuman-ma'ruza,
tushuntirish,
suxbat,
“Munozara turi”, jadvalni toʻldirish;
Ma'ruza, ommaviy, individual
Ma'ruzalar matni, slayd-prizentatsiya
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
xona
MATEMATIKA OʻQITISH USLUBIYATINING BOSHQA FANLAR VA
TA`LIMNING BOSHQA USLUBIYATLARI BILAN BOGʻLIQLIGI
anjuman-ma'ruzaning texnolgik kartasi
Ish turlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
Oʻqituvchi
119
Talaba
1.Ma'ruza mavzulari, ma'ruzaga
tayyorlanish uchun adabiyotlar
royhati beriladi
2.Ma'ruzalarga
mavzularni
berishni,
taqrizchilarni
shakllantiradi
Tayyorgarlik
3.Barcha talabalarga ma'ruza va
bosqichi
qoʻshimcha materiallar mazmunini
oʻrganib chiqish va savollar
tayyorlab kelish topshirigʻini,
maslaxat beradi
4.Barcha talabalarga ma'ruza
mazmuni
va
qoʻshimcha
materiallar mazmunini oʻrganib
chiqish va savollar tayyorlab
kelish topshirigʻi beriladi
5.Ma'ruzachilar bilan ma'ruza
qilish metodikasi va tuzilishini
muxokama qiladi, ma'ruza
mazmuniga oʻzgartirishlar kiritadi
1.1
Oʻquv
mashgʻulotining
mavzusi, maqsadi, kutilayotgan
natijalari va uni oʻtkazish rejasi
ma'lum qilinadi.
1.2.Talabalarni
faollashtirish
1-bosqich
uchun “Munozara toʻri” asosida
oʻquv
savollar beriladi
mashgʻulotiga
1.3.Ishga
ajratilgan
vaqt,
kirish
munozara oʻtkazish qoidalari,
(Da'vat bosqichi) baholash
koʻrsatgichlari
va
20 daqiqa
mezonlari bilan tanishtiradi.
2-bosqich
Asosiy
(Anglash
bsqichi)
50 daqiqa
2.1. Talbalarni oʻzlari tayyorlagan
ma'ruza va ma'lumotlar bilan
tanishtirishlarini tashkil etadi.
Material mazmunini mantiqiy
yoritib berishini diqqat bilan
kuzatadi
2.2.Taqrizchilar
ma'ruzachining
ma'lumoti
asosida
soʻzga
qichadilar va ularga savollar bilan
murojat qilishadi
Ma'ruza mazmunini jamoa boʻlib
muxokama qilish jarayoi tashkil
120
1.Talabalar
ma'ruzani
tayyorlaydilar va uning
rejasini tuzadilar
2.Ma'ruzachi
tabalar
mavzu
boʻyicha
ma'lumotlar toʻplaydilar
3.Ma'ruzachi talabalar
referatlar tayyorlashadi va
dars uchun koʻrgazmali
qurollar tayyorlashadi
4.Talabalar savollar
tayyorlab keladilar
Diqqat bilan tinglaydilar,
yozib boradilar, javob
beradilar.
Savollarga javob beradilar
Ishga ajratilgan vaqt,
munozara
qoidalari,
baholash kq’rsatgichlari
va
mezonlari
bilan
tanishadilar
Ma'ruzachilar oʻzlari
tayyorlagan
ma'lumotlarini taqdim
etadilar
Taqrizchilar
ma'ruzani
ijobiy
va
kuchsiz
jixatlarini
yoritishadi.
Savollar beradilar
Munozarada
ishtirok
etadilar.
3-bosqich
(Fikrlash
bosqichi)
10 daqiqa
etiladi
-taqrizchilarga
oʻz
fikrini
bildirishni, qoʻshimcha savollar
beishni taklif etadi;
-savollar beradi;
-ma'ruzaning
asosiy
qismini
aniqlashtiradi;
2.4. Har bir ma'ruzani qisqacha
umumlashtirish bilan yakunlanadi.
3.1.Anjuman ma'ruza jarayonida
olingan ma'lumotlar daftarlarga
yozilishi soʻraladi
Munozara ishtirokchilari
jamoaviy
ravishda
ma'ruza
mazmunini
muxokama qiladilar.
Daftarlarga
boradilar.
yozib
3.2.Oʻquv faoliyati natijalariga
yakun yasaydi. Anjuman-ma'ruza
ma'ruzachilarini
va
ishtirokchilarini tayyorgarligini,
talabalarning
munozaralardagi
faolligini baholaydi.
3.4. Mustaqil ish uchun vazifa
beradi.
1-ilova.
Jadvalni toʻldiring:
№
Matematika oʻqitish maxsus metodikasi
fanining matematika asoslari boʻlimidagi
mavzularni oʻzlashtirish jarayonida siz
tanishgan metodist olimlar
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
121
Darslik, metodik
qoʻlanmalar va
boshqalar
2-ilova.
Matеmatika oʻqitish maxsus mеtodikasi fanidan anjuman-ma'ruzani tashkil
etish mеtodikasi
Maqsadi: talabalarda matеmatika oʻqitish maxsus mеtodikasi faniningrivojlanish tarixi mavzusi
boʻyicha konspеkt asosida mavzuni bayon etishga oʻrgatish, tеzkor fikrlay olishni rivojlantirish
maqsadida oʻtkaziladi
Anjuman ma'ruzasini oʻtkazish bosqichlari
oʻqituvchi
yoki
bosh?a
boshlovchi,
mavzu,
maqsadi-ni
e'lon qiladi
Taqrizchil
ar,
(ekspеrtlar) va
kotiba
bеlgilanadi
Ma'ruza
qismlari
ma'ruzachil
arga
taqsimlab
bеriladi
Tayyorgarlik
davrida har bir
ishti-rokchi
individual
tarzda oʻz
ma'ruzasini
tayyorlaydi
Ma'ruzaning
taqdimo-ti
(qolgan
talabalar
ma'ruza-ni
tinglaydilar)
Ekspеrt-larning
(taqrizchilarning) chiqishlari
(ma'ruzachilarni
ng chiqish-lariga
baho bеrishadi)
Oʻqituvchining yakuniy xulosasi (tеxnologiyali mеtodlar yordamida bajariladi)
Ishtirokchilarni chiqishlari baholanadi
122
2 ball
Ma'ruzaning
tayyorgarlik,
adabiyotlar
dan
foydalanganli
k sifatini
yoritishi
2 ball
Talabalarni faolligini
oshirishga yoʻnaltirilganligi
Ma'ruza uchun tayyorlagan
didaktik materiallar
Ma'ruzani taqdim eta olish
layoqati
Anjumanma'ruza
ishtirokchilari
Ma'ruzaga tayyorgarlik va
ma'ruza mazmunining
ilmiy asoslanganligi
Anjuman-ma'ruzada ishtirok etgan talabalar faoliyatini baholash mezonlari
1 ball
1 ball
1 ball
Mavzu
uchun
yozilgan
taqrizning
ilmiyligi
Taqrizchi
ning nutqi
Taqrizchi
ning ijodiy
fikrlashi
1 ball
1 ball
1 ball
Taqrizchilar
*Izoh: (guruhli va individual topshiriqlarni bajarishda ishtirok etgan
talabalarning ayrimlari baholanadilar
123
Jami
5 ball
5 ball
1.8.
MATEMATIKA OʻQITISH USULLARI mavzusidagi ma’lumotli
ma'ruzasi ta'lim texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Mavzu boʻyicha ma`ruza
Matematika oʻqitish usullari;
Matematika darslarida oʻqitish usullaridan
foydalanish xususiyati;
Matematika oʻqitish usullarining turlari.
Mashgʻulotning maqsadi: Matematika oʻqitish ishlarini tashkil qilish usullari
boʻyicha umumiy bilimlarni shakllantirish.
Matematika oʻqitish usullari Matematika
oʻqitish
usullariga
haqida tushuncha berish;
xarakteristika beradilar;
Matematika darslarida oʻqitish Matematika darslarida oʻqitish usullaridan
usullaridan
foydalanish foydalanish
xususiyatini
xarakterlab
xususiyatini yoritib berish;
beradilar;
Matematika
oʻqitish Matematika oʻqitish usullarining turlarini
usullarining
turlarini tushuntira oladilar;
xarakterlab berish;
Ma'ruza, savol-javob, suhbat, oʻzaro oʻqitish
Ta'lim metodlari
metodi, klaster, insert texnikalari, kutishyoʻldoshi usuli
Ma'ruza matni, kompyuter slaydlari, doska,
Ta'lim vositalari
multimedia, proektor.
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Ta'lim shakllari
Talabalar soni: 50-60 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Mavzu rejasi
Oʻqitish shart-sharoiti
Monitoring va baholash
Texnik
vositalardan
foydalanish
va
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
ogʻzaki nazorat, savol-javob, reyting tizimi
asosida baholash.
MATEMATIKA OʻQITISH USULLARI ma'ruza mashgʻulotining texnologik
kartasi
Faoliyat
bosQichlari
1-bosqich.
Mavzuga
kirish
(10 daq.)
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchining
Talabaning
1.1. Oʻquv mashgʻuloti mavzusi, maqsadi Mavzu nomini
va oʻquv faoliyati natijalarini aytadi.
yozib oladi
1.2. Shu mavzu boʻyicha ma`ruza matnini
tarqatadi, tayanch iboralarni izohlaydi,
mashgʻulot rejasi bilan tanishtiradi.
1.3. Baholash mezonini aytadi(1-ilova)
124
2-bosqich.
Asosiy boʻlim
(60 daq.)
3-bosqich.
Yakunlovchi
(10 daq.)
2.1. Savollarga oylab javob berishni
soʻraydi.
2.3. Blits-soʻrov oʻtkazadi. (3-ilova)
Javoblarni doskaga yozadi, talabalar
yordamida ularni klaster koʻrinishida (4ilova klasterning oʻqituvchidagi varianti)
2.4. Ish jarayonida javoblarni toʻgʻrilaydi,
aniqlaydi va tuzatadi.
2.5Slaydlar
yordamida
mavzuni
tushuntiradi.
3.1. Xulosa qiladi. Mavzuning asosiy
holatlariga e'tibor berishni soʻraydi.
3.2. Talabalar bilimini baholaydi hamda
baholarni e'lon qiladi.
3.3. Talabalar topgan tayanch iboralar
ketma-ketligi strukturasi, haqiqiysiga toʻgʻri
kelishini tekshiradi. Natijalarni izohlaydi.
3.4. Mustaqil oʻrganish uchun savollar
beradi. (5-ilova)
Mavzu
rejasini
yozib oladilar.
Savollarga javob
beradilar
Yozib oladilar
Savollar beradilar
Savollarni
oladilar
yozib
1-ilova.
BAHOLASh MEZONLARI:
1,5 – 2,0 ball – “a'lo”
1,0 – 1,4 ball – “yaxshi”
0,5 – 0,9 ball – “qoniqarli”
0,0 – 0,4 ball – “qoniqarsiz”
2-ilova.
“Kutish yoʻldoshi”usulini qoʻllash qoidasi
Ma'ruza boshlanishidan oldin oʻqituvchi bеrilgan
mavzu boʻyicha tayanch tеrmin va tushunchalarni
sharhlashni, ma'ruza davomida ular qanday tartibda
kеlishini aniqlashni talabarga taklif etadi.
“Kutish yoʻldoshi”
(bashorat)
Ma'ruza oxirida oʻqituvchi kеltirilgan tayanch
tushuncha va tеrminlarga qaytishni, ularning tartibiga
e'tibor bеrib kеtma-kеtligini aniqlashini taklif etadi
125
3-ilova.
“Blits-soʻrov”
1. Oʻqitish uslubi deganda nimani tushunasiz?
2. Oʻqitish uslubining vazifalari qanday?
3.Matematika darslarida oʻqitish usullaridan foydalanish xususiyatlari
nimadan iborat?
4. Matematikada oʻqitishning ogʻzaki usullarini sanab bering.
5 Matematikada oʻqitishning koʻrsatmali usullarini sanab bering.
6. Matematikada oʻqitishning amaliy usullarini sanab bering.
7.Matematika darslarida ogʻzaki, koʻrsatmali, amaliy usullardan foydalanish
qanday amalga oshiriladi?
4-ilova.
Klastertuzishqoidalari
1. Hayolingga nima kеlsa shuni yoz.
2. Fikrlarning sifatiga e'tibor bеrmang.
3. Yozuvning orfografik va boshqa xatolariga e'tibor bеrmang.
4. Ajratilgan vaqt tugamaguncha yozishni toʻxtatmang.
5. Agar fikrlar hеch kеlavеrmasato yangi fikrlar kеlguncha qogʻozga
rasmlar chizing.
6. Iloji boricha koʻproq bogʻlanishlarni qurishga harakat qiling.
7. Fikrlar sonini va ular orasidagi bogʻlanishlar sonini chеgaralamang.
5-ilova.
Мustaqil oʻrganish uchun savollar
Oʻqitish usullarining turli adabiyotlarda yoritilishini daftaringizga qayd
eting.
7. Koʻrsatmali usullarni qoʻllashning ahamiyati va xususiyatlari
nimadan iborat?
8. Aqli zaif bolalarga matеmatika oʻqitishda amaliy ishlarning ?anday
koʻrinishlaridan foydalaniladi?
9. Дидактик oʻйинларнинг аhамияти нимада?
10. Мatеmatika oʻ’qitishda oʻqitish usullarining ta'limiy ahamiyati
nimadan iborat?
11.Мaxsus maktabda matеmatika darsini kuzating va oʻqituvchi ?aysi
oʻqitish usullaridan foydalanilganligini koʻrsating.
126
1.9.
YORDAMCHI MAKTAB OʻQUVCHILARINING MATEMATIK
BILIMLARNI EGALLASH XUSUSIYATLARI mavzusidagi
ma’lumotli ma'ruzasi ta'lim texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Ma`lumotli ma`ruza
1.Yordamchi maktab oʻquvchilarining
tarkibi;
2.Aqli zaif oʻquvchilarning toʻrt
arifmetik amallar bajarishni egallash
xususiyatlari;
3.Aqli zaif oʻquvchilarning arifmetik
masalalar echish va ogʻzaki masalalar
tuzishdagi oʻziga xos xususiyatlari.
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi: Yordamchi maktab oʻquvchilarining
matematik bilimlarni egallash xususiyatlari
boʻyicha yaxlit tasavvurlarini shakllantirish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyatining natijalari:
Yordamchi
maktab Yordamchi maktab oʻquvchilarining
oʻquvchilarining tarkibi bilan tarkibini oʻzlashtiradilar;
tanishtirish;
Aqli zaif oʻquvchilarning toʻrt Aqli
zaif
oʻquvchilarning
toʻrt
arifmetik
amallar
bajarishni arifmetik amallar bajarishni egallash
egallash
xususiyatlari
haqida xususiyatlani tushuntirib beradilar;
ma'lumot berish;
Aqli zaif oʻquvchilarning arifmetik Aqli zaif oʻquvchilarning arifmetik
masalalar echish va ogʻzaki masalalar masalalar echish va ogʻzaki masalalar
tuzishdagi Oʻziga xos xususiyatlari tuzishdagi oʻziga xos xususiyatlarini
yoritish;
yoritib beradilar;
Ma'ruza, «FSMU», namoyish etish
Ta`lim metodlari
Ma'ruza matni, slaydlar, format
Ta`lim vositalari
qogʻozlari, markerlar, skotch
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Oʻqitish shakllari
Texnik vositalardan foydalanishga va
Oʻqitish shart-sharoiti
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
Savol-javob, Nazorat savollari
Monitoring va baholash
Talabalar soni: 50-60 nafar
Oʻquv mashgʻuloti shakli
Ma`ruza rejasi
YORDAMCHI MAKTAB OʻQUVCHILARINING MATEMATIK
BILIMLARNI EGALLASH XUSUSIYATLARI ma`ruza
mashgʻulotiningtexnologik kartasi
Faoliyat
bosqichlari
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchining
127
Talabalarning
1.1. Oʻquv fanining mavzusini e`lon qiladi.
Tinglaydilar.
Mavzu haqida dastlabki tushuncha beradi.
Aqli zaif oʻquvchilarning matematik bilimlarni
oʻzlashtirish
xususiyatlarining
asosiy
tomonlarini ochib beradi.
1.2. Mazkur uslubi boʻyicha Oʻrganiladigan Tinglaydilar va
mavzularni e`lon qiladi, ular haqida qisqacha yozib oladilar
ma`lumot beradi hamda amaliy va tajriba
mashgʻulotlar bilan bogʻlaydi
Adabiyotlar royhatini taqdim etadi va
izohlaydi (1 -ilova).
1.3. Mavzuning nomi, maqsadi va kutilajak Mavzuni
daftaroʻquv natijalarini e`lon qiladi.
lariga yozadilar
1.4. «FSMU» metodini qoʻllab, mavzu Oʻz
fikrlarini
boʻyicha tanish tushunchalarni aytishlarini bildiradilar.
taklif qiladi (2-ilova) Barcha takliflarni Har bir tayanch
doskaga yozib boradi.
ibora va atamani
Doskada qayd etilgan asosiy tushunchalarga muhokama
qaytishni taklif qiladi. Talabalar bilan hamkorlikda qiladilar,
tushunchalar
royhatini
aniqlashtiradi, daftarlariga yozib
qaytarilganlarini olib tashlaydi, mavzudan tashqari oladilar
ma`lumotlarni olib tashlaydi hamda qayd etilmagan
zarur tushuncha va atamalarni qoʻshadilar
(yozadilar).
ma`ruza matnlarini Tinglaydilar.
II. Axborot 2.1. Mavzu boʻyicha
bosQichi tarqatadi: mavzu rejasi va asosiy tushunchalar
(50 daQ.) bilan tanishib chiqishni taklif qiladi.
2.2. Namoyish qilish va izohlash yordamida asosiy Tinglaydilar.
nazariy ma`lumotlarni beradi. Metodikaning
mazmuni, vazifalari slaydlarda namoyish etib,
tushuntiradi
2.3. Aqli zaif oʻquvchilarning xususiyatlarini sanab Daftalariga yozib
oʻtadi (3-ilova).
oladilar.
2.4. Aqli zaif oʻquvchilarning toʻrt arifmetik Tinglab, yozib
amallarni bajarishni egallash xususiyatlarini oladilar.
tushuntirib oʻtadi
2.5.Bosqichma-bosqich
ravishda
rejadagi Tinlaydilar. Sharh
savollar boʻyicha ma`ruza oʻquv materiallarini mobaynida
tushuntiradi va diqqatni jalb qiluvchi savollar chizma, ilovalar,
beradi.
slaydlarni
Mavzuning asosiy mazmuniga e`tiborni muhokama qilaqaratadi, ularni yozib olishni taklif qiladi.
dilar,
savollar
beradilar.
I. Oʻquv
mashgʻulotiga
kirish(20
daq.)
128
Mavzuning har bir qismi boʻyicha xulosalar qiladi. Tinglaydilar.
Talabalarning e`tiborini asosiy tushunchalarga va
ahamiyatli tomonlariga jalb qiladi.
beraIII. Yakuniy 3.1. Mavzu boʻyicha yakuniy xulosalar qiladilar. Savollar
Faoliyat natijalarini izohlaydi. Mazkur mavzu dilar
bosQich
boʻyicha egallangan bilimlar kelajakda qaerlarda
(10 daq.)
qoʻllanilishi mumkinligi haqida ma`lumot beradi
(4-ilova).
3.2. Oʻzlashtirish darajasini sinash uchun
Savolga
savol beradi:
javob berishadi.
Aqli zaif oʻquvchilar matematik bilimlarni
egallashda qanday xususiyatlarni namoyon
qiladilar?
Mavzu boʻyicha yakun chiqaradi, fan
haqidagi ma`lumotlarni blits-soʻrov texnikasi
yordamida umumlashtiradi
3.3.Mustaqil ish uchun vazifa beradi
Mustaqil
ish
uchun
vazifani
yozib olishadi.
1-ilova.
Tavsiya etiladigan adabiyotlar:
1. Т.А.Власова, М.С.Певзнер - Камол топишида камчилиги бўлган
болалар ҳақида,-Т., 1976й.
2. Л.Ш.Левенберг, И.Р.Ахмаджонова, А.Н.Нурматова - Бошланғич
синфларда математика ўқитиш методикаси.- Т., 1985 й.
3. М.Н.Перова – Методика преподавания математики во вспомогательной
школе, - М., 1989 г.
4. М.И.Сагатов – Ёрдамчи мактабда математика ўқитиш услубияти. – Т.,
“Ўқитувчи”., 1993 й.
5. В.В.Эк – Обучение математики учащихся младщих классов
вспомагательной школы., - М., 1990 й.
2-ilova
Son va raqam
Amallar
Misollar
129
Masalalar
3-ilova.
Аqlizaifoʻquvchilarning xususiyatlari
 Oynali yozuv
 Amallarni almashtirish;
 Xona birliklariga e’tiborsizlik.
 Masalalarning shartini
echishga kirishish
yaxshi
Toʻrt amalni
bajarishdaOʻйинла
р
tushunmasdan
Masalalar
yechishda
4-ilova.
FSMUTEXNOLOGIYASI
FIKR
SABAB
MISOL
UMUMLASHTIRISH
ОB’EKT
МАQSAD
КУЗАТУВЧИ
МОДЕЛ
130
1.10. YORDAMCHIMEHNAT TA`LIMI MAKTABIDA
MATEMATIKA DARSI mavzusidagi ma’lumotli ma'ruzasi ta'lim
texnologiyasi modeli
Oqʻuv soati 2 soat
Mavzuviy – koʻrgazmali ma`ruza
1. Matematika darslariga tayyorgarlik
koʻrish.
2. Yordamchi maktabda matematika
darslarining turlari.
3. Yordamchi maktabda matematika
darslariga qoyilgan talablar va uy
vazifalarini tashkil etish.
Mashgʻulotningmaqsadi:Yordamchi maktabda matematika oʻqitishni tashkil
qilishning nazariy asoslari xususidagi bilimlarinishakllantirish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyati natijalari:
Matematika
darslariga Matematika
darslariga
tayyorgarlik
tayyorgarlik
koʻrishtartibini koʻrishjarayonini koʻrsatib beradilar;
tushuntirish;
Yordamchi
maktabda Yordamchi
maktabda
matematika
matematika
darslarining darslarining turlarini tahlil etib beradilar;
turlarini tahlil etish;
Yordamchi
maktabda Yordamchi maktabda matematika darslariga
matematika darslariga qoyilgan qoyilgan talablar va uy vazifalarini tashkil
talablar va uy vazifalarini etishbosqichlari
tasnifini xarakterlab
tashkil
etishbosqichlari beradilar.
tasnifini xarakterlash.
Ma`ruza, savol-javob, suhbat, Oʻzaro
Ta`lim metodlari
Oʻqitish metodi, klaster, insert texnikalari
Ma`ruza matni, slaydlar, format Qogʻozlari,
Ta`lim vositalari
markerlar, skotch, chizmali organayzerlar,
asosiy
ma`lumot
va
tayanch
tushunchalardan iborat ma`ruza matnlari
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Ta`lim shakllari
Texnik
vositalardan
foydalanish
va
OʻQitish shart-sharoiti
guruhlarda
ishlashga
mOʻljallangan
auditoriya
Ogʻzaki nazorat, savol-javob, reyting tizimi
Monitoring va baholash
asosida baholash.
Talabalar soni: 50-60 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Mavzu rejasi
YORDAMCHIMEHNAT TA`LIMI MAKTABIDA MATEMATIKA DARSI
ma`ruza mashgʻulotining texnologik kartasi
Faoliyat
Faoliyatning mazmuni
bosQichlari
Oʻqituvchining
Talabaning
131
I. Kirish
bosqichi
(10 daq.)
II. Asosiy
bosqich
(60 daq.)
1.1.Mavzuning nomi, maqsadi, kutilajak
natijalarini e`lon qiladi.
1.2. Oʻquv mashgʻulotining shakli va
baholash mezonlarini tushuntiradi (1-ilova).
1.3. Talabalarning e`tiborini mavzu
boʻyicha ma`ruza matnlariga qaratadi.
1.4.
Mavzuning
rejasi
va
asosiy
tushunchalarini eshittiradi va qisqacha izoh
beradi.
2.1. Mavzu boʻyicha tushunchalarga tarif
berishni taklif kiladi.
2.2. Reja savollari boʻyicha
ma`ruza
materiallarini gapirib beradi, vizual
materiallardan foydalanadi, diqqatni jalb
qiluvchi savollar beradi:
1. Matematika darslariga tayyorgarlik
kOʻrish qanday amalga oshiriladi? (2-ilova)
2. Yordamchi maktabda matematika
darslarining turlari qanday? (3-ilova)
3. Yordamchi maktabda matematika
darslariga qoyilgan talablar va uy
vazifalarini tashkil etish deganda nimani
tushunisiz? (4-ilova)
Mavzuning asosiy jihatlariga e`tiborni
qaratadi va ularni yozib olishni taklif qiladi.
Tezkor soʻrov oʻtkazadi.
 Yordamchi
maktabda
matematika
oʻqituvchisi darsga qanday hujjatlar
asosida kirishi kerak?
 Kundalik dars rejasining tuzilishiqanday?
 Matematika
darslariga
yordamchi
maktabda qoyiladigan talablvarni sanab
oʻting.
 Matematika darslarini qanday turlarda
tashkil etish mumkin?
 Uy ishlarini tashkil etishning talablarini
yoritib bering.
Soʻrov oʻtkazish jarayonida talabalarni
individual fikrlashga yoʻnaltiradi, javoblarni
aniqlashtirib, toʻldiradi.
2.2. Talabalarni uchta kichik guruhlarga
boʻladi. Har bir guruh oʻtilayotgan
mavzuning bir rejadagi savoli boʻyicha
«ekspert»
boʻlib,
oʻzgalarga
ham
132
Tinglaydilar.
Savollar beradilar
Koʻrib
chiqib,
savollar beradilar
Mavzu nomini va
rejasini
yozib
oladilar.
Savollarni
muhokama qilib,
ularga
javob
beradilar.
Ilovalarda
keltirilgan asosiy
ta`rif
va
qoidalarni yozib
oladilar.
Savollarga javob
beradilar.
Guruhlar
faoliyatini tashkil
qiladilar.
Oʻrgatishini tushuntiradi.
2.3. Guruhlarga ekspert varaqlarini tarqatadi Matnlarini oʻqib,
va faoliyatlarini tashkil qiladi (5-ilova).
savollarga
javobtopadilar,
fikr almashadilar.
2.4. Taqdimot boshlanishini e`lon qiladi. Tayyor
Yoʻnaltiruvchi-maslahatchi sifatida ishtirok ma`lumotni
etadi. Javoblarni aniQlashtiradi, toʻldiradi, taqdim
etish
izoh beradi va tuzatishlar kiritadi.
uchun
chizmali
organayzerlar
ishlab chiqadi.
2.5. Taqdimot yakunida talabalar diqatining Boshqa
guruh
mavzuning asosiy tomonlariga qaratib, har a`zolarining
bitta masala boʻyicha qisqacha xulosalar bergan savollariga
qiladi.
javob beradi.
Eshitadilar.
III. Yakuniy 3.1. Mavzuni umumlashtiradi, umumiy
xulosalar qiladi, yakun yasaydi.
bosqich
3.2. Guruhlarga oʻzaro qoygan baholarini
(10 daq.)
e`lon qilishni taklif qiladi. Natijalarni
sharhlaydi.
3.3. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa Vazifani
yozib
beradi: (1) nazorat savollariga ogʻzaki javob oladilar.
berish ; (2) Qoʻshimcha adabiyotlardan
mavzuga
tegishli
boʻlgan
yangi
ma`lumotlarni toʻplash.
1-ilova.
Ma`ruza
mashgʻulotidatalabalarfaoliyatinibaholashkoʻrsatkichlarivamezonlari:
Ma’ruza mashgʻulotining reyting ballari
1,5-2,0 ball
1,0-1,4 ball
0,5-0,9 ball
0-0,4 ball
“A’lo”
“Yaxshi”
“Qoniqarli”
Qoniqarsiz
“ҚониҚарсиз”
133
2-ilova .
Matematika
darslariga yillik,
yarim yillik, chorak
va kundalik mavzuli
dars rejalarini yozish
Matematika
darslariga
tayyorgarlik
koʻrish
Darsning mavzusi,
maqsadi,
vazifalarini, uning
turini
va
bosqichlarini,
davomiylik vaqti va
kerakli
jihozlarni
tayyorlash
3-ilova.
Yangi materialni oʻrganish darsi
Yordamchi
maktabda
matematika
darslarining
turlari
Bilim, koʻnikma va malakalarni
mustahkamlash darsi
Oʻtilganlarni
takrorlash,
umumlashtirish va tizimlashtirish
darsi
Bilimlarni tekshirish va baholash
darsi
Murakkab dars
134
4-ilova.
1.
12.
2.
11.
3.
Matematika
darslariga
qoʻyilgan
talablar
10.
4.
9.
5.
8.
6.
7.
1.
Darsning mazmuni dasturga mos boʻlishi kerak;
2.
Har bir darsning aniq mavzusi va maqsadli boʻlishi zarur;
3.
Oʻquv materiali mavzuga, individual ishlashga, dars maqsadiga mos
boʻlishi, oʻquvchilarga tushunarli, ilmiy tilda, nazariyani amaliyot bilan
bogʻlaydigan tarzda boʻlishishart;
4.
Ish uslubiyati va usullari oʻquvchilarning yoshiga mos, ularni rivojlantirishi,
nuqsonlarini korrektsiyalashi lozim;
5.
Darsning har bir bosqichida oʻquvchilarning egallayotgan bilim, malaka va
kOʻnikmalari nazorat qilinishi kerak;
6.
Dars zururiy oʻquv qurollari bilvan jihozlangan boʻlishi zarur;
7.
Dars reja asosida, maqsadli, vaqt bosqichlar boyiyacha taqsimlangan
bOʻlishishart;
8.
Dars mavzulari uzluksiz takrorlanib borilishi lozim;
9.
Har bir dars oʻquvchilarning bilish jarayonlarini, sezgilarini, nutqini yangi
atamalar va tushunchalar bilan boyitishi, koorektsiyalashi va rivojlantirishi kerak;
10.
Matematika darsi boshqa darslar (mehnat, jismoniy tarbiya va h.k. ) bilan
uzviy bogʻlanishi zarur;
11. Matematika darslari aqli zaif oʻquvchilarni ijtimoiy hayotga moslashtirishi,
reabilitatsiya masalalarini hal etishishart;
12. Matematika darslari himoyalovchi rejim talablariga javob berishi, oʻqituvchi
oʻquvchilarga namuna boʻlishi lozim.
135
5-ilova.
Ekspert varagʻi №1
Matematika oʻqitish metodikasining maqsad va vazifalarini tavsiflab
bering.
Matematikadarslariga tayyorgarlik koʻrishni yoriting.
Ekspert varagʻi №2
Matematika oʻqitish metodikasi boʻlimlarini yoriting.
Yordamchi maktabda matematika darslariga qoʻyilgan talablarni
tavsiflang.
Ekspert varagʻi №3
Matematika oʻqitish metodikasi qaysi fanlar bilan bogʻliq?
Matematika darslarining turlarini, ularning tarkibini ochib bering.
136
1.11. YORDAMCHI MAKTABDA MATEMATIKA OʻQITISHGA
TAYYORGARLIK DAVRI mavzusidagi muammoli ma'ruzasi
ta'lim texnologiyasi modeli
Ma`ruzaga ajratilgan vaqt – 2 s.
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Oʻquv mashgʻulotining tuzilishi
Talabalar soni: 50-60 nafar
Muammoli ma`ruza
1. Mashgʻulot mavzusiga kirish.
2. Talabalarni mashgʻulotga jalb etish.
3. Ma`ruza matnini tarqatish.
4. Muammoli savol, masala va
vaziyatlarni taqdim etish.
5. Muamoli savol, masala va vaziyatlarni
hal etish.
6. Taqdimot texnologiyasi asosida
ma`ruzani taqdim etish.
7. Mavzuni yakunlash.
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi:Talabalarni matematika oʻqitishga tayyorgarlik
davri boʻyicha bilimlar bilan qurollantirish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyati natijalari:
1) Muammoli savol, masala va
1) Muammoli savol, masala va
vaziyatlarni Oʻquv birligiga muvofiq
vaziyatlarni hal etish orqali oʻz
ravishda taqdim etish;
tasavvurlarini aniqlashtirishadi;
2) Muammoni hal etish jarayonini
2) Muammoli savollarini hal etadilar;
boshqarish;
3) Matematika oʻqitish tayyorgarlik
3) Matematika oʻqitish tayyorgarlik
davrining vazifalari, mazmuni va
davrining vazifalari, mazmuni va
xususiyatlarini tushunadilar;
xususiyatlarini tushuntirib berish.
4) Aqli zaif oʻquvchilarda fazoviy,
4) AQli zaif oʻquvchilarda fazoviy,
sanoq, geometrik shakllar, ranglar,
sanoq, geometrik shakllar, ranglar,
kattaliklar, miqdorlar va amallarni
kattaliklar, miqdorlar va amallarni
bajarishga oid tasavvurlarini
bajarishga oid tasavvurlarini
shakllantirish, mustahkamlash,
shakllantirish, mustahkamlash,
rivojlantirish haqida ma`lumotga ega
rivojlantirish haqida ma`lumot berish.
boʻladilar.
5) Tayyorgarlik davrida matematika
5) Tayyorgarlik davrida matematika
oʻqitishni tashkil etish sharoitlari haqida oʻqitishni tashkil etish sharoitlarini bilib
ma`lumot berish.
oladilar.
Ma`ruza, tushuntirish, munozara,
Ta`lim metodi.
muammoli ta`lim
Ma`ruza, ommaviy, individual
Ta`limni tashkil etish shakli
Ma`ruza matni, slayd-prezentatsiya
Didaktik vositalar
Maxsus texnik vositalar bilan
Ta`limni tashkil etish sharoiti
jixozlangan xona
Oʻz-Oʻzini nazorat qilish, refleksiya
Nazorat
137
YORDAMCHI MAKTABDA MATEMATIKA OʻQITISHGA
TAYYORGARLIK DAVRI muammoli ma`ruzaning texnologik kartasi
Ish bosQichlari
va vaQti
Faoliyat mazmuni
Oʻqituvchi
1-bosqich. Oʻquv 1.1. Mavzuning nomi, maqsad va
kutilayotgan natijalarni etkazadi.
mashgʻulotiga
Mashgʻulot muammoli ma`ruza
kirish (Da`vat
shaklida borishini ma`lum qiladi
bosqichi)
(5daq.)
2.1. Talabalar e`tiboriga “Raqamli
2-bosqich.
Asosiy (Anglash kartochkalar” tarqatiladi.
2.2. Talabalarni «Raqamli
bosqichi)
kartochkalarda” berilgan savollarga
(50 daQ.)
javob berishga da`vat etadi.
2.3. Raqamli kartochkalarda berilgan
savollarini hal etish orqali 1- Oʻquv
birligini bayon etadi.
2.4.Talabalarga ” BBB” jadvali
beriladi.
2.5.Mavzu taqdimot texnologiyasi
asosida yakunlanadi.
3.1. Mavzu boʻyicha yakuniy
3-bosQich.
xulosalarni shakllantiradi.
Yakuniy
3.2. “BBB” jadvalning
(Fikrlash
Bilmoqchiman tomonini toʻldirish
bosQichi)
orqali mashgʻulot yuzasidan fikr va
(25daQ.)
mulohazalari haqida ma`lumot
tOʻldiriladi.
3.3. Aniq tasavvurlar shakllanmagan
Qismlarini qayta tushuntiradi.
3.4. Mustaqil ish uchun topshirq
beradi va uni baholash mezonlari
bilan tanishtiradi.
Talaba
Tinglashadi, yozib
borishadi.
Muammoli masala,
savol va vaziyatni hal
etish orqali oʻz
tasavurlarini
aniqlashtiradi va
boshqalarniki bilan
taqqoslaydi. Oʻz
tasavvurlarini
boyitadi.
Tinglaydilar,
munozaralarda
ishtirok etadilar.
BBBjadvalini
toʻldiradi oʻz fikrlarini
boyitadi va toʻldiradi.
1 – kartochka.
Yordamchi maktab oʻquvchilarining matematikaga tayyorgarlik davrining
zarurligi nima bilan bogʻliq?
Yordamchi maktabda oʻquvchilarni matematik bilimlarni egallashga tayyorlash
qancha muddat davom etadi?
2 – kartochka.
Matematika oʻqitishdatayyorgarlikdavriningasosiyvazifalarinimadaniborat?
138
Matematikadan bolalarning bilimlari saviyasini oʻrganish uchun qanday metodik
qoʻllanmadan foydalangan ma`qul?
3 – kartochka.
Yordamchimaktabning 1-sinfoʻquvchilaridasonlarnioʻrganishgaqadar
qandaytasavvurlarnitarkibtoptirishzarur?
Oʻquvchilarningfazoviytasavvurlariqandayaniqlanadi?
4 – kartochka.
Fazoviytasavvurlarniifodalovchitushunchalarnimisollarorqalitushuntiring.
Oʻquchilarning sanash malakalarini tekshirishda oʻqituvchilar nimalarga e`tibor
qaratishlari lozim?
5 – kartochka.
Aqli zaif oʻquvchilar tayyorgarlik davrida geometrik shakllar boʻyicha qanday
bilimlarga ega boʻlishlari kerak?
Aqli zaif bolalarning fazoviy tasavvurlarini rivojlantirish ish tizimi qanday?.
Aqli zaif bolani matematika oʻqitishga tayyorgarlik davri.
Bilaman
Bilmayman
BilmoQchiman
Talabalarushbujadvalgaaqli zaif bolani matematika Oʻqitishga tayyorgarlik
davri sharoitlarixaqidabilgan, bilmagan,
bilmoqchiboʻlgantakliflarniyozadilar. (ishguruhli,
individualtarzdatashkiletilishimumkin).
139
1.12. BIRINCHI OʻNLIKNI OʻRGANISH METODIKASI mavzusidagi
ma’lumotli ma'ruzasi ta'lim texnologiyasi modeli
Ma'ruzaga ajratilgan vaqt — 2s.
Talabalar soni : 50-60 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Ma'lumotli kirish ma'ruza
Oʻquv mashgʻulotining tuzilishi:
1.Oʻquv mashgʻulot mavzusiga kirish.
2. Avval egallangan bilimlarni
mustahkamlash.
3 . Talabalar e'tiborini ma'ruza matniga
qaratish.
4. Tadqiqot texnologiyasi asosida ma'ruzani
taqdim etish.
5. Mavzuni asosiy tushunchalarini
aniqlashtirish.
6. Mavzuni yakunlash
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi: Defektologiya yoʻnalishi uchinchi kurs
talabalarida birinchioʻnliklarvaularnioʻrganishuslubiyati haqidagi tasavvurlarini
shakllantirish.
Oʻquv faoliyati natijalari:
Pedagogik vazifalar:
1) Fanning tuzilishini sharhlash;
1) Fanga ajratilgan umumiy soatlar, ularning
2) Fan miqyosidagi metodik va
auditoriya va auditoriyadan tashqari vaqtda
tashkiliy ishlarning xususiyatlari,
taqsimlanishini bilib oladilar;
muddati va baholash mezonlari bilan 2) Fan boʻyicha mashgʻulotlarning borishi,
tanishtirish;
nazorat qilish turlari, shakl, metod va
3) Birinchi oʻnlik tushunchasi, ularni vositalari, nazoratlarni oʻtkazish vaqti va
hosil qilish, belgilash va yozish,
baholash mezonlari haqida aniq tasavvurlar
sanashga oʻrgatish metodikasini
shakllanadi;
tushuntirish;
3) Birinchi oʻnlik tushunchasi, ularni hosil
4) Birinchi oʻnliksonlarini taqqoslash qilish, belgilash va yozish, sanashga
va ular ustida amallar bajarishni
oʻrgatish metodikasini bilib oladilar;
yoritish;
4) Birinchi oʻnliksonlarini taqqoslash va ular
5) Mavzuga oid koʻrgazmali vositalar ustida amallar bajarishni oʻzlashtiradilar;
bilan tanishtirish.
5) Mavzuga oid koʻrgazmali vositalarhaqida
aniq ma'lumotlarga ega boʻladilar.
Ma'ruza, tushuntirish, suhbat, "Aqliy
Ta'lim metodi
hujum", “Toifali sharh” strategiyalari
Ma'ruza, ommaviy
Ta’lim shakli
Didaktik vositalar
Ma'ruza matni, slayd-prezentatsiya
Ta'limning tashkil etish sharoiti.
