O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
URGANCH DAVLAT UNIVERSITETI
01.01.01 –MATEMATIK ANALIZ ixtisosligi bo‘yicha
tayanch dokoranturaga mutaxassislik fanidan kirish sinovlari
savollari
1-bo‘lim. MATEMATIK ANALIZ
Uzluksiz funksiyalarning global xossalari. Bolsano-Koshi, Veyershtrass teoremalari.
Tekis uzluksizlik. Kantor teoremasi.
Differensial hisobining asosiy teoremalari (Ferma, Roll, Lagranj va Koshi).
Teylor formulasi, qoldiq hadning turli ko‘rinishlari (Peano, Lagranj, Koshi).
Funksiyaning lokal ekstremumga erishishning zarur va yetarli shartlari.
Riman integrali. Funksiyaning integrallanuvchanlik mezoni (Darbu kriteriysi).
Integrallanuvchi funsiyalar sinfi.
Aniq integralning hossalari.
Chegaralari o‘zgaruvchi bo‘lgan aniq integrallarning xossalari, Nyuton-Leybnis
formulasi.
10. Ko‘p o‘zgaruvchili funksiyaning differensiallanuvchiligi, xususiy hosilalari.
Differensiallanuvchilikning yetarli sharti.
11. Sonli qatorlar, yaqinlashish alomatlari.
12. Funksional qatorlar. Tekis yaqinlashuvchi funksional qatorlarning xossalari (hadlab
limitga o‘tish, qator yigindisining uzluksizligi, hadlab integrallash va differensiallash).
13. Darajali qatorlar, ularning yaqinlashish radiusi va intervallari. Koshi-Adamar formulasi.
Abel teoremalari.
14. Parametrga
bog‘liq
xosmas
integrallar
va
ularning
uzluksizligi
va
differensiallanuvchiligi.
15. Karrali Riman integrali. Funksiyaning integrallanuvchanlik mezoni Integrallanuvchi
funsiyalar sinfi.
16. Birinchi tur egri chiziqli integrallar.
17. Ikkinchi tur egri chiziqli integrallar.
18. Grin formulasi. Egri chiziqli integralni integrallash yo‘liga bog‘liqmaslik sharti.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
2-bo‘lim. KOMPLEKS O‘ZGARUVCHILI
FUNKSIYALAR NAZARIYASI
1. Kompleks o‘zgaruvchili funksiyaning
- va
-differensiallanuvchiligi. Golomorf
funksiya moduli va argumentining geometrik ma’nosi.
2. Konform akslantrishlar. Sohani saqlash prinsipi.
3. Kasr-chiziqli akslantrishlar va ularning xossalari.
4. Koshinig integral teoremasi va uning teskarisi (Morera teoremasi).
5. Koshining integral formulasi. O‘rta qiymat haqidagi teorema.
6. Modulning maksimum prinsipi.
7. Shvars lemmasi.
8. Koshi tipidagi integral, limit qiymati. Soxoskiy formulasi.
9. Garmonik funksiyalar, ularning golomorf funksiyalar bilan bog‘liqligi. Cheksiz
differensiyallanuvchilik.
10. Golomor funksiyalar uchun yagonalik teoremasi.
11. Golomorf funksiyalarning yakkalangan maxsus nuqtalar (bir qiymatli). Loran teoremasi.
12. Yakkalangan maxsus nuqtalarning klassifikatsiyasi.
13. Chegirmalar, chegirmalar haqidagi Koshi teoremasi. Chegirmalar yordamida integrallarni
hisoblash.
14. Koshi tengsizligi, Liuvill teoremasi.
15. Tekis yaqinlashuvchi golomorf funksiyalar qatori. Veyershtrass teoremasi.
16. Logarifmik chegirma, argument prinsipi.
17. Rushe teoremasi.
3-bo‘lim. HAQIQIY O‘ZGARUVCHILI
FUNKSIYALAR NAZARIYASI
1. O‘lchamning va sanoqli additiv o‘lchamning xossalari.
2. Lebeg o‘lchamini davom ettirish konstruksiyasi.
3. O‘lchamli funksiyalar va ularning xossalari.
4. Funksiyalar ketma-ketliklarining o‘lcham bo‘yicha va deyarli hamma yerda bo‘yicha
yaqinlashishi va ular orasidagi bog‘lanish.