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
xona
Oʻz-oʻzini nazorat qilish
Nazorat turi
140
BIRINCHI OʻNLIKNI OʻRGANISH METODIKASI ma’lumotlima'ruzaning
texnologik kartasi
Ish
bosqichlari va
ish vaqgi
1-bosqich.
Oʻquv
mashgʻulotiga
kirish
—
Da'vat
bosqichi
(20 daqiqa)
Faoliyat mazmuni
Oʻqituvchi
1.1. Mavzuning nomlanishi, maqsadi,
rejasini va kutilayotgan natijalarni bayon
etadi.
1.2. "Toifali sharh" strategiyasi boʻyicha
birinchi oʻnliklar haqidagi mavjud
ma'lumotlarni yozish soʻraladi (1-ilova).
1.3. Matematika oʻqitish maxsus
metodikasi fanining tuzilishini taqdim
etish.
1.4. Fan miqyosida bajariladigan
metodik va tashkiliy ishlar bilan
tanishtiradi.
1.5. Fanning reyting nazorat turlari va
baholash mezonlarini tushuntiradi (2ilova).
2.1.
"Aqliy
hujum"
strategiyasi
2-bosqich
Asosiy
- asosidatalabalar bilan mavzuga oid
munozara uyushtiriladi (3-ilova).
anglash
2.2. Mavzu boʻyicha ma'ruza matn
bosqichi
tarqatiladi, uning rejasi va asosiy
(50 daqiqa)
tushunchalari bilan tanishishni taklif
etadi.
2.3. Slaydlar yordamida mavzuning
asosiy nazariy ma'lumotlari bayon
etiladi, berilayotgan tushunchalarni
ajratib koʻrsatadi.
3.1. "Toifali sharh" strategiyasi orqali
3-bosqich.
Yakuniy
- berilgan tushunchalar umumlashtiriladi,
guruhlarga boʻlinadi.
fikrlash
3.2.
Mavhum,
tasavvurlar
bosqichi
shakllanmagan
qismlarini
qayta
(10daqiqa)
tushuntiradi.
3.3. Mavzu boʻyicha mustaqil ish uchun
toshpiriq beradi va uni baholash
mezonlari bilan tanishtiradi (4-ilova).
141
Talaba
Tinglaydilar,
oladilar
yozib
Tarqatilgan
qogʻozga
matematika asoslariga
oid
ma'lumotlarni
toʻldirishadi.
Tarqatilgan
qogʻozga
matematika
oʻqitish
maxsus
metodikasi
faniga
tegishli
ma'lumotlarni
toʻldirishadi.
Talabalar oʻ fikrlarini
erkin ifodalaydilar.
Tinglaydilar, savoljavoblarda ishtirok
etishadi.
Talabalar slaydlarda
koʻrsatilgan muhim
chizma va jadvallarni
oʻz daftarlariga qayd
etishadi.
"Toifali
sharh"
strategiyasi yordamida
talabalar oʻz bilimlarini
umumlashtiradilar, oʻz
tasavvurlarini
boyitadilar,
toʻldiradilar.
1-ilova.
BIRINCHI OʻNLIK
(namuna chizma)
142
2-ilova.
Fanning reyting nazorat turlari va baholash mezonlari
Fanning rеyting nazorat turlari va baholash mеzonlarini:
Joriy
nazorat
25
ball
25 ball
Oraliқnazorat
Yakuniy
nazorat
20 ball
30 ball
0 balldan – 54 ballgacha - “qoniqarsiz”
55 balldan – 70 ballgacha - “qoniqarli”
71 balldan – 85 ballgacha - “yaxshi”
86 balldan – 100 ballgacha - “a'lo”
3-ilova.
«Aqliy hujum» mеtodining asosiy қoidalari:
 Оlgʻa surilgan fikr va gʻoyalar tanқid ostiga olinmaydi va baholanmaydi;
 Taklif қilinayotgan fikr va gʻoyalar қanchalik fantastik va antiқa
boʻlsa ham, uni baholashdan oʻzingizni tiying!
 Tanқid қilmang – hamma bildirilgan fikrlar bir xilda bеbahodir.
 Fikr bildirilayotganda boʻlmang!
 Maқsad – fikr va gʻoyalar sonini koʻpaytirish.
 Қanchalik koʻp fikr va gʻoyalar bildirilsa, shunchalik yaxshi. Yangi
va bеbaho fikr va gʻoyaning vujudga kеlish ehtimoli paydo boʻladi.
 Agar fikrlar қaytarilsa asabiylashmang va hayron boʻlmang.
 Bu muammo faқatgina ma'lum usullar yordamidagina hal boʻlishi
mumkin, dеb oʻylamang.
 Fikrlar «hujumi»ni oʻtkazish vaқti aniқlanadi va unga қat'iyan rioya
қilinishi shart.
143
4-ilova.
Mavzu boʻyicha mustaqil ish uchun toshpiriqlar:
1. Birinchi oʻnliksonlarini taqqoslash va ular ustida amallar bajarishni
yoritib bering.
2. Birinchi oʻnlikni oʻrgatishda nomerlash vazifalariga misollar
keltirish va didaktik material tayyorlang.
3. Oʻquvchilarning sanoq malakalarini mustahkamlash uchun
mashqlar turlari.
4. 10 ichida qoʻshish va ayirishni oʻrganish vazifalari, 10 ichida
qoʻshish va ayirishni oʻrgatishda koʻrsatma qoʻllanmalar va didaktik
materiallar.
5. Qoʻshish va ayirish usullari bilan tanishtirish.
6. Oʻquvchilarni qoʻshish va ayirishni tashkil etuvchilarning nomlari
va natijalari bilan tanishtirish.
144
1.13. YORDAMCHI MAKTABDA 20 ICHIDA NOMERLASHNI
OʻRGANISH METODIKASI mavzusidagi ma’lumotli ma'ruzasi
ta'lim texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Mavzu boʻyicha ma'ruza
20 ichida nomerlashga oʻrgatish.
Yozma nomerlashni oʻrganish.
20 ichida qoʻshish va ayirish
Mashgʻulotningmaqsadi:
Talabalarningbirinchioʻnlikkaoidbilimlarinimustahkamlash, 20
ichidanomerlash, qoʻshishvaayirishnioʻrganishboʻyicha bilimlarni
shakllantirish.
20 ichida nomerlashga oʻrgatish  20 ichida nomerlashga oʻrgatishga tavsif
beradilar;
Yozma
nomerlashni  Yozma nomerlashni oʻrganish xarakterlab
oʻrganishniyoritib berish;
beradilar;
20 ichida qoʻshish va ayirishni  20 ichida qoʻshish va ayirishtushuntira
tushuntirish
oladilar;
Ma'ruza, savol-javob, suhbat, oʻzaro oʻqitish
Ta'lim metodlari
metodi, klaster, insert texnikalari, kutishyoʻldoshi usuli
Ma'ruza matni, kompyuter slaydlari, doska,
Ta'lim vositalari
multimedia, proektor.
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Ta'lim shakllari
Texnik
vositalardan
foydalanish
va
Oʻqitish shart-sharoiti
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
Talabalar soni: 50-60 ta
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Mavzu rejasi
Monitoring va baholash
Ogʻzaki nazorat, savol-javob, reyting tizimi
asosida baholash.
YORDAMCHI MAKTABDA 20 ICHIDA NOMERLASHNI OʻRGANISH
METODIKASI malumotli ma'ruza mashgʻulotining texnologik kartasi
Faoliyat
bosqichlari
Ish
bosqichlari
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchining
Oʻqituvchi faoliyatining mazmuni
1-bosqich.
Mavzuga
1.1. Oʻquv mashgʻuloti mavzusi, maqsadi va
oʻquv faoliyati natijalarini aytadi.
145
Talabaning
Tinglovchi
faoliyatining
mazmuni
Mavzu nomini
yozib oladilar
1.2.Shu mavzu boʻyicha
ma'ruza matnini
tarqatadi, tayanch iboralar va atamalarni
izohlaydi, mashgʻulot rejasi bilan tanishtiradi.
1.3. Baholash mezonini aytadi. (1-ilova)
2-bosqich. 2.1. Savollarga oylab javob berishni soʻraydi. Mavzu rejasini
yozib oladilar.
Asosiy boʻlim
2.2. Mavzuda gap nima haqida ketadi, Tinglaydilar
(60 daq.)
tayanch iboralar va atamalarni aytishni,
ularning ketma-ket nomerini aniqlashni
soʻraydi. (“Kutish yoʻldoshi” 2-ilova)
2.3.
Blits-soʻrov
oʻtkazadi.
(3-ilova) Savollarga
Javoblarni
doskaga
yozadi,
talabalar javob beradilar
yordamida ularni klaster koʻrinishida (4ilova ) ifodalaydi.
2.4. Ish jarayonida javoblarni toʻgʻrilaydi,
aniqlaydi va tuzatadi.
2.5 Slaydlar yordamida mavzuni tushuntiradi. Yozib oladilar
kirish
(10 daq)
3-bosqich. 3.1. Xulosa qiladi. Mavzuning asosiy
Yakunlovchi holatlariga e'tibor berishni soʻraydi.
3.2. Talabalar bilimini baholaydi hamda
(10 daq.)
baholarni e'lon qiladi.
3.3. Talabalar topgan tayanch iboralar va
atamalar ketma-ketligi tuzilishi, haqiqiysiga
toʻgʻri kelishini tekshiradi, izohlaydi.
3.4. Mustaqil oʻrganish uchun savollar beradi.
(5-Ilova)
Savollar
beradilar
Savollarni
yozib oladilar
1-ilova.
BAHOLASh MEZONLARI:
1,5 – 2,0 ball – “a`lo”
1,0 – 1,4 ball – “yaxshi”
0,5 – 0,9 ball – “qoniqarli”
0,0 – 0,4 ball – “qoniqarsiz”
146
2-ilova.
“Kutish yoʻldoshi”usulini qoʻllash qoidasi
Ma'ruza boshlanishidan oldin oʻqituvchi bеrilgan
mavzu boʻyicha tayanch atama va tushunchalarni
sharhlashni, ma'ruza davomida ular қanday tartibda
kеlishini aniқlashni talabalarga taklif etadi.
“Kutish yoʻldoshi”
(bashorat)
Ma'ruza oxirida oʻqituvchi kеltirilgan tayanch
tushuncha va atamalarga qaytishni, ularning
tartibiga e'tibor bеrib kеtma-kеtligini aniқlashini
taklif etadi
3-ilova.
Blits-soʻrov
1.Birinchi oʻnlik deganda nimani tushunasiz?
2. Yordamchi maktabda 20 ichida nomerlashga oʻrganish
xususiyatlari qanday?
3. Butun sonlar deb qanday sonlarga aytiladi?
4. Natural sonlar qatoriga misol keltiring.
5. Cheksiz toʻplamlar va chekli toʻplamlarning farqi nimada?
6. Sonlarning boʻlinishini qanday tushunasiz?
147
4-ilova.
Klaster tuzish qoidalari
7. Hayolingga nima kеlsa shuni yoz. Fikrlarning sifatiga e'tibor bеrmang.
8. Yozuvning orfografik va boshqa xatolariga e'tibor bеrmang.
9. Ajratilgan vaqt tugamaguncha yozishni toʻxtatmang.
10.Agar fikrlar hеch kеlavеrmasa, to yangi fikrlar kеlguncha qogʻozga
rasmlar chizing.
11.Iloji boricha koʻproq bogʻlanishlarni qurishga harakat qiling.
12.Fikrlar sonini va ular orasidagi bogʻlanishlar sonini chеgaralamang.
2.Sonlar jadvali
1.Abak
3. Sonlarni oʻzaro taqqoslash
4. 2, 3, 4, 5 talab sanashga oʻrganish
< ═ >
Yozma
nomerlashni
oʻrganish
Oʻnlik
tarkibi
Oʻnlikdan
oʻtmasdan
turib
qoʻshish va
ayirish
20 ichida
nomerlashga
oʻrgatish
20 ichida
qoʻshish va
ayirish
20 ICHIDA
NOMERLASH
Ikki xonali
songa bir
xonali
sonni
qoʻshish
Oʻnlikdan
oʻtish bilan
qoʻshish va
ayirish
Yigʻindida 20
hosil qilish va
20 dan bir
xonali sonni
ayirish
148
Ikki xonali
sondan
ikki xonali
sonni
ayirish
5-ilova.
Mustaqil oʻrganish uchun savollar
11. Raqamlashni oʻrganish vazifalari.
12. 20 ichida sonlarni rakamlashni oʻrganish metodikasi.
13. 20 ichida oʻqish va ayirishni oʻrganish vazifalari.
14. 20 ichida qoʻshish va ayirishni oʻrgatishda koʻrsatma qoʻllanmalar
va didaktik materiallar.
15. Qoʻshish va ayirish usullari bilan tanishtirish.
1.14. 100 ICHIDA NOMERLASH VA ARIFMETIK AMALLARNI
OʻRGANISH METODIKASI mavzusidagi ma’lumotli ma'ruzasi
ta'lim texnologiyasi modeli
Talabalar soni: 50-60 nafar
Oʻquv mashgʻuloti shakli
Ma'ruza rejasi
Oʻquv soati: 2 soat
Ma'lumotli ma'ruza
100 ichida nomerlashga oʻrgatish.
100 ichida yozma nomerlashni oʻrganish.
100 ichida qoʻshish va ayirish
Oʻquvmashgʻulotiningmaqsadi:100 ichida nomerlashga, sonlarni yozishga va
amallar bajarishga, mavzuga doir didaktik materiallar tayyorlashga oʻrgatish.
Pedagogik vazifalar:
oʻquv faoliyatining natijalari:
100 ichida nomerlashga oʻrgatish 100 ichida nomerlashga oʻrgatish
uslubiyati bilan tanishtirish.
uslubiyati bilan tanishadilar.
100 ichida yozma nomerlashni 100 ichida yozma nomerlashni oʻrganishni
oʻrganishni tushuntirish.
tushunib oladilar.
100
ichida
qoʻshish
va 100 ichida qoʻshish va ayirishuslubiyatini
ayirishuslubiyatini oʻrgatish.
oʻrganadilar.
Ma'ruza, «Aqliy hujum», namoyish etish
Ta'lim metodlari
Ma'ruza matni, slaydlar, format qogʻozlari,
Ta'lim vositalari
markerlar, skotch
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Oʻqitishshakllari
Texnik vositalardan foydalanishga va
Oʻqitish shart-sharoiti
guruhlarda ishlashga mOʻljallangan auditoriya
Savol-javob, nazorat savollari
Monitoring va baholash
149
100 ICHIDA NOMERLASH VA ARIFMETIK AMALLARNI OʻRGANISH
METODIKASI ma'lumotli ma'ruza mashgʻulotining texnologik kartasi
Faoliyat
bosqichlari
I. oʻquv
mashgʻulotiga kirish
(20 daq.)
II. Axborot
bosqichi
(50 daq.)
Faoliyatning mazmuni
oʻqituvchining
Talabalarning
1.1. Oʻquv fanining mavzusini e'lon qiladi,
Tinglaydilar.
100 ichidagi sonlar haqida dastlabki
tushuncha
beradi.
Ularning
asosiy
tomonlarini ochib beradi.
1.2Yuzliktarkibidagi sonlarning ustunlarini Tinglaydilar va
namoyish qiladi, ular haqida qisqacha yozib oladilar
ma'lumot beradi hamda nomerlashgadoir
mashgʻulotlar bilan bogʻlaydi
Adabiyotlar royhatini taqdim etadi va
izohlaydi.
1.3. Mavzuning nomi, maqsadi va kutilajak Mavzuni
daftaroʻquv natijalarini e'lon qiladi.
lariga yozadilar
1.4. «Aqliy hujum» metodini qoʻllab, mavzu Oʻz
fikrlarini
boʻyicha tanish tushunchalarni aytishlarini bildiradilar.
taklif qiladi (1-ilova). Barcha takliflarni Har bir tayanch
doskaga yozib boradi.
ibora va ata-mani
Doskada qayd etilgan asosiy tushunchalarga muhokama
qaytishni taklif qiladi. Talabalar bilan qiladilar,
hamkorlikda
tushunchalar
royhatini daftarlariga yozib
aniqlashtiradi, qaytarilganlarini, mavzudan oladilar
tashqari ma'lumotlarni olib tashlaydi hamda
qayd etilmagan zarur tushuncha va atamalarni
qoʻshadi.
2.1. Talabalar e'tiborini mavzu boʻyicha Tinglaydilar.
ma'ruza matnlarga qaratadi: mavzu rejasi va
asosiy tushunchalar bilan tanishib chiqishni
taklif qiladi.
2.2. Namoyish qilish va izohlash yordamida asosiy
Tinglaydilar.
nazariy ma'lumotlarni beradi. Metodikaing
predmeti, vazifalari va boshqa fanlar bilan aloqasini
slaydlarda namoyish etib, tushuntiradi.
2.3.100 ichida yozma nomerlashga oʻrganish Daftalariga yozib
va oʻquvchilar yoʻl qoyuvchi asosiy
oladilar.
kamchiliklar bilan tanishtiradi. (2-ilova )
2.5.Bosqichma-bosqich
ravishda
100 Tinlaydilar. Sharh
ichidaqoʻshishvaayirishboʻyicha
ma'ruza mobaynida
oʻquv materiallarini tushuntiradi va diqqatni jalb chizma, ilovalar,
qiluvchi savollar beradi:
slaydlarni
- Nol bilan tugaydigan ikki xonali sonlarni muhokama qila150
qoʻshish va ayirish qanday oʻrgatiladi?
dilar,
aniqlash- Xonadan oʻtmasdan qoʻshish va ayirish qanday tiradilar, savollar
oʻrgatiladi?
beradilar.
- Ikki xonali sonlarni bir xonali sonlar bilan
qoʻshish va ayirish qanday oʻrgatiladi?
- Xonadan oʻtmasdan qoʻshish va ayirish qanday
oʻrgatiladi?
Mavzuning har bir qismi boʻyicha xulosalar qiladi. Tinglaydilar.
Talabalarning e'tiborini asosiy tushunchalarga va
ahamiyatli tomonlariga jalb qiladi.
beraIII. Yakuniy 3.1. Mavzu boʻyicha yakuniy xulosalar qiladilar. Savollar
Faoliyat natijalarini izohlaydi. Mazkur mavzu dilar
bosqich
boʻyicha
egallangan bilimlar kelajakda
(10 daq.)
qayerlarda qoʻllanilishi mumkinligi haqida
ma'lumot beradi.
3.2. Mavzu boʻyicha yakun chiqaradi, fan
Savolga
haqidagi ma'lumotlarni blits-soʻrov texnikasi javob berishadi.
yordamida umumlashtiradi (3-ilova).
3.3. Mustaqil ish uchun vazifa beradi
Mustaqil
ish
(4-ilova)
uchun
vazifani
yozib olishadi.
1-ILOVA.
«Aqliy hujum» mеtodining asosiy қoidalari:
 Оlgʻa surilgan fikr va gʻoyalar tanқid ostiga olinmaydi va baholanmaydi;
 Taklif қilinayotgan fikr va gʻoyalar қanchalik fantastik va antiқa
boʻlsa ham, uni baholashdan oʻzingizni tiying!
 Tanқid қilmang – hamma bildirilgan fikrlar bir xilda bеbahodir.
 Fikr bildirilayotganda boʻlmang!
 Maқsad – fikr va gʻoyalar sonini koʻpaytirish.
 Қanchalik koʻp fikr va gʻoyalar bildirilsa, shunchalik yaxshi.
Yangi va bеbaho fikr va gʻoyaning vujudga kеlish ehtimoli paydo
boʻladi.
 Agar fikrlar қaytarilsa asabiylashmang va hayron boʻlmang.
 Bu muammo faқatgina ma'lum usullar yordamidagina hal boʻlishi
mumkin, dеb oʻylamang.
 Fikrlar «hujumi»ni oʻtkazish vaқti aniқlanadi va unga қat'iyan
rioya қilinishi shart.
 Берилган саволга ҚисҚача (1-2 сOʻздан иборат) жавоб
берилади.
151
2-ilova.
100 ichida yozma nomerlash.
100 ichida yozma nomerlashni
oʻrganishni
tushuntirish.
35 oʻrniga
53 yozadilar
100
ichida
qoʻshish
va
ayirishuslubiyatini oʻrgatish.
29 dan keying 30 va 31 ni “Yigirma oʻn,
yigirma oʻn bir” deb aytadilar.
26, 47, 89, 63...
20, 30, 40, 50…
3-ilova.
Blits-soʻrov savollar.
6. Qoʻshish va ayirish oʻrganish bosqichlari qanday?
7. Qoʻshish va ayirish amallarini oʻrganishda yordamchi maktab
oʻquvchilarida uchraydigan asosiy qiyinchiliklar nimadan iborat?
8. 20 ichida oʻnlikdan turib qoʻshish va ayirishni oʻrganish metodikasiqanday?
9. 100 ichida qoʻshish va ayirishni oʻrganish metodikasi.
10. 20 ichida oʻnlikdan oʻtish bilan qoʻshish va ayirishni yoriting.
11.100 ichida xonalardan oʻtmasdan qoʻshish va ayirish metodikasini
tushuntiring.
12.Koʻshish va ayirishning yozma usullarini oʻrganish metodikasi qanday?.
13.100 ichida xonadan oʻtib qoʻshish va ayirish metodikasi.
14. Metod va usullar, koʻrsatma qoʻllanmalar, mashqlar turlari, didaktik oyinlar
sistemasi.
4-ilova.
Mustaqil ish uchun vazifalar:
100 ichida xonadan oʻtib qoʻshish va ayirish metodikasi. 20
ichida oʻnlikdan turib qoʻshish va ayirishni oʻrganish
metodikasi qoʻshish va ayirish oʻrganish bosqichlari. Qoʻshish
va ayirish amallarini oʻrganishda Yordamchi maktab
oʻquvchilarida uchraydigan asosiy qiyinchiliklar.. 100 ichida
qoʻshish va ayirishni oʻrganish metodikasi. 20 ichida oʻnlikdan
oʻtish bilan qoʻshish va ayirish. Metod va usullar, koʻrsatma
qoʻllanmalar, mashqlar turlari, didaktik oʻyinlar sistemasi.100
ichida xonalardan oʻtmasdan qoʻshish va ayirish
metodikasi.kushish va ayirishning yozma usullarini oʻrganish
152
metodikasi
1.15. 100 ICHIDA YOZMA ARIFMETIK AMALLARNI OʻRGANISH
METODIKASI mavzusidagi ma’lumotli ma'ruzasi ta'lim texnologiyasi modeli
Talabalar soni: 50-60 nafar
Oʻquv soati: 2 soat
Oʻquv mashgʻuloti shakli
Ma'lumotli ma'ruza
100 ichida arifmetik amallarga oʻrgatish.
Ma'ruza rejasi
100 ichida yozma arifmetik amallarga
oʻrganish.
100 ichida yozmaqoʻshish va ayirish
Oʻquvmashgʻulotiningmaqsadi:100 ichida yozma amallar bajarishga,
mavzuga doir didaktik materiallar tayyorlashga oʻrgatish.
Pedagogik vazifalar:
oʻquv faoliyatining natijalari:
100 ichida arifmetik amallarga
100 ichida arifmetik amallarga oʻrgatish
oʻrgatish uslubiyati bilan
uslubiyati bilan tanishadilar.
tanishtirish.
100 ichida yozma arifmetik 100 ichida yozma arifmetik amallarga
amallarga oʻrganishni tushuntirish. oʻrganishni tushunib oladilar.
100 ichida yozmaqoʻshish va 100 ichida yozma qoʻshish va ayirish
ayirish uslubiyatini oʻrgatish.
uslubiyatini oʻrganadilar.
Ma'ruza, «Aqliy hujum», namoyish etish
Ta'lim metodlari
Ma'ruza matni, slaydlar, format qogʻozlari,
Ta'lim vositalari
markerlar, skotch
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Oʻqitishshakllari
Texnik vositalardan foydalanishga va
Oʻqitish shart-sharoiti
guruhlarda ishlashga mOʻljallangan auditoriya
Savol-javob, nazorat savollari
Monitoring va baholash
100 ICHIDA YOZMA ARIFMETIK AMALLARNI OʻRGANISH
METODIKASI ma'lumotli ma'ruza mashgʻulotining texnologik kartasi
Faoliyat
bosqichlari
I. oʻquv
mashgʻulotiga kirish
(20 daq.)
Faoliyatning mazmuni
oʻqituvchining
Talabalarning
1.1. Oʻquv fanining mavzusini e'lon qiladi,
Tinglaydilar.
100 ichidagi sonlar haqida dastlabki
tushuncha
beradi.
Ularning
asosiy
tomonlarini ochib beradi.
1.2Yuzliktarkibidagi sonlarning ustunlarini Tinglaydilar va
namoyish qiladi, ular haqida qisqacha yozib oladilar
ma'lumot beradi hamda nomerlashgadoir
mashgʻulotlar bilan bogʻlaydi
Adabiyotlar royhatini taqdim etadi va
izohlaydi.
1.3. Mavzuning nomi, maqsadi va kutilajak Mavzuni
daftaroʻquv natijalarini e'lon qiladi.
lariga yozadilar
153
1.4. «Aqliy hujum» metodini qoʻllab, mavzu Oʻz
fikrlarini
boʻyicha tanish tushunchalarni aytishlarini bildiradilar.
taklif qiladi (1-ilova). Barcha takliflarni Har bir tayanch
doskaga yozib boradi.
ibora va ata-mani
Doskada qayd etilgan asosiy tushunchalarga muhokama
qaytishni taklif qiladi. Talabalar bilan qiladilar,
hamkorlikda
tushunchalar
royhatini daftarlariga yozib
aniqlashtiradi, qaytarilganlarini, mavzudan oladilar
tashqari ma'lumotlarni olib tashlaydi hamda
qayd etilmagan zarur tushuncha va atamalarni
qoʻshadi.
II. Axborot 2.1. Talabalar e'tiborini mavzu boʻyicha Tinglaydilar.
ma'ruza matnlarga qaratadi: mavzu rejasi va
bosqichi
asosiy tushunchalar bilan tanishib chiqishni
(50 daq.)
taklif qiladi.
2.2. Namoyish qilish va izohlash yordamida asosiy
Tinglaydilar.
nazariy ma'lumotlarni beradi. Metodikaing
predmeti, vazifalari va boshqa fanlar bilan aloqasini
slaydlarda namoyish etib, tushuntiradi.
2.3.100 ichida yozma nomerlashga oʻrganish Daftalariga yozib
va oʻquvchilar yoʻl qoyuvchi asosiy
oladilar.
kamchiliklar bilan tanishtiradi. (2-ilova )
2.5.Bosqichma-bosqich
ravishda
100 Tinlaydilar. Sharh
ichidaqoʻshishvaayirishboʻyicha
ma'ruza mobaynida
oʻquv materiallarini tushuntiradi va diqqatni jalb chizma, ilovalar,
qiluvchi savollar beradi:
slaydlarni
- Nol bilan tugaydigan ikki xonali sonlarni muhokama qilaqoʻshish va ayirish qanday oʻrgatiladi?
dilar,
aniqlash- Xonadan oʻtmasdan qoʻshish va ayirish qanday tiradilar, savollar
oʻrgatiladi?
beradilar.
- Ikki xonali sonlarni bir xonali sonlar bilan
qoʻshish va ayirish qanday oʻrgatiladi?
- Xonadan oʻtmasdan qoʻshish va ayirish qanday
oʻrgatiladi?
Mavzuning har bir qismi boʻyicha xulosalar qiladi. Tinglaydilar.
Talabalarning e'tiborini asosiy tushunchalarga va
ahamiyatli tomonlariga jalb qiladi.
beraIII. Yakuniy 3.1. Mavzu boʻyicha yakuniy xulosalar qiladilar. Savollar
Faoliyat natijalarini izohlaydi. Mazkur mavzu dilar
bosqich
boʻyicha
egallangan bilimlar kelajakda
(10 daq.)
qayerlarda qoʻllanilishi mumkinligi haqida
ma'lumot beradi.
3.2. Mavzu boʻyicha yakun chiqaradi, fan
Savolga
haqidagi ma'lumotlarni blits-soʻrov texnikasi javob berishadi.
154
yordamida umumlashtiradi (3-ilova).
3.3. Mustaqil ish uchun vazifa beradi
(4-ilova)
Mustaqil
ish
uchun
vazifani
yozib olishadi.
1-ilova.
«Aqliy hujum» mеtodining asosiy қoidalari:
 Оlgʻa surilgan fikr va gʻoyalar tanқid ostiga olinmaydi va baholanmaydi;
 Taklif қilinayotgan fikr va gʻoyalar қanchalik fantastik va antiқa
boʻlsa ham, uni baholashdan oʻzingizni tiying!
 Tanқid қilmang – hamma bildirilgan fikrlar bir xilda bеbahodir.
 Fikr bildirilayotganda boʻlmang!
 Maқsad – fikr va gʻoyalar sonini koʻpaytirish.
 Қanchalik koʻp fikr va gʻoyalar bildirilsa, shunchalik yaxshi.
Yangi va bеbaho fikr va gʻoyaning vujudga kеlish ehtimoli paydo
boʻladi.
 Agar fikrlar қaytarilsa asabiylashmang va hayron boʻlmang.
 Bu muammo faқatgina ma'lum usullar yordamidagina hal boʻlishi
mumkin, dеb oʻylamang.
 Fikrlar «hujumi»ni oʻtkazish vaқti aniқlanadi va unga қat'iyan
rioya қilinishi shart.
 Берилган саволга ҚисҚача (1-2 сOʻздан иборат) жавоб
берилади.
2-ilova.
100 ichida yozma nomerlash
26, 47, 89, 63...
35 oʻrniga 53 yozadilar
29 dan keying 30 va 31 ni “Yigirma oʻn,
yigirma oʻn bir” deb aytadilar.
155
20, 30, 40, 50…
3-ilova.
Blits-soʻrov savollar.
1. Qoʻshish va ayirish oʻrganish bosqichlari qanday?
2. Qoʻshish va ayirish amallarini oʻrganishda yordamchi maktab
oʻquvchilarida uchraydigan asosiy qiyinchiliklar nimadan iborat?
3. 20 ichida oʻnlikdan turib qoʻshish va ayirishni oʻrganish metodikasiqanday?
4. 100 ichida qoʻshish va ayirishni oʻrganish metodikasi.
5. 20 ichida oʻnlikdan oʻtish bilan qoʻshish va ayirishni yoriting.
6. 100 ichida xonalardan oʻtmasdan qoʻshish va ayirish metodikasini
tushuntiring.
7. Koʻshish va ayirishning yozma usullarini oʻrganish metodikasi qanday?.
8. 100 ichida xonadan oʻtib qoʻshish va ayirish metodikasi.
9. Metod va usullar, koʻrsatma qoʻllanmalar, mashqlar turlari, didaktik oyinlar
sistemasi.
4-ilova.
Mustaqil ish uchun vazifalar:
100 ichida xonadan oʻtib qoʻshish va ayirish metodikasi. 20
ichida oʻnlikdan turib qoʻshish va ayirishni oʻrganish
metodikasi qoʻshish va ayirish oʻrganish bosqichlari. Qoʻshish
va ayirish amallarini oʻrganishda Yordamchi maktab
oʻquvchilarida uchraydigan asosiy qiyinchiliklar.. 100 ichida
qoʻshish va ayirishni oʻrganish metodikasi. 20 ichida oʻnlikdan
oʻtish bilan qoʻshish va ayirish. Metod va usullar, koʻrsatma
qoʻllanmalar, mashqlar turlari, didaktik oʻyinlar sistemasi.100
ichida xonalardan oʻtmasdan qoʻshish va ayirish
metodikasi.kushish va ayirishning yozma usullarini oʻrganish
metodikasi
156
1.16. JADVALDA VA JADVALDAN TASHQARI KOʻPAYTIRISH VA
BOʻLISHNI OʻRGANISH METODIKASI mavzusidagi muammoli
ma'ruzasi ta'lim texnologiyasi modeli
Ma'ruzaga ajratilgan vaqt – 2 soat
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Oʻquv mashgʻulotining tuzilishi
Tabalalar soni : 50-60 nafar
Muammoli ma`ruza
1.Mashgʻulot mavzusiga kirish.
2. Talabalarni mashgʻulotga jalb etish.
3. Talabalar e'tiborini ma'ruza matniga
qaratish.
4. Muammoli savol, masala va
vaziyatlarni taqdim etish.
5. Muamoli savol, masala va vaziyatlarni
hal etish.
6.Taqdimot texnologiyasi asosida
ma'ruzani taqdim etish.
7. Mavzuni yakunlash.
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi:Talabalarni matematika boʻyicha jadvalda va
jadvaldan tashqari koʻpaytirish va boʻlishni oʻrganish metodikasi haqidagi bilimlar
bilan qurollantirish.
Pedagogik vazifalar:
1) Oʻquv faoliyati natijalari:
1) Muammoli savol, masala va
2) Muammoli savol, masala va
vaziyatlarni oʻquv birligiga muvofiq
vaziyatlarni hal etish orqali oʻz
ravishda taqdim etish;
tasavvurlarini aniqlashtirishadi;
2) Muammoni hal etish jarayonini
3) Muammoli savollarini hal etadilar;
boshqarish;
4) 20 ichida koʻpaytirish va boʻlishni
3) 20 ichida koʻpaytirish va boʻlishni
oʻrganish metodikasi haqida
oʻrganish metodikasi haqida tushuntirib
ma'lumotga ega boʻladilar ;
berish;
5) 100 ichida koʻpaytirish va boʻlishni
4) 100 ichida koʻpaytirish va boʻlishni
oʻrganish metodikasi haqidabilimni
oʻrganish metodikasi haqida ma'lumot
oʻzlashtiradilar
berish;
6) jadvaldan tashqari koʻpaytirish va
5) jadvaldan tashqari koʻpaytirish va
boʻlish ni oʻrganish metodikasi
boʻlishni oʻrganish metodikasi usullarini usullarini oʻrganadilar.
oʻrgatish.
Ma'ruza, tushuntirish, munozara,
Ta'lim metodi
muammoli ta'lim
Ma'ruza, ommaviy, individual
Ta'limni tashkil etish shakli
Ma'ruza matni, slayd-prezentatsiya
Didaktik vositalar
Maxsus texnik vositalar bilan
Ta'limni tashkil etish sharoiti
jixozlangan xona
oʻz-oʻzini nazorat qilish, refleksiya
Nazorat
157
JADVALDA VA JADVALDAN TASHQARI KOʻPAYTIRISH VA
BOʻLISHNI OʻRGANISH METODIKASI muammoli ma'ruzaning
texnologik kartasi
Ish bosqichlari
Faoliyat mazmuni
va vaqti
Oʻqituvchi
Talabalar
1-bosqich. Oʻquv
mashgʻulotiga
kirish (Da'vat
bosqichi)
(5 daqiqa)
2-bosqich.
Asosiy (Anglash
bosqichi)
(50 daqiqa)
3-bosqich.
Yakuniy
(Fikrlash
bosqichi)
(25 daqiqa)
1.1. Mavzuning nomi, maqsad va
kutilayotgan natijalarni etkazadi.
Mashgʻulot muammoli ma'ruza
shaklida borishini ma'lum qiladi
Tinglashadi, yozib
borishadi.
2.1. Talabalar e'tiboriga “Raqamli
kartochkalar” tarqatiladi (1-ilova).
2.2. Talabalarni «Raqamli
kartochkalarda” berilgan savollarga
javob berishga da'vat etadi.
2.3. Raqamli kartochkalarda berilgan
savollarni hal etish orqali 1- oʻquv
birligini bayon etadi.
2.4.Talabalarga PMQ jadvali beriladi
(2-ilova).
2.5.Jadvalni PMQ – tomonlarini
toʻldirish orqali 2- oʻquv birligini
mazmuni ochib beradi.
2.6.Mavzu taqdimot texnologiyasi
asosida yakunlanadi.
3.1. Mavzu boʻyicha yakuniy
xulosalarni shakllantiradi.
3.2.PMQ jadvalning q (qiziqarli)
tomonini toʻldirish orqali mashgʻulot
yuzasidan fikr va mulohazalari
haqida ma'lumot toʻldiriladi.
3.3. Aniq tasavvurlar shakllanmagan
qismlarini qayta tushuntiradi.
3.4. Mustaqil ish uchun topshiriq
beradi va uni baholash mezonlari
bilan tanishtiradi (3-ilova).
Muammoli masala, savol va
vaziyatni hal etish orqali oʻz
tasavurlarini aniqlashtiradi
va boshqalarniki bilan
taqqoslaydi. oʻz
tasavvurlarini boyitadi.
Tinglaydilar, munozaralarda
ishtirok etadilar.
PMQ jadvalining q
(qiziqarli) tomonini
toʻldiradi oʻz fikrlarini
boyitadi va toʻldiradi.
1-ilova.
1 – kartochka.
20 ichida koʻpaytirishga misollar keltiring.
Aqli zaif oʻquvchilarni tarbiyalashda matematik masalalarning oʻrni
qanday?
20 ichida oʻqish va ayirishni oʻrganish vazifalari.
158
2 – kartochka.
Qoʻshish amali qaysi amalning asosi hisoblanadi?
20 ichida qoʻshish va ayirishni oʻrgatishda koʻrsatma qoʻllanmalar va
didaktik materiallar
Natural sonlar qatori nimadan iborat?
3 – kartochka.
3x5=15, 9:3=3 misol komponentlarini nomlang.
1 ga va 0 ga koʻpaytirish qoidalarini bayon eting.
Qoldiqli boʻlish.
4 – kartochka.
Matеmatik olimlardan kimlarni bilasiz?
Ayirish amali qaysi amalning asosi hisoblanadi?
20 ichida koʻpaytirish va boʻlishni oʻrgatishda koʻrsatma qoʻllanmalar va
didaktik materiallar.
5 – kartochka.
Matеmatikaga oʻz xissasini qoʻshgan sharq olimlaridan kimlarni bilasiz?
Bir xil qoʻshiluvchilar yigʻindisini topishga doir masalalarning ahamiyatini
yoriting.
Qoʻshishga doir misollarni koʻpaytirishga doir misollar bilan almashtirishni
tushuntiring.
6 – kartochka.
Qoʻshish va ayirish usullari bilan tanishtirish.
Teng guruhlab sanash deganda nimani tushunasiz?
Koʻpaytirishga doir misollarni qoʻshishga doir misollar bilan
almashtirishni tushuntiring.
159
2-ilova.
100 ichida koʻpaytirish va boʻlishni oʻrganish metodikasi.
P + (plyus)
M – (minus)
Q (qiziqarli)
Talabalar ushbu jadvalga 100 ichida koʻpaytirish va boʻlishni oʻrganish
metodikasining ijobiy - plyus, salbiy - minus, qiziqarli ya'ni takliflarni yozadilar.
(ish guruhli, individual tarzda tashkil etilishi mumkin).
3-ilova.
Mustaqil ish uchun topshiriqlar:
1. Jadvalda koʻpaytirish va boʻlishni oʻrganish vazifalari.
2. Yordamchi maktab oʻquvchilarining jadvalda koʻpaytirish
va boʻlishni egallash xususiyatlari.
3. Jadvalda koʻpaytirish va boʻlishni oʻrganishda koʻrsatma
qoʻllanmalar va didaktik materiallar.
4. Yordamchi maktabda jadvalda koʻpaytirish va boʻlishni
oʻrganish metodikasi.
5. Koʻpaytirish va boʻlishning oʻzaro bogʻliqligi.
6. Oʻquvchilarni koʻpaytirish va boʻlishni tashkil etuvchilari
nomlari va natijalari bilan tanishtirish.
7. Sonlarni bir necha marta orttirish va kamaytirish.
8. Koʻpaytirishningoʻrin almashtirish va guruhlash xossalari.
160
Mustaqil ishlarni baholash mеzonlari
1,5-2,0 балл
“A'lo”
1,0-1,4 балл
0,5-0,9 балл
0-0,4 балл
“Yaxshi”
Qоniqarli
Qоniqarsiz
“ҚониҚарсиз”
161
1.17. YORDAMCHI MAKTABDA ASOSIY MIQDORLAR VA ULAR
OʻLCHOVLARINI OʻRGANISH METODIKASI mavzusidagi
anjuman-ma’ruza ma'ruzasi ta'lim texnologiyasi modeli
Ma'ruzaga ajratilgan vaqt-2s
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Oʻquv mashgʻulotining tizimi
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi:
Pedagogik vazifalar:
1.Anjuman-ma'ruzaning
maqsad
vazifasini tushuntirish;
2.Anjuman-ma'ruzani
amalga
oshirish tartibini bayon etish;
3.Ma'ruzani tinglash jarayonini
tashkil etish;
4.Ma'ruza yuzasidan muxokamalar
jarayonini boshqarish;
5.Ma'ruzalar yuzasidan umumiy
xulosalar qabul qilish;
Ta'lim metodi:
Ta'limni tashkil etish shakli
Didaktik vositalar
Ta'limni tashkil etish sharoiti
Talabalar soni : 50-60 ta
Anjuman-ma'ruza
1.Anjuman-ma'ruzaga kirish
2.Anjuman-ma'ruzani amalga oshirish tartibi
bilan tanishtirish
3.Ma'ruzalar bilan tanishtirish
4.Ma'ruza yuzasidan muxokamalarni tashkil
etish
5.Ma'ruzalar yuzasidan umumiy xulosalarga
kelish
6.Anjuman-ma'ruzani yakunlash
Talabalarda asosiy miqdorlar va ular
oʻlchovlarini oʻrganish uslubiyati
haqidagi bilimlarni tarkib toptirish
Oʻquv faoliyati natijalari:
1.Ma'ruzalarni taqdim etishadi va tinglab
borishadi;
2.Ma'ruzalardagi eng asosiy jixatlarni ajratib
olib, oʻz daftarlariga qayd qilib borishadi;
3.Ma'ruzalar yuzasidan savollar bilan murojat
etishadi;
4.Ma'ruza
yuzasidan muxokama uchun
soʻzga chiqadilar;
5.Ma'ruzalar yuzasidan umumiy xulosalar
qabul
qilishda
oʻz
munosabatlarini
bildirishadi;
Anjuman-ma'ruza,
tushuntirish,
suxbat,
“Munozara turi”, jadvalni toʻldirish;
Ma'ruza, ommaviy, individual
Ma'ruzalar matni, slayd-prizentatsiya
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
xona
YORDAMCHI MAKTABDA ASOSIY MIQDORLAR VA ULAR
OʻLCHOVLARINI OʻRGANISH METODIKASI anjuman-ma'ruzaning
texnolgik kartasi
Ish turlari va
Faoliyat mazmuni
vaqti
Oʻqituvchi
Talaba
1.Ma'ruza mavzulari, ma'ruzaga 1.Talabalar
ma'ruzani
162
Tayyorgarlik
bosqichi
1-bosqich
oʻquv
mashgʻulotiga
kirish
(Da'vat
bosqichi)
20 daqiqa
2-bosqich
Asosiy
(Anglash
bsqichi)
50 daqiqa
tayyorlanish uchun adabiyotlar
royhati beriladi
2.Ma'ruzalarga
mavzularni
berishni,
taqrizchilarni
shakllantiradi
3.Barcha talabalarga ma'ruza va
qoʻshimcha materiallar mazmunini
oʻrganib chiqish va savollar
tayyorlab kelish topshirigʻini,
maslaxat beradi
4.Barcha talabalarga ma'ruza
mazmuni
va
qoʻshimcha
materiallar mazmunini oʻrganib
chiqish va savollar tayyorlab
kelish topshirigʻi beriladi
5.Ma'ruzachilar bilan ma'ruza
qilish metodikasi va tuzilishini
muxokama qiladi, ma'ruza
mazmuniga oʻzgartirishlar kiritadi
1.1
Oʻquv
mashgʻulotining
mavzusi, maqsadi, kutilayotgan
natijalari va uni oʻtkazish rejasi
ma'lum qilinadi.
1.2.Talabalarni
faollashtirish
uchun “Munozara toʻri” asosida
savollar beriladi
1.3.Ishga
ajratilgan
vaqt,
munozara oʻtkazish qoidalari,
baholash
koʻrsatgichlari
va
mezonlari bilan tanishtiradi.
2.1. Talbalarni oʻzlari tayyorlagan
ma'ruza va ma'lumotlar bilan
tanishtirishlarini tashkil etadi.
Material mazmunini mantiqiy
yoritib berishini diqqat bilan
kuzatadi
2.2.Taqrizchilar
ma'ruzachining
ma'lumoti
asosida
soʻzga
qichadilar va ularga savollar bilan
murojat qilishadi
Ma'ruza mazmunini jamoa boʻlib
muxokama qilish jarayoi tashkil
etiladi
163
tayyorlaydilar va uning
rejasini tuzadilar
2.Ma'ruzachi
tabalar
mavzu
boʻyicha
ma'lumotlar toʻplaydilar
3.Ma'ruzachi talabalar
referatlar tayyorlashadi va
dars uchun koʻrgazmali
qurollar tayyorlashadi
4.Talabalar savollar
tayyorlab keladilar
Diqqat bilan tinglaydilar,
yozib boradilar, javob
beradilar.
Savollarga javob beradilar
Ishga ajratilgan vaqt,
munozara
qoidalari,
baholash kq’rsatgichlari
va
mezonlari
bilan
tanishadilar
Ma'ruzachilar oʻzlari
tayyorlagan
ma'lumotlarini taqdim
etadilar
Taqrizchilar
ma'ruzani
ijobiy
va
kuchsiz
jixatlarini
yoritishadi.
Savollar beradilar
Munozarada
ishtirok
etadilar.
Munozara ishtirokchilari
3-bosqich
(Fikrlash
bosqichi)
10 daqiqa
-taqrizchilarga
oʻz
fikrini
bildirishni, qoʻshimcha savollar
beishni taklif etadi;
-savollar beradi;
-ma'ruzaning
asosiy
qismini
aniqlashtiradi;
2.4. Har bir ma'ruzani qisqacha
umumlashtirish bilan yakunlanadi.
3.1.Anjuman ma'ruza jarayonida
olingan ma'lumotlar daftarlarga
yozilishi soʻraladi
3.2.Oʻquv faoliyati natijalariga
yakun yasaydi. Anjuman-ma'ruza
ma'ruzachilarini
va
ishtirokchilarini tayyorgarligini,
talabalarning
munozaralardagi
faolligini baholaydi.
3.4. Mustaqil ish uchun vazifa
beradi.
jamoaviy
ravishda
ma'ruza
mazmunini
muxokama qiladilar.
Daftarlarga
boradilar.
yozib
1-ilova.
Jadvalni toʻldiring:
№
Asosiy miqdorlar va ular oʻlchovlarini oʻz
asarlarida yoritgan metodist olimlar
1
2
3
4
5
6
7
164
Darslik, metodik
qoʻlanmalar va
boshqalar
2-ilova.
Matеmatika oʻqitish maxsus mеtodikasi fanidan anjuman-ma'ruzani tashkil
etish mеtodikasi
Maqsadi:Talabalarda asosiy miqdorlar va ular oʻlchovlarini oʻrganish
uslubiyatihaqidagi bilimlarni tarkib toptirish
Anjuman ma'ruzasini oʻtkazish bosqichlari
Oʻqituvchi
yoki
boshqa
boshlovchi,
mavzu,
maqsadini
e'lon qiladi
Taqrizchi
lar,
(ekspеrtlar) va
kotiba
bеlgilanadi
Ma'ruza
qismlari
ma'ruzachi
larga
taqsimlab
bеriladi
Tayyorgarlik
davrida har
bir ishtrokchi
individual
tarzda oʻz
ma'ruzasini
tayyorlaydi
Ma'ruzaning
taqdimoti
(qolgan
talabalar
ma'ruzani
tinglaydilar)
Ekspеrtlarning
(taqrizchilarning)
chiqishlari
(ma'ruzachilarning chiqishlariga baho
bеrishadi)
Oʻqituvchining yakuniy xulosasi (tеxnologiyali mеtodlar yordamida bajariladi)
Ishtirokchilarni chiqishlari baholanadi
165
2 ball
1 ball
Ma'ruMavzu
zaning
uchun
tayyorgarlik,
yozilgan
adabiyotlar
taqrizning
dan
ilmiyligi
foydalanganlik
sifatini yoritishi
2 ball
1 ball
Talabalarni faolligini
oshirishga yoʻnaltirilganligi
Ma'ruza uchun tayyorlagan
didaktik materiallar
Ma'ruzani taqdim eta olish
layoqati
Anjumanma'ruza
ishtirokchilari
Ma'ruzaga tayyorgarlik va
ma'ruza mazmunining
ilmiy asoslanganligi
Anjuman-ma'ruzada ishtirok etgan talabalar faoliyatini baholash mezonlari
1 ball
1 ball
Taqrizchi
ning nutqi
Taqrizchi
ning ijodiy
fikrlashi
1 ball
1 ball
Taqrizchilar
*Izoh: (guruhli va individual topshiriqlarni bajarishda ishtirok etgan
talabalarning ayrimlari baholanadilar
166
Jami
5 ball
5 ball
1.18. VAQT OʻLCHOVLARINI OʻRGANISH METODIKASI
mavzusidagi ma’lumotli ma'ruzasi ta'lim texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Mavzu boʻyicha ma'ruza
Tayyorgarlikdavridavaqthaqidagitasavvurlar
nitarkibtoptirish.
2-4sinflardavaqtoʻlchovlarinioʻrganishuslubiyat
i.
Mashgʻulotning
maqsadi:
Yordamchi
maktabda
vaqtoʻlchovlarinioʻrganishuslubiyatiniqoʻllash boʻyicha umumiy bilimlarni
shakllantirish.
Yordamchi
maktabida Yordamchi
maktabida
aqli
zaif
aqlizaifoʻquvchilargavaqtoʻlcho oʻquvchilarga vaqt oʻlchovlarini oʻqitish
vlarinioʻqitish
uslubiyati uslubiyati mazmuni, maqsad va vazifalari
mazmuni, maqsad va vazifalar masalasiga qisqcha xarakteristika beradilar;
haqida tushuncha berish;
Vaqt
oʻlchovlari
bilan Vaqt oʻlchovlari bilan ifodalangan sonlarni
ifodalangan sonlarni maydalash maydalash va yiriklash tushunchasini
va yiriklash tushunchasi yoritib xarakterlab beradilar;
berish;
Vaqt
oʻlchovlari
bilan Vaqt oʻlchovlari bilan ifodalangan sonlar
ifodalangan
sonlar
ustida ustida amallarni bajarishni oʻzlashtiradilar.
amallarni bajarishni oʻrgatish.
Ma'ruza, savol-javob, suhbat, oʻzaro oʻqitish
Ta'lim metodlari
metodi, klaster, insert texnikalari, kutishyoʻldoshi usuli
Ma'ruza matni, kompyuter slaydlari, doska,
Ta'lim vositalari
multimedia, proektor.
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Ta'lim shakllari
Texnik
vositalardan
foydalanish
va
Oʻoitish shart-sharoiti
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
Ogʻzaki nazorat, savol-javob, reyting tizimi
Monitoring va baholash
asosida baholash.
Talabalar soni: 50-60 ta
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Mavzu rejasi
VAQT OʻLCHOVLARINI OʻRGANISH METODIKASI ma'ruza
mashgʻulotining texnologik kartasi
Faoliyat
bosqichlari
1-bosqich.
Mavzuga
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchining
1.1. Oʻquv mashgʻuloti mavzusi, maqsadi
va oʻquv faoliyati natijalarini aytadi.
167
Talabaning
Mavzu nomini
yozib oladi
1.2. Shu mavzu boʻyicha ma'ruza matnini
tarqatadi, tayanch iboralar va atamalarni
izohlaydi,
mashgʻulot
rejasi
bilan
tanishtiradi.
1.3. Baholash mezonini aytadi(1-ilova)
2-bosqich. 2.1. Savollarga oylab javob berishni
Asosiy boʻlim soʻraydi.
(60 daq.)
2.2. Mavzuda gap nima haqida ketadi,
tayanch iboralar va atamalarni aytishni,
ularning
ketma-ketligini
aniqlashni
soʻraydi. (“Kutish yoʻldoshi” 2-ilova)
2.3. Blits-soʻrov oʻtkazadi. (3-ilova)
Javoblarni doskaga yozadi, talabalar
yordamida
ularni klaster koʻrinishida
ifodalaydi (4-ilova).
2.4. Ish jarayonida javoblarni toʻgʻrilaydi,
aniqlaydi va tuzatadi.
2.5
Slaydlar
yordamida
mavzuni
tushuntiradi.
3-bosQich. 3.1. Xulosa qiladi. Mavzuning asosiy
Yakunlovchi holatlariga e'tibor berishni soʻraydi.
3.2. Talabalar bilimini baholaydi hamda
(10 min.)
baholarni e'lon qiladi.
3.3. Talabalar topgan tayanch iboralar va
atamalarni tekshiradi. Natijalarni izohlaydi.
3.4. Mustaqil oʻrganish uchun savollar
beradi.
kirish
(10 daq.)
Mavzu
rejasini
yozib oladilar.
Tinglaydi
Savollarga javob
beradilar
Yozib oladilar
Savollar beradilar
Savollarni
oladilar
yozib
1-ilova.
Mustaqil ishlarni baholash mеzonlari
1,5-2,0 ball
“A'lo”
1,0-1,4 ball
“Yaxshi”
0,5-0,9 ball
0-0,4 ball
Qоniqarli
Qоniqarsiz
168
“ҚониҚарсиз”
2-ilova.
“Kutish yoʻldoshi”usulini qoʻllash qoidasi
Ma'ruza boshlanishidan oldin oʻqituvchi bеrilgan
mavzu boʻyicha tayanch tеrmin va tushunchalarni
sharhlashni, ma'ruza davomida ular qanday
tartibda kеlishini aniqlashni talabalarga taklif
etadi.
“Kutish yoʻldoshi”
(bashorat)
Ma'ruza oxirida oʻqituvchi keltirgan tayanch
tushuncha va terminlarga qaytishni, ularning
tartibiga e'tibor bеrib kеtma-kеtligini aniqlashini
taklif etadi
3-ilova.
“Blits-soʻrov”
1. Matematika oʻqitish ishlarini tashkil qilish deganda nimani
tushunasiz?
2. Asosiy miqdor oʻlchovlari nimalardan iborat?
3. Qanday vaqt oʻlchov bibliklarini bilasiz?
4. Vaqt oʻlchov birliklarini oʻrgatilish ketma-ketligi qanday?
5 Vaqt oʻlchov birliklarini oʻrgatilishda qoʻllaniladigan
koʻrgazmali vositalar.
6. Vaqt oʻlchov birliklari ustida qanday amallar bajariladi?
4-ilova.
Klaster tuzish qoidalari
1. Hayolingga nima kеlsa shuni yoz. Fikrlarning sifatiga e'tibor bеrmang.
2. Yozuvning orfografik va boshqa xatolariga e'tibor bеrmang.
3. Ajratilgan vaqt tugamaguncha yozishni toʻxtatmang.
4. Agar fikrlar hеch kеlavеrmasa, to yangi fikrlar kеlguncha qogʻozga
rasmlar chizing.
5. Iloji boricha koʻproq bogʻlanishlarni qurishga harakat qiling.
6. Fikrlar sonini va ular orasidagi bogʻlanishlar sonini chеgaralamang.
169
1.19. MIQDORLARNI OʻLCHASHDA HOSIL BOʻLGAN SONLAR
VA ULAR USTIDA AMALLAR BAJARISHNI OʻRGANISH
METODIKASI mavzusidagi ma’lumotli ma'ruzasi ta'lim
texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Mavzu boʻyicha ma`ruza
Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan sonlar.
Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan
sonlarni maydalash va yiriklash.
Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan sonlar
ustida amallar bajarish.
Mashgʻulotning maqsadi:Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan sonlar va ular
ustida amallar bajarishni oʻrganish uslubiyatiboʻyicha umumiy bilimlarni
shakllantirish.
Miqdorlarni oʻlchashda xosil Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan
boʻlgan sonlar haqida tushuncha sonlarga xarakteristika beradilar;
berish;
Miqdorlarni oʻlchashda xosil Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan
boʻlgan sonlarni maydalash va sonlarni maydalash va yiriklash xususiyatini
yiriklash xususiyatini yoritib ochib beradilar;
berish;
Miqdorlarni oʻlchashda xosil Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan sonlar
boʻlgan sonlar ustida amallar ustida amallar bajarishni tushuntira oladilar.
bajarishni yoritish.
Ma'ruza, savol-javob, suhbat, oʻzaro oʻqitish
Ta'lim metodlari
metodi, klaster, insert texnikalari, kutishyoʻldoshi usuli
Ma'ruza matni, kompyuter slaydlari, doska,
Ta'lim vositalari
multimedia, proektor.
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Ta'lim shakllari
Texnik
vositalardan
foydalanish
va
Oʻqitish shart-sharoiti
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
ogʻzaki nazorat, savol-javob, reyting tizimi
Monitoring va baholash
asosida baholash.
Talabalar soni:50-60 ta
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Mavzu rejasi
MIQDORLARNI OʻLCHASHDA HOSIL BOʻLGAN SONLAR VA ULAR
USTIDA AMALLAR BAJARISHNI OʻRGANISH METODIKASI ma'ruza
mashgʻulotining texnologik kartasi
Faoliyat
bosQichlari
1-bosqich.
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchining
Talabaning
1.1. Oʻquv mashgʻuloti mavzusi, maqsadi Mavzu nomini
170
Mavzuga
kirish
(10 daq.)
2-bosqich.
Asosiy boʻlim
(60 daq.)
3-bosqich.
Yakunlovchi
(10 daq.)
va oʻquv faoliyati natijalarini aytadi.
1.2. Shu mavzu boʻyicha
ma`ruza
matnini tarqatadi, tayanch iboralarni
izohlaydi, mashgʻulot rejasi bilan
tanishtiradi.
1.3. Baholash mezonini aytadi(1-ilova)
2.1. Savollarga oylab javob berishni
soʻraydi.
2.2. Blits-soʻrov oʻtkazadi. (2-ilova)
Javoblarni doskaga yozadi, talabalar
yordamida ularni klaster koʻrinishida (3ilova klasterning oʻqituvchidagi varianti)
2.3. Ish jarayonida javoblarni toʻgʻrilaydi,
aniqlaydi va tuzatadi.
2.4Slaydlar
yordamida
mavzuni
tushuntiradi.
3.1. Xulosa qiladi. Mavzuning asosiy
holatlariga e'tibor berishni soʻraydi.
3.2. Talabalar bilimini baholaydi hamda
baholarni e'lon qiladi.
3.3. Talabalar topgan tayanch iboralar
ketma-ketligi strukturasi, haqiqiysiga
toʻgʻri kelishini tekshiradi. Natijalarni
izohlaydi.
3.4. Mustaqil oʻrganish uchun savollar
beradi. (4-ilova)
yozib oladi
Mavzu
rejasini
yozib oladilar.
Savollarga javob
beradilar
Yozib oladilar
Savollar beradilar
Savollarni
oladilar
yozib
1-ilova.
BAHOLASH MEZONLARI:
1,5 – 2,0 ball – “a'lo”
1,0 – 1,4 ball – “yaxshi”
0,5 – 0,9 ball – “qoniqarli”
0,0 – 0,4 ball – “qoniqarsiz”
2-ilova.
“Blits-soʻrov”
1.Yordamchi maktab oʻquvchilarini bu mavzuni oʻzlashtirishdagi
xususiyatlari, qiyinchiliklar.
2. Miqdorlarni oʻlchashda hosil boʻlgan sonlarni maydalash va yiriklash.
3. Qoʻshish va ayirish, koʻpaytirish va boʻlishni oʻrganish usullari.
4. Miqdor oʻlchov birliklarini oʻrganishning roli va ahamiyati.
5.Miqdorlar va ular oʻlchov birliklarini oʻrganishdagi asosiy qiyinchiliklar
va ularning kelib chiqish sabablari.
6. Uzunlik oʻlchovini tayyorlash va oʻlchash boʻyicha amaliy ishlar.
7. Koʻrsatma qoʻllanmalar va didaktik materiallar.
171
3-ilova.
Klaster tuzish qoidalari
1. Hayolingga nima kеlsa shuni yoz.
2. Fikrlarning sifatiga e'tibor bеrmang.
3. Yozuvning orfografik va boshqa xatolariga e'tibor bеrmang.
4. Ajratilgan vaqt tugamaguncha yozishni toʻxtatmang.
5. Agar fikrlar hеch kеlavеrmasato yangi fikrlar kеlguncha qogʻozga
rasmlar chizing.
6. Iloji boricha koʻproq bogʻlanishlarni qurishga harakat qiling.
8. Fikrlar sonini va ular orasidagi bogʻlanishlar sonini chеgaralamang.
15 m 54 sm = 15054 sm
yoki 150054 sm
46 km 7 m =
467m yoki
4607mMashq
16 soʻm 4 tiyin
= 164 tiyin
Yoʻl qoʻyiluvch
xatolar
Miqdorlarni
oʻlchashda xosil
boʻlgan sonlar
UZUNLIK
MASSA
BAHO
ASOSIY
OʻLCHOVLAR
YUZA
VAQT
Ular ustida
amallar bajarish
HAJM
Qoʻshish
Koʻpaytirish
Boʻlish
Ayirish
172
4-ilova.
Мustaqil oʻrganish uchun savollar
1. Koʻrsatmali
usullarni
qoʻllashning
ahamiyati
va
xususiyatlari nimadan iborat?
2. Aqli zaif bolalarga matеmatika oʻqitishda amaliy ishlarning
qanday koʻrinishlaridan foydalaniladi?
3. Didaktikoʻyinlarning аhаmiyatinimada?
4. Мatеmatika oʻqitishda oʻqitish usullarining ta'limiy
ahamiyati nimadan iborat?
5. Maxsus maktabda matеmatika darsini kuzating va oʻqituvchi
qaysi oʻqitish usullaridan foydalanilganligini koʻrsating.
173
1.20. OʻNLI KASRLARNI OʻRGANISH METODIKASI mavzusidagi
ma’lumotli ma'ruzasi ta'lim texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Mavzu boʻyicha ma'ruza
Oʻnli kasrlarning oʻziga xosligi.
Oʻnli kasrlar ustida arifmetik amallarni
bajarishga oʻrgatish uslubiyati.
Oʻnli kasrlarni oddiy kasrlarga oʻrgatish
uslubiyati.
Mashgʻulotning maqsadi: Yordamchi maktabda oʻnli kasrlar ustida ishlash
uslubiyatini amalga oshirish boʻyicha umumiy bilimlarni shakllantirish.
Oʻnli kasrlarning oʻziga xosligi Oʻnli kasrlarning oʻziga xosligiga qisqcha
haqida tushuncha berish;
xarakteristika beradilar;
Oʻnli kasrlar ustida arifmetik Oʻnli kasrlar ustida arifmetik amallarni
amallarni bajarishga oʻrgatish bajarishga oʻrgatish uslubiyatini xarakterlab
uslubiyatini yoritib berish;
beradilar;
Oʻnli kasrlarni oddiy kasrlarga Oʻnli kasrlarni oddiy kasrlarga oʻrganish.
oʻrgatish.
Ma'ruza, savol-javob, suhbat, oʻzaro oʻqitish
Ta'lim metodlari
metodi, klaster, insert texnikalari, kutishyoʻldoshi usuli
Ma'ruza matni, kompyuter slaydlari, doska,
Ta'lim vositalari
multimedia, proektor.
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Ta'lim shakllari
Texnik
vositalardan
foydalanish
va
Oʻoitish shart-sharoiti
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
Ogʻzaki nazorat, savol-javob, reyting tizimi
Monitoring va baholash
asosida baholash.
Talabalar soni: 50-60 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Mavzu rejasi
OʻNLI KASRLARNI OʻRGANISH METODIKASI ma'ruza mashgʻulotining
texnologik kartasi
Faoliyat
bosqichlari
1-bosqich.
Mavzuga
kirish
(10 daq.)
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchining
1.1. Oʻquv mashgʻuloti mavzusi, maqsadi
va oʻquv faoliyati natijalarini aytadi.
1.2. Shu mavzu boʻyicha ma'ruza matnini
tarqatadi, tayanch iboralar va atamalarni
izohlaydi,
mashgʻulot
rejasi
bilan
tanishtiradi.
1.3. Baholash mezonini aytadi(1-ilova)
174
Talabaning
Mavzu nomini
yozib oladi
2-bosqich. 2.1. Savollarga oylab javob berishni
Asosiy boʻlim soʻraydi.
(60 daq.)
2.2. Mavzuda gap nima haqida ketadi,
tayanch iboralar va atamalarni aytishni,
ularning
ketma-ketligini
aniqlashni
soʻraydi. (“Kutish yoʻldoshi” 2-ilova)
2.3. Blits-soʻrov oʻtkazadi. (3-ilova)
Javoblarni doskaga yozadi, talabalar
yordamida
ularni klaster koʻrinishida
ifodalaydi (4-ilova).
2.4. Ish jarayonida javoblarni toʻgʻrilaydi,
aniqlaydi va tuzatadi.
2.5
Slaydlar
yordamida
mavzuni
tushuntiradi.
3-bosQich. 3.1. Xulosa qiladi. Mavzuning asosiy
Yakunlovchi holatlariga e'tibor berishni soʻraydi.
3.2. Talabalar bilimini baholaydi hamda
(10 min.)
baholarni e'lon qiladi.
3.3. Talabalar topgan tayanch iboralar va
atamalarni tekshiradi. Natijalarni izohlaydi.
3.4. Mustaqil oʻrganish uchun savollar
beradi.
Mavzu
rejasini
yozib oladilar.
Tinglaydi
Savollarga javob
beradilar
Yozib oladilar
Savollar beradilar
Savollarni
oladilar
yozib
1-ilova.
Mustaqil ishlarni baholash mеzonlari
1,0-1,4 ball
“A'lo”
0,5-0,9 ball
“Yaxshi”
0-0,4 ball
Qоniqarli
“ҚониҚарсиз”
Qоniqarsiz
2-ilova.
175
“ҚониҚарсиз”
“Kutish yoʻldoshi”usulini qoʻllash qoidasi
Ma'ruza boshlanishidan oldin oʻqituvchi bеrilgan
mavzu boʻyicha tayanch tеrmin va tushunchalarni
sharhlashni, ma'ruza davomida ular qanday
tartibda kеlishini aniqlashni talabalarga taklif
etadi.
“Kutish yoʻldoshi”
(bashorat)
tayanch tushuncha va terminlarga qaytishni,
ularning tartibiga e'tibor bеrib kеtma-kеtligini
aniqlashini taklif etadi
3-ilova.
“Blits-soʻrov”
1. Kasrlarni yechishda oʻquvchilar tomonidan yoʻl qoʻyiladigan
xotolarning tasnifini aytib bering.
2. Oʻnli kasrlarning roli va ahamiyati nimadan iborat?
3. Kasrlarning turlarini ayting.
4. Bolalarni kasr bilan tanishtirishdan oldin qanday tayyorgarlik
ishi oʻtkazilishi kerak?
5. Oʻquvchilarni kasrlar ustida ishlashga oʻrgatish ishining
tartibini aytib bering.
4-ilova.
Klaster tuzish qoidalari
1. Hayolingga nima kеlsa shuni yoz. Fikrlarning sifatiga e'tibor
bеrmang.
2. Yozuvning orfografik va boshqa xatolariga e'tibor bеrmang.
3. Ajratilgan vaqt tugamaguncha yozishni toʻxtatmang.
4. Agar fikrlar hеch kеlavеrmasa, to yangi fikrlar kеlguncha qogʻozga
rasmlar chizing.
5. Iloji boricha koʻproq bogʻlanishlarni qurishga harakat qiling.
6. Fikrlar sonini va ular orasidagi bogʻlanishlar sonini
chеgaralamang.
176
1.21. YORDAMCHI MAKTABDA ARIFMETIK MASALALAR
YECHISH mavzusidagi ma'ruzasi ta'lim texnologiyasi modeli
Talabalar soni: 50-60 nafar
Oʻquv soati: 2 soat
Oʻquv mashgʻulotining shakli Mavzu boʻyicha ma'ruza
Matnli masalalar ustida ishlash uslubiyati.
Mavzu rejasi
Sodda arifmetik masalalar echish uslubiyati.
Murakkab masalalar echish uslubiyati.
Mashgʻulotning
maqsadi:
Yordamchi
maktabda
matnlimasalalarustidaishlashuslubiyatiniamalgaoshirish boʻyicha
umumiy
bilimlarni shakllantirish.
Yordamchi
maktabida Yordamchi
maktabida
aqli
zaif
aqlizaifoʻquvchilargamatnlimas oʻquvchilarga matnli masalalar ustida
alalarustidaishlash
uslubiyati ishlashuslubiyati mazmuni, maqsad va
mazmuni, maqsad va vazifalar vazifalari masalasiga qisqcha xarakteristika
haqida tushuncha berish;
beradilar;
Sodda arifmetik masalalar Sodda
arifmetik
masalalar
echish
echish
uslubiyatiniyoritib uslubiyatini xarakterlab beradilar;
berish;
Murakkab masalalar echish Murakkab masalalar echish uslubiyatini
uslubiyatini oʻrgatish.
oʻzlashtiradilar.
Ma'ruza, savol-javob, suhbat, oʻzaro oʻqitish
Ta'lim metodlari
metodi, klaster, insert texnikalari, kutishyoʻldoshi usuli
Ma'ruza matni, kompyuter slaydlari, doska,
Ta'lim vositalari
multimedia, proektor.
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Ta'lim shakllari
Texnik
vositalardan
foydalanish
va
Oʻoitish shart-sharoiti
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
Ogʻzaki nazorat, savol-javob, reyting tizimi
Monitoring va baholash
asosida baholash.
YORDAMCHI MAKTABDA ARIFMETIK MASALALAR YECHISH
ma'ruza mashgʻulotining texnologik kartasi
Faoliyat
bosqichlari
1-bosqich.
Mavzuga
kirish
(10 daq.)
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchining
1.1. Oʻquv mashgʻuloti mavzusi, maqsadi
va oʻquv faoliyati natijalarini aytadi.
1.2. Shu mavzu boʻyicha ma'ruza matnini
tarqatadi, tayanch iboralar va atamalarni
izohlaydi,
mashgʻulot
rejasi
bilan
tanishtiradi.
1.3. Baholash mezonini aytadi(1-ilova)
177
Talabaning
Mavzu nomini
yozib oladi
2-bosqich. 2.1. Savollarga oylab javob berishni
Asosiy boʻlim soʻraydi.
(60 daq.)
2.2. Mavzuda gap nima haqida ketadi,
tayanch iboralar va atamalarni aytishni,
ularning
ketma-ketligini
aniqlashni
soʻraydi. (“Kutish yoʻldoshi” 2-ilova)
2.3. Blits-soʻrov oʻtkazadi. (3-ilova)
Javoblarni doskaga yozadi, talabalar
yordamida
ularni klaster koʻrinishida
ifodalaydi (4-ilova).
2.4. Ish jarayonida javoblarni toʻgʻrilaydi,
aniqlaydi va tuzatadi.
2.5
Slaydlar
yordamida
mavzuni
tushuntiradi.
3-bosQich. 3.1. Xulosa qiladi. Mavzuning asosiy
Yakunlovchi holatlariga e'tibor berishni soʻraydi.
3.2. Talabalar bilimini baholaydi hamda
(10 min.)
baholarni e'lon qiladi.
3.3. Talabalar topgan tayanch iboralar va
atamalarni tekshiradi. Natijalarni izohlaydi.
3.4. Mustaqil oʻrganish uchun savollar
beradi.
Mavzu
rejasini
yozib oladilar.
Tinglaydi
Savollarga javob
beradilar
Yozib oladilar
Savollar beradilar
Savollarni
oladilar
yozib
1-ilova.
Mustaqil ishlarni baholash mеzonlari
1,5-2,0 ball
“A'lo”
1,0-1,4 ball
“Yaxshi”
0,5-0,9 ball
0-0,4 ball
Qоniqarli
Qоniqarsiz
“ҚониҚарсиз”
178
2-ilova.
“Kutish yoʻldoshi”usulini qoʻllash qoidasi
Ma'ruza boshlanishidan oldin oʻqituvchi bеrilgan
mavzu boʻyicha tayanch tеrmin va tushunchalarni
sharhlashni, ma'ruza davomida ular qanday tartibda
kеlishini aniqlashni talabalarga taklif etadi.
“Kutish yoʻldoshi”
(bashorat)
Ma'ruza oxirida oʻqituvchi keltirgan tayanch
tushuncha va terminlarga qaytishni, ularning
tartibiga e'tibor bеrib kеtma-kеtligini aniqlashini
taklif etadi
3-ilova.
“Blits-soʻrov”
1. Masalalar yechishda oʻquvchilar tomonidan yoʻl qoyiladigan
xotolarning tasnifini aytib bering.
2. Matematik masalalarni yechishning roli va ahamiyati nimadan
iborat?
3. Murakkab masalalar xillarini ayting.
4. Bolalarni birinchi murakkab masala bilan tanishtirishdan oldin
qanday tayyorgarlik ishi oʻtkazilishi kerak?
5Oʻquvchilarni mustaqil masala tuzishga
oʻrgatish ishining
tartibini aytib bering.
4-ilova.
Klaster tuzish qoidalari
1. Hayolingga nima kеlsa shuni yoz. Fikrlarning sifatiga e'tibor
bеrmang.
2. Yozuvning orfografik va boshqa xatolariga e'tibor bеrmang.
3. Ajratilgan vaqt tugamaguncha yozishni toʻxtatmang.
4. Agar fikrlar hеch kеlavеrmasa, to yangi fikrlar kеlguncha
qogʻozga rasmlar chizing.
5. Iloji boricha koʻproq bogʻlanishlarni qurishga harakat qiling.
6. Fikrlar sonini va ular orasidagi bogʻlanishlar sonini
chеgaralamang.
179
1.22. MURAKKAB MASALALAR ECHISHGA OʻRGATISH
USLUBIYATI mavzusidagi ma'ruzasi ta'lim texnologiyasi modeli
Talabalar soni: 50-60 nafar
Oʻquv soati: 2 soat
Oʻquv mashgʻulotining shakli Mavzu boʻyicha ma'ruza
Matnli masalalar ustida ishlash uslubiyati.
Mavzu rejasi
Sodda arifmetik masalalar echish uslubiyati.
Murakkab masalalar echish uslubiyati.
Mashgʻulotning maqsadi: Yordamchi maktabda matnli masalalar ustida
ishlash uslubiyatini amalga oshirish boʻyicha
umumiy bilimlarni
shakllantirish.
Yordamchi
maktabida Yordamchi
maktabida
aqli
zaif
aqlizaifoʻquvchilargamatnlimas oʻquvchilarga matnli masalalar ustida
alalarustidaishlash
uslubiyati ishlashuslubiyati mazmuni, maqsad va
mazmuni, maqsad va vazifalar vazifalari masalasiga qisqcha xarakteristika
haqida tushuncha berish;
beradilar;
Sodda arifmetik masalalar Sodda
arifmetik
masalalar
echish
echish
uslubiyatiniyoritib uslubiyatini xarakterlab beradilar;
berish;
Murakkab masalalar echish Murakkab masalalar echish uslubiyatini
uslubiyatini oʻrgatish.
oʻzlashtiradilar.
Ma'ruza, savol-javob, suhbat, oʻzaro oʻqitish
Ta'lim metodlari
metodi, klaster, insert texnikalari, kutishyoʻldoshi usuli
Ma'ruza matni, kompyuter slaydlari, doska,
Ta'lim vositalari
multimedia, proektor.
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Ta'lim shakllari
Texnik
vositalardan
foydalanish
va
Oʻoitish shart-sharoiti
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
Ogʻzaki nazorat, savol-javob, reyting tizimi
Monitoring va baholash
asosida baholash.
MURAKKAB MASALALAR ECHISHGA OʻRGATISH USLUBIYATI
ma'ruza mashgʻulotining texnologik kartasi
Faoliyat
bosqichlari
1-bosqich.
Mavzuga
kirish
(10 daq.)
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchining
1.1. Oʻquv mashgʻuloti mavzusi, maqsadi
va oʻquv faoliyati natijalarini aytadi.
1.2. Shu mavzu boʻyicha ma'ruza matnini
tarqatadi, tayanch iboralar va atamalarni
izohlaydi,
mashgʻulot
rejasi
bilan
tanishtiradi.
1.3. Baholash mezonini aytadi(1-ilova)
180
Talabaning
Mavzu nomini
yozib oladi
2-bosqich. 2.1. Savollarga oylab javob berishni
Asosiy boʻlim soʻraydi.
(60 daq.)
2.2. Mavzuda gap nima haqida ketadi,
tayanch iboralar va atamalarni aytishni,
ularning
ketma-ketligini
aniqlashni
soʻraydi. (“Kutish yoʻldoshi” 2-ilova)
2.3. Blits-soʻrov oʻtkazadi. (3-ilova)
Javoblarni doskaga yozadi, talabalar
yordamida
ularni klaster koʻrinishida
ifodalaydi (4-ilova).
2.4. Ish jarayonida javoblarni toʻgʻrilaydi,
aniqlaydi va tuzatadi.
2.5
Slaydlar
yordamida
mavzuni
tushuntiradi.
3-bosQich. 3.1. Xulosa qiladi. Mavzuning asosiy
Yakunlovchi holatlariga e'tibor berishni soʻraydi.
3.2. Talabalar bilimini baholaydi hamda
(10 min.)
baholarni e'lon qiladi.
3.3. Talabalar topgan tayanch iboralar va
atamalarni tekshiradi. Natijalarni izohlaydi.
3.4. Mustaqil oʻrganish uchun savollar
beradi.
Mavzu
rejasini
yozib oladilar.
Tinglaydi
Savollarga javob
beradilar
Yozib oladilar
Savollar beradilar
Savollarni
oladilar
yozib
1-ilova.
Mustaqil ishlarni baholash mеzonlari
1,5-2,0 ball1,52,0 ball
“A'lo”
1,0-1,4 ball
“Yaxshi”
181
0,5-0,9 ball
0-0,4 ball
Qоniqarli
Qоniqarsiz
2-ilova.
“Kutish yoʻldoshi”usulini qoʻllash qoidasi
Ma'ruza boshlanishidan oldin oʻqituvchi bеrilgan
mavzu boʻyicha tayanch tеrmin va tushunchalarni
sharhlashni, ma'ruza davomida ular qanday tartibda
kеlishini aniqlashni talabalarga taklif etadi.
“Kutish yoʻldoshi”
(bashorat)
Ma'ruza oxirida oʻqituvchi keltirgan tayanch
tushuncha va terminlarga qaytishni, ularning
tartibiga e'tibor bеrib kеtma-kеtligini aniqlashini
taklif etadiMa'ruza oxirida oʻqituvchi keltirgan
1.23. GEOMETRIK MATERIALLARNIOʻRGANISH USLUBIYATI
mavzusidagi ma'ruzasi ta'lim texnologiyasi modeli
Ma'ruzaga ajratilgan vaqt-2s
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Pedagogik vazifalar:
Talabalar soni : 50-60 nafar
Anjuman-ma'ruza
1.Anjuman-ma'ruzaga kirish
2.Anjuman-ma'ruzani amalga oshirish tartibi
bilan tanishtirish
3.Ma'ruzalar bilan tanishtirish
4.Ma'ruza yuzasidan muxokamalarni tashkil
etish
5.Ma'ruzalar yuzasidan umumiy xulosalarga
kelish
6.Anjuman-ma'ruzani yakunlash
Talabalarda geometrik materiallarnioʻrganish
uslubiyatihaqidagi bilimlarni tarkib toptirish
Oʻquv faoliyati natijalari:
1.Anjuman-ma'ruzaning
maqsad
vazifasini tushuntirish;
2.Anjuman-ma'ruzani
amalga
oshirish tartibini bayon etish;
3.Ma'ruzani tinglash jarayonini
tashkil etish;
4.Ma'ruza yuzasidan muxokamalar
jarayonini boshqarish;
5.Ma'ruzalar yuzasidan umumiy
1.Ma'ruzalarni taqdim etishadi va tinglab
borishadi;
2.Ma'ruzalardagi eng asosiy jixatlarni ajratib
olib, oʻz daftarlariga qayd qilib borishadi;
3.Ma'ruzalar yuzasidan savollar bilan murojat
etishadi;
4.Ma'ruza
yuzasidan muxokama uchun
soʻzga chiqadilar;
5.Ma'ruzalar yuzasidan umumiy xulosalar
Oʻquv mashgʻulotining tizimi
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi:
182
xulosalar qabul qilish;
Ta'lim metodi:
Ta'limni tashkil etish shakli
Didaktik vositalar
Ta'limni tashkil etish sharoiti
qabul
qilishda
oʻz
munosabatlarini
bildirishadi;
Anjuman-ma'ruza,
tushuntirish,
suxbat,
“Munozara turi”, jadvalni toʻldirish;
Ma'ruza, ommaviy, individual
Ma'ruzalar matni, slayd-prizentatsiya
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
xona
GEOMETRIK MATERIALLARNIOʻRGANISH USLUBIYATI anjumanma'ruzaning texnolgik kartasi
Ish turlari va
vaqti
Tayyorgarlik
bosqichi
1-bosqich
oʻquv
mashgʻulotiga
kirish
Faoliyat mazmuni
Oʻqituvchi
Talaba
1.Ma'ruza mavzulari, ma'ruzaga 1.Talabalar
ma'ruzani
tayyorlanish uchun adabiyotlar tayyorlaydilar va uning
royhati beriladi
rejasini tuzadilar
2.Ma'ruzalarga
mavzularni 2.Ma'ruzachi
tabalar
berishni,
taqrizchilarni mavzu
boʻyicha
shakllantiradi
ma'lumotlar toʻplaydilar
3.Barcha talabalarga ma'ruza va 3.Ma'ruzachi talabalar
qoʻshimcha materiallar mazmunini referatlar tayyorlashadi va
oʻrganib chiqish va savollar dars uchun koʻrgazmali
tayyorlab kelish topshirigʻini, qurollar tayyorlashadi
maslaxat beradi
4.Barcha talabalarga ma'ruza
4.Talabalar savollar
mazmuni
va
qoʻshimcha
tayyorlab keladilar
materiallar mazmunini oʻrganib
chiqish va savollar tayyorlab
kelish topshirigʻi beriladi
5.Ma'ruzachilar bilan ma'ruza
qilish metodikasi va tuzilishini
muxokama qiladi, ma'ruza
mazmuniga oʻzgartirishlar kiritadi
1.1
Oʻquv
mashgʻulotining Diqqat bilan tinglaydilar,
mavzusi, maqsadi, kutilayotgan yozib boradilar, javob
natijalari va uni oʻtkazish rejasi beradilar.
ma'lum qilinadi.