5. Deyarli hamma yerda yaqinlashish bo‘yicha Yegorov teoremasi.
6. Lebeg integrali va uning xossalari.
7. Integral ostida limitga o‘tish. Lebeg teoremasi.
8. Lebeg va Riman integrallarini solishtirish.
9. O‘lchamlarning to‘g‘ri ko‘paytmasi. Fubini teoremasi.
10. Monoton funksiyaning deyarli barcha yerda differensiyallanuvchiligi.
11. Chekli variyatsiyali funksiyalar va ularning xossalari.
12. Absolyut uzluksiz funksiyalar va ularning xossalari.
13. Funksiyani uning hosilasi bo‘yicha tiklash.
14. L1 fazo va uning to‘laligi.
15. L2 fazo va uning to‘laligi.
1.
2.
3.
4.
5.
4-bo‘lim. FUNKSIONAL ANALIZ
Metrik va topologik fazolar. Ketma-ketliklarni metrik fazoda yaqinlashishi.
Metrik fazoda ochiq va yopiq to‘plamlar va ularning bog‘lanishi.
n
, C[a; b] , l2 metrik fazolarning to‘laligi.
Qisqartirib akslantrirish prinsipi.
Metrik fazolarda to‘plamlarning kompaktligi. C[a; b] fazosida to‘plamlarning
kompaktlik kriteriyasi.
6. Kompaktlarni uzluksiz akslantrish. Veyershtrass va Kantor teoremalari.
7. Normallangan va Banax fazolari. Birlik sharning kompaktlik kritieriyasi.
8. Chekli o‘lchamli normallangan fazolarda normalarning ekvivalentligi.
9. Gilbert fazolari va ularda Fur’e qatorlari.
10. Separabel Gilbert fazolarining izomorfligi.
11. Gilbert fazosini yopiq qismfazolarning ortogonal to‘g‘ri yig‘indiga yoyish.
12. Uzluksiz chiziqli funksionallar, chegaralanganlik va uzluksizlik orasidagi bog‘liqlik.
Funksional normasi.
13. Gilbert fazosida chiziqli uzluksiz funksionallarning umumiy ko‘rinishi.
14. Qo‘shma fazo va uning to‘laligi.
15. Xan-Banax teoremasi.
16. Chiziqli chegaralangan operatorlar va ularning normalari.
17. Chiziqli chegaralangan operatorlar fazosining to‘laligi.
18. Tekis chegaralanganlik prinsipi.
19. Spektr va rezolventa. Chiziqli chegaralangan operatorlarning spektri haqidagi teorema.
20. Kompakt operatorlar va ularning xossalari.
21. Kompakt operatorlarning spektri.
22. Kompakt operatorlar uchun Fredgolm teoremalari.
01.01.02-DIFFERENCIAL TENGLAMAR VA MATEMATIK FIZIKA
Differensial tenglamalar bo’yicha
1. Differensial tenglama haqida tushuncha, differensial tenglamaga keladigan ba’zi bir masalalar.
Yechim tushunchasi. Koshi masalasining qo‘yilishi.
2. Birinchi tartibli hosilaga nisbatan tenglama uchun mavjudlik va yagonalik teoremasi.
3. Rikkati tenglamasining bitta yechimi ma’lum bo`lgan holda, uning umumiy yechimini topish.
4. To`liq differensialli tenglamani yechish usuli. Integrallovchi ko`paytuvchi.
5. Hosilaga nisbatan yechilmagan differensial tenglamalar. Laranj va Klero tenglamalarini yechish
usullari.
6. Yuqori tartibli differensial tenglamalar. Boshlang‘ich shartlar. Yechimning mavjudligi va
yagonaligi haqidagi teorema
7. n-tartibli chiziqli differensial tenglama yechimlarining umumiy xossalari.
8. Fundamental sistema tenglamani yagona ravishda aniqlashi haqidagi teorema va uning isboti.
9. Ostrogradskiy–Liuvill formulasi va uning tadbiqi.
10. n –tartibli chiziqli bir jinsli bo`lmagan tenglama uchun superpozitsiya printsipi. Bir jinsli
bo`lmagan tenglamaning xususiy yechimini topishning Lagranj va Koshi funktsiyasi usuli.
11. O`zgarmas koeffitsientli chiziqli bir jinsli differensial tenglamaning xarakteristik ko`phadi
karrali ildizlarga ega bo`lmagan va bo`lgan holda umumiy yechimini tuzish.
12. Eyler tenglamasi.
13. Bessel tenglamasi.
14. Differensial tenglamalar sistemasini normal ko‘rinishga keltirish. Differensial tenglamalar
normal sistemasi uchun mavjudlik va yagonalik teoremasi.
15. Chiziqli differensial tenglamalar sistemasi. Mavjudlik va yagonalik teoremasi. Chiziqli bir jinsli
tenglamalar sistemasi yechimlarining xossalari.
16. Ostragradskiy-Liuvill formulasi. Chiziqli bir jinsli tenglamalar sistemasi umumiy yechimi
haqidagi teorema.
17. Chiziqli bir jinsli bo‘lmagan tenglamalar sistemasi. Yechimning mavjudligi va yagonaligi
haqidagi teorema.
18. O‘ng tomoni maxsus ko‘rinishda bo‘lgan chiziqli o‘zgarmas koeffitsiyentli tenglamalar
sistemasi.
19. Matritsa ko‘rinishidagi chiziqli tenglamalar sistemasi. Koshi integral formulasi. Eksponensial
matritsa. Matritsali differensial tenglamalarni integrallash.
20. Differensial tenglama yechimining davomiyligi. Yechimning davomiyligi. Yechimning
boshlang‘ich qiymatlar va parametrlarga uzluksiz bog‘liqligi haqidagi teorema. Yechimning
boshlang‘ich qiymatlar va parametrla rbo‘yicha differensiallanuvchanligi haqidagi teorema.
21. Avtonom sistemalar. Yechimning xossalari. Chiziqli avtonom sistemaning maxsus nuqtalari.
Asimptotik turg‘un davriy harakat tushunchasi. Yechimning boshlang‘ich shart va parameter
bo‘yicha differensiallanuvchanligi. Differensial tenglamalar sistemasining birinchi integrali.
Birinchi integrallar sistemasining mavjudligi.
22. Turg‘unlik nazariyasi asoslar. Lyapunov ma’nosida turg‘unlik. Asimptotik turg‘unlik haqidagi
teoremalar. Birinchi yaqinlashish bo‘yicha turg‘unlik haqidagi Lyapunov teoremasi.
23. Chiziqli tenglamalar uchun chegaraviy masalalar. Ikkinchi tartibli chiziqli tenglamani soda
ko‘rinishga keltirish. Chegaraviy masalalar. Grin funksiyasining mavjudligi va yagonaligi
haqida.
24. Koshi masalasi yechimining mavjudligi va yagonaligi haqida teorema. Koshi-Kovalevskaya
teoremasi.
25. Xususiy hosilali birinchi tartibli tenglamalar. Xususiy hosilali birinchi tartibli chiziqli tenglama
va uning umumiy yechimi. Xususiy hosilalik va zichiziqli birinchi tartibli differensial
tenglamlar. Xarakteristik va integral sirtlar.
Matematik fizika tenglamalari bo’yicha
1. Ikkinchi tartibli chiziqli differentsial tenglamalar uchun asosiy chegaraviy masalalarning
qo’yilishi. Korrekt va nokorrekt qo’yilgan masala tushunchasi. Adamar misoli.
2. Ikkinchi tartibli ikki o`zgaruvchili tenglamalarni turlarga ajratish va kanonik ko`rinishga
keltirish.
3. Giperbolik tipdagi tenglamaga olib kelinadigan oddiy masalalar. Dalamber formulasi. Bir jinsli
bo’lmagan tenglama uchun Dalamber formulasi. Yechimning turgʻunligi.