1.2.Talabalarni
faollashtirish Savollarga javob beradilar
uchun “Munozara toʻri” asosida
savollar beriladi
1.3.Ishga
ajratilgan
vaqt, Ishga ajratilgan vaqt,
munozara oʻtkazish qoidalari, munozara
qoidalari,
183
(Da'vat
bosqichi)
20 daqiqa
2-bosqich
Asosiy
(Anglash
bsqichi)
50 daqiqa
3-bosqich
(Fikrlash
bosqichi)
10 daqiqa
va baholash kq’rsatgichlari
va
mezonlari
bilan
tanishadilar
2.1. Talbalarni oʻzlari tayyorlagan Ma'ruzachilar oʻzlari
ma'ruza va ma'lumotlar bilan tayyorlagan
tanishtirishlarini tashkil etadi. ma'lumotlarini taqdim
Material mazmunini mantiqiy etadilar
yoritib berishini diqqat bilan
kuzatadi
2.2.Taqrizchilar
ma'ruzachining Taqrizchilar
ma'ruzani
ma'lumoti
asosida
soʻzga ijobiy
va
kuchsiz
qichadilar va ularga savollar bilan jixatlarini
yoritishadi.
murojat qilishadi
Savollar beradilar
Ma'ruza mazmunini jamoa boʻlib Munozarada
ishtirok
muxokama qilish jarayoi tashkil etadilar.
etiladi
Munozara ishtirokchilari
-taqrizchilarga
oʻz
fikrini jamoaviy
ravishda
bildirishni, qoʻshimcha savollar ma'ruza
mazmunini
beishni taklif etadi;
muxokama qiladilar.
-savollar beradi;
-ma'ruzaning
asosiy
qismini
aniqlashtiradi;
2.4. Har bir ma'ruzani qisqacha
umumlashtirish bilan yakunlanadi.
3.1.Anjuman ma'ruza jarayonida Daftarlarga
yozib
olingan ma'lumotlar daftarlarga boradilar.
yozilishi soʻraladi
3.2.Oʻquv faoliyati natijalariga
yakun yasaydi. Anjuman-ma'ruza
ma'ruzachilarini
va
ishtirokchilarini tayyorgarligini,
talabalarning
munozaralardagi
faolligini baholaydi.
3.4. Mustaqil ish uchun vazifa
beradi.
baholash
koʻrsatgichlari
mezonlari bilan tanishtiradi.
1-ilova.
Jadvalni toʻldiring:
№
Geometrik materiallar haqida ma’lumot
bergan tarixiy olimlar
1
2
184
Tarixiy va ilmiy asarlar
3
4
5
6
7
2-ilova.
Matеmatika oʻqitish maxsus mеtodikasi fanidan anjuman-ma'ruzani tashkil
etish mеtodikasi
Maqsadi:Talabalarda geometrik materiallarni
oʻrganish uslubiyatihaqidagi bilimlarni tarkib toptirish
Anjuman ma'ruzasini oʻtkazish bosqichlari
Oʻqituvchi
yoki
boshqa
boshlovchi,
mavzu,
maqsadini
e'lon qiladi
Taqrizchi
lar,
(ekspеrtlar) va
kotiba
bеlgilanadi
Ma'ruza
qismlari
ma'ruzachi
larga
taqsimlab
bеriladi
Tayyorgarlik
davrida har
bir ishtrokchi
individual
tarzda oʻz
ma'ruzasini
tayyorlaydi
Ma'ruzaning
taqdimoti
(qolgan
talabalar
ma'ruzani
tinglaydilar)
Ekspеrtlarning
(taqrizchilarning)
chiqishlari
(ma'ruzachilarning chiqishlariga baho
bеrishadi)
Oʻqituvchining yakuniy xulosasi (tеxnologiyali mеtodlar yordamida bajariladi)
Ishtirokchilarni chiqishlari baholanadi
185
2 ball
1 ball
Ma'ruMavzu
zaning
uchun
tayyorgarlik,
yozilgan
adabiyotlar
taqrizning
dan
ilmiyligi
foydalanganlik
sifatini yoritishi
2 ball
1 ball
Talabalarni faolligini
oshirishga yoʻnaltirilganligi
Ma'ruza uchun tayyorlagan
didaktik materiallar
Ma'ruzani taqdim eta olish
layoqati
Anjumanma'ruza
ishtirokchilari
Ma'ruzaga tayyorgarlik va
ma'ruza mazmunining
ilmiy asoslanganligi
Anjuman-ma'ruzada ishtirok etgan talabalar faoliyatini baholash mezonlari
1 ball
1 ball
Taqrizchi
ning nutqi
Taqrizchi
ning ijodiy
fikrlashi
1 ball
1 ball
Taqrizchilar
*Izoh: (guruhli va individual topshiriqlarni bajarishda ishtirok etgan
talabalarning ayrimlari baholanadilar
186
Jami
5 ball
5 ball
II.
AMALIY MASHGʻULOTLARI ISHLANMALARI
2.1. TOʻPLAMLAR HAQIDA TUSHUNCHA mavzusidagi amaliy
mashgʻulot ta’lim texnologiyasi modeli
Talabalar soni: 25-30 nafar
Oʻquv mashqulotining
shakli
Amaliy mashgʻulotda
muhokama qilish uchun
savollar
Oʻquv soati: 2 soat
Amaliy mashgʻulot
1.Toʻplamlar nazariyasi unsurlari
2.Toʻplamlarning yigʻindisi va ayirmasi
3.Toʻplamlarning kesishmasi (koʻpaytmasi).
4.Universal toʻplam, ularning dekart
koʻpaytmasi
Mashgʻulotining maqsadi: Mavzu boʻyicha bilimlarni kengaytirish va
chuqurlashtirish
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyatining natijalari:
Talaba bajarishi lozim:
 Toʻplamlar
haqida  Toʻplamlar haqida amaliybilim, koʻnikma
amaliybilim, koʻnikma va va malakalarga ega boʻladilar
malakalarni berish
 Toʻplamlarning yigʻindisi va  Toʻplamlarning yigʻindisi va ayirmasi
ayirmasi boʻyicha metodik boʻyicha
metodik
bilimlarni
bilimlarni hosil qilish
oʻzlashtiradilar
 Toʻplamlarning kesishmasi  Toʻplamlarning kesishmasi (koʻpaytmasi)ga
(koʻpaytmasi)ga
oid oid koʻnikmalarni hosil qiladilar.
koʻnikmalarni hosil qilish .
 Universal toʻplam, ularning  Universal
toʻplam,
ularning
dekart
dekart koʻpaytmasini orgatish koʻpaytmasini organadilar
Oʻqitish usullari
Oʻqitish vositalari
Oʻqitish shakllari
Oʻqitish shart-sharoitlari
Monitoring va baholash
Suhbat, aqliy qujum, taqdimot, blits-soʻrov
Ma'ruza matnlari, tarqatma materiallar,
doska, boʻr, proektor, format qoqozlari,
markerlar, skotch
Frontal va jamoaviy, kichik guruhlarda
ishlash
Texnik vositalardan foydalanishga va kichik
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
Ogʻzaki nazorat: oʻhuv vazifalari, jadvallar
tuzish
187
TOʻPLAMLAR HAQIDA TUSHUNCHA amaliy mashgʻulotning texnologik
kartasi
Bosgʻichlar,
Faoliyat mazmuni
vaqt
Oʻqituvchi
Talabalar
1.1. Oʻquv mashgʻulotining mavzusi 1.1.
Tinglaydilar,
1-bosqich.
mahsadi, rejalashtirilgan natijasi va uni yozib oladilar
Oʻquv
oʻtkazish rejasini aytadi. oʻqitish kichik
mashguruhlarda ishlash texnologiyasi asosida
qulotiga
olib borilishini e'lonqiladi.
kirish
(15 daq.)
1.2. Mavzuning tayanch iboralari 1.2. Savolga javob
asosida blits-soʻrov oʻtkazadi. Quyidagi beradilar.
tushunchalarga ta'rif berishni taklif
qiladi:
Toʻplam
Unsur;
Toʻplam belgilari;
Qisim toʻplam. (1-ilova)
2bosqich.
Guruhlarda ishlash
(20 daq.)
3-bosqich.
Taqdimot
Ushbu mavzu boʻyicha
ma'ruza
mashgʻuloti oxirida berilgan vazifaning
muhokamasini tashkil etadi. Ikkinchi
vazifa boʻyicha muhokama vazifasi
guruhlarda
bajarilgandan
keyin
boʻlishini e'lon qiladi. Har bir talaba
guruh bahosiga mos ravishda baho
olishini tushuntiradi (2-ilova).
Guruhlarda ishlash natijasi plakat
qogʻozlarda koʻrsatilishi kerakligini
e'lon qiladi.
2.1. Talabalarni 3 ta kichik guruhga 2.1.
Talabalar
boʻladi. oʻquv vazifalarini tarqatadi (3- kichik guruhlarga
ilova).
boʻlinadilar. Oʻquv
vazifalari, baholash
Qanday natijalar olinishi kerakligini koʻrsat-kichlari va
aniqlashtiradi. Baholash koʻrsatkichlari mezonlari
bilan
va mezonlarini sharqlaydi (4-ilova). tanishadilar.
Vazifani bajarishda qanday Qoʻshimcha Vazifani bajaradilar.
materiallardan foydalanish mumkinligini
tushuntiradi (masalan: darslik, ma'ruza
matnlari).
Guruhlar ishini boshlashni e'lon qiladi.
3.1. Taqdimot va guruhlarda ishlash 3.1.
Taqdimot
natijalarini oʻzaro baholashni tashkil qilishadi.
188
(45 daq.)
4bosqich.
Yaku
nlovchi
(10 daq.)
etadi.
Sharqlaydi, bilimlarni umumlashtiradi,
vazifani bajarish jarayonida qilingan
xulosalar, umumlashtirishlarga e'tiborni
qaratadi.
4.1. Ish yakunlarini e'lon qiladi.
4.2. Eng yaxshi ishtirok etgan
talabalarni baholaydi.
4.3. Mustaqil ish uchun vazifa beradi
Qoʻshimchalar
qilishadi,
baholashadi.
4.1.
Tinglaydilar,
aniqlashtiradilar
4.3.Mustaqil
ish
uchun
vazifani
yozib olishadi.
1-ilova.
TO"PLAMLAR
To’plam
deyilganda
nimani
tushunamiz?
To’plamlar
qanday
belgilanadi?
Universal
to’plam deb
nimaga aytiladi?
Chekli va cheksiz
to’plam deb
nimaga aytiladi?
189
Qism to’plam
deb nimaga
aytiladi?
2-ilova.
Guruhlarda ishlash qoidasi
Shеrigingizni diqqat bilan tinglang.
Guruh ishlarida oʻzaro faol ishtirok eting,
bеrilgan topshiriqlarga javobgarlik bilan
yondashing.
Agar Sizga yordam kеrak boʻlsa, albatta
guruh a'zolariga murojaat qiling.
Agar Sizdan yordam
yordam bеring.
soʻrashsa,
albatta
Guruhlar faoliyati natijalarini baholashda
hamma ishtirok etishi shart!
Shuni aniq tushunmoqingiz lozim:
3-ilova.
Oʻquv vazifalari
Birinchi guruh uchun oʻquv vazifasi
1. Toʻplam deyilganda nimani tushunamiz?
2. Toʻplamlarning yigʻindisini misollar keltirib yoritib
bering.
3. Toʻplamlarning quvvati deganda nimani tushunasiz.
Ikkinchi guruh uchun oʻquv vazifasi
1. Chekli va cheksiz toʻplam deb nimaga aytiladi?
2. Toʻplamlarning ayirmasini misollar keltirib yoritib bering.
3. Akslantirishni misollarda yoritib bering.
190
N
Uchinchi guruh uchun oʻquv vazifasi
1.Toʻplamlar qanday belgilanadi?
2. Toʻplamlarning kesishmasini sonli toʻplamlarda ifodalang.
3. Qism toʻplam va universal toʻplam deb nimaga aytiladi?
3-ilova.
Baholash koʻrsatkichlari va mezonlari (ballarda)
Guruhlar
№
1
vazifa
(0,5)
2
vazifa
(0,5)
1
2
3
191
3
vazifa
(2,0)
Jami
ballar
(3,0)
2.2. YIGʻINDINING, AYIRMANING, KOʻPAYTMANING,
BOʻLINMANING XOSSALARI mavzusidagi amaliy mashgʻulot
ta’lim texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Talabalar soni: 25-30 nafar
Bilimlarni
mustaxkamlash
va
chuqurlashtirish
Nomanfiy butun sonlar.
Mavzu rejasi
Naturat sonlar qatorining aksiomalari.
Natural sonlar ustida arifmetik amallarni
bajarish
Mashgʻulotning maqsadi:Mavzu boʻyicha bilimlarini chuqurlashtirish va
mustaxkamlash. Mustaxil ishlash qobiliyatlarini
rivojlantirish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyatining natijalari:
Nomanfiy
butun
sonlar Talaba bajarishi lozim:
toʻgʻrisidagi
bilimlarini Nomanfiy butun sonlarni tushuntiradilar;
mustaxkamlash;
Naturat sonlar qatorining aksiomalarini
Naturat
sonlar
qatorining xarakterlab beradilar;
aksiomalari
xaqidagi
tushunchalarini chuqurlashtirish; Natural sonlar ustida arifmetik amallarni
Natural sonlar ustida arifmetik bajara oladilar.
amallarni bajarish boʻyicha
aniqlash bilimlarini kengaytirish;
Tezkor-soʻrov, savol-javob, suxbat, koopTa'lim metodlari
koop, pinbord texnikasi
Ma'ruza matni, format qogʻozlari, markerlar,
Ta'lim vositalari
skotch, oʻquv materiallari
Ta'lim shakllari
Oʻqitish shart-sharoiti
Monitoring va baxolash
Jamoaviy, guruxlarda ishlash.
Texnik
vositalardan
foydalanish
va
guruxlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
Nazorat savollari, savol-javob, reyting tizimi
asosida baxolash.
YIGʻINDINING, AYIRMANING, KOʻPAYTMANING, BOʻLINMANING
XOSSALARI amaliyot mashgʻulotining texnologik kartasi
Faoliyat
bosqichla
ri
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchining
Talabalarning
192
1.1.Mavzuni nomi, maqsadi, kutilajak
oʻquv natijalarini va mavzu rejasini
eslatadi.
1.2.Oʻtgan mashgʻulot bilan mantiqiy
bo?laydi. Mustaqil ish uchun berilgan
vazifani ya'ni insert texnikasini qoʻllab
mavzuni rejalari asosida yana bir bora
takrorlab, oʻrganib kelish vazifasi
berilganligini
eslatadi.
Vazifani
bajarganlik darajasini tekshiradi.
1.3.Guruhlar
faoliyatini
baholash
mezonlarini e'lon hiladi (1-ilova).
II. Asosiy 2.1.Faollashtirish va bilimlarini tekshirish
bosqich maqsadida bir qancha savollar beradi.
Javoblarni umumlashtiradi. Diqqatini
(55
daqiqa) asosiy tushunchalarga qaratadi. Zarur
boʻlsa.
javoblarni
aniqlashtiradi,
qoʻshimchalar qiladi, oʻzgartirish kiritadi.
2.2.Keyingi
faoliyat
«koop-koop»
texnikasi (2-ilova) boʻyicha
kichik
guruhlarda davom etishini e'lon qiladi.
Talabalarni 3 ta guruhga boʻladi. har bir
guruh ma'lum bir yoʻnalish boʻyicha
vazifa bajarishini uqtiradi (3-ilova).
Guruhlarda faoliyatni tashkil qiladi.
Kuzatuvchi,
yoʻnaltiruvchi
sifatida
ishtirok etadi. Vazifalar boʻyicha
toʻplagan ma'lumotlarini sxemalarda,
jadvallarda tasvirlash kerakligini uqtiradi.
2.3.Guruhlarda
berilgan
vazifalarni
muhokamasini tashkil qiladi, yoʻnaltiradi,
maslahatlar beradi.
2.5.Guruh
ishlarini
taqdimoti
boshlanishini e'lon qiladi.
Har bir guruh taqdimotidan soʻng
ma'lumotlarni
toʻldiradi,
xatolarini
tuzatadi, xulosalar qiladi.
Guruhlar
ishini
tahlil
qiladi,
qoʻshimchalar
kiritadi,
toʻldiradi,
umumlashtiradi.
I. Kirish
bosqichi
(15
daqiqa)
III.
Yakuniy
bosqich
Tinglaydilar. Mavzu
nomini va rejasini yozib
oladilar.
Savollarni muxokama
qilib, ularga javob beradi.
Berilgan savollarga javob
beradilar. Fikr
almashadilar.
Berilgan vazifalarni
bajarishga kirishadilar.
Guruhlarga boʻlinib
berilgan topshiriqlar
yuzasidan fikr yuritadilar.
Berilgan vazifani oʻzaro
muqokama qiladilar.
Toʻplagan ma'lumotlarni
va oʻz fikrlarini format
qoqozlariga chizmalar va
jadvallar asasida ishlab
chiqadilar. Tayyor ishlarni
doskaga iladilar.
Guruhdan bir
ishtirokchichiqib bajargan
ishlari yuzasidan taqdimot
qiladi.
Boshqaishtirokchilartomo
nidanberilgansavollargaja
vobberadi.
3.1.Mavzuning dastlabki uchta savoli Eshitadilar.
boʻyicha
umumlashtiradi, xulosalar
qiladi. Talabalar diqqatini mavzuning
193
(10
daqiqa)
asosiy mohiyatiga qaratadi.
3.2.Oʻquv mashgʻulotining natijalarini
qayd
qiladi.
Talabalar
mustaqil
faoliyatining
maqsadga
erishganlik
darajasini tahlil qiladi va baholaydi.
3.4. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa Vazifani yozib oladilar.
beradi: keyingi seminar mashgʻulotiga
mustaqil tayyorlanishlari uchun nazorat
savollariga ogʻzaki javob berish
1-ilova
Ekspert guruhlari ish natijalarini baholash mezonlari
Mezonlar
Ma'lumotning toʻlaligi
Ma'lumotning aniq, chizmali tarzda
taqdim etilganligi
Guruh ishtirokchilarining faolligi
(toʻldirish, savollar berish, javoblar
berish)
Ballarning maksimal hajmi
Maks.
ball
1,0
Guruh faoliyati natijalarini
bahosi
0,5
0,5
2
1,5 – 2ball - «a'lo»0,5 – 0,9 ball - «qoniqarli»
1,0 – 1,4 ball - «yaxshi»
0 - 0,4 ball - «qoniqarsiz»
2-ilova
«Koop-koop» («Birgalikda oʻgʻiymiz») texnikasini oʻtkazish qoidasi
Faoliyat
Faoliyat mazmuni
bosqichlari
Ta'lim beruvchi
Ta'lim oluvchi
Turli xil oʻzlashtirish darajalariga ega
1.
2.
3.
boʻlgan, 3 va 5 kishidan iborat kichik
guruhlarni tashkil qiladi
Har bir guruhga butun oʻquv guruhi
ishlashi lozim boʻlgan, mavzuning
bir boʻlagi boʻlib hisoblangan, bitta
topshiriq beradi. Ekspert varaqlarini
tarqatadi.
Topshiriqni
muvaffaqiyatli
bajarilishini
va
muomala
madaniyatini nazorat qiladi.
194
Guruq a'zolari oʻzaro topshiriqlarni
boʻlib olishadi.
3.1hamma topshiriqni mustaqil
bajaradi,
mavzular
boʻyicha
mustaqil ishlaydi.
3.2. Guruh a'zolarining minima'ruzalarini tinglaydi. Umumiy
4.
5.
ma'ruza tayyorlanadi. Ma'ruzani
oʻqish uchun spiker tayinlanadi.
Guruhlarda ish yakunlanishini, va ish Guruh-spikeri
ma'ruzaning
natijasi taqdim etilishini e'lon qiladi. taqdimotini oʻtkazadi.
Natijalarnitaqlilqiladivabaholaydi,
qolibguruhlarnianiqlaydi.
3-ilova
Ekspеrt varaqi №1
Natural sonlar qatorining aksiomalarini misollar orqali bayoni eting.
Ekspеrt varaqi №2
Natural sonlar ustida qoʻshish va koʻpaytirish amallarini bajarishni,
ularning xossalarini misollar orqali bayon eting.
Ekspеrt varaqi №3
Natural sonlar ustida ayirish va boʻlish amallarini bajarishni, ularning
xossalarini misollar orqali bayon eting.
195
2.3.
SONLARNING BOʻLINISH BELGILARI mavzusidagi amaliy
mashgʻulot ta’lim texnologiyasi modeli
Talabalar soni: 25-30 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Oʻquv mashhulotining tuzilishi
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi
Pedagogik vazifalar
1.
Natural
sonlar
qatorining
aksiomalarini oʻrgatish;
2. Qoʻshish va ayirish xossalari
hususidagi bilimlarni chuqurlashtirish;
2.
Koʻpaytma va boʻlinmaning
xossalarini amalda bajarishga oid
topshiriqlar berish.
Oʻqitish usullari
Oʻqitish shakllari
Oʻqitish shart-sharoitlari
Monitoring va baholash
Oʻquvsoati 2 soat
Amaliy
1. Amaliy
mashgʻulotga
tayyorgarlik.
2. Vazifalarni e'lon qilish.
3. Savollarga javob berish.
4. Guruhlarda ishlash.
5. Guruhlar taqdimoti.
6. Mavzuni mustaqkamlash.
7. Talabalar bilimini baholash.
8. Mustaqil vazifalar berish.
Talabalarda yigʻindi, ayirma,
koʻpaytma,- va boʻlinmaning xossalari
haqidagi bilimlarni kengaytirish.
Oʻquv faoliyatining natijalari
1.
Natural
sonlar
qatorining
aksiomalarini oʻrganadilar;
2. Qoʻshish va ayirish xossalari
hususidagi
bilimlarni
chuqurlashtiradilar;
3.
Koʻpaytma va boʻlinmaning
xossalarini amalda bajarishga oid
topshiriqlar bajaradilar.
Suhbat,
“Baliq
skeleti”
grafik
organayzeri, “Blits-soʻrov”
Yakka, guruhli
Texnik vositalardan foydalanishga va
kichik
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan auditoriya
Ogʻzaki nazorat, jadvallar tuzish
SONLARNING BOʻLINISH BELGILARI amaliy mashgʻulotning texnologik
kartasi
Bosqichlar
Tayyorgarlik
bosqichi
Faoliyat mazmuni
Oʻqituvchi
Talabalar
Talabalarni mazkur mavzudagi amaliy Amaliy
mashgʻulotlarni
mashgʻulot mavzusi, rejasi hamda rejasi, adabiyotlar royhati
tayyorgarlik uchun adabiyotlar royhati bilan
tanishadilar,
196
bilan tanishtirilib, vazifalar beriladi.
1-bosqich
Oʻquv
mashgʻulotlariga kirish
(15 daqiqa)
2-bosqich
Asosiy bosqich
Kichik
guruhlarda
ishlash
(45 daqiqa)
3-bosqich
Taqdimot
(10 daqiqa)
4-bos?ich
Yakunlovchi
(10 da?i?a)
1.1Oʻquv mashgʻulotlarining mavzusi
maqsadi, rejalashtirilgan natijasi e'lon
qilinadi.
Guruhlarga
boʻlinadi.
Guruhlarda ishlash qoidalari bilan
tanishadilar (1-ilova).
1.2. Mavzu boʻyicha “Blits-soʻrov”
oʻtkaziladi
(2-ilova)
2.1. Talabalar “Yil fasllariga”
muvofiq guruhlarga boʻlinadilar. Har
bir guruhga rangli konvertlarda
topshiriqlar tarqatiladi. (3-ilova).
Vazifalarni bajarish boʻyicha amaliy
koʻrsatmalar beriladi, qoʻshimcha
manbalardan
foydalanish
mumkinligini tushuntiradi (darslik,
ma'ruza matnlari)
2.2. Kichik guruhlarda ishlash
davomida ularning ishlarini kuzatadi,
koʻrsatmalar beradi.
3.1.
Guruhlarning
taqdimoti
tinglanadi.
3.2.Mavzu boʻyicha
bilimlari
umumlashtiradi.
4.1.Vazifani
bajarish
jarayonida
qilingan xulosalar “Baliq skleti”
grafik
organayzeri
boʻyicha
chiqariladi (4-ilova)
4.2.Ish yakunlarini e'lon qiladi.
4.3.Darsda eng yaxshi ishtirok etgan
talabalarni baholaydi.
197
mashgʻulotga tayyorgarlik
koʻradilar
1.1. Tinglaydilar, yozib
oladilar.
1.2.
Savolga
javob
beradilar
2.1. Kichik guruhlarga
boʻladigan oʻquv vazifalari,
baholash
koʻrsatgichlari,
mezonlari
bilan
tanishadilar.
2.2. Guruhlarda vazifani
bajarish
boyiicha
materiallar tayyorlanadi.
3.1. Taqdimot qilishadi,
qoʻshimchalar
qilinadi,
bahslashadi, baholashadi.
4.1.“Baliq skleti” grafik
organayzeri toʻldiriladi.
4.2. Tinglaydilar
4.3. Mustaqil ish vazifasi
yozib olinadi.
1-ilova.
Guruhlarda ishlash qoidalari:
1. Darsda faol ishtirok etish.
2. Oʻzgalarni fikrini hurmat qilish.
3. Guruh ishlarida oʻzaro faol ishtirok etish.
4. Bеrilgan topshiriqlarga javobgarlik bilan
yondashish.
5. Guruh a'zolariga yordam bеrish.
2-ilova.
Natural son
deb nimaga
aytiladi?
Koʻpaytmaning
xossalarini aytib
bering.
.
Natural
sonlarning
diskretligini
tushuntiring.
“Blits-soʻrov”
Ayirmaning
xossalarini
aytib bering.
Natural sonlar
qatori deb
nimaga
aytiladi?
198
Natural sonlar
qatorining
aksiomalari?
Yigʻindining
xossalarini aytib
bering.
Boʻlinmaning
xossalarini
aytib bering.
3-ilova.
Oʻquv vazifalari (guruhlar toʻrtga boʻlinadi)
1-vazifa (Kuz fasli guruhi)
Ayirmaning xossalarini misollar keltirib yoritib bering.
2-vazifa (qish fasli guruhi)
Koʻpaymaning xossalarini misollar keltirib yoritib bering
3-vazifa (Bahor fasli guruhi)
Boʻlinmaning xossalarini misollar keltirib yoritib bering.
4-vazifa (Yoz fasli guruhi)
Yigʻindining xossalarini misollar keltirib yoritib bering
4-ilova.
“Baliq skleti” grafik organayzeri
Yilindi va
ayirma
Koʻpaytmam va
boʻlinma
Natural sonlar
qatorining aksiomalari
Yigʻindining,
ayirmaning,
koʻpaytmanin
g,
boʻlinmaning
xossalari.
…
199
2.4.
BERILGAN SONLARNING EKUB VA EKUK NI TOPISH
mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim texnologiyasi modeli
Oʻquv soati 2 soat
Amaliy
1. Amaliy
mash?ulotga
tayyorgarlik.
2. Vazifalarni e'lon qilish.
3. Savollarga javob berish.
4. Guruhlarda ishlash.
5. Guruhlar taqdimoti.
6. Mavzuni mustaqkamlash.
7. Talabalar bilimini baholash.
8. Mustaqil vazifalar berish.
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi: Talabalarda oʻnli kasrlarni qoʻshish, ayirish,
koʻpaytirish va boʻlishhaqidagi bilimlarni kengaytirish.
Pedagogik vazifalar
Oʻquv faoliyatining natijalari
1. Kasrlar, ularning turlari, xossalari, 1. Kasrlar, ularning turlari, xossalari,
ularning taqqoslanishiga oid bilimlarni ularning taqqoslanishiga oid bilimlari
mustaq kamlash;
mustaqkamlandi;
2. Oʻnli kasrlar, ular ustida arifmetik 2. Oʻnli kasrlar, ular ustida arifmetik
amallarni bajarish hususidagi bilimlarni amallarni
bajarish
malakalari
chuqurlashtirish;
shakllantiriladi;
3. Davriy kasrlar, ularni oddiy kasrlar 3. Davriy kasrlar, ularni oddiy kasrlar
xolida yozish ish jarayonini
tashkil xolida yozish malakasi shakllantiriladi.
qilish.
Suhbat,
“Baliq
skeleti”
grafik
Oʻqitish usullari
organayzeri, “Blits-soʻrov”
Yakka, guruhli
Oʻqitish shakllari
Texnik vositalardan foydalanishga va
Oʻqitish shart-sharoitlari
kichik
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan auditoriya
Ogʻzaki nazorat, jadvallar tuzish
Monitoring va baholash
Talabalar soni: 25-30 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Oʻquv mashhulotining tuzilishi
BERILGAN SONLARNING EKUB VA EKUK NI TOPISH amaliy
mashgʻulotning texnologik kartasi
Bosqichlar
Tayyorgarlik
bosqichi
Faoliyat mazmuni
Oʻqituvchi
Talabalar
Talabalarni mazkur mavzudagi amaliy Amaliy
mashgʻulotlarni
mashgʻulot mavzusi, rejasi hamda rejasi, adabiyotlar royhati
tayyorgarlik uchun adabiyotlar royhati bilan
tanishadilar,
200
bilan tanishtirilib, vazifalar beriladi.
1-bosqich
Oʻquv
mashgʻulotlariga kirish
(15 daqiqa)
2-bosqich
Asosiy bosqich
Kichik
guruhlarda
ishlash
(45 daqiqa)
3-bosqich
Taqdimot
(10 daqiqa)
4-bos?ich
Yakunlovchi
(10 da?i?a)
mashgʻulotga tayyorgarlik
koʻradilar
1.1Oʻquv mashgʻulotlarining mavzusi 1.1. Tinglaydilar, yozib
maqsadi, rejalashtirilgan natijasi e'lon oladilar.
qilinadi.
Guruhlarga
boʻlinadi.
Guruhlarda ishlash hoidalari bilan
tanishadilar (1-ilova).
1.2. Mavzu boʻyicha “Blits-soʻrov” 1.2.
Savolga
javob
oʻtkaziladi (2-ilova)
beradilar
2.1. Talabalar “Yil fasllariga” 2.1. Kichik guruhlarga
muvofiq guruhlarga boʻlinadilar. Har boʻladigan oʻquv vazifalari,
bir guruhga rangli konvertlarda baholash
koʻrsatgichlari,
topshiriqlar tarqatiladi. (3-ilova). mezonlari
bilan
Vazifalarni bajarish boʻyicha amaliy tanishadilar.
koʻrsatmalar beriladi, qoʻshimcha 2.2. Guruhlarda vazifani
manbalardan
foydalanish bajarish
boyiicha
mumkinligini tushuntiradi (darslik, materiallar tayyorlanadi.
ma'ruza matnlari)
2.2. Kichik guruhlarda ishlash
davomida ularning ishlarini kuzatadi,
koʻrsatmalar beradi.
3.1.
Guruhlarning
taqdimoti
tinglanadi.
3.2.Mavzu boʻyicha
bilimlari
umumlashtiradi.
4.1.Vazifani
bajarish
jarayonida
qilingan xulosalar “Baliq skleti”
grafik
organayzeri
boʻyicha
chiqariladi (4-ilova)
4.2.Ish yakunlarini e'lon qiladi.
4.3.Darsda eng yaxshi ishtirok etgan
talabalarni baholaydi.
4.4. Mustaqil ish uchun vazifa beradi
(5-ilova)
3.1. Taqdimot qilishadi,
qoʻshimchalar
qilinadi,
bahslashadi, baholashadi.
4.1.“Baliq skleti” grafik
organayzeri toʻldiriladi.
4.2. Tinglaydilar
4.3. Mustaqil ish vazifasi
yozib olinadi.
1-ilova.
Guruhlarda ishlash qoidalari:
1.
2.
3.
4.
5.
Darsda faol ishtirok etish.
Oʻzgalarni fikrini hurmat qilish.
Guruh ishlarida oʻzaro faol ishtirok etish.
Bеrilgan topshiriqlarga javobgarlik bilan yondashish.
Guruh a'zolariga yordam bеrish.
201
2-ilova.
Kasr dеb
nimaga
aytiladi?
Kasrlarni eng
kichik umumiy
maxrajga kеltirish
uslubiyatini
yoritib bеring.
Kasrlarning
turlarini sanab
chiqing.
Kasrlarni
qanday
xossalari
mavjud?
Oʻnli
kasrlarning
asosiy
xossalarini aytib
bеring.
“Blits-soʻrov”
Oʻnli kasr
Qanday
yoziladi va
Oʻqiladi?
Qanday
kasrga Oʻnli
davriy kasr
dеyiladi?
Oʻnli kasr
dеb nimaga
aytiladi?
3-ilova.
Oʻquv vazifalari (guruhlar toʻrtga boʻlinadi)
1-vazifa (Kuz fasli guruhi)
Kasr sonlar, ularning turlari va xossalarini tushuntiring.
2-vazifa (qish fasli guruhi)
Oddiy kasrlar, ularning taqqoslanishi, amallar bajarish tartibini yoriting.
3-vazifa (Bahor fasli guruhi)
Oʻnli kasrlar, ularni aralash kasrga aylantirish va amallar bajarishni koʻrsating.
4-vazifa (Yoz fasli guruhi)
Davriy kasrlar, ularning kelib chiqishi, oddiy kasr xoliga keltirilish tartibi bilan
tanishtiring.
202
4-ilova.
“Baliq skleti” grafik organayzeri
Yilindi va
ayirma
Koʻpaytmam va
boʻlinma
Davriyni oddiy kasr
bilan ifodalash
Oddiy, oʻnli
va davriy
kasrlar
ustida
amallar
bajarish
…
5-ilova.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
16,231231 .............;
4,78333 ................;
0,623555...............;
6,51373737............;
0,555 ....................;
2,1931818 .............;
4,171717...............;
5,13666 .................;
203
2.5.
BIR SANOQ SISTEMASIDAN BOSHQA SANOQ SISTEMASIGA
OʻTISH mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Amaliy mashgʻulot
Pozitsion sanoq sistemasi;
Sanoq sistemalarining tarixi;
Bir sanoq sistemasidan boshqa sanoq
sistemasiga oʻtish.
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi: Bir sanoq sistemasidan boshqa sanoq
sistemasiga oʻtishga oʻrgatish va nazariy
bilimlarini
mustahkamlash
qamda
chuqurlashtirish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyati natijalari:
Talaba bajarishi lozim:
Pozitsion
sanoq
sistemasi Pozitsion sanoq sistemasi qaqida aytib
borasidagi tushunchalarni mustaq bera oladilar;
kamlash;
Sanoq
sistemalarining
tarixi Sanoq sistemalarining tarixi bilan
oʻrgatish;
tanishadilar;
Bir sanoq sistemasidan boshqa Bir sanoq sistemasidan boshha sanoq
sanoq
sistemasiga
oʻtishni sistemasiga oʻta oladilar;
oʻrgatish;
Topshiriqlar, amaliy ishlash usuli,
Oʻqitish usullari
suhbat, 3 3 usuli
Ma'ruza matni, kompyuter slaydlari,
Oʻqitish vositalari
doska, multimedia, proektor.
Frontal, jamoada ishlash.
Oʻqitish shakllari
Texnik vositalardan foydalanish va
Oʻqitish sharoiti
guruhlarda ishlashga moʻljallangan
auditoriY.
Kuzatish, ogʻzaki baholash.
Monitoring va baholash
Talabalar soni : 25-30 nafar
Mashgʻulot shakli
Mashgʻulot rejasi
BIR SANOQ SISTEMASIDAN BOSHQA SANOQ SISTEMASIGA OʻTISH
amaliy mashgʻulotning texnologik kartasi
Faoliyat
bosgʻichlari
1-bosqich.
Mavzuga
kirish
(10 daq.)
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchi
Talabalar
1.1. Mavzu nomini, maqsad va Mavzu nomini yozib
vazifalarini aytadi.
oladilar.
1.2. Amaliy mashgʻulotni olib borish Tinglaydilar.
shakli va baholash mezonlarini aytadi.
(1-ilova)
204
1.3. Shu mavzu boʻyicha qisqacha
ma'ruza matnini har bir talabaga
tarqatadi
2.1. Har bir talabaga mavzuga oid
2-bosqich.
Asosiyboʻlim savollar beradi. (2-ilova)
(55daq.)
2.2. Guruhlarga ajratadi va mavzuga oid
topshiriqlar beradi. (15 daq.)
2.3.15 daqiqadan soʻng topshiriqlarni
yiqib oladi va topshiriqlarni guruhlararo
almashtiradi. (3-marta, 3 3 usuli
3ilova)
2.4. Topshiriqlarni birinchiqolatdagi
guruhlarga qaytaradi.
2.5. Prezentatsiya qilishni soʻraydi.
Kamchilik va yutuqlarni aytadi.
3 – bosqich. 3.1. Mavzu boʻyicha yakunlovchi
Yakunlovchi xulosalar qiladi.
(15 daq.)
3.2. Mavzu maqsadiga erishishdagi
talabalar faoliyatini taqlil qiladi va
baholaydi.
3.3.Mavzu
boʻyicha
bilimlarni
chuqurlashtirish
uchun
topshiriqlar
beradi. (4-ilova). Ushbu topshiriqlarni
bajarish uchun adabiyotlar royhatini
tavsiya qiladi.
Mavzu
tanishadilar.
bilan
Savollarga
javob
beradilar.
Guruhlarga
ajraladi,
topshiriqnbajaradilar.
Boshqa
guruh
topshiriqlarini
bajaradilar.
Topshiriqlarni
prezentatsiya qiladilar.
Savollar beradilar
Yozib oladilar.
1-ilova.
Baholash koʻrsatkichlari va mezonlari
Guruh
Baho
Ball
Baholash koʻrsatkichlari va mezonlari
Ma'lumotni
Guruh
Ma'lumotning
toʻliqyoritishi ishtirokchi
taqdim
larining
etilishi
faolligi
1,0
0,5
0,5
1
2
3
205
Jami
2
Guruh ishlarini umumlashtiruvchi baho
Guruh
1
2
3
1
2
3
Jamiball
Baho
1,5 – 2 ball - «a'lo»
1,0 – 1,4 ball - «yaxshi»
0,5-0,9 ball - «qoniqarli»
0 - 0,4 ball - «qoniqarsiz».
2-ilova.
3 3 usulini qoʻllash qoidasi
1. Talabalarni 3 ta guruhga ajratish lozim.
2.Uchta garuhga 3 ta savol bеriladi.