4. Yarim chegaralangan va chegaralangan tor tenglamasini davom ettirish usulida integrallash.
5. Gursa masalasi. Aysgeyrson prinsipi. Qo`shma differensial operatorlar. Riman usuli.
6. Kirxgof formulasi. Tushish usuli.
7. Oʻzgaruvchilarni ajratish usuli. Torning erkin tebranish tenglamasi, yechimning fizik ma’nosi.
8. Bir jinsli bo‘lmagan tenglama uchun o‘zgaruvchilarni ajratish usuli. Umumiy birinchi
chegaraviy masala.
9. O‘zgaruvchilarni ajratish usulining umumiy sxemasi.
10. Issiqlik oʻtkazuvchanlik tenglamasi. Birinchi chegaraviy masala. Ekstremum prinsipi.
11. Birinchi chegaraviy masala yechimining yagonaligi va turgʻunligi. Fure usuli.
12. Issiqlik oʻtkazuvchanlik tenglamasi uchun Koshi masalasi. Puasson formulasini keltirib
chiqarish.
13. Puasson formulasini asoslash. Bir jinsli boʻlmagan issiqlik oʻtkazuvchanlik tenglamasi.
14. Umumiy tushunchalar. Ketma-ket yaqinlashish usuli. Fredgolm va Volterraning ikkinchi tur
integral tenglamasi.
15. Fredgolm teoremalari.
16. Kuchsiz maxsuslikka ega bo’lgan tenglamalar. Volterraning birinchi tur tenglamasi. Abelning
integral tenglamasi.
17. Singulyar integral tenglamalar. Ermit yadroli integral tenglamalar. Gilbert-Shmidt teoremasi va
uning natijalari.
18. Garmonik funksiyalarning asosiy xossalari. Garmonik funksiyalarning integral ifodasi. O’rta
arifmetik haqidagi formulalar.
19. Ekstremum printsipi va Dirixle masalasi yechimining yagonaligi. Laplas tenglamasi uchun
Dirixle masalasining Grin funksiyasi.
20. Shar uchun Dirixle masalasini yechish. Puasson formulasi.
21. Yarim fazo uchun Dirixle masalasini yechish. Puasson formulasidan kelib chiqadigan ayrim
muhim natijalar. Liuvill va Garnak teoremalari.
22. Hajm potensialining uzluksizligi va uning birinchi tartibli hosilasi. Hajm potensialining ikkinchi
tartibli hosilasining mavjudligi. Puasson tenglamasi. Gauss formulasi.
23. Ikkilangan va oddiy qatlam potensiali. Dirixle va Neyman masalalarini potensiallar yordamida
yechish.
01.02.05 Suyuqlik va gazlar mexanikasi fanidan PhD tayanch doktaranturaga kirish uchun
mutaxasislik fanidan namunaviy savollar.
1. Ideal suyuqlik (gaz) modeli. Eyler tenglamalari
2. Muvozanat tenglamalari.Arximed qoni
3. Bernulli integrali va uning suyuqlikka oid ayrim tadbiqlari.
4. Mukammal xarakati uchun Bernulli integrali.
5. Koshi-Lagranj integrali. Tezlik patensialining dinamik talqini.
6. Siqilmas suyuqlikning potensial xarakati. Sferaning o’zgaruvchan tezlik bilan xarakati
7. Gazning kichik qo’zg’alishli xarakati. Gazning to’lqin tenglamasi bilan tavsiflanuvchi baratror
xarakati.
8. Chekli amplitudali tekis to’lqinlarning tarqalishi.Riman yechimlari. Oddiy to’lqinlar.
9. Tomson, Lagranj va Gelemgols teoremalari. Uyurma va tezlik divergensiyasi berilganda tezlik
vektorini xisoblash.
10. Yopishqoq siqilmas suyuqlik xarakati to’la tenglamalar sistemasi. Gegen-Puazeyl qonuni.
11. Yopishqoq suyuqlik uchun o’xshashlik qonunlari. Pi- teorema,
12. Reynolds soni kichik bo’lgan xol. Yopishqoq siqilmas suyuqlik ichida sharning sekin
xarakati. Stoks formulasi.