3. Ma'lum bir vaqtdan soʻng topshirihlarni yiqib olish kеrak.
4. Topshiriqlarni guruhlararo almashtirish kеrak. (3-marta)
5. Topshiriqlarni birinchi holatdagi guruhlarga qaytarish lozim.
6. Prеzеntatsiya qilinadi.
7. Kamchilik va yutuqlar aytiladi.
3-ilova.
1-topshiriq
1. Oʻnlik sanoq sistеmasidan еttilik sanoq sistеmasiga oʻting.
32410=X7
2. Oʻnlik sanoq sistеmasidan bеshlik sanoqsistеmasiga oʻting.
53810=X5
3. Uchlik sanoq sistеmasidan oʻnlik sanoq sistеmasiga oʻting.
1200123=X10
2-topshiriq
1. Oʻnlik sanoq sistеmasidan bеshlik sanoq sistеmasiga oʻting.
32410=X5
2. Oʻnlik sanoq sistеmasidan ikkilik sanoq sistеmasiga oʻting.
1010=X2
3. Bеshlik sanoq sistеmasidan oʻnlik sanoq sistеmasiga oʻting.
41235=X10
206
3- topshiriq
1. Oʻnlik sanoq sistеmasidan bеshlik sanoq sistеmasiga oʻting.
153810=X5
2. Oʻnlik sanoqsistеmasidan ikkilik sanoq sistеmasiga oʻting.
1010=X2
3. Uchlik sanoq sistеmasidan oʻnlik sanoq sistеmasiga oʻting.
21023=X10
4-ilova.
Nazorat uchun savol va topshiriqlar
1. Pozitsion sanoq sistemalarini tartib bilan chizmaga soling.
2. Sanoq sistemalarini tadqiq etish uchun oʻz qissasini qoʻshgan olimlarni ijodini
yoriting.
3. Dunyoning turli mamlakatlarida sanoq sistemalarining qoʻllanilishini tavsiflang.
4. Ikkilik sanoq sistemasining elektron hisoblash mashinalarida qoʻllanilishini
tushuntiring.
5.Biror sanoq sistemasidagi sondan oʻnli sanoq sistemasiga oʻtishni misollar
yordamida yoritib bering.
6.Oʻnli sanoq sistemasidagi 8 sonini ikkilik sistemasiga oʻtkazing.
2.6.
ODDIY VA OʻNLI KASRLAR USTIDA MISOLLAR YECHISH
mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim texnologiyasi modeli
Talabalar soni: 25-30 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Oʻquv mashhulotining tuzilishi
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi
Oʻquv soati 2 soat
Amaliy
1)
Amaliy
mashgʻulotga
tayyorgarlik.
2)
Vazifalarni e'lon qilish.
3)
Savollarga javob berish.
4)
Guruhlarda ishlash.
5)
Guruhlar taqdimoti.
6)
Mavzuni mustaqkamlash.
7)
Talabalar bilimini baholash.
8)
Mustaqil vazifalar berish.
Talabalarda oddiy kasrlarni qoʻshish,
ayirish, koʻpaytirish va boʻlish
haqidagi bilimlarni kengaytirish.
207
Pedagogik vazifalar
1. Kasrlar, ularning turlari, xossalari,
ularning taqqoslanishiga oid bilimlarni
mustaq kamlash;
2. Oddiy kasrlar ustida qoʻshish va
ayirish arifmetik amallarini bajarish
hususidagi bilimlarni chuqurlashtirish;
3. Oddiy kasrlar ustida koʻpaytirish va
boʻlish amalini bajarish, yozish ish
jarayonini tashkil qilish.
Oʻqitish usullari
Oʻqitish shakllari
Oʻqitish shart-sharoitlari
Monitoring va baholash
Oʻquv faoliyatining natijalari
1. Kasrlar, ularning turlari, xossalari,
ularning taqqoslanishiga oid bilimlari
mustaqkamlandi;
2. Oddiy kasrlar ustida qoʻshish va
ayirish arifmetik amallarini bajarish
malakalari shakllantiriladi;
3. Oddiy kasrlar ustida koʻpaytirish va
boʻlish
amallarini
bajarish,yozish
malakasi shakllantiriladi.
Suhbat,
“Baliq
skeleti”
grafik
organayzeri, “Blits-soʻrov”
Yakka, guruhli
Texnik vositalardan foydalanishga va
kichik
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan auditoriya
Ogʻzaki nazorat, jadvallar tuzish
ODDIY VA OʻNLI KASRLAR USTIDA MISOLLAR YECHISH amaliy
mashgʻulotning texnologik kartasi
Bosqichlar
Tayyorgarlik
bosqichi
1-bosqich
Oʻquv
mashgʻulotlariga kirish
(15 daqiqa)
Faoliyat mazmuni
Oʻqituvchi
Talabalar
Talabalarni mazkur mavzudagi amaliy Amaliy
mashgʻulotlarni
mashgʻulot mavzusi, rejasi hamda rejasi, adabiyotlar royhati
tayyorgarlik uchun adabiyotlar royhati bilan
tanishadilar,
bilan tanishtirilib, vazifalar beriladi.
mashgʻulotga tayyorgarlik
koʻradilar
1.1Oʻquv mashgʻulotlarining mavzusi 1.1. Tinglaydilar, yozib
maqsadi, rejalashtirilgan natijasi e'lon oladilar.
qilinadi.
Guruhlarga
boʻlinadi.
Guruhlarda ishlash hoidalari bilan
tanishadilar (1-ilova).
1.2. Mavzu boʻyicha “Blits-soʻrov” 1.2.
Savolga
javob
oʻtkaziladi (2-ilova)
beradilar
208
2-bosqich
Asosiy bosqich
Kichik
guruhlarda
ishlash
(45 daqiqa)
3-bosqich
Taqdimot
(10 daqiqa)
4-bosqich
Yakunlovchi
(10 da?i?a)
2.1. Talabalar “Yil fasllariga”
muvofiq guruhlarga boʻlinadilar. Har
bir guruhga rangli konvertlarda
topshiriqlar tarqatiladi. (3-ilova).
Vazifalarni bajarish boʻyicha amaliy
koʻrsatmalar beriladi, qoʻshimcha
manbalardan
foydalanish
mumkinligini tushuntiradi (darslik,
ma'ruza matnlari)
2.2. Kichik guruhlarda ishlash
davomida ularning ishlarini kuzatadi,
koʻrsatmalar beradi.
2.1. Kichik guruhlarga
boʻladigan oʻquv vazifalari,
baholash
koʻrsatgichlari,
mezonlari
bilan
tanishadilar.
3.1.
Guruhlarning
taqdimoti
tinglanadi.
3.2.Mavzu boʻyicha
bilimlari
umumlashtiradi.
4.1.Vazifani
bajarish
jarayonida
qilingan xulosalar “Baliq skleti”
grafik
organayzeri
boʻyicha
chiqariladi (4-ilova)
4.2.Ish yakunlarini e'lon qiladi.
4.3.Darsda eng yaxshi ishtirok etgan
talabalarni baholaydi.
4.4. Mustaqil ish uchun vazifa beradi
(5-ilova)
3.1. Taqdimot qilishadi,
qoʻshimchalar
qilinadi,
bahslashadi, baholashadi.
2.2. Guruhlarda vazifani
bajarish
boyiicha
materiallar tayyorlanadi.
4.1.“Baliq skleti” grafik
organayzeri toʻldiriladi.
4.2. Tinglaydilar
4.3. Mustaqil ish vazifasi
yozib olinadi.
1-ilova.
Guruhlarda ishlash qoidalari:
1. Darsda faol ishtirok etish.
2. Oʻzgalarni fikrini hurmat qilish.
3. Guruh ishlarida oʻzaro faol ishtirok etish.
4. Bеrilgan topshiriqlarga javobgarlik bilan
yondashish.
5. Guruh a'zolariga yordam bеrish.
6.
209
2-ilova.
Кasrlarning
turlarini sanab
chiqing.
Kasrlarni
qanday
xossalari
mavjud?
Kasr dеb
nimaga
aytiladi?
Kasrlarni eng kichik
umumiy maxrajga
kеltirish uslubiyatini
yoritib bеring.
Oddiy kasrlarni
qoʻshish qanday
bajariladi?
“Blitssoʻrov”
Oddiy
kasrlarni
koʻpaytirish
qanday
bajariladi?
Oddiy kasrlarni
ayirish qanday
bajariladi?
Oddiy
kasrlarni
boʻlish
qanday
bajariladi?
3-ilova.
Oʻquv vazifalari (guruhlar toʻrtga boʻlinadi)
1-vazifa (Kuz fasli guruhi)
Kasr sonlar, ularning turlari va xossalarini tushuntiring.
2-vazifa (qish fasli guruhi)
Oddiy kasrlar, ularning taqqoslanish tartibini yoriting.
3-vazifa (Bahor fasli guruhi)
Oddiy kasrlar ustida qoʻshish va ayirish amallari bajarish tartibini yoriting.
4-vazifa (Yoz fasli guruhi)
Oddiy kasrlar ustida boʻlish va koʻpaytirish amallar bajarish tartibini yoriting.
210
4-ilova.
“Baliq skleti” grafik organayzeri
Yilindi va
ayirma
Koʻpaytmam va
boʻlinma
Davriyni oddiy kasr
bilan ifodalash
Oddiy, oʻnli
va davriy
kasrlar
ustida
amallar
bajarish
…
5-ilova.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
16,231231 .............;
4,78333 ................;
0,623555...............;
6,51373737............;
0,555 ....................;
2,1931818 .............;
4,171717...............;
5,13666 .................;
2.7.
YORDAMCHIMAKTABAMATEMATIKAFANI BOʻYICHA
DASTUR TAHLILI mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim
texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Talabalar soni: 25-30 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Bilimlarni
mustaqkamlash
va
chuqurlashtirish
Yordamchi maktabida matematika oʻqitish
Mavzu rejasi
uslubiyati mazmuni;
Yordamchi maktabida matematika oʻqitish
uslubiyati maqsad va vazifalari;
Matematika oʻqitish uslubiyatining boshqa
fanlar va ta'limning boshqa uslubiyatlari
bilan bogʻliqligi.
Mashgʻulotning maqsadi:Mavzu boʻyicha bilimlarini chuqurlashtirish va
211
mustahkamlash. Mustaqil ishlash qobiliyatlarini
rivojlantirish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyatining natijalari:
Talaba bajarishi lozim:
Yordamchi
maktabida Yordamchi maktabida matematika oʻqitish
matematika oʻqitish uslubiyati uslubiyati mazmuni masalasiga qisqcha
mazmuni haqida tushuncha xarakteristika beradilar;
berish;
Yordamchi
maktabida
matematika oʻqitish uslubiyati
maqsad va vazifalar haqida
tushuncha berish;
Matematika
oʻqitish
uslubiyatining boshqa fanlar va
ta'limning boshqa uslubiyatlari
bilan bogʻliqligini oʻrnatish.
Ta'lim vositalari
Ta'lim shakllari
Oʻqitish shart-sharoiti
Monitoring va baholash
Yordamchi maktabida matematika oʻqitish
uslubiyati maqsad va vazifalari masalasiga
qisqcha xarakteristika beradilar;
Matematika oʻqitish uslubiyatining boshqa
fanlar va ta'limning boshqa uslubiyatlari
bilan bogʻliqligi aniqlaydilar.
Ma'ruza matni, format qogʻozlari, markerlar,
skotch, oʻquv materiallari
Jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Texnik
vositalardan
foydalanish
va
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
Nazorat savollari, savol-javob, reyting tizimi
asosida baholash.
YORDAMCHIMAKTABAMATEMATIKAFANI BOʻYICHA DASTUR
TAHLILI amaliyot mashgʻulotining texnologik kartasi
Faoliyat
Faoliyatning mazmuni
bosqichlari
Oʻqituvchining
I. Kirish 1.1.Mavzuni nomi, maqsadi, kutilajak oʻquv
natijalarini va mavzu rejasini eslatadi.
bosqichi
(15 daqiqa) 1.2.oʻtgan mashgʻulot bilan mantiqiy bogʻlaydi.
Mustaqil ish uchun berilgan vazifani ya'ni
insert texnikasini qoʻllab mavzuni rejalari
asosida yana bir bora takrorlab, oʻrganib kelish
vazifasi berilganligini eslatadi. Vazifani
bajarganlik darajasini tekshiradi.
1.3.Guruhlar faoliyatini baholash mezonlarini
e'lon qiladi (1-ilova).
II. Asosiy 2.1.Faollashtirish va bilimlarini tekshirish
maqsadida bir qancha savollar beradi (tezkorbosqich
212
Talabalarning
Tinglaydilar.
Mavzu nomini va
rejasini yozib
oladilar.
Savollarni
muhokama qilib,
ularga javob
beradi.
Berilgan
savollarga javob
(55 daqiqa) soʻrov):
- Matematika oʻqitish maxsus metodikasi
qanday uslubiyatlar bilan bogʻliq?
- Matematika oʻqitish metodikasi
mohiyati nimadan iborat?
Matematika oʻqitish metodikasi vazifasi
nimadan iborat?
- Javoblarni umumlashtiradi. Diqqatini asosiy
tushunchalarga
qaratadi.
Zarur
boʻlsa
javoblarni aniqlashtiradi, qoʻshimchalar qiladi,
oʻzgartirish kiritadi.
2.2.Keyingi faoliyat «Koop-koop» texnikasi (2ilova) boʻyicha
kichik guruhlarda davom
etishini e'lon qiladi. Talabalarni 3 ta guruhga
boʻladi. har bir guruh ma'lum bir yoʻnalish
boʻyicha vazifa bajarishini uqtiradi (3-ilova).
Guruhlarda
faoliyatni
tashkil
qiladi.
Kuzatuvchi, yoʻnaltiruvchi sifatida ishtirok
etadi. Vazifalar boʻyicha
toʻplagan
ma'lumotlarini
sxemalarda,
jadvallarda
tasvirlash kerakligini uqtiradi.
2.3.Guruhlarda
berilgan
vazifalarni
muhokamasini tashkil qiladi, yoʻnaltiradi,
maslahatlar beradi.
2.5.Guruh ishlarini tahdimoti boshlanishini
e'lon qiladi.
Har
bir
guruh
taqdimotidan
soʻng
ma'lumotlarni toʻldiradi, xatolarini tuzatadi,
xulosalar qiladi.
Guruhlar ishini tahlil qiladi, qoʻshimchalar
kiritadi, toʻldiradi, umumlashtiradi.
beradilar. Fikr
almashadilar.
Berilgan vazifalar
ni bajarishga
kirishadilar.
Guruhlarga
boʻlinib berilgan
topshiriqlar
yuzasidan fikr
yuritadilar.
Berilgan vazifani
oʻzaro muhokama
qiladilar.
Toʻplagan
ma'lumotlarni
vaoʻz fikrlarini
format
qogʻozlariga
sxemalar va
jadvallar asasida
ishlab chiqadilar.
Tayyor ishlarni
doskaga iladilar.
Guruhdan bir
ishtirokchichiqib
bajargan ishlari
yuzasidan
taqdimot qiladilar,
savollarga javob
beradilar.
3.1.Mavzuning dastlabki uchta savoli boʻyicha Eshitadilar.
III.
Yakuniy umumlashtiradi, xulosalar qiladi. Talabalar
diqqatini mavzuning asosiy moqiyatiga
bosqich
(10 daqiqa) qaratadi.
3.2.oʻquvmashgʻulotiningnatijalariniqaydqiladi.
Talabalar mustaqil faoliyatining maqsadga
erishganlik darajasini tahlil qiladi va baholaydi.
3.4. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa beradi:
213
keyingi seminar mashgʻulotiga mustaqil Vazifani yozib
tayyorlanishlari uchun nazorat savollariga oladilar.
ogʻzaki javob berish
1-ilova
Ekspert guruhlari ish natijalarini baholash mezonlari
Mezonlar
Maks.
ball
Ma'lumotning toʻlaligi
Ma'lumotning aniq, chizmali tarzda
taqdim etilganligi
Guruh ishtirokchilarining faolligi
(toʻldirish, savollar berish, javoblar
berish)
Ballarning maksimal hajmi
Guruh faoliyati natijalarini
bahosi
0,5
0,5
2
1,5 – 2 ball - «a'lo»
1,0 – 1,4 ball - «yaxshi»
0,5 – 0,9 ball - «qoniqarli»
0 - 0,4 ball - «qoniqarsiz»
2-ilova
«Koop-koop» («Birgalikda oʻqiymiz») texnikasini oʻtkazish qoidasi
Faoliyat
bosqichlari
1.
2.
3.
Faoliyat mazmuni
Ta'lim beruvchi
Ta'lim oluvchi
Turli xil oʻzlashtirish
darajalariga ega boʻlgan, 3
va 5 kishidan iborat kichik
guruhlarni tashkil qiladi
Har bir guruhga butun Guruh a'zolari oʻzaro
oʻquv guruhi ishlashi topshiriqlarni boʻlib olishadi.
lozim boʻlgan, mavzuning
bir
boʻlagi
boʻlib
hisoblangan,
bitta
topshiriq beradi. Ekspert
varaqlarini tarqatadi.
Topshiriqni muvaffaqiyatli 3.1.
Hamma
topshiriqni
bajarilishini va muomala mustaqil bajaradi, mavzular
madaniyatini
nazorat Boʻyicha mustaqil ishlaydi.
qiladi.
3.2. Guruh a'zolarining minima'ruzalarini
tinglaydi.
Umumiy ma'ruza tayyorlanadi.
214
Ma'ruzani oʻqish uchun spiker
tayinlanadi.
Guruhlarda
ish Guruh-spikeri
ma'ruzaning
yakunlanishini, va ish taqdimotini oʻtkazadi.
natijasi taqdim etilishini
e'lon qiladi.
4.
5.
Natijalarni tahlil qiladi va
baholaydi,
gʻolib
guruhlarni aniqlaydi.
3-ilova
Ekspеrt varagʻi №1
Yordaimchi maktabda oʻqish davomida oʻquvchilar qanday bilim,
malaka va koʻnikmalarga ega boʻlishlari kеrak?
Ekspеrt varagʻi №2
Yordamchi maktabda
matеmatikaga oʻqitish orqali
oʻquvchilarni ijtimoiy hayotga tayyorlash va rеabilitatsion
vazifalarni bajarishini yoriting.
Ekspert varagʻi №3
Yordamchi maktabda matеmatika oʻqitishning boshqa fanlar bilan
bogʻliqligini tavsiflang.
2.8.
YORDAMCHI MAKTABDA MATEMATIKA DARSLARINI
TASHKIL QILISH VA OʻQITISH USULLARINI KUZATISH VA
TAHLIL QILISH mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim
texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Talabalar soni: 25-30 nafar
Bilimlarni
mustahkamlash
va
chuqurlashtirish
Matematika oʻqitish usullarining turlari;
Mavzu rejasi
Matematika oʻqitish usullari;
Matematika darslarida oʻqitish usullaridan
foydalanish xususiyati.
Mashgʻulotning maqsadi:Mavzu boʻyicha bilimlarini chuqurlashtirish va
215
mustahkamlash. Mustaqil ishlash qobiliyatlarini
rivojlantirish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyatining natijalari:
Talaba bajarishi lozim:
Matematika oʻqitish usullarining Matematika oʻqitish usullarining turlarini
turlarini xarakterlab berish;
tushuntira oladilar;
Matematika oʻqitish usullari Matematika oʻqitish usullariga xarakteristika
haqida
tushunchalarni beradilar;
mustahkamlash;
Matematika darslarida oʻqitish Matematika darslarida oʻqitish usullaridan
usullaridan
foydalanish foydalanish
xususiyatini
xarakterlab
xususiyatini dars jarayonida beradilar;
kuzatadilar;
Tezkor-soʻrov, kuzatish va tahlil etish, savolTa'lim metodlari
javob, suhbat, koop-koop, pinbord texnikasi
Ma'ruza matni, format qogʻozlari, markerlar,
Ta'lim vositalari
skotch, oʻquv materiallari
Jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Ta'lim shakllari
Maxsusm maktab sinf xonasi va guruhlarda
Oʻqitish shart-sharoiti
ishlashga moʻljallangan auditoriya
Nazorat savollari, savol-javob, reyting tizimi
Monitoring va baholash
asosida baholash.
YORDAMCHI MAKTABDA MATEMATIKA DARSLARINI TASHKIL
QILISH VA OʻQITISH USULLARINI KUZATISH VA TAHLIL QILISH
amaliyot mashgʻulotining texnologik kartasi
Faoliyat
bosqichla
ri
I. Kirish
bosqichi
(15
daqiqa)
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchining
1.1.Mavzuni nomi, maqsadi, kutilajak oʻquv
natijalarini va mavzu rejasini eslatadi.
1.2.Oʻtgan mashgʻulot bilan mantiqiy
bogʻlaydi. Mustaqil ish uchun berilgan
vazifani ya'ni insert texnikasini qoʻllab
mavzuni rejalari asosida yana bir bora
takrorlab,
oʻrganib
kelish
vazifasi
berilganligini eslatadi. Vazifani bajarganlik
darajasini tekshiradi.
1.3.Guruhlar faoliyatini baholash mezonlarini
e'lon qiladi (1-ilova).
II. Asosiy 2.1.Faollashtirish va bilimlarini tekshirish
bosqich maqsadida bir qancha savollar beradi
(tezkor-soʻrov):
(55
216
Talabalarning
Tinglaydilar. Mavzu
nomini va rejasini
yozib oladilar.
Savollarni
muhokama qilib,
ularga javob beradi.
Berilgan savollarga
javob beradilar. Fikr
almashadilar.
daqiqa)
III.
Yakuniy
bosqich
(10
daqiqa)
- Oʻqitish uslubi deganda nimani tushunasiz?
- Matematika darslarida oʻqitish usullaridan
foydalanish xususiyatlari nimadan iborat?
- Matematika darslarida ogʻzaki, koʻrsatmali,
amaliy usullardan foydalanish qanday amalga
oshiriladi?
Javoblarni umumlashtiradi. Diqqatini asosiy
tushunchalarga qaratadi. Zarur boʻlsa.
javoblarni
aniqlashtiradi, qoʻshimchalar
qiladi, oʻzgartirish kiritadi.
2.2.Keyingi faoliyat «Koop-koop» texnikasi
(2-ilova) boʻyicha kichik guruhlarda davom
etishini e'lon qiladi. Talabalarni 3 ta guruhga
boʻladi. Har bir guruh ma'lum bir yoʻnalish
boʻyicha vazifa bajarishini uqtiradi (3-ilova).
Guruhlarda
faoliyatni
tashkil
qiladi.
Kuzatuvchi, yoʻnaltiruvchi sifatida ishtirok
etadi. Vazifalar boʻyicha
toʻplagan
ma'lumotlarini
sxemalarda,
jadvallarda
tasvirlash kerakligini uqtiradi.
2.3.Guruhlarda
berilgan
vazifalarni
muhokamasini tashkil qiladi, yoʻnaltiradi,
maslahatlar beradi.
2.5.Guruh ishlarini taqdimoti boshlanishini
e'lon qiladi.
Har
bir guruh taqdimotidan
soʻng
ma'lumotlarni toʻldiradi, xatolarini tuzatadi,
xulosalar qiladi.
Guruhlar ishini tahlil qiladi, qoʻshimchalar
kiritadi, toʻldiradi, umumlashtiradi.
3.1.Mavzuning dastlabki uchta savoli
boʻyicha umumlashtiradi, xulosalar qiladi.
Talabalar diqqatini mavzuning asosiy
mohiyatiga qaratadi.
3.2.Oʻquv mashgʻulotining natijalarini qayd
qiladi. Talabalar mustaqil faoliyatining
maqsadga erishganlik darajasini tahlil qiladi
va baholaydi.
3.4. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa beradi:
keyingi amaliy mashgʻulotga mustaqil
tayyorlanishlari uchun nazorat savollariga
ogʻzaki javob berish
217
Berilgan vazifalarni
bajarishga
kirishadilar.
Guruhlarga boʻlinib
berilgan topshiriqlar
yuzasidan fikr
yuritadilar.
Berilgan vazifani
oʻzaro muhokama
qiladilar. Toʻplagan
ma'lumotlarni va
oʻz fikrlarini format
qogʻozlariga
sxemalar va
jadvallar asasida
ishlab chiqadilar.
Tayyor ishlarni
doskaga iladilar.
Guruhdan bir
ishtirokchichiqib
bajargan ishlari
yuzasidan taqdimot
qiladilar, savollarga
javob beradilar.
Eshitadilar.
Vazifani yozib
oladilar.
1-ilova
Ekspert guruhlari ish natijalarini baholash mezonlari
Mezonlar
Ma'lumotning toʻlaligi
Ma'lumotning aniq, chizmali tarzda
taqdim etilganligi
Guruh ishtirokchilarining faolligi
(toʻldirish, savollar berish, javoblar
berish)
Ballarning maksimal hajmi
Maks.
ball
1,0
Guruh faoliyati natijalarini
bahosi
0,5
0,5
2
1,5 – 2 ball - «a'lo»
1,0 – 1,4 ball - «yaxshi»
0,5 – 0,9 ball - «qoniqarli»
0 - 0,4 ball - «qoniqarsiz»
2-ilova
«Koop-koop» («Birgalikda oʻqiymiz») texnikasini oʻtkazish qoidasi
Faoliyat
Faoliyat mazmuni
bosqichTa'lim beruvchi
Ta'lim oluvchi
lari
Turli xil oʻzlashtirish darajalariga
1.
2.
3.
4.
5.
ega boʻlgan, 3 va 5 kishidan iborat
kichik guruhlarni tashkil qiladi
Har bir guruhga butun oʻquv guruhi
ishlashi lozim boʻlgan, mavzuning
bir boʻlagi boʻlib hisoblangan, bitta
topshiriq beradi. Ekspert varaqlarini
tarqatadi.
Topshiriqni
muvaffaqiyatli
bajarilishini
va
muomala
madaniyatini nazorat qiladi.
Guruh a'zolari oʻzaro
topshiriqlarni boʻlib olishadi.
3.1. Hamma topshiriqni mustaqil
bajaradi, mavzular boʻyicha
mustaqil ishlaydi.
3.2. Guruh a'zolarining minima'ruzalarini tinglaydi. Umumiy
ma'ruza tayyorlanadi. Ma'ruzani
oʻqish uchun spiker tayinlanadi.
Guruhlarda ish yakunlanishini, va Guruh-spikeri
ma'ruzaning
ish natijasi taqdim etilishini e'lon taqdimotini oʻtkazadi.
qiladi.
Natijalarni tahlil qiladi va baholaydi,
gʻolib guruhlarni aniqlaydi.
218
3-ilova
Ekspеrt varagʻi №1
Маtеmatikada oʻqitishning ogʻzaki usullarini ta'riflang.
Ekspеrt varagʻi №2
Matеmatikada oʻqitishning koʻrsatmali usullarini ta'riflang.
Ekspert varagʻi №3
Matеmatikada oʻqitishning amaliy usullarini ta'riflang.
Amaliymashgʻulotlartexnologiyasimodeli
2.9. YORDAMCHI MAKTABDA OʻQUVCHILARINING
MATEMATIK BILIMLARNI EGALLASH XUSUSIYATLARINI
OʻRGANISH mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim texnologiyasi
modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Talabalar soni: 25-30 nafar
Bilimlarni mustahkamlash va
chuqurlashtirish
1.Yordamchi
maktab
Mavzu rejasi
oʻquvchilarining tarkibi;
2. Aqli zaif oʻquvchilarning toʻrt
arifmetik
amallar
bajarishni
egallash xususiyatlari;
3. Aqli zaif oʻquvchilarning arifmetik
masalalar echish va ogʻzaki
masalalar tuzishdagi oʻziga xos
xususiyatlari.
Mashgʻulotning maqsadi: Mavzu boʻyicha bilimlarini chuqurlashtirish va
mustahkamlash. Mustaqil ishlash qobiliyatlarini
rivojlantirish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyatining natijalari:
Talaba bajarishi lozim:
219
Yordamchi maktab oʻquvchilarining tarkibi
bilan tanishtirishni davom ettirish;
Aqlizaif
oʻquvchilarningtoʻrtarifmetikamallarbajaris
hniegallashxususiyatlarihaqidama`lumotlarni
mustahkamlash;
Aqli zaif oʻquvchilarning arifmetik masalalar
echish va ogʻzaki masalalar tuzishdagi oʻziga
xos xususiyatlari yoritish;
Ta'lim metodlari
Ta'lim vositalari
Ta'lim shakllari
Oʻqitish shart-sharoiti
Monitoring va baholash
Yordamchi maktab oʻquvchilarining
tarkibini oʻzlashtiradilar;
Aqlizaif
oʻquvchilarningtoʻrtarifmetikamallar
bajarishniegallashxususiyatlanitushu
ntiribberadilar;
Aqli zaif oʻquvchilarning arifmetik
masalalar
echish
va
ogʻzaki
masalalar tuzishdagi oʻziga xos
xususiyatlarini yoritib beradilar;
Tezkor-soʻrov, savol-javob, suhbat,
koop-koop, pinbord texnikasi
Ma'ruza matni, format qogʻozlari,
markerlar, skotch, oʻquv materiallari
Jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Texnik vositalardan foydalanish va
guruhlarda ishlashga moʻljallangan
auditoriya
Nazorat
savollari,
savol-javob,
reyting tizimi asosida baholash.
YORDAMCHI MAKTABDA OʻQUVCHILARINING MATEMATIK
BILIMLARNI EGALLASH XUSUSIYATLARINI OʻRGANISH amaliyot
mashgʻulotining texnologik kartasi
Faoliyat
Faoliyatning mazmuni
bosqichlari
Oʻqituvchining
Talabalarning
1.1.Mavzuni nomi, maqsadi, kutilajak Tinglaydilar. Mavzu
I.
Kirishbosqichi oʻquv natijalarini va mavzu rejasini nomini va rejasini
eslatadi.
yozib oladilar.
(15daqiqa)
1.2.Oʻtgan mashgʻulot bilan mantiqiy Savollarni
bogʻlaydi. Mustaqil ish uchun berilgan muhokama qilib,
vazifani ya'ni insert texnikasini qoʻllab ularga javob beradi.
mavzuni rejalari asosida yana bir bora
takrorlab,
oʻrganib
kelish
vazifasi
berilganligini
eslatadi.
Vazifani
bajarganlik darajasini tekshiradi.
1.3.Guruhlar
faoliyatini
baholash
mezonlarini e'lon qiladi (1-ilova).
2.1.Faollashtirish va bilimlarini tekshirish Berilgan savollarga
II.Asosiy
maqsadida bir qancha savollar beradi.
javob beradilar. Fikr
bosqich
(55 daqiqa) Javoblarni umumlashtiradi. Diqqatini almashadilar.
asosiy tushunchalarga qaratadi. Zarur Berilgan vazifalarni
boʻlsa.
javoblarni
aniqlashtiradi, bajarishga
220
III. Yakuniy
bosqich
(10 daqiqa)
qoʻshimchalar qiladi, oʻzgartirish kiritadi.
2.2.Keyingi
faoliyat
«koop-koop»
texnikasi (2-ilova) boʻyicha
kichik
guruhlarda davom etishini e'lon qiladi.
Talabalarni 3 ta guruhga boʻladi. Har bir
guruh ma'lum bir yoʻnalish boʻyicha
vazifa bajarishini uqtiradi (3-ilova).
Guruhlarda faoliyatni tashkil qiladi.
Kuzatuvchi, yoʻnaltiruvchi sifatida ishtirok
etadi. Vazifalar boʻyicha
toʻplagan
ma'lumotlarini sxemalarda, jadvallarda
tasvirlash kerakligini uqtiradi.
2.3.Guruhlarda
berilgan
vazifalarni
muhokamasini tashkil qiladi, yoʻnaltiradi,
maslahatlar beradi.
2.5.Guruh ishlarini taqdimoti boshlanishini
e'lon qiladi.
Har bir guruh taqdimotidan soʻng
ma'lumotlarni
toʻldiradi,
xatolarini
tuzatadi, xulosalar qiladi.
Guruhlar
ishini
tahlil
qiladi,
qoʻshimchalar
kiritadi,
toʻldiradi,
umumlashtiradi.
3.1.Mavzuning dastlabki uchta savoli
boʻyicha umumlashtiradi, xulosalar qiladi.
Talabalar diqqatini mavzuning asosiy
mohiyatiga qaratadi.
3.2.Oʻquv mashgʻulotining natijalarini
qayd
qiladi.
Talabalar
mustaqil
faoliyatining
maqsadga
erishganlik
darajasini tahlil qiladi va baholaydi.
3.4. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa
beradi: keyingi seminar mashgʻulotiga
mustaqil tayyorlanishlari uchun nazorat
savollariga ogʻzaki javob berish
kirishadilar.
Guruhlarga boʻlinib
berilgan topshiriqlar
yuzasidan fikr
yuritadilar.
Berilgan vazifani
oʻzaro muhokama
qiladilar. Toʻplagan
ma'lumotlarni va
oʻz fikrlarini format
qogʻozlariga
chizmalar va
jadvallar asasida
ishlab chiqadilar.
Tayyor ishlarni
doskaga iladilar.
Guruhdan bir
ishtirokchichiqib
bajargan ishlari
yuzasidan taqdimot
qiladilar, savollarga
javob beradilar.
Eshitadilar.
Vazifani yozib
oladilar.
1-ilova
Ekspert guruhlari ish natijalarini baholash mezonlari
Mezonlar
Maks.
ball
221
Guruh faoliyati natijalarini
bahosi
Ma'lumotning toʻlaligi
Ma'lumotning aniq, chizmali tarzda
taqdim etilganligi
Guruh ishtirokchilarining faolligi
(toʻldirish, savollar berish, javoblar
berish)
Ballarning maksimal hajmi
1,0
0,5
0,5
2
1,5 – 2 ball - «a'lo»
1,0 – 1,4 ball - «yaxshi»
0,5 – 0,9 ball - «qoniqarli»
0 - 0,4 ball - «qoniqarsiz»
2-ilova
«Koop-koop» («Birgalikda oʻqiymiz») texnikasini oʻtkazish qoidasi
Faoliyat
Faoliyat mazmuni
bosqichlari
Ta'lim beruvchi
Ta'lim oluvchi
Turli xil oʻzlashtirish darajalariga ega
1.
2.
3.
4.
5.
boʻlgan, 3 va 5 kishidan iborat kichik
guruhlarni tashkil qiladi
Har bir guruhga butun oʻquv guruhi
ishlashi lozim boʻlgan, mavzuning
bir boʻlagi boʻlib hisoblangan, bitta
topshiriq beradi. Ekspert varaqlarini
tarqatadi.
Topshiriqni
muvaffaqiyatli
bajarilishini
va
muomala
madaniyatini nazorat qiladi.
Guruh a`zolari oʻzaro topshiriqlarni
boʻlib olishadi.
3.1. Hamma topshiriqni mustaqil
bajaradi,
mavzular
boʻyicha
mustaqil ishlaydi.
3.2. Guruh a'zolarining minima'ruzalarini tinglaydi. Umumiy
ma'ruza tayyorlanadi. Ma'ruzani
oʻqish uchun spiker tayinlanadi.
Guruhlarda ish yakunlanishini, va ish Guruh-spikeri
natijasi taqdim etilishini e'lon qiladi. taqdimotini oʻtkazadi.
Natijalarni tahlil qiladi va baholaydi,
gʻolib guruhlarni aniqlaydi.
222
ma'ruzaning
3-ilova
Ekspеrt varagʻ i №1
Aqli zaif oʻquvchilarning arifmеtik masalalar еchish va o?zaki masalalar
tuzishdagi oʻziga xos xususiyatlarini yoriting.
Ekspеrt varagʻi №2
Aqli zaif oʻquvchilarning toʻrt arifmеtik amallar bajarishni egallash xususiyatlari
haqida ma'lumot bеring.
Ekspеrt varagʻi № 3
Yordamchi maktab oʻquvchilarining tarkibi bilan tanishtiring.
Amaliymashgʻulotlartexnologiyasimodeli
2.10. YORDAMCHI MAKTABDA MATEMATIKA OʻQITISHGA
TAYYORGARLIK DAVRINI KUZATISH VA TAHLIL QILISH
mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Talabalar soni: 25-30 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Bilimlarni
mustaqkamlash
va
chuqurlashtirish
Yordamchi
maktabida
Mavzu rejasi
matematikafaniboʻyicha dasturtarkibi
Yordamchi
maktabida
matematika
fanidasturiningboʻlimlari;
Matematika oʻqitish uslubiyatining boshqa
fanlar va ta'limning boshqa uslubiyatlari
bilan bogʻliqligi.
Mashgʻulotning maqsadi:Mavzu boʻyicha bilimlarini chuqurlashtirish va
mustahkamlash. Mustaqil ishlash qobiliyatlarini
rivojlantirish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyatining natijalari:
Talaba bajarishi lozim:
223
Yordamchi
maktabida
matematikafaniboʻyicha
dasturtarkibi bilan tanishtirish;
Yordamchi
maktabida
matematika fani dasturining
boʻlimlarini tahlil qilish
Matematika
oʻqitish
uslubiyatining boshqa fanlar va
ta'limning boshqa uslubiyatlari
bilan bogʻliqligini oʻrnatish.
Yordamchi
maktabida
matematikafaniboʻyicha dasturtarkibi bilan
tanishadilar;
Yordamchi maktabida matematika fani
dasturining boʻlimlarini tahlil qiladilar;
Ta'lim vositalari
Ma'ruza matni, format qogʻozlari, markerlar,
skotch, oʻquv materiallari
Ta'lim shakllari
Jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Oʻqitish shart-sharoiti
Texnik
vositalardan
foydalanish
va
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
Nazorat savollari, savol-javob, reyting tizimi
asosida baholash.
Monitoring va baholash
Matematika oʻqitish uslubiyatining boshqa
fanlar va ta'limning boshqa uslubiyatlari
bilan bogʻliqligi aniqlaydilar.
YORDAMCHI MAKTABDA MATEMATIKA OʻQITISHGA
TAYYORGARLIK DAVRINI KUZATISH VA TAHLIL QILISH
amaliyot mashgʻulotining texnologik kartasi
Faoliyat
bosqichlari
I. Kirish
bosqichi
(15 daqiqa)
II.
Asosiybosqich
(55 daqiqa)
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchining
1.1.Mavzuni nomi, maqsadi, kutilajak
oʻquv natijalarini va mavzu rejasini
eslatadi.
1.2.Oʻtgan mashgʻulot bilan mantiqiy
bogʻlaydi. Mustaqil ish uchun berilgan
vazifani ya'ni insert texnikasini qoʻllab
mavzuni rejalari asosida yana bir bora
takrorlab,
oʻrganib
kelish
vazifasi
berilganligini eslatadi. Vazifani bajarganlik
darajasini tekshiradi.
1.3.Guruhlar
faoliyatini
baholash
mezonlarini e'lon qiladi (1-ilova).
2.1.Faollashtirish va bilimlarini tekshirish
maqsadida bir qancha savollar beradi
(tezkor-soʻrov):
- Matematika oʻqitish maxsus metodikasi
224
Talabalarning
Tinglaydilar.
Mavzu nomini va
rejasini yozib
oladilar.
Savollarni
muhokama qilib,
ularga javob
beradi.
Berilgan
savollarga javob
beradilar. Fikr
almashadilar.
qanday uslubiyatlar bilan bogʻliq?
- Matematika oʻqitish metodikasi
mohiyati nimadan iborat?
Matematika oʻqitish metodikasi
vazifasi nimadan iborat?
- Javoblarni umumlashtiradi. Diqqatini
asosiy tushunchalarga qaratadi. Zarur
boʻlsa
javoblarni
aniqlashtiradi,
qoʻshimchalar qiladi, oʻzgartirish kiritadi.
2.2.Keyingi
faoliyat
«Koop-koop»
texnikasi (2-ilova) boʻyicha
kichik
guruhlarda davom etishini e'lon qiladi.
Talabalarni 3 ta guruhga boʻladi. har bir
guruh ma'lum bir yoʻnalish boʻyicha vazifa
bajarishini uqtiradi (3-ilova).
Guruhlarda faoliyatni tashkil qiladi.
Kuzatuvchi, yoʻnaltiruvchi sifatida ishtirok
etadi. Vazifalar boʻyicha
toʻplagan
ma'lumotlarini sxemalarda, jadvallarda
tasvirlash kerakligini uqtiradi.
2.3.Guruhlarda
berilgan
vazifalarni
muhokamasini tashkil qiladi, yoʻnaltiradi,
maslahatlar beradi.
2.5.Guruh ishlarini tahdimoti boshlanishini
e'lon qiladi.
Har bir guruh taqdimotidan soʻng
ma'lumotlarni toʻldiradi, xatolarini tuzatadi,
xulosalar qiladi.
Guruhlar ishini tahlil qiladi, qoʻshimchalar
kiritadi, toʻldiradi, umumlashtiradi.
3.1.Mavzuning dastlabki uchta savoli
III.
Yakuniybosqich boʻyicha umumlashtiradi, xulosalar qiladi.
Talabalar diqqatini mavzuning asosiy
(10 daqiqa)
moqiyatiga qaratadi.
3.2.oʻquvmashgʻulotiningnatijalariniqaydqi
ladi.
Talabalarmustaqilfaoliyatiningmaqsadgaeri
shganlikdarajasinitahlilqiladivabaholaydi.
3.4. Mustaqilishlashlariuchunvazifaberadi:
keyingiseminarmashgʻulotigamustaqiltayyo
rlanishlariuchunnazoratsavollarigaogʻzakija
vobberish
225
Berilgan vazifalar
ni bajarishga
kirishadilar.
Guruhlarga
boʻlinib berilgan
topshiriqlar
yuzasidan fikr
yuritadilar.
Berilgan vazifani
oʻzaro
muhokama
qiladilar.
Toʻplagan
ma'lumotlarni
vaoʻz fikrlarini
format
qogʻozlariga
sxemalar va
jadvallar asasida
ishlab chiqadilar.
Tayyor ishlarni
doskaga iladilar.
Guruhdan bir
ishtirokchichiqib
bajargan ishlari
yuzasidan
taqdimot
qiladilar,
savollarga javob
beradilar.
Eshitadilar.
Vazifani yozib
oladilar.
1-ilova
Ekspert guruhlari ish natijalarini baholash mezonlari
Mezonlar
Maks.
ball
Ma'lumotning toʻlaligi
Ma'lumotning aniq, chizmali tarzda
taqdim etilganligi
Guruh ishtirokchilarining faolligi
(toʻldirish, savollar berish, javoblar
berish)
Ballarning maksimal hajmi
Guruh faoliyati natijalarini
bahosi
0,5
0,5
2
1,5 – 2 ball - «a'lo»
1,0 – 1,4 ball - «yaxshi»
0,5 – 0,9 ball - «qoniqarli»
0 - 0,4 ball - «qoniqarsiz»
2-ilova
«Koop-koop» («Birgalikda oʻqiymiz») texnikasini oʻtkazish qoidasi
Faoliyat
bosqichlari
1.
2.
3.
Faoliyat mazmuni
Ta'lim beruvchi
Ta'lim oluvchi
Turli xil oʻzlashtirish
darajalariga ega boʻlgan, 3
va 5 kishidan iborat kichik
guruhlarni tashkil qiladi
Har bir guruhga butun Guruh a'zolari oʻzaro
oʻquv guruhi ishlashi topshiriqlarni boʻlib olishadi.
lozim boʻlgan, mavzuning
bir
boʻlagi
boʻlib
hisoblangan,
bitta
topshiriq beradi. Ekspert
varaqlarini tarqatadi.
Topshiriqni muvaffaqiyatli 3.1.
Hamma
topshiriqni
bajarilishini va muomala mustaqil bajaradi, mavzular
madaniyatini
nazorat Boʻyicha mustaqil ishlaydi.
qiladi.
3.2. Guruh a'zolarining minima'ruzalarini
tinglaydi.
Umumiy ma'ruza tayyorlanadi.
Ma'ruzani oʻqish uchun spiker
226
4.
5.
tayinlanadi.
Guruhlarda
ish Guruh-spikeri
ma'ruzaning
yakunlanishini, va ish taqdimotini oʻtkazadi.
natijasi taqdim etilishini
e'lon qiladi.
Natijalarni tahlil qiladi va
baholaydi,
gʻolib
guruhlarni aniqlaydi.
3-ilova
Ekspеrt varagʻi №1
Yordamchi maktabida matematika fani dasturining tushuntirish
xatini tahlil qiling.
Ekspеrt varagʻi №2
Yordamchi maktabida matematika fani dasturining 1- va 2-sinf
qismini tahlil qiling.
Ekspеrt varagʻi №3
Yordamchi maktabida matematika fani dasturining 3- va 4-sinf
qismini tahlil qiling.
227
2.11. YORDAMCHI MAKTABDA MATEMATIKA OʻQITISHGA
TAYYORGARLIK DAVRIGA DARS ISHLANMASINI TUZISH
mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2soat
Amaliy mashgʻulot
Matematika
oʻqitish
tayyorgarlik
davrining vazifalari, mazmuni;
Aqli zaif oʻquvchilarda fazoviy, sanoq,
geometrik shakllar, ranglar, kattaliklar,
miqdorlar va amallarni bajarishga oid
tasavvurlarini shakllantirish;
Tayyorgarlik
davrida
matematika
oʻqitishni tashkil etish sharoitlarini
kuzatish, tahlil qilish.
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi:Tayyorgarlik davrida matematika
oʻqitishni tashkil etish sharoitlariga doir nazariy
bilimlarini
mustahkamlash
hamda
chuqurlashtirish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyati natijalari:
Talaba bajarishi lozim:
Matematika oʻqitish tayyorgarlik
Matematika
oʻqitish
tayyorgarlik
davrining vazifalari, mazmuni va
davrining vazifalari,
mazmuni va
xususiyatlarini mustahkamlash;
xususiyatlarini tushuntiradilar;
Aqli zaif oʻquvchilarda fazoviy, Aqli zaif oʻquvchilarda fazoviy, sanoq,
sanoq, geometrik shakllar, ranglar, geometrik shakllar, ranglar, kattaliklar,
kattaliklar, miqdorlar va amallarni miqdorlar va amallarni bajarishga oid
bajarishga
oid
tasavvurlarini tasavvurlarini shakllantirish,
shakllantirish,
mustahkamlash, mustahkamlash, rivojlantirish haqida
rivojlantirish haqidagi bilimlarni tasavvurga ega boʻladilar.
amaliy tasavvurlar bilan boyitish;
Tayyorgarlik davrida matematika Tayyorgarlik
davrida
matematika
oʻqitishni tashkil etish sharoitlarini oʻqitishni tashkil etish sharoitlarini bilib
kuzatadilar, tahlil qiladilar.
oladilar, taxlil qiladilar.
Topshiriqlar, amaliy ishlash usuli,
Oʻqitish usullari
suhbat, 3 3 usuli
Ma'ruza matni, kompyuter slaydlari,
Oʻqitish vositalari
doska, multimedia, proektor.
Frontal, jamoada ishlash.
Oʻqitish shakllari
Texnik vositalardan foydalanish va
Oʻqitish sharoiti
guruhlarda ishlashga moʻljallangan
auditoriY.
Kuzatish, ogʻzaki baholash.
Monitoring va baholash
Talabalar soni: 25-30 nafar
Mashgʻulot shakli
Mashgʻulot rejasi
228
YORDAMCHI MAKTABDA MATEMATIKA OʻQITISHGA
TAYYORGARLIK DAVRIGA DARS ISHLANMASINI TUZISH amaliy
mashgʻulotning texnologik kartasi
Faoliyat
bosqichlari
1-bosqich.
Mavzuga
kirish
(10 daq.)
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchi
Talabalar
1.1. Mavzu nomini, maqsad va Mavzu nomini yozib
vazifalarini aytadi.
oladilar.
1.2. Amaliy mashgʻulotni olib borish Tinglaydilar.
shakli va baholash mezonlarini
aytadi. (1-ilova)
1.3. Shu mavzu boʻyicha qisqacha Mavzubilantanishadilar.
ma'ruza matnini har bir talabaga
tarqatadi
2.1. Har bir talabaga mavzuga oid Savollarga
javob
2-bosqich.
savollar beradi. (2-ilova)
beradilar.
Asosiy
boʻlim
2.2. Guruhlarga ajratadi va mavzuga Guruhlarga
ajraladi,
(55 daq.)
oid topshiriqlar beradi. (15 daq.)
topshiriqni bajaradilar.
2.3.
15
daqiqadan
soʻng Boshqa
guruh
topshiriqlarni yigʻib oladi va topshiriqlarini
topshiriqlarni
guruhlararo bajaradilar.
almashtiradi. (3-ilova)
2.4. Topshiriqlarni birinchi holatdagi
guruhlarga qaytaradi.
2.5. Prezentatsiya qilishni soʻraydi. Topshiriqlarni
Kamchilik va yutuqlarni aytadi.
prezentatsiya qiladilar.
3 – bosqich. 3.1. Mavzu boʻyicha yakunlovchi Savollar beradilar
Yakunlovchi xulosalar qiladi.
(15 daq.)
3.2. Mavzu maqsadiga erishishdagi
talabalar faoliyatini tahlil qiladi va
baholaydi.
3.3. Mavzu boʻyicha
bilimlarni Yozib oladilar.
chuqurlashtirish uchun topshiriqlar
beradi.
(4-ilova).
Ushbu
topshiriqlarni
bajarish
uchun
adabiyotlar royhatini tavsiya qiladi.
229
1-ilova.
Baholash koʻrsatkichlari va mezonlari
Guruh
Baho
Baholash koʻrsatkichlari va mezonlari
Ma'lumotni
Guruh
Ma'lumotning
Jami
toʻliq
ishtirokchi
taqdim
yoritishi
larining
etilishi
faolligi
1,0
0,5
0,5
2
Ball
1
2
3
Guruh ishlarini umumlashtiruvchi baho
Guruh
1
2
3
1
2
3
Jami ball
Baho
1,5 – 2 ball - «a'lo»
1,0 – 1,4 ball - «yaxshi»
0,5-0,9 ball - «qoniqarli»
0 - 0,4 ball - «qoniqarsiz».
2-ilova.
3 3 usulini qoʻllash qoidasi
1.Talabalarni 3 ta guruhga ajratish lozim.
2. Uchta garuhga 3 ta savol bеriladi.
3. Ma'lum bir vaqtdan soʻng topshiriqlarni yigʻib olish kеrak.
4. Topshiriqlarni guruhlararo almashtirish kеrak. (3-marta)
5. Топшириqларни биринчи hолатдаги гуруhларга qайтариш лозим.
6. Prеzеntatsiya qilinadi.
7. Kamchilik va yutuqlar aytiladi.
230
3-ilova.
1-topshiriq
Tayyorgarlik davrida matеmatika oʻqitishni tashkil etish sharoitlarini,
taxlil qiling.
2- topshiriq
Matеmatika oʻqitish tayyorgarlik davrining vazifalari,
xususiyatlarini tushunting.
mazmuni va
3- topshiriq
Aqli zaif oʻquvchilarda fazoviy, sanoq, gеomеtrik shakllar, ranglar,
kattaliklar, miqdorlar va amallarni bajarishlarini yoriting.
4-ilova.
Nazorat uchun savol va topshiriqlar
1. Yordamchi maktab oʻquvchilarining matematika ta'limiga tayyorgarlik
davrining zarurligi nima bilan bogʻliq?
2. Yordamchi maktabda oʻquvchilarni matematik bilimlarni egallashga
tayyorlash qancha muddat davom etadi?
3. Matematika oʻqitishda tayyorgarlik davrining asosiy vazifalari nimadan
iborat?
4. Yordamchi maktabning 1- sinf oʻquvchilarida sonlarni oʻrganishga qadar
qanday tasavvurlarni tarkib toptirish zarur?
5. Oʻquvchilarning fazoviy tasavvurlari qanday aniqlanadi?
6. Fazoviy tasavvurlarni ifodalovchi tushunchalarni misollar orqali
tushuntiring.
7. Oʻquchilarning sanash malakalarini tekshirishda oʻqituvchilar nimalarga
e'tibor qaratishlari lozim?
8. Aqli zaif oʻquvchilar tayyorgarlik davrida geometrik shakllar boʻyicha
qanday bilimlarga ega boʻlishlari kerak?
9. Aqli zaif bolalarning fazoviy tasavvurlarini rivojlantirish ish tizimi
qanday?
231
2.12. 10 ICHIDA NOMERLASH VAZIFALARI mavzusidagi amaliy
mashgʻulot ta’lim texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Talabalar soni: 25-30 nafar
Bilimlarni
mustahkamlash
va
chuqurlashtirish
10 ichida nomerlash vazifalari.
Mavzu rejasi
10 ichida nomerlash bosqichlari.
Mavzu boʻyicha mashqlarning turlari.
Mashgʻulotning maqsadi:Mavzu boʻyicha bilimlarini chuqurlashtirish va
mustahkamlash. Mustaqil ishlash qobiliyatlarini
rivojlantirish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyatining natijalari:
Talaba bajarishi lozim:
10 ichida nomerlash vazifalarini 10 ichida nomerlash vazifalarining turlarini
xarakterlab berish;
tushuntira oladilar;
10 ichida nomerlash bosqichlari 10
ichida
nomerlash
bosqichlariga
haqida
tushunchalarni xarakteristika beradilar;
mustahkamlash;
10
ichida
nomerlash 10
ichida
nomerlash
bosqichlaridan
bosqichlaridan
foydalanish foydalanish
xususiyatini
xarakterlab
xususiyatini dars jarayonida beradilar;
kuzatadilar;
Tezkor-soʻrov, kuzatish va tahlil etish, savolTa'lim metodlari
javob, suhbat, koop-koop, pinbord texnikasi
Ma'ruza matni, format qogʻozlari, markerlar,
Ta'lim vositalari
skotch, oʻquv materiallari
Jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Ta'lim shakllari
Maxsusm maktab sinf xonasi va guruhlarda
Oʻqitish shart-sharoiti
ishlashga moʻljallangan auditoriya
Nazorat savollari, savol-javob, reyting tizimi
Monitoring va baholash
asosida baholash.
10 ICHIDA NOMERLASH VAZIFALARI amaliyot mashgʻulotining
texnologik kartasi
Faoliyat
bosqichla
ri
I. Kirish
bosqichi
(15
daqiqa)
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchining
1.1.Mavzuni nomi, maqsadi, kutilajak oʻquv
natijalarini va mavzu rejasini eslatadi.
1.2.Oʻtgan mashgʻulot bilan mantiqiy
bogʻlaydi. Mustaqil ish uchun berilgan
vazifani ya'ni insert texnikasini qoʻllab
232
Talabalarning
Tinglaydilar. Mavzu
nomini va rejasini
yozib oladilar.
Savollarni
muhokama qilib,
mavzuni rejalari asosida yana bir bora
takrorlab,
oʻrganib
kelish
vazifasi
berilganligini eslatadi. Vazifani bajarganlik
darajasini tekshiradi.
1.3.Guruhlar faoliyatini baholash mezonlarini
e'lon qiladi (1-ilova).
II. Asosiy 2.1.Faollashtirish va bilimlarini tekshirish
bosqich maqsadida bir qancha savollar beradi
(tezkor-soʻrov):
(55
daqiqa) - Oʻqitish uslubi deganda nimani tushunasiz?
- Matematika darslarida oʻqitish usullaridan
foydalanish xususiyatlari nimadan iborat?
- Matematika darslarida ogʻzaki, koʻrsatmali,
amaliy usullardan foydalanish qanday amalga
oshiriladi?
Javoblarni umumlashtiradi. Diqqatini asosiy
tushunchalarga qaratadi. Zarur boʻlsa.
javoblarni
aniqlashtiradi, qoʻshimchalar
qiladi, oʻzgartirish kiritadi.
2.2.Keyingi faoliyat «Koop-koop» texnikasi
(2-ilova) boʻyicha kichik guruhlarda davom
etishini e'lon qiladi. Talabalarni 3 ta guruhga
boʻladi. Har bir guruh ma'lum bir yoʻnalish
boʻyicha vazifa bajarishini uqtiradi (3-ilova).
Guruhlarda
faoliyatni
tashkil
qiladi.
Kuzatuvchi, yoʻnaltiruvchi sifatida ishtirok
etadi. Vazifalar boʻyicha
toʻplagan
ma'lumotlarini
sxemalarda,
jadvallarda
tasvirlash kerakligini uqtiradi.
2.3.Guruhlarda
berilgan
vazifalarni
muhokamasini tashkil qiladi, yoʻnaltiradi,
maslahatlar beradi.
2.5.Guruh ishlarini taqdimoti boshlanishini
e'lon qiladi.
Har
bir guruh taqdimotidan
soʻng
ma'lumotlarni toʻldiradi, xatolarini tuzatadi,
xulosalar qiladi.
Guruhlar ishini tahlil qiladi, qoʻshimchalar
kiritadi, toʻldiradi, umumlashtiradi (4-ilova).
III.
Yakuniy
bosqich
(10
ularga javob beradi.
Berilgan savollarga
javob beradilar. Fikr
almashadilar.
Berilgan vazifalarni
bajarishga
kirishadilar.
Guruhlarga boʻlinib
berilgan topshiriqlar
yuzasidan fikr
yuritadilar.
Berilgan vazifani
oʻzaro muhokama
qiladilar. Toʻplagan
ma'lumotlarni va
oʻz fikrlarini format
qogʻozlariga
sxemalar va
jadvallar asasida
ishlab chiqadilar.
Tayyor ishlarni
doskaga iladilar.
Guruhdan bir
ishtirokchichiqib
bajargan ishlari
yuzasidan taqdimot
qiladilar, savollarga
javob beradilar.
3.1.Mavzuning dastlabki uchta savoli Eshitadilar.
boʻyicha umumlashtiradi, xulosalar qiladi.
Talabalar diqqatini mavzuning asosiy
mohiyatiga qaratadi.
233
daqiqa)
3.2.Oʻquv mashgʻulotining natijalarini qayd
qiladi. Talabalar mustaqil faoliyatining
maqsadga erishganlik darajasini tahlil qiladi
va baholaydi.
3.4. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa beradi: Vazifani yozib
keyingi amaliy mashgʻulotga mustaqil oladilar.
tayyorlanishlari uchun nazorat savollariga
ogʻzaki javob berish
1-ilova
Ekspert guruhlari ish natijalarini baholash mezonlari
Mezonlar
Ma'lumotning toʻlaligi
Ma'lumotning aniq, chizmali tarzda
taqdim etilganligi
Guruh ishtirokchilarining faolligi
(toʻldirish, savollar berish, javoblar
berish)
Ballarning maksimal hajmi
Maks.
ball
1,0
Guruh faoliyati natijalarini
bahosi
0,5
0,5
2
1,5 – 2 ball - «a'lo»
1,0 – 1,4 ball - «yaxshi»
0,5 – 0,9 ball - «qoniqarli»
0 - 0,4 ball - «qoniqarsiz»
2-ilova
«Koop-koop» («Birgalikda oʻqiymiz») texnikasini oʻtkazish qoidasi
Faoliyat
Faoliyat mazmuni
bosqichTa'lim beruvchi
Ta'lim oluvchi
lari
Turli xil oʻzlashtirish darajalariga
1.
2.
ega boʻlgan, 3 va 5 kishidan iborat
kichik guruhlarni tashkil qiladi
Har bir guruhga butun oʻquv guruhi Guruh a'zolari oʻzaro
234
3.
4.
5.
ishlashi lozim boʻlgan, mavzuning
bir boʻlagi boʻlib hisoblangan, bitta
topshiriq beradi. Ekspert varaqlarini
tarqatadi.
Topshiriqni
muvaffaqiyatli
bajarilishini
va
muomala
madaniyatini nazorat qiladi.
topshiriqlarni boʻlib olishadi.
3.1. Hamma topshiriqni mustaqil
bajaradi, mavzular boʻyicha
mustaqil ishlaydi.
3.2. Guruh a'zolarining minima'ruzalarini tinglaydi. Umumiy
ma'ruza tayyorlanadi. Ma'ruzani
oʻqish uchun spiker tayinlanadi.
Guruhlarda ish yakunlanishini, va Guruh-spikeri
ma'ruzaning
ish natijasi taqdim etilishini e'lon taqdimotini oʻtkazadi.
qiladi.
Natijalarni tahlil qiladi va baholaydi,
gʻolib guruhlarni aniqlaydi.
3-ilova
Ekspеrt varagʻi №1
10 ichida sonlarni hosil qilish va ularni ifodalash bosqichlarini
tushuntiring.
Ekspеrt varagʻi №2
10 ichida sonlarning natural qatordagi oʻrni va ularni sanash
bosqichlarini tariflang.
Ekspеrt varagʻi №3
10 ichida sonlarni taqqoslash va ularni iustida amallar bajarish
bosqichlarini tushuntiring.
Amaliymashgʻulotlartexnologiyasimodeli
235
4-ilova.
10 ichida nomerlash koʻnikmalarini shakllantirishga yoʻnaltirilgan
mashqlar turlarini keltiramiz:
1. 2 sonidan oldin keladigan sonni ayting.
2. 2 sonidan keyin keladigan sonni ayting.
3. Partaning chetiga 3 ta choʻp qoy, yana 1 ta choʻp qoy. Choʻplar nechta
boʻldi?
4. Qoʻlingga 4 ta qalam ol. 1 ta qalamni olib tashla. Nechta qalam qoldi?
5. 1 dan 5 gacha sonlarni ketma-ket ayting. Shu sonlarni ichidan eng kattasini
va eng kichigini toping.
6. Doskada yozilgan (5, 2, 3) sonlarning eng kichigi qaysi?
7. Sonlarni taqqoslang va >, <, = belgilaridan mosini qoying:
8. Tushirib
qoldirilgan sonlarni
1 2
5
8
yozing:
9. 1 dan 5 gacha, 5 dan 1 gacha sanang.
10. 5 soning yonqoʻshnilarini yozing.
5
11. Sonlarni taqqoslang va >, <, = belgilaridan mosini qoʻing:
3...5, 3...2, 5...5, 7...4
12. Javobida 5 chiqadigan misollar tuzing:
5 =  + ,
5=  + , 5=  + 
13. Chap qoʻ lingga 5 ta ch p ol, ng ? linga esa 1 ta. ? lingda ?ammasi b lib
nechta ch p bor?
14. Senda 5 ta choʻp bor. Ularni qoʻlingga ol. Qoʻlingda 7 ta choʻp boʻlishi
uchun yana nechta choʻp olishing kerak?
15. 10 dan 1 ayrilsa qanday son hosil boʻladi?
16. 1 dan 10 gacha boʻlgan sonlarni t oʻgʻri va teskari tartibda yozing.
17. Tushirib qoldirilgan sonlarni yozing.
10 9
7
5
3
18. Sonlarni taqqoslang va >, <, = belgilaridan keraklisini qoʻ ying:
10. . .2, 8. . .3
9. . .8, 10. . .10
7. . .8, 5. . .6.
236
2.13. 1- SINF MATEMATIKA DARSIGA DARS ISHLANMASINI
TUZISH mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Talabalar soni: 25-30 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli Bilimlarni
mustahkamlash
va
chuqurlashtirish
10 ichida nomerlash vazifalari va
Mavzu rejasi
bosqichlari.
1-sinf matematika darsligining oʻziga xosligi.
Mavzu boʻyicha dars ishlanmasi matnini
tayyorlash.
Mashgʻulotning maqsadi:Mavzu boʻyicha bilimlarini chuqurlashtirish va
mustahkamlash. Mustaqil ishlash qobiliyatlarini
rivojlantirish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyatining natijalari:
Talaba bajarishi lozim:
10 ichida nomerlash vazifalari 10 ichida nomerlash vazifalari va
va bosqichlarini xarakterlab bosqichlarining turlarini tushuntira oladilar;
berish;
1-sinf matematika darsligining 1-sinf matematika darsligining oʻziga
oʻziga
xosligi
haqida xosligiga xarakteristika beradilar;
tushunchalarni mustahkamlash;
Mavzu boʻyicha dars ishlanmasi Mavzu boʻyicha dars ishlanmasi matnini
matnini tayyorlaydilar;
tayyorlash xususiyatini xarakterlab beradilar;
Tezkor-soʻrov, kuzatish va tahlil etish, savolTa'lim metodlari
javob, suhbat, koop-koop, pinbord texnikasi
Ma'ruza matni, format qogʻozlari, markerlar,
Ta'lim vositalari
skotch, oʻquv materiallari
Jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Ta'lim shakllari
Maxsusm maktab sinf xonasi va guruhlarda
Oʻqitish shart-sharoiti
ishlashga moʻljallangan auditoriya
Nazorat savollari, savol-javob, reyting tizimi
Monitoring va baholash
asosida baholash.
1- SINF MATEMATIKA DARSIGA DARS ISHLANMASINI TUZISH
mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim texnologiyasi kartasi
Faoliyat
bosqichla
ri
I. Kirish
bosqichi
(15
daqiqa)
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchining
1.1.Mavzuni nomi, maqsadi, kutilajak oʻquv
natijalarini va mavzu rejasini eslatadi.
1.2.Oʻtgan mashgʻulot bilan mantiqiy
bogʻlaydi. Mustaqil ish uchun berilgan
vazifani ya'ni insert texnikasini qoʻllab
237
Talabalarning
Tinglaydilar. Mavzu
nomini va rejasini
yozib oladilar.
Savollarni
muhokama qilib,
mavzuni rejalari asosida yana bir bora
takrorlab,
oʻrganib
kelish
vazifasi
berilganligini eslatadi. Vazifani bajarganlik
darajasini tekshiradi.
1.3.Guruhlar faoliyatini baholash mezonlarini
e'lon qiladi (1-ilova).
II. Asosiy 2.1.Faollashtirish va bilimlarini tekshirish
bosqich maqsadida bir qancha savollar beradi
(tezkor-soʻrov):
(55
daqiqa) - Oʻqitish uslubi deganda nimani tushunasiz?
- Matematika darslarida oʻqitish usullaridan
foydalanish xususiyatlari nimadan iborat?
- Matematika darslarida ogʻzaki, koʻrsatmali,
amaliy usullardan foydalanish qanday amalga
oshiriladi?
Javoblarni umumlashtiradi. Diqqatini asosiy
tushunchalarga qaratadi. Zarur boʻlsa.
javoblarni
aniqlashtiradi, qoʻshimchalar
qiladi, oʻzgartirish kiritadi.
2.2.Keyingi faoliyat «Koop-koop» texnikasi
(2-ilova) boʻyicha kichik guruhlarda davom
etishini e'lon qiladi. Talabalarni 3 ta guruhga
boʻladi. Har bir guruh ma'lum bir yoʻnalish
boʻyicha vazifa bajarishini uqtiradi (3-ilova).
Guruhlarda
faoliyatni
tashkil
qiladi.
Kuzatuvchi, yoʻnaltiruvchi sifatida ishtirok
etadi. Vazifalar boʻyicha
toʻplagan
ma'lumotlarini
sxemalarda,
jadvallarda
tasvirlash kerakligini uqtiradi.
2.3.Guruhlarda
berilgan
vazifalarni
muhokamasini tashkil qiladi, yoʻnaltiradi,
maslahatlar beradi.
2.5.Guruh ishlarini taqdimoti boshlanishini
e'lon qiladi.
Har
bir guruh taqdimotidan
soʻng
ma'lumotlarni toʻldiradi, xatolarini tuzatadi,
xulosalar qiladi.
Guruhlar ishini tahlil qiladi, qoʻshimchalar
kiritadi, toʻldiradi, umumlashtiradi (4-ilova).
III.
Yakuniy
bosqich
(10
ularga javob beradi.
Berilgan savollarga
javob beradilar. Fikr
almashadilar.
Berilgan vazifalarni
bajarishga
kirishadilar.
Guruhlarga boʻlinib
berilgan topshiriqlar
yuzasidan fikr
yuritadilar.
Berilgan vazifani
oʻzaro muhokama
qiladilar. Toʻplagan
ma'lumotlarni va
oʻz fikrlarini format
qogʻozlariga
sxemalar va
jadvallar asasida
ishlab chiqadilar.
Tayyor ishlarni
doskaga iladilar.
Guruhdan bir
ishtirokchichiqib
bajargan ishlari
yuzasidan taqdimot
qiladilar, savollarga
javob beradilar.
3.1.Mavzuning dastlabki uchta savoli Eshitadilar.
boʻyicha umumlashtiradi, xulosalar qiladi.
Talabalar diqqatini mavzuning asosiy
mohiyatiga qaratadi.
238
daqiqa)
3.2.Oʻquv mashgʻulotining natijalarini qayd
qiladi. Talabalar mustaqil faoliyatining
maqsadga erishganlik darajasini tahlil qiladi
va baholaydi.
3.4. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa beradi: Vazifani yozib
keyingi amaliy mashgʻulotga mustaqil oladilar.
tayyorlanishlari uchun nazorat savollariga
ogʻzaki javob berish
1-ilova
Ekspert guruhlari ish natijalarini baholash mezonlari
Mezonlar
Ma'lumotning toʻlaligi
Ma'lumotning aniq, chizmali
tarzda taqdim etilganligi
Guruh ishtirokchilarining
faolligi (toʻldirish, savollar
berish, javoblar berish)
Ballarning maksimal hajmi
Maks.
ball
1,0
Guruh faoliyati natijalarini
bahosi
0,5
0,5
2
1,5 – 2 ball - «a'lo»
1,0 – 1,4 ball - «yaxshi»
0,5 – 0,9 ball - «qoniqarli»
0 - 0,4 ball - «qoniqarsiz»
2-ilova
«Koop-koop» («Birgalikda oʻqiymiz») texnikasini oʻtkazish qoidasi
Faoliyat
bosqichlari
1.
2.
Faoliyat mazmuni
Ta'lim oluvchi
Ta'lim beruvchi
Turli xil oʻzlashtirish darajalariga
ega boʻlgan, 3 va 5 kishidan iborat
kichik guruhlarni tashkil qiladi
Har bir guruhga butun oʻquv guruhi Guruh a'zolari oʻzaro
239
3.
4.
5.
ishlashi lozim boʻlgan, mavzuning
bir boʻlagi boʻlib hisoblangan, bitta
topshiriq beradi. Ekspert varaqlarini
tarqatadi.
Topshiriqni
muvaffaqiyatli
bajarilishini
va
muomala
madaniyatini nazorat qiladi.
topshiriqlarni boʻlib olishadi.
3.1.
Hamma
topshiriqni
mustaqil bajaradi, mavzular
boʻyicha mustaqil ishlaydi.
3.2. Guruh a'zolarining minima'ruzalarini
tinglaydi.
Umumiy ma'ruza tayyorlanadi.
Ma'ruzani oʻqish uchun spiker
tayinlanadi.
Guruhlarda ish yakunlanishini, va Guruh-spikeri
ma'ruzaning
ish natijasi taqdim etilishini e'lon taqdimotini oʻtkazadi.
qiladi.
Natijalarni tahlil qiladi va
baholaydi,
gʻolib
guruhlarni
aniqlaydi.
3-ilova
Ekspеrt varagʻi №1
10 ichida sonlarni hosil qilish va ularni ifodalash bosqichlarini
tushuntiring.
Ekspеrt varagʻi №2
10 ichida sonlarning natural qatordagi oʻrni va ularni sanash
bosqichlarini tariflang.
Ekspеrt varagʻi №3
10 ichida sonlarni taqqoslash va ularni iustida amallar bajarish
4-ilova.
bosqichlarini
tushuntiring.
10 ichida nomerlash koʻnikmalarini shakllantirishga yoʻnaltirilgan
mashqlar turlarini keltiramiz:
1. 2 sonidan oldin keladigan sonni ayting.
2. 2 sonidan keyin keladigan sonni ayting.
3. Partaning chetiga 3 ta choʻp qoy, yana 1 ta choʻp qoy. Choʻplar nechta
boʻldi?
4. Qoʻlingga 4 ta qalam ol. 1 ta qalamni olib tashla. Nechta qalam qoldi?
240
1
2
5
8
5. 1 dan 5 gacha sonlarni ketma-ket ayting. Shu sonlarni ichidan eng kattasini
va eng kichigini toping.
6. Doskada yozilgan (5, 2, 3) sonlarning eng kichigi qaysi?
7. Sonlarni taqqoslang va >, <, = belgilaridan mosini qoying:
8. Tushirib qoldirilgan sonlarni yozing:
9. 1 dan 5 gacha, 5 dan 1 gacha sanang.
10. 5 soning yon qoʻshnilarini yozing.
5
11. Sonlarni taqqoslang va >, <, = belgilaridan mosini qoʻing:
3...5, 3...2, 5...5, 7...4
12. Javobida 5 chiqadigan misollar tuzing:
5 =  + ,
5=  + , 5=  + 
13. Chap qoʻ lingga 5 ta ch p ol, ng ? linga esa 1 ta. ? lingda ?ammasi b lib
nechta ch p bor?
14. Senda 5 ta choʻp bor. Ularni qoʻlingga ol. Qoʻlingda 7 ta choʻp boʻlishi
uchun yana nechta choʻp olishing kerak?
15. 10 dan 1 ayrilsa qanday son hosil boʻladi?
16. 1 dan 10 gacha boʻlgan sonlarni t oʻgʻri va teskari tartibda yozing.
17. Tushirib qoldirilgan sonlarni yozing.
10 9
7
5
3
18. Sonlarni taqqoslang va >, <, = belgilaridan keraklisini qoʻ ying:
10. . .2, 8. . .3
9. . .8, 10. . .10
7. . .8, 5. . .6.
2.14. 20 ICHIDA NOMERLASH VAZIFALARI mavzusidagi amaliy
mashgʻulot ta’lim texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Mavzu rejasi
Talabalar soni: 25-30 nafar
Bilimlarni
mustahkamlash
va
chuqurlashtirish
20 ichida nomerlashga oʻrgatish
Yozma nomerlashni oʻ rganish.
20 ichida
oʻnlikdan oʻtmasdan turib
qoʻshish va ayirish.
241
Mashgʻulotning maqsadi: Mavzu boʻyicha bilimlarini chuqurlashtirish va
mustahkamlash. Mustaqil ishlash qobiliyatlarini
rivojlantirish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyatining natijalari:
Talaba bajarishi lozim:
20 ichida nomerlashga oʻrgatish
20 ichida nomerlashga oʻrganish
Yozma nomerlashni oʻ rgatish.
Yozma nomerlashni oʻ rganish.
20 ichida oʻnlikdan oʻtmasdan turib 20 ichida
oʻnlikdan oʻtmasdan turib
qoʻshish va ayirishga xos xususiyatlari qoʻshish va ayirishga xos xususiyatlari
yoritish;
yorinish;
Tezkor-soʻrov, savol-javob, suhbat, koopTa'lim metodlari
koop, pinbord texnikasi
Ma'ruza
matni,
format
qogʻozlari,
Ta'lim vositalari
markerlar, skotch, oʻquv materiallari
Jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Ta'lim shakllari
Texnik vositalardan foydalanish va
Oʻqitish shart-sharoiti
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
Nazorat savollari, savol-javob, reyting
Monitoring va baholash
tizimi asosida baholash.
20 ICHIDA NOMERLASH VAZIFALARI amaliyot mashgʻulotining
texnologik kartasi
Faoliyat
Faoliyatning mazmuni
bosqichlari
Oʻqituvchining
Talabalarning
1.1.Mavzuni nomi, maqsadi, kutilajak Tinglaydilar. Mavzu
I.
Kirishbosqichi oʻquv natijalarini va mavzu rejasini nomini va rejasini
eslatadi.
yozib oladilar.
(15daqiqa)
1.2.Oʻtgan mashgʻulot bilan mantiqiy Savollarni
bogʻlaydi. Mustaqil ish uchun berilgan muhokama qilib,
vazifani ya'ni insert texnikasini qoʻllab ularga javob beradi.
mavzuni rejalari asosida yana bir bora
takrorlab,
oʻrganib
kelish
vazifasi
berilganligini
eslatadi.
Vazifani
bajarganlik darajasini tekshiradi.
1.3.Guruhlar
faoliyatini
baholash
mezonlarini e'lon qiladi (1-ilova).
2.1.Faollashtirish va bilimlarini tekshirish Berilgan savollarga
II.Asosiy
maqsadida bir qancha savollar beradi.
javob beradilar. Fikr
bosqich
(55 daqiqa) Javoblarni umumlashtiradi. Diqqatini almashadilar.
asosiy tushunchalarga qaratadi. Zarur Berilgan vazifalarni
boʻlsa.
javoblarni
aniqlashtiradi, bajarishga
qoʻshimchalar qiladi, oʻzgartirish kiritadi. kirishadilar.
242
III. Yakuniy
bosqich
(10 daqiqa)
2.2.Keyingi
faoliyat
«koop-koop»
texnikasi (2-ilova) boʻyicha
kichik
guruhlarda davom etishini e'lon qiladi.
Talabalarni 3 ta guruhga boʻladi. Har bir
guruh ma'lum bir yoʻnalish boʻyicha
vazifa bajarishini uqtiradi (3-ilova).
Guruhlarda faoliyatni tashkil qiladi.
Kuzatuvchi, yoʻnaltiruvchi sifatida ishtirok
etadi. Vazifalar boʻyicha
toʻplagan
ma'lumotlarini sxemalarda, jadvallarda
tasvirlash kerakligini uqtiradi.
2.3.Guruhlarda
berilgan
vazifalarni
muhokamasini tashkil qiladi, yoʻnaltiradi,
maslahatlar beradi.
2.5.Guruh ishlarini taqdimoti boshlanishini
e'lon qiladi.
Har bir guruh taqdimotidan soʻng
ma'lumotlarni
toʻldiradi,
xatolarini
tuzatadi, xulosalar qiladi.
Guruhlar
ishini
tahlil
qiladi,
qoʻshimchalar
kiritadi,
toʻldiradi,
umumlashtiradi.
3.1.Mavzuning dastlabki uchta savoli
boʻyicha umumlashtiradi, xulosalar qiladi.
Talabalar diqqatini mavzuning asosiy
mohiyatiga qaratadi.
3.2.Oʻquv mashgʻulotining natijalarini
qayd
qiladi.
Talabalar
mustaqil
faoliyatining
maqsadga
erishganlik
darajasini tahlil qiladi va baholaydi.
3.4. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa
beradi: keyingi seminar mashgʻulotiga
mustaqil tayyorlanishlari uchun nazorat
savollariga ogʻzaki javob berish
Guruhlarga boʻlinib
berilgan topshiriqlar
yuzasidan fikr
yuritadilar.
Berilgan vazifani
oʻzaro muhokama
qiladilar. Toʻplagan
ma'lumotlarni va
oʻz fikrlarini format
qogʻozlariga
chizmalar va
jadvallar asasida
ishlab chiqadilar.
Tayyor ishlarni
doskaga iladilar.
Guruhdan bir
ishtirokchichiqib
bajargan ishlari
yuzasidan taqdimot
qiladilar, savollarga
javob beradilar.
Eshitadilar.
Vazifani yozib
oladilar.
1-ilova
Ekspert guruhlari ish natijalarini baholash mezonlari
Mezonlar
Maks.
ball
Ma'lumotning toʻlaligi
Ma'lumotning aniq, chizmali tarzda
taqdim etilganligi
Guruh ishtirokchilarining faolligi
1,0
0,5
243
Guruh faoliyati natijalarini
bahosi
(toʻldirish, savollar berish, javoblar
berish)
Ballarning maksimal hajmi
0,5
2
1,5 – 2 ball - «a'lo»
1,0 – 1,4 ball - «yaxshi»
0,5 – 0,9 ball - «qoniqarli»
0 - 0,4 ball - «qoniqarsiz»
2-ilova
«Koop-koop» («Birgalikda oʻqiymiz») texnikasini oʻtkazish qoidasi
Faoliyat
Faoliyat mazmuni
bosqichlari
Ta'lim beruvchi
Ta'lim oluvchi
Turli xil oʻzlashtirish darajalariga ega
1.
2.
3.
4.
5.
boʻlgan, 3 va 5 kishidan iborat kichik
guruhlarni tashkil qiladi
Har bir guruhga butun oʻquv guruhi
ishlashi lozim boʻlgan, mavzuning
bir boʻlagi boʻlib hisoblangan, bitta
topshiriq beradi. Ekspert varaqlarini
tarqatadi.
Topshiriqni
muvaffaqiyatli
bajarilishini
va
muomala
madaniyatini nazorat qiladi.
Guruh a`zolari oʻzaro topshiriqlarni
boʻlib olishadi.
3.1. Hamma topshiriqni mustaqil
bajaradi,
mavzular
boʻyicha
mustaqil ishlaydi.
3.2. Guruh a'zolarining minima'ruzalarini tinglaydi. Umumiy
ma'ruza tayyorlanadi. Ma'ruzani
oʻqish uchun spiker tayinlanadi.
Guruhlarda ish yakunlanishini, va ish Guruh-spikeri
natijasi taqdim etilishini e'lon qiladi. taqdimotini oʻtkazadi.