13. Reynolds soni katta bo’lgan xol. Reynolds soni katta bo’lgan Prandtl yondashuvi. laminar
chegaraviy qatlam tenglamalari. Blazius masalasi
14. Reynolds tajribasi. Laminar va turbulent oqimlar.
15. Turblent oqim o’zgarishida differensial yondashish
16. Siqiluvchan va siqilmas termoideal suyuqlik modeli
17. Issiqlik o’tkazuvchan yopishqoq suyuqlik uchun issiqlik oqim tenglamasi.
18 .Termoyopishqoq suyuqlik xarakati to’la tenglamalar sistemasi
19. Nave-Stoks tenglamalari.
20. TMM mexanikasining asosiy gipotezalari
21. Tinch xolatda turgan suyuqlikning asosiy differensial tenglamasi
22. Gidrostatikaning asosiy tenglamasi
23. Ideal suyuqlik gidrodinamikasining tenglamalari
24. Ideal suyuqlik xarakat tenglamasini integrallash
25. Qovushoq suyuqlikning xarakat tenglamasi ( Nave –Stoks tenglamasi)
26. Quvushoq suyuqlik oqimi uchun Bernulli tenglamasi
27. Suyuqlik xarakatining ustuvorligi va oqimlar klassifikatsiyasi. Oqim ustuvorligi kriteriyasi.
28. Suyuqlikning trublent xarakati. Trublentlikning yarim imperik nazariyalari.
29. Tirik kuch haqidagi teorema va ichki sirt kuchlarining ishi
30. Termodinamikaning birinchi boshlanishi (energiyaning saqlanish qonuni) va issiqlik oqimi
tenglamasi
31. Termodinamik muvozanat, qaytar va qaytmas jarayonlar
32. Ikki parmetrli muhitlar. Mukammal gaz. Karno sikli
33. Termodinamikaning ikkinchi boshlanishi va entropiya tushunchasi
Ikki parametrli muhitlarda termodinamik potensiallar
34. Ideal va yopishqoq muhitlarga misollar, ularning termodinamik xususiyatlari. Issiqlik
o’tkazuvchanlik
35. Chekli hajmdagi tutash muhitlar uchun termodinamikaning birinchi va ikkinchi qonunlari.
36. Ximik reaksiyalar va diffuziya hisobga suyuqlik va gazlar aralashmalarining olingandagi
modellari
37. Qaytar jarayonlarda aralashmalarni modellashtirish
38. Qaytmas jarayonlarda aralashmalarni modellashtirish
39. Eyler o’zgaruvchilarida uzviylik tenglamasi
40. Lagranj o’zgaruvchilarida uzviylik tenglamalari.
41. Kuchlarning klassisfikatsiyasi. Harakat miqdori tenglamasi
42. Dekart koordinatalar sistemasida va ixtiyoriy koordinatalar sistemasida tutash muhitning
harakat tenglamalari
43. Harakat miqdori momenti tenglamalari
44. Klassik holda harakat miqdori momenti tenglamasi
45.Simmetrik kuchlanish tenzorining bosh o’qlari va bosh komponentalari
46. Reynolds soni katta bo’lgan xol. Reynolds soni katta bo’lgan Prandtl
yondashuvi. Laminar chegaraviy qatlam tenglamalari. Blazius masalasi
47. Reynolds tajribasi. Laminar va turbulent oqimlar.
48.Turblent oqim o’zgarishida differensial yondashish
49.Siqiluvchan va siqilmas termoideal suyuqlik modeli
50.Issiqlik o’tkazuvchan yopishqoq suyuqlik uchun issiqlik oqim tenglamasi.
01.04.04- Fizikaviy elektronika mutaxassisligi uchun tayanch doktoranturaga kirish
imtoxoni savollari.
1.Ion legirlash jarayoni.
2.Past vakuum olish. Yuqori vakuum hosil qilish.
3.Mexanik nasos. Bug‘ oqimli nasoslar. Ion-sorbsion va magnitorazryadli nasoslar. Ularning
ishlash prinsiplari.
4.Vakuumni o‘lchash. O‘lchov asboblari. Ichki va tashqi kollektorli elektron manometrlar.
5.Zaryadlangan zarrachalarning gazlardagi harakati.
6. Adsorbsiya jarayoni.
7.Qattiq jsim sirtidagi nuqsonlar.
8. Atom zarralarining elastik va noelastik to‘qnashuvlari.
9. Yarimo‘tkazgichli lazerlar.
10. Elektron Oje-spektroskopiya.
11.Jismlarning energetik zonalari.
12.Erkin elektronlar, kuchsiz bog‘langan elektronlar va kuchli bog‘langan elektronlar modellari.
13.Tashqaridan berilgan energiya hisobiga bo‘ladigan elektron emissiya. 14.Termoelektron
emissiya, fotoelektron emissiya, ikkilamchi elektron emissiya.
15.Tashqaridan energiya bermasdan bo‘ladigan elektron emissiyasi-avtoelektron emissiya.
Elektron emissiya xodisasini kuzatish shartlari.
16.Qattiq dsim sirtini changlanishi.
17.To‘yinish tokining temperaturaga va metallarning chiqish ishiga bog‘liqligi.
18.Chiqish ishining fizikaviy mazmuni.
19.Metall vakuum chegarasida energetik diagrammalar yordamida chiqish ishining
tushuntirilishi.
20.Metallarning chiqish ishini tushuntirilishi.
21.Yarimo‘tkazgichlarda termoelektron emissiya.
22.Metallarda tashqi fotoeffekt xodisasi.
23. Qattiq jism sirtini tozalash usullari
24.Ichki va tashqi fotoeffekt.
25. Rentgen fotoelektron spektroskopiya.
26.Yarimo‘tkazgichlarda fotoelektron emissiya.
27.Ikkilamchi ion-elektron emissiya.
28.Metallarda avtoelektron emissiyaning tajribada o‘rganish usullari. 29.Avtoelektron emissiya
hodisasini fan va texnikada qo‘llanishi.
30.Qattiq jism sirtida kechadigan hodisalar.
31.Desorbsiya jarayoni.
32 Ikkilamchi elektron emissiya koeffitsientlari. Ikkilamchi elektron emissiyaning texnikada
qo‘llanishi.
01.04.10. –yarimo‘tkazgichlar fizikasi mutaxassisligi uchun tayanch doktoranturaga kirish
imtoxoni savollari.
1.Qattiq jism zonalar nazyariyasi.
2. Kristall uchun Shredigenr tenglamasi.
3. Erkin elektronlar uchun Shredinger tenglamasini yechish.
4. Kristalldagi elektronlar uchun ruxsat etilgan zonalar.
5. Metall, dieletrik va yarimo‘tkazgichlar.
6.Bryullien zonalari.
7. Tashki maydon ta’sirida kristalldagi eletron va kavaklarning xarakati, effektiv massa.
8. Aralashmali satxlar.
9. Yarimo‘tkazgichdagi elektronlar statistikasi.
10. Fermi-Dirak statistikasida taksimot funksiya.
11. Fermi satxi.
12. Aynimagan yarimo‘tkakzgichlar uchun Maksvell-Bolsman taksimoti.
13. Xususiy va aralashmali yarimo‘tkazgichda erkin elektronlar konsentratsiyasi va Fermi satxi.
14. Yarimo‘tkazgichda erkin elektronlar konsentratsiyasi va Fermi satxining temperaturaga
boglanishi.
15.Kompensirlangan yarimo‘tkazgichlar.
16.Kristallarda nuksonlar.
17.Kristallarda nuksonlar .Vakansiyalar.
18.Kristallarda nuksonlar .Tugunlararo atomlar.
19. Kristallarda nuksonlar. Aralashma atomlari.
20. Kristallarda nuksonlar . Dislokatsiyalar.
21. Nuksonlar elektr aktivligi.
22. Yarimo‘tkazgichlar elektro‘tkazuvchanligi.
23. Elektro‘tkazuvchanlik elementar nazariyasi.
24. Relaksatsiya vakti, erkin yugurish yo‘li.
25. Xarakatchanlik va uning temperaturaga boglanishi.
26. Elektro‘tkazuvchanligining temperaturaga boglanishi.
27.Yarimo‘tkazgichlarda rekombinatsiya.