Natijalarni tahlil qiladi va baholaydi,
gʻolib guruhlarni aniqlaydi.
ma'ruzaning
3-ilova
Ekspеrt varagʻ i №1
Aqli zaif oʻquvchilarning matematik bilimlarni oʻziga xos xususiyatlarini
yoriting.
244
Ekspеrt varagʻi №2
Aqlizaifoʻquvchilarning 20
ichidatoʻrtarifmеtikamallarbajarishniegallashxususiyatlarihaqidama'lumotbеring.
Ekspеrt varagʻi №3
"20 ichida nomerlash, qoʻshish va ayirish" mavzusi boʻyicha didaktik oʻyinlar, mashqlar turlari va
koʻrsatma qoʻ llanmalar sistema-sini ishlab chiqing.
Amaliymashgʻulotlartexnologiyasimodeli
2.15. 2- SINF MATEMATIKA DARSIGA DARS ISHLANMASINI
TUZISH mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Talabalar soni: 25-30 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli Bilimlarni
mustahkamlash
va
chuqurlashtirish
20 ichida nomerlash vazifalari
va
Mavzu rejasi
bosqichlari.
2-sinf matematika darsligining oʻziga xosligi.
Mavzu boʻyicha dars ishlanmasi matnini
tayyorlash.
Mashgʻulotning maqsadi:Mavzu boʻyicha bilimlarini chuqurlashtirish va
mustahkamlash. Mustaqil ishlash qobiliyatlarini
rivojlantirish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyatining natijalari:
Talaba bajarishi lozim:
20 ichida nomerlash vazifalari 20 ichida nomerlash vazifalari va
va bosqichlarini xarakterlab bosqichlarining turlarini tushuntira oladilar;
berish;
2-sinf matematika darsligining 2-sinf matematika darsligining oʻziga
oʻziga
xosligi
haqida xosligiga xarakteristika beradilar;
tushunchalarni mustahkamlash;
Mavzu boʻyicha dars ishlanmasi Mavzu boʻyicha dars ishlanmasi matnini
matnini tayyorlaydilar;
tayyorlash xususiyatini xarakterlab beradilar;
Tezkor-soʻrov, kuzatish va tahlil etish, savolTa'lim metodlari
javob, suhbat, koop-koop, pinbord texnikasi
Ma'ruza matni, format qogʻozlari, markerlar,
Ta'lim vositalari
245
Ta'lim shakllari
Oʻqitish shart-sharoiti
Monitoring va baholash
skotch, oʻquv materiallari
Jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Maxsusm maktab sinf xonasi va guruhlarda
ishlashga moʻljallangan auditoriya
Nazorat savollari, savol-javob, reyting tizimi
asosida baholash.
2- SINF MATEMATIKA DARSIGA DARS ISHLANMASINI TUZISH
mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim texnologiyasi kartasi
Faoliyat
Faoliyatning mazmuni
bosqichlari
Oʻqituvchining
Talabalarning
1.1.Mavzuni nomi, maqsadi, kutilajak Tinglaydilar. Mavzu
I.
Kirishbosqichi oʻquv natijalarini va mavzu rejasini nomini va rejasini
eslatadi.
yozib oladilar.
(15daqiqa)
1.2.Oʻtgan mashgʻulot bilan mantiqiy Savollarni
bogʻlaydi. Mustaqil ish uchun berilgan muhokama qilib,
vazifani ya'ni insert texnikasini qoʻllab ularga javob beradi.
mavzuni rejalari asosida yana bir bora
takrorlab,
oʻrganib
kelish
vazifasi
berilganligini
eslatadi.
Vazifani
bajarganlik darajasini tekshiradi.
1.3.Guruhlar
faoliyatini
baholash
mezonlarini e'lon qiladi (1-ilova).
2.1.Faollashtirish va bilimlarini tekshirish Berilgan savollarga
II.Asosiy
maqsadida bir qancha savollar beradi.
javob beradilar. Fikr
bosqich
(55 daqiqa) Javoblarni umumlashtiradi. Diqqatini almashadilar.
asosiy tushunchalarga qaratadi. Zarur Berilgan vazifalarni
boʻlsa.
javoblarni
aniqlashtiradi, bajarishga
qoʻshimchalar qiladi, oʻzgartirish kiritadi. kirishadilar.
2.2.Keyingi
faoliyat
«koop-koop» Guruhlarga boʻlinib
texnikasi (2-ilova) boʻyicha
kichik berilgan topshiriqlar
guruhlarda davom etishini e'lon qiladi. yuzasidan fikr
Talabalarni 3 ta guruhga boʻladi. Har bir yuritadilar.
guruh ma'lum bir yoʻnalish boʻyicha Berilgan vazifani
vazifa bajarishini uqtiradi (3-ilova).
oʻzaro muhokama
Guruhlarda faoliyatni tashkil qiladi. qiladilar. Toʻplagan
Kuzatuvchi, yoʻnaltiruvchi sifatida ishtirok ma'lumotlarni va
etadi. Vazifalar boʻyicha
toʻplagan oʻz fikrlarini format
ma'lumotlarini sxemalarda, jadvallarda qogʻozlariga
tasvirlash kerakligini uqtiradi.
chizmalar va
2.3.Guruhlarda
berilgan
vazifalarni jadvallar asasida
muhokamasini tashkil qiladi, yoʻnaltiradi, ishlab chiqadilar.
maslahatlar beradi.
Tayyor ishlarni
2.5.Guruh ishlarini taqdimoti boshlanishini doskaga iladilar.
246
III. Yakuniy
bosqich
(10 daqiqa)
e'lon qiladi.
Har bir guruh taqdimotidan soʻng
ma'lumotlarni
toʻldiradi,
xatolarini
tuzatadi, xulosalar qiladi.
Guruhlar
ishini
tahlil
qiladi,
qoʻshimchalar
kiritadi,
toʻldiradi,
umumlashtiradi.
3.1.Mavzuning dastlabki uchta savoli
boʻyicha umumlashtiradi, xulosalar qiladi.
Talabalar diqqatini mavzuning asosiy
mohiyatiga qaratadi.
3.2.Oʻquv mashgʻulotining natijalarini
qayd
qiladi.
Talabalar
mustaqil
faoliyatining
maqsadga
erishganlik
darajasini tahlil qiladi va baholaydi.
3.4. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa
beradi: keyingi seminar mashgʻulotiga
mustaqil tayyorlanishlari uchun nazorat
savollariga ogʻzaki javob berish
Guruhdan bir
ishtirokchichiqib
bajargan ishlari
yuzasidan taqdimot
qiladilar, savollarga
javob beradilar.
Eshitadilar.
Vazifani yozib
oladilar.
1-ilova
Ekspert guruhlari ish natijalarini baholash mezonlari
Mezonlar
Maks.
ball
Ma'lumotning toʻlaligi
Ma'lumotning aniq, chizmali
tarzda taqdim etilganligi
Guruh ishtirokchilarining
faolligi (toʻldirish, savollar
berish, javoblar berish)
Ballarning maksimal hajmi
1,0
Guruh faoliyati natijalarini
bahosi
0,5
0,5
2
1,5 – 2 ball - «a'lo»
1,0 – 1,4 ball - «yaxshi»
0,5 – 0,9 ball - «qoniqarli»
0 - 0,4 ball - «qoniqarsiz»
2-ilova
«Koop-koop» («Birgalikda oʻqiymiz») texnikasini oʻtkazish qoidasi
Faoliyat
Faoliyat mazmuni
bosqichlari
Ta'lim oluvchi
Ta'lim beruvchi
Turli
xil
oʻzlashtirish
darajalariga
ega
1.
247
2.
3.
4.
5.
boʻlgan, 3 va 5 kishidan iborat kichik
guruhlarni tashkil qiladi
Har bir guruhga butun oʻquv guruhi
ishlashi lozim boʻlgan, mavzuning
bir boʻlagi boʻlib hisoblangan, bitta
topshiriq beradi. Ekspert varaqlarini
tarqatadi.
Topshiriqni
muvaffaqiyatli
bajarilishini
va
muomala
madaniyatini nazorat qiladi.
Guruh a`zolari oʻzaro
topshiriqlarni boʻlib olishadi.
3.1. Hamma topshiriqni mustaqil
bajaradi,
mavzular
boʻyicha
mustaqil ishlaydi.
3.2. Guruh a'zolarining minima'ruzalarini tinglaydi. Umumiy
ma'ruza tayyorlanadi. Ma'ruzani
oʻqish uchun spiker tayinlanadi.
Guruhlarda ish yakunlanishini, va ish Guruh-spikeri
ma'ruzaning
natijasi taqdim etilishini e'lon qiladi. taqdimotini oʻtkazadi.
Natijalarni
tahlil
qiladi
va
baholaydi,
gʻolib
guruhlarni
aniqlaydi.
3-ilova
Ekspеrt varagʻ i №1
Aqli zaif oʻquvchilarning matematik bilimlarni oʻziga xos xususiyatlarini
yoriting.
Ekspеrt varagʻi №2
Aqlizaifoʻquvchilarning 20
ichidatoʻrtarifmеtikamallarbajarishniegallashxususiyatlarihaqidama'lumotbеring.
Ekspеrt varagʻi №3
"20 ichida nomerlash, qoʻshish va ayirish" mavzusi boʻyicha didaktik oʻyinlar, mashqlar turlari va
koʻrsatma qoʻ llanmalar sistema-sini ishlab chiqing.
Amaliymashgʻulotlartexnologiyasimodeli
248
2.16. 100 ICHIDA NOMERLASH VAZIFALARI mavzusidagi amaliy
mashgʻulot ta’lim texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Amaliy mashgʻulot
Nol bilan tugaydigan ikki xonali
sonlarni nomerlash
100 ichida nomerlash.
100 ichida qoʻshish va ayirish.
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi:Nomerlashga doir nazariy bilimlarini
mustahkamlash hamda chuqurlashtirish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyati natijalari:
Talaba bajarishi lozim:
Nol bilan tugaydigan ikki xonali Nol bilan tugaydigan ikki xonali
sonlarni nomerlash uslubiyatini sonlarni nomerlash uslubiyatini bilib
tanishtirish
oladilar.
100 ichida nomerlash haqidagi 100
ichida
nomerlash
haqida
bilimlarni amaliy tasavvurlar bilan tasavvurga ega boʻladilar.
boyitish;
100 ichida qoʻshish va ayirish tahlil 100 ichida qoʻshish va ayirish
qiladilar.
sharoitlarini bilib oladilar, taxlil
qiladilar.
Topshiriqlar, amaliy ishlash usuli,
Oʻqitish usullari
suhbat, 3 3 usuli
Ma'ruza matni, kompyuter slaydlari,
Oʻqitish vositalari
doska, multimedia, proektor.
Frontal, jamoada ishlash.
Oʻqitish shakllari
Texnik vositalardan foydalanish va
Oʻqitish sharoiti
guruhlarda ishlashga moʻljallangan
auditoriY.
Kuzatish, ogʻzaki baholash.
Monitoring va baholash
Talabalar soni: 25-30 tnafar
Mashgʻulot shakli
Mashgʻulot rejasi
100 ICHIDA NOMERLASH VAZIFALARI amaliy mashgʻulotning
texnologik kartasi
Faoliyat
bosqichlari
Oʻqituvchi
Faoliyatning mazmuni
Talabalar
249
1.1. Mavzu nomini, maqsad va
vazifalarini aytadi.
1.2. Amaliy mashgʻulotni olib borish
shakli va baholash mezonlarini
aytadi. (1-ilova)
1.3. Shu mavzu boʻyicha qisqacha
ma'ruza matnini har bir talabaga
tarqatadi
2.1. Har bir talabaga mavzuga oid
2-bosqich.
savollar beradi. (2-ilova)
Asosiy
boʻlim
2.2. Guruhlarga ajratadi va mavzuga
(55 daq.)
oid topshiriqlar beradi. (15 daq.)
2.3.
15
daqiqadan
soʻng
topshiriqlarni yigʻib oladi va
topshiriqlarni
guruhlararo
almashtiradi. (3-ilova)
2.4. Topshiriqlarni birinchi holatdagi
guruhlarga qaytaradi.
2.5. Prezentatsiya qilishni soʻraydi.
Kamchilik va yutuqlarni aytadi.
3 – bosqich. 3.1. Mavzu boʻyicha yakunlovchi
Yakunlovchi xulosalar qiladi.
(15 daq.)
3.2. Mavzu maqsadiga erishishdagi
talabalar faoliyatini tahlil qiladi va
baholaydi.
3.3. Mavzu boʻyicha
bilimlarni
chuqurlashtirish uchun topshiriqlar
beradi.
(4-ilova).
Ushbu
topshiriqlarni
bajarish
uchun
adabiyotlar royhatini tavsiya qiladi.
1-bosqich.
Mavzuga
kirish
(10 daq.)
Mavzu nomini yozib
oladilar.
Tinglaydilar.
Mavzubilantanishadilar.
Savollarga
javob
beradilar.
Guruhlarga
ajraladi,
topshiriqni bajaradilar.
Boshqa
guruh
topshiriqlarini
bajaradilar.
Topshiriqlarni
prezentatsiya qiladilar.
Savollar beradilar
Yozib oladilar.
1-ilova.
Baholash koʻrsatkichlari va mezonlari
Guruh
Baho
Ball
Baholash koʻrsatkichlari va mezonlari
Ma'lumotni
Guruh
Ma'lumotning
Jami
toʻliq
ishtirokchi
taqdim
yoritishi
larining
etilishi
faolligi
1,0
0,5
0,5
2
1
250
2
3
Guruh ishlarini umumlashtiruvchi baho
Guruh
1
2
3
1
2
3
Jami ball
Baho
1,5 – 2 ball - «a'lo»
1,0 – 1,4 ball - «yaxshi»
0,5-0,9 ball - «qoniqarli»
0 - 0,4 ball - «qoniqarsiz».
2-ilova.
3 3 usulini qoʻllash qoidasi
1.Talabalarni 3 ta guruhga ajratish lozim.
2. Uchta garuhga 3 ta savol bеriladi.
3. Ma'lum bir vaqtdan soʻng topshiriqlarni yigʻib olish kеrak.
4. Topshiriqlarni guruhlararo almashtirish kеrak. (3-marta)
5. Топшириqларни биринчи hолатдаги гуруhларга qайтариш лозим.
6. Prеzеntatsiya qilinadi.
7. Kamchilik va yutuqlar aytiladi.
3-ilova.
1-topshiriq
20 ichida oʻnlikdan oʻtish bilan qoʻshish va ayirishning oʻziga xosligini
tushuntiring.
251
2- topshiriq
Aqli zaif bolalar 100 ichida nomerlashga oʻrganishda qanday bilim,
koʻnikma va malaka ega boʻlishlari kerak?
3- topshiriq
Nol bilan tugaydigan ikki xonali sonlarni nomerlashga oʻrgatishni
yoriting.
4-ilova.
Nazorat uchun savol va topshiriqlar
1. Yordamchi maktabning 1- sinf oʻquvchilarida sonlarni oʻrganishga qadar
qanday tasavvurlarni tarkib toptirish zarur?
2. Oʻquvchilarning fazoviy tasavvurlari qanday aniqlanadi?
3. Oʻquchilarning sanash malakalarini tekshirishda oʻqituvchilar nimalarga
e'tibor qaratishlari lozim?
4. 100 ichida nomerlashni oʻrganishda aqli zaif bolalar qanday bilim,
koʻnikma va malakalarni egallashlari kerak?
5. Ikkinchi oʻnlik sonlarini qoʻshish va ayirishda yangi hsoblash usullari
bilan tanishtirish maqadiga qaratilgan dars boʻlagini ishlab chiqing.
6. 100 ichida qoʻshish va ayirishni oʻrganish yollari qanday qyinligi ortib
boradigan tartibda oʻganiladi.
7. 35 + 20, 27 + 2 , 37 - 3, 36 - 20, 35 - 2, 40 -5 misollarini yechishda
hisoblash usullari qanday nazariy asosda ochib beriladi?
252
2.17. 100 ICHIDA QOʻSHISH VA AYIRISHNI OGʻZAKI VA YOZMA
USULLARI mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim texnologiyasi
modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Talabalar soni: 25-30 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli Bilimlarni
mustahkamlash
va
chuqurlashtirish
100 ichida nomerlash vazifalari va
Mavzu rejasi
bosqichlari.
100 ichida qoʻshish va ayirishni ogʻzaki
usullari.
100 ichida qoʻshish va ayirishni yozma
usullari.
Mashgʻulotning maqsadi:Mavzu boʻyicha bilimlarini chuqurlashtirish va
mustahkamlash. Mustaqil ishlash qobiliyatlarini
rivojlantirish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyatining natijalari:
Talaba bajarishi lozim:
100 ichida nomerlash vazifalari 100 ichida nomerlash vazifalari va
va bosqichlarini xarakterlab bosqichlarining turlarini tushuntira oladilar;
berish;
100 ichida qoʻshish va ayirishni 100 ichida qoʻshish va ayirishni ogʻzaki
ogʻzaki
usullari
haqida usullari xarakteristika beradilar;
tushunchalarni mustahkamlash;
100 ichida qoʻshish va ayirishni 100 ichida qoʻshish va ayirishni ogʻzaki va
ogʻzaki va yozma usullarini yozma usullarini xarakterlab beradilar;
bayon etadi;
Tezkor-soʻrov, kuzatish va tahlil etish, savolTa'lim metodlari
javob, suhbat, koop-koop, pinbord texnikasi
Ma'ruza matni, format qogʻozlari, markerlar,
Ta'lim vositalari
skotch, oʻquv materiallari
Jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Ta'lim shakllari
Maxsusm maktab sinf xonasi va guruhlarda
Oʻqitish shart-sharoiti
ishlashga moʻljallangan auditoriya
Nazorat savollari, savol-javob, reyting tizimi
Monitoring va baholash
asosida baholash.
100 ICHIDA QOʻSHISH VA AYIRISHNI OGʻZAKI VA YOZMA
USULLARI mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim texnologik kartasi
253
Faoliyat
bosqichlari
1-bosqich.
Mavzuga
kirish
(10 daq.)
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchi
Talabalar
1.1. Mavzu nomini, maqsad va Mavzu nomini yozib
vazifalarini aytadi.
oladilar.
1.2. Amaliy mashgʻulotni olib borish Tinglaydilar.
shakli va baholash mezonlarini
aytadi. (1-ilova)
1.3. Shu mavzu boʻyicha qisqacha Mavzubilantanishadilar.
ma'ruza matnini har bir talabaga
tarqatadi
2.1. Har bir talabaga mavzuga oid Savollarga
javob
2-bosqich.
savollar beradi. (2-ilova)
beradilar.
Asosiy
boʻlim
2.2. Guruhlarga ajratadi va mavzuga Guruhlarga
ajraladi,
(55 daq.)
oid topshiriqlar beradi. (15 daq.)
topshiriqni bajaradilar.
2.3.
15
daqiqadan
soʻng Boshqa
guruh
topshiriqlarni yigʻib oladi va topshiriqlarini
topshiriqlarni
guruhlararo bajaradilar.
almashtiradi. (3-ilova)
2.4. Topshiriqlarni birinchi holatdagi
guruhlarga qaytaradi.
2.5. Prezentatsiya qilishni soʻraydi. Topshiriqlarni
Kamchilik va yutuqlarni aytadi.
prezentatsiya qiladilar.
3 – bosqich. 3.1. Mavzu boʻyicha yakunlovchi Savollar beradilar
Yakunlovchi xulosalar qiladi.
(15 daq.)
3.2. Mavzu maqsadiga erishishdagi
talabalar faoliyatini tahlil qiladi va
baholaydi.
3.3. Mavzu boʻyicha
bilimlarni Yozib oladilar.
chuqurlashtirish uchun topshiriqlar
beradi.
(4-ilova).
Ushbu
topshiriqlarni
bajarish
uchun
adabiyotlar royhatini tavsiya qiladi.
1-ilova.
Baholash koʻrsatkichlari va mezonlari
Guruh
Baho
Ball
Baholash koʻrsatkichlari va mezonlari
Ma'lumotni
Guruh
Ma'lumotning
Jami
toʻliq
ishtirokchi
taqdim
yoritishi
larining
etilishi
faolligi
1,0
0,5
0,5
2
254
1
2
3
Guruh ishlarini umumlashtiruvchi baho
Guruh
1
2
3
1
2
3
Jami ball
Baho
1,5 – 2 ball - «a'lo»
1,0 – 1,4 ball - «yaxshi»
0,5-0,9 ball - «qoniqarli»
0 - 0,4 ball - «qoniqarsiz».
2-ilova.
3 3 usulini qoʻllash qoidasi
1.Talabalarni 3 ta guruhga ajratish lozim.
2. Uchta garuhga 3 ta savol bеriladi.
3. Ma'lum bir vaqtdan soʻng topshiriqlarni yigʻib olish kеrak.
4. Topshiriqlarni guruhlararo almashtirish kеrak. (3-marta)
5. Топшириqларни биринчи hолатдаги гуруhларга qайтариш лозим.
6. Prеzеntatsiya qilinadi.
7. Kamchilik va yutuqlar aytiladi.
3-ilova.
1-topshiriq
100 ichida oʻnlikdan oʻtish bilan qoʻshish va ayirishning oʻziga xosligini
tushuntiring.
255
2- topshiriq
Aqli zaif bolalar 100 ichida nomerlashga oʻrganishda qanday bilim,
koʻnikma va malaka ega boʻlishlari kerak?
3- topshiriq
Nol bilan tugaydigan ikki xonali sonlarni nomerlashga oʻrgatishni
yoriting.
4-ilova.
Nazorat uchun savol va topshiriqlar
1. Yordamchi maktabning 1- sinf oʻquvchilarida sonlarni oʻrganishga qadar
qanday tasavvurlarni tarkib toptirish zarur?
2. Oʻquvchilarning fazoviy tasavvurlari qanday aniqlanadi?
3. Oʻquchilarning sanash malakalarini tekshirishda oʻqituvchilar nimalarga
e'tibor qaratishlari lozim?
4. 100 ichida nomerlashni oʻrganishda aqli zaif bolalar qanday bilim,
koʻnikma va malakalarni egallashlari kerak?
5. Ikkinchi oʻnlik sonlarini qoʻshish va ayirishda yangi hsoblash usullari
bilan tanishtirish maqadiga qaratilgan dars boʻlagini ishlab chiqing.
6. 100 ichida qoʻshish va ayirishni oʻrganish yollari qanday qyinligi ortib
boradigan tartibda oʻganiladi.
7. 35 + 20, 27 + 2 , 37 - 3, 36 - 20, 35 - 2, 40 -5 misollarini yechishda
hisoblash usullari qanday nazariy asosda ochib beriladi?
256
2.18. 3- SINF MATEMATIKA DARSIGA DARS ISHLANMASINI
TUZISH mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Talabalar soni: 25-30 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Bilimlarni mustaxkamlash va
chuqurlashtirish
Yordamchimaktabdaasosiymiqdorla
Mavzu rejasi
rvaularningoʻlchovlarinioʻrganishga
oidbilimlarnimustahkamlash.
Reja-matntuzishqoidalarinioʻrgatish.
Reja-matnga didaktik materiallarni
tanlash.
Mashgʻulotning maqsadi:Mavzu boʻyicha
bilimlarini chuqurlashtirish va
mustaxkamlash. Mustaqil ishlash qobiliyatlarini
rivojlantirish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyatining natijalari:
Yordamchi maktabda asosiy miqdorlar va Talaba bajarishi lozim:
ularning oʻlchovlarini oʻrganishga oid Yordamchi
maktabda
asosiy
bilimlarni mustahkamlash.
miqdorlar va ularning oʻlchovlarini
Reja-matn
tuzish
qoidalarini oʻrgatishni tushuntiradilar;
chuqurlashtirish;
Reja-matn
tuzish
qoidalarini
Reja-matnga didaktik materiallarni tanlash xarakterlab beradilar;
boʻyicha aniqlash bilimlarini kengaytirish; Reja-matnga didaktik materiallarni
tanlay oladilar.
Tezkor-soʻrov, savol-javob, suxbat,
Ta'lim metodlari
koop-koop, pinbord texnikasi
Ma'ruza matni, format qogʻozlari,
Ta'lim vositalari
markerlar, skotch, oʻquv materiallari
Jamoaviy, guruxlarda ishlash.
Ta'lim shakllari
Texnik vositalardan foydalanish va
Oʻqitish shart-sharoiti
guruxlarda ishlashga moʻljallangan
auditoriya
Nazorat
savollari,
savol-javob,
Monitoring va baxolash
reyting tizimi asosida baxolash.
3- SINF MATEMATIKA DARSIGA DARS ISHLANMASINI TUZISH
amaliyot mashgʻulotining texnologik kartasi
Faoliyat
bosqichla
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchining
257
Talabalarning
ri
I. Kirish
bosqichi
(15
daqiqa)
1.1.Mavzuni nomi, maqsadi, kutilajak oʻquv
natijalarini va mavzu rejasini eslatadi.
1.2.Oʻtgan mashgʻulot bilan mantiqiy
bogʻlaydi. Mustaqil ish uchun berilgan
vazifani ya'ni insert texnikasini qoʻllab
mavzuni rejalari asosida yana bir bora
takrorlab,
oʻrganib
kelish
vazifasi
berilganligini eslatadi. Vazifani bajarganlik
darajasini tekshiradi.
1.3.Guruhlar
faoliyatini
baholash
mezonlarini e'lon hiladi (1-ilova).
II. Asosiy 2.1.Faollashtirish va bilimlarini tekshirish
bosqich maqsadida bir qancha savollar beradi.
Javoblarni umumlashtiradi. Diqqatini asosiy
(55
daqiqa) tushunchalarga qaratadi. Zarur boʻlsa.
javoblarni aniqlashtiradi, qoʻshimchalar
qiladi, oʻzgartirish kiritadi.
2.2.Keyingi faoliyat «koop-koop» texnikasi
(2-ilova) boʻyicha kichik guruhlarda davom
etishini e'lon qiladi. Talabalarni 3 ta guruhga
boʻladi. har bir guruh ma'lum bir yoʻnalish
boʻyicha vazifa bajarishini uqtiradi (3ilova).
Guruhlarda faoliyatni tashkil qiladi.
Kuzatuvchi, yoʻnaltiruvchi sifatida ishtirok
etadi. Vazifalar boʻyicha
toʻplagan
ma'lumotlarini sxemalarda, jadvallarda
tasvirlash kerakligini uqtiradi.
2.3.Guruhlarda
berilgan
vazifalarni
muhokamasini tashkil qiladi, yoʻnaltiradi,
maslahatlar beradi.
2.5.Guruh ishlarini taqdimoti boshlanishini
e'lon qiladi.
Har bir guruh taqdimotidan soʻng
ma'lumotlarni toʻldiradi, xatolarini tuzatadi,
xulosalar qiladi.
Guruhlar ishini tahlil qiladi, qoʻshimchalar
kiritadi, toʻldiradi, umumlashtiradi.
3.1.Mavzuning dastlabki uchta savoli
III.
Yakuniy boʻyicha umumlashtiradi, xulosalar qiladi.
bosqich Talabalar diqqatini mavzuning asosiy
mohiyatiga qaratadi.
(10
daqiqa) 3.2.Oʻquv mashgʻulotining natijalarini qayd
258
Tinglaydilar. Mavzu
nomini va rejasini yozib
oladilar.
Savollarni muxokama
qilib, ularga javob
beradi.
Berilgan savollarga
javob beradilar. Fikr
almashadilar.
Berilgan vazifalarni
bajarishga kirishadilar.
Guruhlarga boʻlinib
berilgan topshiriqlar
yuzasidan fikr
yuritadilar.
Berilgan vazifani oʻzaro
muqokama qiladilar.
Toʻplagan
ma'lumotlarni va oʻz
fikrlarini format
qoqozlariga chizmalar
va jadvallar asasida
ishlab chiqadilar.
Tayyor ishlarni doskaga
iladilar.
Guruhdan bir
ishtirokchichiqib
bajargan ishlari
yuzasidan taqdimot
qiladi.
Boshqaishtirokchilarto
monidanberilgansavolla
rgajavobberadi.
Eshitadilar.
qiladi. Talabalar mustaqil faoliyatining
maqsadga erishganlik darajasini tahlil qiladi
va baholaydi.
3.4. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa Vazifani yozib oladilar.
beradi:
keyingi seminar mashgʻulotiga
mustaqil tayyorlanishlari uchun nazorat
savollariga ogʻzaki javob berish
1-ilova
Ekspert guruhlari ish natijalarini baholash mezonlari
Mezonlar
Ma'lumotning toʻlaligi
Ma'lumotning aniq, chizmali tarzda
taqdim etilganligi
Guruh ishtirokchilarining faolligi
(toʻldirish, savollar berish, javoblar
berish)
Ballarning maksimal hajmi
Maks.
ball
1,0
Guruh faoliyati natijalarini
bahosi
0,5
0,5
2
1,5 – 2ball - «a'lo»0,5 – 0,9 ball - «qoniqarli»
1,0 – 1,4 ball - «yaxshi»
0 - 0,4 ball - «qoniqarsiz»
2-ilova
«Koop-koop» («Birgalikda oʻgʻiymiz») texnikasini oʻtkazish qoidasi
Faoliyat
Faoliyat mazmuni
bosqichlari
Ta'lim beruvchi
Ta'lim oluvchi
Turli
xil
oʻzlashtirish
darajalariga
ega
1.
2.
3.
4.
boʻlgan, 3 va 5 kishidan iborat kichik
guruhlarni tashkil qiladi
Har bir guruhga butun oʻquv guruhi
ishlashi lozim boʻlgan, mavzuning
bir boʻlagi boʻlib hisoblangan, bitta
topshiriq beradi. Ekspert varaqlarini
tarqatadi.
Topshiriqni
muvaffaqiyatli
bajarilishini
va
muomala
madaniyatini nazorat qiladi.
Guruq a'zolari oʻzaro topshiriqlarni
boʻlib olishadi.
3.1hamma topshiriqni mustaqil
bajaradi,
mavzular
boʻyicha
mustaqil ishlaydi.
3.2. Guruh a'zolarining minima'ruzalarini tinglaydi. Umumiy
ma'ruza tayyorlanadi. Ma'ruzani
oʻqish uchun spiker tayinlanadi.
Guruhlarda ish yakunlanishini, va ish Guruh-spikeri
ma'ruzaning
natijasi taqdim etilishini e'lon qiladi. taqdimotini oʻtkazadi.
259
5.
Natijalarnitaqlilqiladivabaholaydi,
qolibguruhlarnianiqlaydi.
3-ilova
Ekspеrt varaqi №1
Qiymat oʻlchov birliklarini oʻrganish boʻyicha reja-matn tuzing.
Ekspеrt varaqi №2
Uzunlik oʻlchov birliklarini oʻrganish boʻyicha reja-matn tuzing.
Ekspеrt varaqi №3
Massa va hajm oʻlchov birliklarini oʻrganish boʻyicha reja-matn tuzing.
2.19. ASOSIY MIKDORLAR VA ULAR OʻLCHOVLARINI
OʻRGANISH MAVZUSIGA DARS ISHLANMASINI TUZISH
mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim texnologiyasi modeli
Talabalar soni: 25-30 ta
Oʻquv soati: 2 soat
Oʻquv mashgʻulotining shakli Mavzu boʻyicha ma'ruza
Asosiy miqdorlar va ular oʻlchovlari
Mavzu rejasi
haqidagi tasavvurlarni tarkib toptirish.
2-4-sinflar darsliklari asosida mavzuga oid
dars ishlanmasini tuzish.
Mashgʻulotning maqsadi: Yordamchi maktabda asosiy miqdorlar va ularning
oʻlchovlarini oʻrganish uslubiyatini qoʻllash boʻyicha umumiy bilimlarni
shakllantirish.
Asosiy miqdorlar va ular Asosiy miqdorlar va ular oʻlchovlari
oʻlchovlari
haqidagi haqidagi tasavvurlarni tarkib toptirish
tasavvurlarni tarkib toptirish;
masalasiga qisqcha xarakteristika beradilar;
2-4-sinflar darsliklari asosida 2-4-sinflar darsliklari asosida mavzuga oid
mavzuga oid dars ishlanmasini dars ishlanmasini tuzish tushunchasini
tuzish
tushunchasi
yoritib xarakterlab beradilar;
berish;
260
Ta'lim metodlari
Ta'lim vositalari
Ta'lim shakllari
Oʻoitish shart-sharoiti
Monitoring va baholash
Ma'ruza, savol-javob, suhbat, oʻzaro oʻqitish
metodi, klaster, insert texnikalari, kutishyoʻldoshi usuli
Ma'ruza matni, kompyuter slaydlari, doska,
multimedia, proektor.
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Texnik
vositalardan
foydalanish
va
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
Ogʻzaki nazorat, savol-javob, reyting tizimi
asosida baholash.
ASOSIY MIKDORLAR VA ULAR OʻLCHOVLARINI OʻRGANISH
MAVZUSIGA DARS ISHLANMASINI TUZISH mavzusidagi amaliy
mashgʻulot ta’lim texnologik kartasi
Faoliyat
Faoliyatning mazmuni
bosqichlari
Oʻqituvchining
Talabalarning
1.1.Mavzuni nomi, maqsadi, kutilajak Tinglaydilar. Mavzu
I.
Kirishbosqichi oʻquv natijalarini va mavzu rejasini nomini va rejasini
eslatadi.
yozib oladilar.
(15daqiqa)
1.2.Oʻtgan mashgʻulot bilan mantiqiy Savollarni
bogʻlaydi. Mustaqil ish uchun berilgan muhokama qilib,
vazifani ya'ni insert texnikasini qoʻllab ularga javob beradi.
mavzuni rejalari asosida yana bir bora
takrorlab,
oʻrganib
kelish
vazifasi
berilganligini
eslatadi.
Vazifani
bajarganlik darajasini tekshiradi.
1.3.Guruhlar
faoliyatini
baholash
mezonlarini e'lon qiladi (1-ilova).
2.1.Faollashtirish va bilimlarini tekshirish Berilgan savollarga
II.Asosiy
maqsadida bir qancha savollar beradi.
javob beradilar. Fikr
bosqich
(55 daqiqa) Javoblarni umumlashtiradi. Diqqatini almashadilar.
asosiy tushunchalarga qaratadi. Zarur Berilgan vazifalarni
boʻlsa.
javoblarni
aniqlashtiradi, bajarishga
qoʻshimchalar qiladi, oʻzgartirish kiritadi. kirishadilar.
2.2.Keyingi
faoliyat
«koop-koop» Guruhlarga boʻlinib
texnikasi (2-ilova) boʻyicha
kichik berilgan topshiriqlar
guruhlarda davom etishini e'lon qiladi. yuzasidan fikr
Talabalarni 3 ta guruhga boʻladi. Har bir yuritadilar.
guruh ma'lum bir yoʻnalish boʻyicha Berilgan vazifani
vazifa bajarishini uqtiradi (3-ilova).
oʻzaro muhokama
Guruhlarda faoliyatni tashkil qiladi. qiladilar. Toʻplagan
Kuzatuvchi, yoʻnaltiruvchi sifatida ishtirok ma'lumotlarni va
etadi. Vazifalar boʻyicha
toʻplagan oʻz fikrlarini format
261
III. Yakuniy
bosqich
(10 daqiqa)
ma'lumotlarini sxemalarda, jadvallarda
tasvirlash kerakligini uqtiradi.
2.3.Guruhlarda
berilgan
vazifalarni
muhokamasini tashkil qiladi, yoʻnaltiradi,
maslahatlar beradi.
2.5.Guruh ishlarini taqdimoti boshlanishini
e'lon qiladi.
Har bir guruh taqdimotidan soʻng
ma'lumotlarni
toʻldiradi,
xatolarini
tuzatadi, xulosalar qiladi.
Guruhlar
ishini
tahlil
qiladi,
qoʻshimchalar
kiritadi,
toʻldiradi,
umumlashtiradi.
3.1.Mavzuning dastlabki uchta savoli
boʻyicha umumlashtiradi, xulosalar qiladi.
Talabalar diqqatini mavzuning asosiy
mohiyatiga qaratadi.
3.2.Oʻquv mashgʻulotining natijalarini
qayd
qiladi.
Talabalar
mustaqil
faoliyatining
maqsadga
erishganlik
darajasini tahlil qiladi va baholaydi.
3.4. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa
beradi: keyingi seminar mashgʻulotiga
mustaqil tayyorlanishlari uchun nazorat
savollariga ogʻzaki javob berish
qogʻozlariga
chizmalar va
jadvallar asasida
ishlab chiqadilar.
Tayyor ishlarni
doskaga iladilar.
Guruhdan bir
ishtirokchichiqib
bajargan ishlari
yuzasidan taqdimot
qiladilar, savollarga
javob beradilar.
Eshitadilar.
Vazifani yozib
oladilar.
1-ilova
Ekspert guruhlari ish natijalarini baholash mezonlari
Mezonlar
Maks.
ball
Ma'lumotning toʻlaligi
Ma'lumotning aniq, chizmali
tarzda taqdim etilganligi
Guruh ishtirokchilarining
faolligi (toʻldirish, savollar
berish, javoblar berish)
Ballarning maksimal hajmi
1,0
Guruh faoliyati natijalarini
bahosi
0,5
0,5
2
1,5 – 2 ball - «a'lo»
1,0 – 1,4 ball - «yaxshi»
0,5 – 0,9 ball - «qoniqarli»
0 - 0,4 ball - «qoniqarsiz»
262
2-ilova
«Koop-koop» («Birgalikda oʻqiymiz») texnikasini oʻtkazish qoidasi
Faoliyat
Faoliyat mazmuni
bosqichlari
Ta'lim oluvchi
Ta'lim beruvchi
Turli xil oʻzlashtirish darajalariga ega
1.
2.
3.
4.
5.
boʻlgan, 3 va 5 kishidan iborat kichik
guruhlarni tashkil qiladi
Har bir guruhga butun oʻquv guruhi
ishlashi lozim boʻlgan, mavzuning
bir boʻlagi boʻlib hisoblangan, bitta
topshiriq beradi. Ekspert varaqlarini
tarqatadi.
Topshiriqni
muvaffaqiyatli
bajarilishini
va
muomala
madaniyatini nazorat qiladi.
Guruh a`zolari oʻzaro
topshiriqlarni boʻlib olishadi.
3.1. Hamma topshiriqni mustaqil
bajaradi,
mavzular
boʻyicha
mustaqil ishlaydi.
3.2. Guruh a'zolarining minima'ruzalarini tinglaydi. Umumiy
ma'ruza tayyorlanadi. Ma'ruzani
oʻqish uchun spiker tayinlanadi.
Guruhlarda ish yakunlanishini, va ish Guruh-spikeri
ma'ruzaning
natijasi taqdim etilishini e'lon qiladi. taqdimotini oʻtkazadi.
Natijalarni
tahlil
qiladi
va
baholaydi,
gʻolib
guruhlarni
aniqlaydi.
3-ilova
Ekspеrt varagʻ i №1
Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan sonlar ustida amallar
bajarish.
Ekspеrt varagʻi №2
Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan sonlarni maydalash va
yiriklash.
Ekspеrt varagʻi №3
Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan sonlar.
Amaliymashgʻulotlartexnologiyasimodeli
263
2.20. VAQTGA OID TASAVVURLARNI TARKIB TOPTIRISH
mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim texnologiyasi modeli
Talabalar soni: 25-30 nafar
Oʻquv mashqulotining
shakli
Amaliy mashgʻulotda
muhokama qilish uchun
savollar
Oʻquv soati: 2 soat
Amaliy mashgʻulot
Tayyorgarlik davri va 1-sinfda vaqtga oid
tasavvurlarni tarkib toptirish.
2-sinfda vaqtga oid tasavvurlarni tarkib
toptirish.
3- va 4-sinflarda vaqtga oid tasavvurlarni
tarkib toptirish.
Mashgʻulotining maqsadi: Mavzu boʻyicha bilimlarni kengaytirish va
chuqurlashtirish
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyatining natijalari:
Talaba bajarishi lozim:
 Tayyorgarlik davri va 1-sinfda  Tayyorgarlik davri va 1-sinfda
vaqtga oid tasavvurlarni tarkib vaqtga oid tasavvurlarni tarkib
toptirishhaqidagi nazariy bilimlarni toptirishhaqidagi nazariy bilimlarini
mustahkamlash;
mustahkamlaydilar;
 2-sinfda vaqtga oid tasavvurlarni  2-sinfda vaqtga oid tasavvurlarni
tarkib toptirish boʻyicha bilimlarni tarkib toptirish boʻyicha bilimlarni
kengaytirish va chugʻurlashtirish
kengaytiradilar
 3- va 4-sinflarda vaqtga oid  3- va 4-sinflarda vaqtga oid
tasavvurlarni
tarkib
toptirish tasavvurlarni
tarkib
toptirish
jarayonini tashkil qilish;
jarayonini
tashkil
qilishni
oʻzlashtiradilar;
Suhbat, aqliy qujum, taqdimot, blitsOʻqitish usullari
soʻrov
Ma'ruza matnlari, tar?atma materiallar,
Oʻqitish vositalari
doska,
boʻr,
proektor,
format
qoqozlari, markerlar, skotch
Frontal
va
jamoaviy,
kichik
Oʻqitish shakllari
guruhlarda ishlash
Texnik vositalardan foydalanishga va
Oʻqitish shart-sharoitlari
kichik
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan auditoriya
Ogʻzaki nazorat: oʻhuv vazifalari,
Monitoring va baholash
jadvallar tuzish
VAQTGA OID TASAVVURLARNI TARKIB TOPTIRISH amaliy
mashgʻulotning texnologik kartasi
264
Bosgʻichla
r, vaqt
1bosqich.
Oʻquvmas
hqulotigakir
ish
(15 daq.)
Faoliyat mazmuni
Oʻqituvchi
1.1.
oʻquvmashgʻulotiningmavzusimahsadi,
rejalashtirilgannatijasivaunioʻtkazishrejasi
niaytadi.
oʻqitishkichikguruhlardaishlashtexnologiy
asiasosidaolibborilishinie'lonqiladi.
1.2. Mavzuning tayanch iboralari
asosida blits-soʻrov oʻtkazadi. quyidagi
tushunchalarga ta'rif berishni taklif qiladi:
Soat;
Seferblat;
Yil;
Sekund;
Oy va kun;
Sutka.
Ushbu mavzu boʻyicha
ma'ruza
mashgʻuloti oxirida berilgan vazifaning
muhokamasini tashkil etadi. Ikkinchi
vazifa boʻyicha
muhokama vazifa
guruhlarda bajarilgandan keyin boʻlishini
e'lon qiladi. har bir talaba guruh bahosiga
mos ravishda baho olishini tushuntiradi
(1-ilova).
Guruhlarda ishlash natijasi plakat
qogʻozlarda koʻrsatilishi kerakligini e'lon
qiladi.
2.1. Talabalarni 3 takichikguru?gaboʻladi.
2bosqich. oʻquvvazifalarinitarqatadi (2-ilova).
Qanday natijalar olinishi kerakligini
Guruhlardaishlash aniqlashtiradi. Baholash koʻrsatkichlari va
(20 daq.) mezonlarini sharqlaydi (3-ilova). Vazifani
bajarishda
qanday
Qoʻshimcha
materiallardan foydalanish mumkinligini
tushuntiradi (masalan: darslik, ma'ruza
matnlari).
Guruhlar ishini boshlashni e'lon qiladi.
3.1. Taqdimot va guruhlarda ishlash
3-bosqich.
Taqdimot natijalarini oʻzaro baholashni tashkil
(45 daq.) etadi.
Sharqlaydi, bilimlarni umumlashtiradi,
vazifani bajarish jarayonida qilingan
xulosalar, umumlashtirishlarga e'tiborni
265
Talabalar
1.1.
Tinglaydilar,
yozib oladilar
1.2. Savolga javob
beradilar.
2.1.
Talabalar
kichik guruhlarga
boʻlinadilar. Oʻquv
vazifalari, baholash
koʻrsat-kichlari va
mezonlari
bilan
tanishadilar.
Vazifani bajaradilar.
3.1.
Taqdimot
qilishadi.
Qoʻshimchalar
qilishadi,
baholashadi.
qaratadi.
4.1. Ish yakunlarini e'lon qiladi.
44.2. Eng yaxshi ishtirok etgan
bosqich.
Yaku talabalarni baholaydi.
4.3. Mustaqil ish uchun vazifa beradi
nlovchi
(10 daq.)
4.1.
Tinglaydilar,
aniqlashtiradilar
4.3.Mustaqil
ish
uchun
vazifani
yozib olishadi.
1-ilova.
Guruhlarda ishlash qoidasi
 Shеrigingizni diqqat bilan tinglang.
 Guruh ishlarida oʻzaro faol ishtirok eting,
topshiriqlarga javobgarlik bilan yondashing.
bеrilgan
 Agar Sizga yordam kеrak boʻlsa, albatta guruh a'zolariga
murojaat qiling.
 Agar Sizdan yordam soʻrashsa, albatta yordam bеring.
 Guruhlar faoliyati natijalarini baholashda hamma ishtirok
etishi shart!
 Shuni aniq tushunmoqingiz lozim:
2-ilova.
Oʻquv vazifalari
266
Birinchi guruh uchun oʻquv vazifasi
1. Oʻquvchilarni vaqt oʻlchovlarini bilan tanishtirish darslaridan
bir necha boʻlaklar ishlab chiqing.
Ikkinchi guruh uchun oʻquv vazifasi
1. “Vaqt oʻlchovlari" mavzularidan biri boʻyicha mashqlar sistemasi va didaktik oʻyinlar sistemasini ishlab chiqing.
Uchinchi guruh uchun oʻquv vazifasi
1. Oʻquvchilarning ishlaridan, kuzatishlar natijalaridan foydalanib
vaqt oʻchovlarini oʻganishda oʻquvchilar yoʻl qoʻ yadigan oʻziga
xos xatolarni toping. Bu xatolarning oldini olish va ularning bartaraf
qilish yoʻlarini oʻylab toping.
3-ilova.
Baholash koʻrsatkichlari va mezonlari (ballarda)
Guruhlar
1
2
3
Jami
№
vazifa
vazifa
vazifa
ballar
(0,5)
(0,5)
(2,0)
(3,0)
1
2
3
267
2.21. MIQDORLARNI OʻLCHASHDA HOSIL BOʻLGAN SONLAR
USTIDA AMALLAR BAJARISH mavzusidagi amaliy mashgʻulot
ta’lim texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Talabalar soni: 25-30 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Bilimlarni
mustahkamlash
va
chuqurlashtirish
Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan
Mavzu rejasi
sonlar.
Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan
sonlarni maydalash va yiriklash.
Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan sonlar
ustida amallar bajarish.
Mashgʻulotning maqsadi: Mavzu boʻyicha bilimlarini chuqurlashtirish va
mustahkamlash. Mustaqil ishlash qobiliyatlarini
rivojlantirish.
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyatining natijalari:
Talaba bajarishi lozim:
Miqdorlarni
oʻlchashda
xosil Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan
boʻlgan sonlar haqidagi mavjud sonlarga xarakteristika beradilar;
tushunchalarni mustahkamlash;
Miqdorlarni
oʻlchashda
xosil Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan
boʻlgan sonlarni maydalash va sonlarni maydalash va yiriklash xususiyatini
yiriklash xususiyatini yoritib berish; ochib beradilar;
Miqdorlarni
oʻlchashda
xosil Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan sonlar
boʻlgan sonlar ustida amallar ustida amallar bajarishni tushuntira oladilar.
bajarishni yoritish.
Tezkor-soʻrov, savol-javob, suhbat, koopTa'lim metodlari
koop, pinbord texnikasi
Ma'ruza
matni,
format
qogʻozlari,
Ta'lim vositalari
markerlar, skotch, oʻquv materiallari
Jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Ta'lim shakllari
Texnik vositalardan foydalanish va
Oʻqitish shart-sharoiti
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
Nazorat savollari, savol-javob, reyting
Monitoring va baholash
tizimi asosida baholash.
MIQDORLARNI OʻLCHASHDA HOSIL BOʻLGAN SONLAR USTIDA
AMALLAR BAJARISH amaliyot mashgʻulotining texnologik kartasi
268
Faoliyat
Faoliyatning mazmuni
bosqichlari
Oʻqituvchining
Talabalarning
1.1.Mavzuni nomi, maqsadi, kutilajak Tinglaydilar. Mavzu
I.
Kirishbosqichi oʻquv natijalarini va mavzu rejasini nomini va rejasini
eslatadi.
yozib oladilar.
(15daqiqa)
1.2.Oʻtgan mashgʻulot bilan mantiqiy Savollarni
bogʻlaydi. Mustaqil ish uchun berilgan muhokama qilib,
vazifani ya'ni insert texnikasini qoʻllab ularga javob beradi.
mavzuni rejalari asosida yana bir bora
takrorlab,
oʻrganib
kelish
vazifasi
berilganligini
eslatadi.
Vazifani
bajarganlik darajasini tekshiradi.
1.3.Guruhlar
faoliyatini
baholash
mezonlarini e'lon qiladi (1-ilova).
2.1.Faollashtirish va bilimlarini tekshirish Berilgan savollarga
II.Asosiy
maqsadida bir qancha savollar beradi.
javob beradilar. Fikr
bosqich
(55 daqiqa) Javoblarni umumlashtiradi. Diqqatini almashadilar.
asosiy tushunchalarga qaratadi. Zarur Berilgan vazifalarni
boʻlsa.
javoblarni
aniqlashtiradi, bajarishga
qoʻshimchalar qiladi, oʻzgartirish kiritadi. kirishadilar.
2.2.Keyingi
faoliyat
«koop-koop» Guruhlarga boʻlinib
texnikasi (2-ilova) boʻyicha
kichik berilgan topshiriqlar
guruhlarda davom etishini e'lon qiladi. yuzasidan fikr
Talabalarni 3 ta guruhga boʻladi. Har bir yuritadilar.
guruh ma'lum bir yoʻnalish boʻyicha Berilgan vazifani
vazifa bajarishini uqtiradi (3-ilova).
oʻzaro muhokama
Guruhlarda faoliyatni tashkil qiladi. qiladilar. Toʻplagan
Kuzatuvchi, yoʻnaltiruvchi sifatida ishtirok ma'lumotlarni va
etadi. Vazifalar boʻyicha
toʻplagan oʻz fikrlarini format
ma'lumotlarini sxemalarda, jadvallarda qogʻozlariga
tasvirlash kerakligini uqtiradi.
chizmalar va
2.3.Guruhlarda
berilgan
vazifalarni jadvallar asasida
muhokamasini tashkil qiladi, yoʻnaltiradi, ishlab chiqadilar.
maslahatlar beradi.
Tayyor ishlarni
2.5.Guruh ishlarini taqdimoti boshlanishini doskaga iladilar.
e'lon qiladi.
Guruhdan bir
Har bir guruh taqdimotidan soʻng ishtirokchichiqib
ma'lumotlarni
toʻldiradi,
xatolarini bajargan ishlari
tuzatadi, xulosalar qiladi.
yuzasidan taqdimot
Guruhlar
ishini
tahlil
qiladi, qiladilar, savollarga
qoʻshimchalar
kiritadi,
toʻldiradi, javob beradilar.
umumlashtiradi.
III. Yakuniy 3.1.Mavzuning dastlabki uchta savoli Eshitadilar.
boʻyicha umumlashtiradi, xulosalar qiladi.
bosqich
269
Talabalar diqqatini mavzuning asosiy
mohiyatiga qaratadi.
3.2.Oʻquv mashgʻulotining natijalarini
qayd
qiladi.
Talabalar
mustaqil
faoliyatining
maqsadga
erishganlik
darajasini tahlil qiladi va baholaydi.
3.4. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa Vazifani yozib
beradi: keyingi seminar mashgʻulotiga oladilar.
mustaqil tayyorlanishlari uchun nazorat
savollariga ogʻzaki javob berish
1-ilova
Ekspert guruhlari ish natijalarini baholash mezonlari
(10 daqiqa)
Mezonlar
Maks.
ball
Ma'lumotning toʻlaligi
Ma'lumotning aniq, chizmali
tarzda taqdim etilganligi
Guruh ishtirokchilarining
faolligi (toʻldirish, savollar
berish, javoblar berish)
Ballarning maksimal hajmi
1,0
Guruh faoliyati natijalarini
bahosi
0,5
0,5
2
1,5 – 2 ball - «a'lo»
1,0 – 1,4 ball - «yaxshi»
0,5 – 0,9 ball - «qoniqarli»
0 - 0,4 ball - «qoniqarsiz»
2-ilova
«Koop-koop» («Birgalikda oʻqiymiz») texnikasini oʻtkazish qoidasi
Faoliyat
Faoliyat mazmuni
bosqichlari
Ta'lim oluvchi
Ta'lim beruvchi
Turli xil oʻzlashtirish darajalariga ega
1.
2.
3.
boʻlgan, 3 va 5 kishidan iborat kichik
guruhlarni tashkil qiladi
Har bir guruhga butun oʻquv guruhi
ishlashi lozim boʻlgan, mavzuning
bir boʻlagi boʻlib hisoblangan, bitta
topshiriq beradi. Ekspert varaqlarini
tarqatadi.
Topshiriqni
muvaffaqiyatli
bajarilishini
va
muomala
madaniyatini nazorat qiladi.
270
Guruh a`zolari oʻzaro
topshiriqlarni boʻlib olishadi.
3.1. Hamma topshiriqni mustaqil
bajaradi,
mavzular
boʻyicha
mustaqil ishlaydi.
3.2. Guruh a'zolarining minima'ruzalarini tinglaydi. Umumiy
ma'ruza tayyorlanadi. Ma'ruzani
oʻqish uchun spiker tayinlanadi.
4.
5.
Guruhlarda ish yakunlanishini, va ish Guruh-spikeri
ma'ruzaning
natijasi taqdim etilishini e'lon qiladi. taqdimotini oʻtkazadi.
Natijalarni
tahlil
qiladi
va
baholaydi,
gʻolib
guruhlarni
aniqlaydi.
3-ilova
Ekspеrt varagʻ i №1
Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan sonlar ustida amallar
bajarish.
Ekspеrt varagʻi №2
Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan sonlarni maydalash va
yiriklash.
Ekspеrt varagʻi №3
Miqdorlarni oʻlchashda xosil boʻlgan sonlar.
2.22. YORDAMCHI MAKTABDAODDIY KASRLAR USTIDA
AMALLAR BAJARISHGA OʻRGATISH USULLARI mavzusidagi amaliy
mashgʻulot ta’lim texnologiyasi modeli
Oʻquv soati: 2 soat
Amaliy mashgʻulot
Matnli masalalarni bosqichma-bosqich
yechish uslubiyati
Sodda arifmetik masalalarni yechish
Murakkab
arifmetik
masalalarni
yechish
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi:Yordamcvhi maktab oʻquvchilari bilan
matnli masalalarni yechishning oʻziga xosligini
Talabalar soni : 25-30 nafar
Mashgʻulot shakli
Mashgʻulot rejasi
271
oʻrganish
Pedagogik vazifalar:
Oʻquv faoliyati natijalari:
Talaba bajarishi lozim:
Matnli masalalarni bosqichma- Matnli masalalarni bosqichma-bosqich
bosqich
yechish
borasidagi yechishuslubiyati haqida aytib bera
tushunchalarni mustaq kamlash;
oladilar;
Sodda
arifmetik
masalalarni Sodda arifmetik masalalarni yechish
yechishni oʻrgatish;
bilan tanishadilar;
Murakkab arifmetik
yechishni oʻrgatish;
Oʻqitish usullari
masalalarni Murakkab arifmetik masalalarni yecha
oladilar;
Topshiriqlar, amaliy ishlash usuli,
suhbat, 3 3 usuli
Ma'ruza matni, kompyuter slaydlari,
Oʻqitish vositalari
doska, multimedia, proektor.
Frontal, jamoada ishlash.
Oʻqitish shakllari
Texnik vositalardan foydalanish va
Oʻqitish sharoiti
guruhlarda ishlashga moʻljallangan
auditoriY.
Kuzatish, ogʻzaki baholash.
Monitoring va baholash
YORDAMCHI MAKTABDAODDIY KASRLAR USTIDA AMALLAR
BAJARISHGA OʻRGATISH USULLARI amaliy mashgʻulotning texnologik
kartasi
Faoliyat
bosgʻichlari
1-bosqich.
Mavzuga
kirish
(10 daq.)
Faoliyatning mazmuni
Oʻqituvchi
Talabalar
1.1. Mavzu nomini, maqsad va Mavzu nomini yozib
vazifalarini aytadi.
oladilar.
1.2. Amaliy mashgʻulotni olib borish Tinglaydilar.
shakli va baholash mezonlarini aytadi.
(1-ilova)
1.3. Shu mavzu boʻyicha qisqacha Mavzu
bilan
ma'ruza matnini har bir talabaga tanishadilar.
tarqatadi
2.1. Har bir talabaga mavzuga oid Savollarga
javob
2-bosqich.
beradilar.
Asosiyboʻlim savollar beradi. (2-ilova)
(55daq.)
2.2. Guruhlarga ajratadi va mavzuga Guruhlarga ajraladi,
oid topshiriqlar beradi. (15 daq.)
topshiriqnbajaradilar.
2.3.15 daqiqadan soʻng topshiriqlarni Boshqa
guruh
yiqib
oladi
va
topshiriqlarni topshiriqlarini
guruhlararo almashtiradi. (3-marta, bajaradilar.
272
3 3 usuli 3-ilova)
2.4. Topshiriqlarni birinchiqolatdagi
guruhlarga qaytaradi.
2.5. Prezentatsiya qilishni soʻraydi. Topshiriqlarni
Kamchilik va yutuqlarni aytadi.
prezentatsiya
qiladilar.
3 – bosqich. 3.1. Mavzu boʻyicha yakunlovchi Savollar beradilar
Yakunlovchi xulosalar qiladi.
(15 daq.)
3.2. Mavzu maqsadiga erishishdagi
talabalar faoliyatini taqlil qiladi va
baholaydi.
3.3.Mavzu boʻyicha
bilimlarni Yozib oladilar.
chuqurlashtirish uchun topshiriqlar
beradi. (4-ilova). Ushbu topshiriqlarni
bajarish uchun adabiyotlar royhatini
tavsiya qiladi.
1-ilova.
Baholash koʻrsatkichlari va mezonlari
Guruh
Baho
Baholash koʻrsatkichlari va mezonlari
Ma'lumotni
Guruh
Ma'lumotning
toʻliqyoritishi ishtirokchi
taqdim
larining
etilishi
faolligi
1,0
0,5
0,5
Ball
Jami
2
1
2
3
Guruh ishlarini umumlashtiruvchi baho
Guruh
1
2
3
1
2
3
1,5 – 2 ball - «a'lo»
1,0 – 1,4 ball - «yaxshi»
0,5-0,9 ball - «qoniqarli»
0 - 0,4 ball - «qoniqarsiz».
273
Jamiball
Baho
2-ilova.
3 3 usulini qoʻllash qoidasi
1. Talabalarni 3 ta guruhga ajratish lozim.
2.Uchta garuhga 3 ta savol bеriladi.
3. Ma'lum bir vaqtdan soʻng topshirihlarni yiqib olish kеrak.
4. Topshiriqlarni guruhlararo almashtirish kеrak. (3-marta)
5. Topshiriqlarni birinchi holatdagi guruhlarga qaytarish lozim.
6. Prеzеntatsiya qilinadi.
7. Kamchilik va yutuqlar aytiladi.
274
3-ilova.
1-topshiriq
1. Sahnalashtirishga qarab masala tuzish.
2. Rasm, plakat, sxema, chizmalarga qarab masala tuzish.
2-topshiriq
1. Son ma'lumotlariga qarab masala tuzish
2. Tayyor yechimga qarab masala tuzish.
3- topshiriq
1. Tayyor rejaga qarab masala tuzish.
2. Koʻrsatilgan arifmetik amalga doir masala tuzish.
3. Yechilgan masalaga oʻ xshash masala tuzish: " oʻxshash masala
tuzing, biroq boshqa sonlar va narsa bilan".
4-ilova.
Nazorat uchun savol va topshiriqlar
1. Matematik masalalarni yechishning roli va ahmiyati nimadan iborat?
2. Oʻquvchilarni mustaqil masala tuzishga oʻrgatish ishining tartibini aytib
bering.
3. Masalalar yechishda oʻquvchilar tomonidan yoʻl qoyiladigan xotolarning
tasnifini aytib bering.
4. III sinfda sodda masalalarning qanday turlari yechiladi. 3-sinf uchun
matematika darsliklaridan masalalarning mos xillarini toping
5. Bolalarni birinchi murakkab masala bilan tanishtirishdan oldin qanday
tayyorgarlik ishioʻtkazilishi kerak?
6. Har bir murakkab masala ustida olib boriladigan ish qanday bosqichlardan
iborat?
7. Murakkab masalalar xillarini ayting.
275
2.22. YORDAMCHI MAKTABDAOʻNLI KASRLAR USTIDA
AMALLAR BAJARISHGA OʻRGATISH USULLARI mavzusidagi
amaliy mashgʻulot ta’lim texnologiyasi modeli
Talabalar soni: 25-30 nafar
Oʻquv soati: 2 soat
Oʻquv mashgʻulotining shakli Mavzu boʻyicha amaliy mashgʻulot
Oʻnli kasrlarning oʻziga xosligi.
Mavzu rejasi
Oʻnli kasrlar ustida arifmetik amallarni
bajarishga oʻrgatish uslubiyati.
Oʻnli kasrlarni oddiy kasrlarga oʻrgatish
uslubiyati.
Mashgʻulotning maqsadi: Yordamchi maktabda oʻnli kasrlar ustida ishlash
uslubiyatini amalga oshirish boʻyicha umumiy bilimlarni shakllantirish.
Oʻnli kasrlarning oʻziga xosligi Oʻnli kasrlarning oʻziga xosligiga qisqcha
haqida tushuncha berish;
xarakteristika beradilar;
Oʻnli kasrlar ustida arifmetik Oʻnli kasrlar ustida arifmetik amallarni
amallarni bajarishga oʻrgatish bajarishga oʻrgatish uslubiyatini xarakterlab
uslubiyatini yoritib berish;
beradilar;
Oʻnli kasrlarni oddiy kasrlarga Oʻnli kasrlarni oddiy kasrlarga oʻrganish.
oʻrgatish.
Ma'ruza, savol-javob, suhbat, oʻzaro oʻqitish
Ta'lim metodlari
metodi, klaster, insert texnikalari, kutishyoʻldoshi usuli
Ma'ruza matni, kompyuter slaydlari, doska,
Ta'lim vositalari
multimedia, proektor.
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Ta'lim shakllari
Texnik
vositalardan
foydalanish
va
Oʻoitish shart-sharoiti
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
Ogʻzaki nazorat, savol-javob, reyting tizimi
Monitoring va baholash
asosida baholash.
YORDAMCHI MAKTABDAOʻNLI KASRLAR USTIDA AMALLAR
BAJARISHGA OʻRGATISH USULLARI mavzusidagi amaliy mashgʻulot
ta’lim texnologiyasi modeli
Faoliyat
Faoliyatning mazmuni
bosgʻichlari Oʻqituvchi
Talabalar
1.1. Mavzu nomini, maqsad va Mavzu nomini yozib
1-bosqich.
vazifalarini aytadi.
oladilar.
Mavzuga
kirish
1.2. Amaliy mashgʻulotni olib borish Tinglaydilar.
(10 daq.)
shakli va baholash mezonlarini aytadi.
(1-ilova)
1.3. Shu mavzu boʻyicha qisqacha Mavzu
bilan
ma'ruza matnini har bir talabaga tanishadilar.
tarqatadi
276
2.1. Har bir talabaga mavzuga oid
2-bosqich.
Asosiyboʻlim savollar beradi. (2-ilova)
(55daq.)
2.2. Guruhlarga ajratadi va mavzuga
oid topshiriqlar beradi. (15 daq.)
Savollarga
javob
beradilar.
Guruhlarga ajraladi,
topshiriqnbajaradilar.
2.3.15 daqiqadan soʻng topshiriqlarni
yiqib
oladi
va
topshiriqlarni
guruhlararo almashtiradi. (3-marta,
3 3 usuli 3-ilova)
2.4. Topshiriqlarni birinchiqolatdagi
guruhlarga qaytaradi.
2.5. Prezentatsiya qilishni soʻraydi.
Kamchilik va yutuqlarni aytadi.
Boshqa
guruh
topshiriqlarini
bajaradilar.
Topshiriqlarni
prezentatsiya
qiladilar.
yakunlovchi Savollar beradilar
3 – bosqich. 3.1. Mavzu boʻyicha
Yakunlovchi xulosalar qiladi.
(15 daq.)
3.2. Mavzu maqsadiga erishishdagi
talabalar faoliyatini taqlil qiladi va
baholaydi.
3.3.Mavzu boʻyicha
bilimlarni Yozib oladilar.
chuqurlashtirish uchun topshiriqlar
beradi. (4-ilova). Ushbu topshiriqlarni
bajarish uchun adabiyotlar royhatini
tavsiya qiladi.
1-ilova.
Baholash koʻrsatkichlari va mezonlari
Guruh
Baho
Ball
Baholash koʻrsatkichlari va mezonlari
Ma'lumotni
Guruh
Ma'lumotning
toʻliqyoritishi ishtirokchi
taqdim
larining
etilishi
faolligi
1,0
0,5
0,5
1
2
3
277
Jami
2
Guruh ishlarini umumlashtiruvchi baho
Guruh
1
2
3
1
2
3
Jamiball
Baho
1,5 – 2 ball - «a'lo»
1,0 – 1,4 ball - «yaxshi»
0,5-0,9 ball - «qoniqarli»
0 - 0,4 ball - «qoniqarsiz».
2-ilova.
3 3 usulini qoʻllash qoidasi
1. Talabalarni 3 ta guruhga ajratish lozim.
2.Uchta garuhga 3 ta savol bеriladi.
3. Ma'lum bir vaqtdan soʻng topshirihlarni yiqib olish kеrak.
4. Topshiriqlarni guruhlararo almashtirish kеrak. (3-marta)
5. Topshiriqlarni birinchi holatdagi guruhlarga qaytarish lozim.
6. Prеzеntatsiya qilinadi.
7. Kamchilik va yutuqlar aytiladi.
278
3-ilova.
1-topshiriq
1. Sahnalashtirishga qarab masala tuzish.
2. Rasm, plakat, sxema, chizmalarga qarab masala tuzish.
2-topshiriq
1. Son ma'lumotlariga qarab masala tuzish
2. Tayyor yechimga qarab masala tuzish.
3- topshiriq
1. Tayyor rejaga qarab masala tuzish.
2. Koʻrsatilgan arifmetik amalga doir masala tuzish.
3. Yechilgan masalaga oʻ xshash masala tuzish: " oʻxshash masala
tuzing, biroq boshqa sonlar va narsa bilan".
4-ilova.
Nazorat uchun savol va topshiriqlar
1. Matematik masalalarni yechishning roli va ahmiyati nimadan iborat?
2. Oʻquvchilarni mustaqil masala tuzishga oʻrgatish ishining tartibini aytib
bering.
3. Masalalar yechishda oʻquvchilar tomonidan yoʻl qoyiladigan xotolarning
tasnifini aytib bering.
4. III sinfda sodda masalalarning qanday turlari yechiladi. 3-sinf uchun
matematika darsliklaridan masalalarning mos xillarini toping
5. Bolalarni birinchi murakkab masala bilan tanishtirishdan oldin qanday
tayyorgarlik ishioʻtkazilishi kerak?
6. Har bir murakkab masala ustida olib boriladigan ish qanday bosqichlardan
iborat?
7. Murakkab masalalar xillarini ayting.
279
2.24. SODDA VA MURAKKAB MASALALAR ECHISHGA
OʻRGATISH mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim texnologiyasi
modeli
Talabalar soni : 25-30 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli
Oʻquv mashhulotining tuzilishi
Oʻquv mashgʻulotining maqsadi
Pedagogik vazifalar
1. Yordamchi maktabda geometrik
materiallarni
oʻrganishning
asosiy
vazifalariga
oid
bilimlarni
mustahkamlash;
1- va 2-sinf aqli zaif bolalarning
geometrik materialni oʻrganishdagi
oʻziga xos qiyinchiliklarihususidagi
bilimlarni chuqurlashtirish;
Oʻquvsoati: 2 soat
Amaliy
Yordamchi
maktabda
geometrik
materiallarni oʻrganishning asosiy
vazifalari.
1- va 2-sinf aqli zaif bolalarning
geometrik materialni oʻrganishdagi
oʻziga xos qiyinchiliklari.
3- va 4-sinf aqli zaif bolalarning
geometrik materialni oʻrganishdagi
oʻziga xos qiyinchiliklari.
Talabalarda aqli zaif bolalarning
geometrik materialni oʻrganishdagi
oʻziga xos qiyinchiliklarihaqidagi
bilimlarni kengaytirishi
Oʻquv faoliyatining natijalari
1. Yordamchi maktabda geometrik
materiallarni
oʻrganishning
asosiy
vazifalariga
oid
bilimlari
mustahkamlandi;
1- va 2-sinf aqli zaif bolalarning
geometrik materialni oʻrganishdagi
oʻziga xos qiyinchiliklari haqidagi
malakalari shakllantiriladi;
3-va 4-sinf aqli zaif
geometrik
materialni
jarayonini tashkil qilish.
Oʻqitish usullari
bolalarning 3-va 4-sinf aqli zaif bolalarning
oʻrganish geometrik materialni oʻrgatishmalakasi
shakllantiriladi.
Suhbat,
“Baliq
skeleti”
grafik
organayzeri, “Blits-soʻrov”
Yakka, guruhli
Oʻqitish shakllari
Texnik vositalardan foydalanishga va
Oʻqitish shart-sharoitlari
kichik
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan auditoriya
Ogʻzaki nazorat, jadvallar tuzish
Monitoring va baholash
SODDA VA MURAKKAB MASALALAR ECHISHGA OʻRGATISH amaliy
mashgʻulotning texnologik kartasi
280
Bosqichlar
Tayyorgarlik
bosqichi
1-bosqich
Oʻquv
mashgʻulotlariga kirish
(15 daqiqa)
2-bosqich
Asosiy bosqich
Kichik
guruhlarda
ishlash
(45 daqiqa)
3-bosqich
Taqdimot
(10 daqiqa)
4-bos?ich
Yakunlovchi
(10 da?i?a)
Faoliyat mazmuni
Oʻqituvchi
Talabalar
Talabalarni mazkur mavzudagi amaliy Amaliy
mashgʻulotlarni
mashgʻulot mavzusi, rejasi hamda rejasi, adabiyotlar royhati
tayyorgarlik uchun adabiyotlar royhati bilan
tanishadilar,
bilan tanishtirilib, vazifalar beriladi.
mashgʻulotga tayyorgarlik
koʻradilar
1.1Oʻquv mashgʻulotlarining mavzusi 1.1. Tinglaydilar, yozib
maqsadi, rejalashtirilgan natijasi e'lon oladilar.
qilinadi.
Guruhlarga
boʻlinadi. 1.2.
Savolga
javob
Guruhlarda ishlash hoidalari bilan beradilar
tanishadilar (1-ilova).
1.2. Mavzu boʻyicha “Blits-soʻrov”
oʻtkaziladi (2-ilova)
2.1. Talabalar “Yil fasllariga” 2.1. Kichik guruhlarga
muvofiq guruhlarga boʻlinadilar. Har boʻladigan oʻquv vazifalari,
bir guruhga rangli konvertlarda baholash
koʻrsatgichlari,
topshiriqlar tarqatiladi. (3-ilova). mezonlari
bilan
Vazifalarni bajarish boʻyicha amaliy tanishadilar.
koʻrsatmalar beriladi, qoʻshimcha 2.2. Guruhlarda vazifani
manbalardan
foydalanish bajarish
boyiicha
mumkinligini tushuntiradi (darslik, materiallar tayyorlanadi.
ma'ruza matnlari)
2.2. Kichik guruhlarda ishlash
davomida ularning ishlarini kuzatadi,
koʻrsatmalar beradi.
3.1.
Guruhlarning
taqdimoti 3.1. Taqdimot qilishadi,
tinglanadi.
qoʻshimchalar
qilinadi,
3.2.Mavzu boʻyicha
bilimlari bahslashadi, baholashadi.
umumlashtiradi.
4.1.Vazifani
bajarish
jarayonida 4.1.“Baliq skleti” grafik
qilingan xulosalar “Baliq skleti” organayzeri toʻldiriladi.
grafik
organayzeri
boʻyicha 4.2. Tinglaydilar
chiqariladi (4-ilova)
4.3. Mustaqil ish vazifasi
4.2.Ish yakunlarini e'lon qiladi.
yozib olinadi.
4.3.Darsda eng yaxshi ishtirok etgan
talabalarni baholaydi.
4.4. Mustaqil ish uchun vazifa beradi
(5-ilova)
281
1-ilova.
Guruhlarda ishlash qoidalari:
7. Darsda faol ishtirok etish.
8. Oʻzgalarni fikrini hurmat qilish.
9. Guruh ishlarida oʻzaro faol ishtirok etish.
10.Bеrilgan topshiriqlarga javobgarlik bilan
yondashish.
11.Guruh a'zolariga yordam bеrish.
12.
13.
2-ilova.
Nuqta
Egri
chiziq
Toʻgʻri
chiziq
Uchburchak
Toʻrtburchak
Geometrik
shakllarga
ta’rif bering
Kvadrat
Aylana
282
Siniq
chiziq
3-ilova.
Oʻquv vazifalari (guruhlar toʻrtga boʻlinadi)
1-vazifa (Kuz fasli guruhi)
Yordamchi maktabning birinchi sinfida oʻrgatiladigan geometric shakllar.
2-vazifa (Qish fasli guruhi)
Yordamchi maktabning ikkinchi sinfida oʻrgatiladigan geometric shakllar.
3-vazifa (Bahor fasli guruhi)
Yordamchi maktabning uchinchi sinfida oʻrgatiladigan geometric shakllar.
4-vazifa (Yoz fasli guruhi)
Yordamchi maktabning toʻrtinchi sinfida oʻrgatiladigan geometric shakllar.
4-ilova.
“Baliq skleti” grafik organayzeri
Toʻrtburchaklar
Uchburchaklar
Chiziqlar
Guruhlarga
mansub
shakllarni
koʻrsating
…
283
2.25. AQLI ZAIF BOLALARNING GEOMETRIK MATERIALNI
OʻRGANISHDAGI OʻZIGA XOS QIYINCHILIKLARI
mavzusidagi amaliy mashgʻulot ta’lim texnologiyasi modeli
Talabalar soni: 25-30 nafar
Oʻquv soati: 2 soat
Oʻquv mashgʻulotining shakli Mavzu boʻyicha amaliy mashgʻulot
Aqli zaif bolalarning geometrik materialni
Mavzu rejasi
oʻrganishdagi oʻziga xos qiyinchiliklari.
Aqli zaif bolalarning geometrik material
bilan tanishtirish uslubiyati.
Mashgʻulotning maqsadi: Aqli zaif bolalarning geometrik materialni
oʻrganishdagi oʻziga xos qiyinchiliklari boʻyicha
umumiy bilimlarni
shakllantirish.
Aqli zaif bolalarning geometrik Aqli zaif bolalarning geometrik materialni
materialni oʻrganishdagi oʻziga oʻrganishdagi oʻziga xos qiyinchiliklari
xos
qiyinchiliklari
haqida masalasiga qisqcha xarakteristika beradilar;
tushuncha berish;
Aqli zaif bolalarning geometrik Aqli zaif bolalarning geometrik material
material
bilan
tanishtirish bilan tanishtirish uslubiyatini xarakterlab
uslubiyatini yoritib berish;
beradilar;
Ma'ruza, savol-javob, suhbat, oʻzaro oʻqitish
Ta'lim metodlari
metodi, klaster, insert texnikalari, kutishyoʻldoshi usuli
Ma'ruza matni, kompyuter slaydlari, doska,
Ta'lim vositalari
multimedia, proektor.
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
Ta'lim shakllari
Texnik
vositalardan
foydalanish
va
Oʻoitish shart-sharoiti
guruhlarda
ishlashga
moʻljallangan
auditoriya
Ogʻzaki nazorat, savol-javob, reyting tizimi
Monitoring va baholash
asosida baholash.
AQLI ZAIF BOLALARNING GEOMETRIK MATERIALNI
OʻRGANISHDAGI OʻZIGA XOS QIYINCHILIKLARI mavzusidagi
amaliy mashgʻulot ta’lim texnologik kartasi
Bosqichlar
Tayyorgarlik
bosqichi
1-bosqich
Oʻquv
Faoliyat mazmuni
Oʻqituvchi
Talabalar
Talabalarni mazkur mavzudagi amaliy Amaliy
mashgʻulotlarni
mashgʻulot mavzusi, rejasi hamda rejasi, adabiyotlar royhati
tayyorgarlik uchun adabiyotlar royhati bilan
tanishadilar,
bilan tanishtirilib, vazifalar beriladi.
mashgʻulotga tayyorgarlik
koʻradilar
1.1Oʻquv mashgʻulotlarining mavzusi 1.1. Tinglaydilar, yozib
maqsadi, rejalashtirilgan natijasi e'lon oladilar.
284
mashgʻulotlariga kirish
(15 daqiqa)
2-bosqich
Asosiy bosqich
Kichik
guruhlarda
ishlash
(45 daqiqa)
3-bosqich
Taqdimot
(10 daqiqa)
4-bos?ich
Yakunlovchi
(10 da?i?a)
qilinadi.
Guruhlarga
boʻlinadi.
Guruhlarda ishlash hoidalari bilan
tanishadilar (1-ilova).
1.2. Mavzu boʻyicha “Blits-soʻrov”
oʻtkaziladi (2-ilova)
2.1. Talabalar “Yil fasllariga”
muvofiq guruhlarga boʻlinadilar. Har
bir guruhga rangli konvertlarda
topshiriqlar tarqatiladi. (3-ilova).
Vazifalarni bajarish boʻyicha amaliy
koʻrsatmalar beriladi, qoʻshimcha
manbalardan
foydalanish
mumkinligini tushuntiradi (darslik,
ma'ruza matnlari)
2.2. Kichik guruhlarda ishlash
davomida ularning ishlarini kuzatadi,
koʻrsatmalar beradi.
3.1.
Guruhlarning
taqdimoti
tinglanadi.
3.2.Mavzu boʻyicha
bilimlari
umumlashtiradi.
4.1.Vazifani
bajarish
jarayonida
qilingan xulosalar “Baliq skleti”
grafik
organayzeri
boʻyicha
chiqariladi (4-ilova)
4.2.Ish yakunlarini e'lon qiladi.
4.3.Darsda eng yaxshi ishtirok etgan
talabalarni baholaydi.
4.4. Mustaqil ish uchun vazifa beradi
(5-ilova)
1.2.
Savolga
beradilar
javob
2.1. Kichik guruhlarga
boʻladigan oʻquv vazifalari,
baholash
koʻrsatgichlari,
mezonlari
bilan
tanishadilar.
2.2. Guruhlarda vazifani
bajarish
boyiicha
materiallar tayyorlanadi.
3.1. Taqdimot qilishadi,
qoʻshimchalar
qilinadi,
bahslashadi, baholashadi.
4.1.“Baliq skleti” grafik
organayzeri toʻldiriladi.
4.2. Tinglaydilar
4.3. Mustaqil ish vazifasi
yozib olinadi.
1-ilova.
Guruhlarda ishlash qoidalari:
14.Darsda faol ishtirok etish.
15.Oʻzgalarni fikrini hurmat qilish.
16.Guruh ishlarida oʻzaro faol ishtirok etish.
17.Bеrilgan topshiriqlarga javobgarlik bilan
yondashish.
18.Guruh a'zolariga yordam bеrish.
285
19.
20.
2-ilova.
Nuqta
Egri
chiziq
Toʻgʻri
chiziq
Uchburchak
Toʻrtburchak
Geometrik
shakllarga
ta’rif bering
Kvadrat
Aylana
Siniq
chiziq
3-ilova.
Oʻquv vazifalari (guruhlar toʻrtga boʻlinadi)
1-vazifa (Kuz fasli guruhi)
Yordamchi maktabning birinchi sinfida oʻrgatiladigan geometric shakllar.
2-vazifa (Qish fasli guruhi)
Yordamchi maktabning ikkinchi sinfida oʻrgatiladigan geometric shakllar.
286
3-vazifa (Bahor fasli guruhi)
Yordamchi maktabning uchinchi sinfida oʻrgatiladigan geometric shakllar.
4-vazifa (Yoz fasli guruhi)
Yordamchi maktabning toʻrtinchi sinfida oʻrgatiladigan geometric shakllar.
4-ilova.
“Baliq skleti” grafik organayzeri
Toʻrtburchaklar
Uchburchaklar
Chiziqlar
Guruhlarga
mansub
shakllarni
koʻrsating
…
287