28. Yarimo‘tkazgichlarda ortikcha tok tashuvchilar.
29.Tashuvchilar Generatsiyasi va zonalar aro rekombinatsiya.
30. Yashash vaqti.
31.Lokal satxlar orqali rekombinatsiya (Shokli-Rid nazariyasi).
32. Yashash vaqtining tashuvchilar muvozanatiy konsentratsiyasiga boglanishi.
33.Yashash vaqtining temperaturaga boglanishi.
34. Uzliksizlik tenglamasi.
35.Galvanomagnit xodisalar.
36.Galvanomagnit xodisalar .Xoll effektining elementar nazariyasi (aralashmali va sof
o‘tkazuvchanlik).
37.Galvanomagnit xodisalar .Ettingsgauuzen effekti.
38. Magnit maydonda eektro‘tkazuvchanligining o‘zgarishi.
39.Termomagnit xodisalar.
40.Termomagnit xodisalar .TermoEYuK elementar nazyariyasi.
41.Termomagnit xodisalar .Tomson eefekti.
42. Termomagnit xodisalar .Pelte effekti
43.Yarimo‘tkazgich diodlar.
44.Elektron-kovak o‘tishining xosil bo‘lishi.
45. Kontakt potensiallar ayirmasi.
46. Xajmiy zaryad soxasi kengligi va sig‘imi.
47.Elektron-kovak o‘tishining voltamper xarakteristikasi.
48. Diodning to‘girlash nazariyasi.
49. To‘yinish tokining temperatura va yarimo‘tkao‘gich parametrlariga boglanishi.
50.Generatsion-rekombinatsion markazlarning p-n o‘tish to‘g‘ri va teskari toklariga ta’siri
(tokning generatsion va rekombinatsion tashkil etuvchilari)
51.Bipolyar tranzistorlar.
52. Bipolyar tranzistor ishlash prinsipi.
53.P-n-p tipdagi tranzistorda doimiy tokning ifodasi.
54. O‘tish koeffitsienti.
55. Emitter effektivligi.
56. Umumiy bazali sxemadagi tranzistorning tok o‘tirish koeffitsienti.
57. Maydoniy tranzistrlar.
58. p-n o‘tishli maydoniy tranzistolrlar tuzilishi ishlash prinsipi.
59. Izolyatsialangan zatvorli maydoni tranzistorlar tuzilish va ishlash prinsipi.
60. MDYa tranzistorlar voltamper xarakteristikalari.
01.04.11 – LAZER FIZIKASI
mutaxassisligi bo‘yicha tayanch doktorantura, doktorantura
va mustaqil izlanuvchilarni kirish imtihonlari uchun “Lazer fizikasi” mutaxassisligi
fanidan savollar:
1-blok
1. Lazerlar haqida tushuncha
2. Lazer nurlanishining xossalari
3. Lazer nurlanishi qutblanganligi
4. Kvant elektronikasi va uning asoslari
5. Eynsheyn koeffitsientlarining fizikaviy ma’nosi
6. Majburiy nurlanish va unga misollar
7. Spontan nurlanish va unga misollar
8. Yorug‘lik nurining to‘lqin tabiatini namoyon qiluvchi hodisalar
9. Yorug‘lik nurining zarracha tabiatini namoyon qiluvchi hodisalar
10. Yassi to‘lqin va uni ifodalovchi tenglama
2-blok
11. Yorug‘lik oqimi. Yorug‘lik intensivligi.
12. Fotometriyaning asosiy kattaliklari
13. Yorug‘lik bosimi. Lebedeb tajribalari
14. Yorug‘lik tezligini o‘lchash bo‘yicha dastlabki tajribalar
15. Foton tushunchasi. Foton zarrasining asosiy xossalari.
16. Yorug‘lik tezligini o‘lchashning zamonaviy usullari
17. Yorug‘likning sinishi va qaytishi hodisalari uchun Frenel tenglamalari
18. Atomning klassik modellari. Tomson va planetar modellar.
19. Issiqlik nurlanishi uchun Plank formulasi
20. Bor postulatlari
3-blok
21. Kvant tizimida spontan va majburiy nurlanish
22. Fotoeffekt hodisasi
23. Fotoeffekt uchun Eynshteyn formulasi
24. Lazer nurlanishi haqida tushuncha
25. Elektramagnit to‘lqinlarning nochiziqli tasirlashuvi. Maksvell tenglamalari.
26. Fabri-Pero interferometri
27. Lazer nurlanishining xususiy modalari va aslligi
28. Difraksion panjara tenglamasi
29. Maksvell tenglamalari
30. Buger-Lambert-Ber qonuni
4-blok
31. Lazer qurilmasi rezonatorlari
32. Lazerning ishlash prinsipi
33. Geliy-Neon lazerini tuzilishi va ishlash prinspi
34. Yarimo‘tkazgichli lazerini tuzilishi va ishlash prinspi
35. Qattiq jism lazerini tuzilishi va ishlash prinspi
36. SO2 lazerini tuzilishi va ishlash prinspi
37. Lazer texnologiyalaridan amalda foydalanish
38. Lazer nurining kogorentligi.
39. Lazer plazmasining xosil bo‘lish jarayoni.
40. Lazer nurining qattiq jismlar bilan to‘qnashishi natijasida xosil bo‘ladigan ko‘p zaryadli
ionlar.
02.00.01– “Noorganik kimyo” mutaxassisligi bo‘yicha tayanch doktoronturaga kirish
uchun imtihon savollari
1. Elektrolitik dissotsilanish. Kuchsiz elektrolitlar eritmalaridagi muvozanat. Suyultirish qonuni.
2. Azotning vodorodli birikmalari. Molekulasining tuzilishi. Olinishi, fizik va kimyoviy
xossalari. Oksidlovchilik-qaytaruvchilik reaksiyalari.
3. Bufer eritmalar va ularning xossalari. Bufer sig‘imi. Bufer sistemalarda pH ni hisoblash.
4. Galogenlarning kislorodli kislotalari. Oksidlovchilik va kislotalik. Umumiy olinish usullari.
Ularning tuzilishi, markaziy atomning gibridlanish turi. Galogenlar kislorodli kislotalarining
tuzlari. Oksidlovchilik xossalari. Ishlatilishi.
5. Kompleks birikmalar izomeriyasi.
6. Vernerning koordinatsion nazariyasi. Koordinatsion nazariyaning asosiy holatlari: markaziy
atom va ligandlar, tashqi va ichki sfera, koordinatsion son. Ligandlar dentatligi va uni aniqlash
usullari. Koordinatsion son, qo‘shimcha valentlik tushunchalari.
7. Mishyak, surma va vismut oksidlari. Kislorodli kislotalari va tuzlari. Mishyak, surma (III, V)
va vismut (III) gidroksidlari.
8. IV guruhning p-elementlari. Uglerod, tabiatda uchrashi, olinishi, fizik kimyoviy xossalari.
Uglerod (II)-oksid. Olinishi, qaytaruvchilik xossalari. Birikish reaksiyalari.
9. Uglerod (IV)-oksid. Molekulasining tuzilishi. Suv va ishqorlarga munosabati. Karbonat
kislota molekulasi va karbonat ionining tuzilishi. Karbonat kislotasining xossalari.
10. Metall bog‘ va uning o‘ziga xosligi. Zonalar nazariyasi asosida metall bog‘. O‘tkazgichlar,
yarim o‘tkazgichlar va dielektriklar.
11. Molekulyar orbitallar (MO) nazariyasi.
12. Brenstedning kislota va asoslar nazariyasi.
13. Binar sistemalarning bug‘ bosimlari. Raul qonunlari.
14. Geliy va VIII guruhning p-elementlari.
15. Radioaktivlik turlari. Yarim yemirilish davri. Radioaktiv parchalanish konstantasi.
Radioaktiv o‘zgarishlarning asosiy qonunlari.
16. Tuzlarning gidrolizi. Tuzlarning kation va anion bo‘yicha gidrolizlanishi. Gidrolizlanish
mexanizmi. Gidroliz darajasi. Gidroliz konstantasi.
17. Kristall maydon nazariyasi. Asosiy holatlari. Ligandlarni oktaedrik maydonida d-orbitallarni
parchalanishi.
18. Gibbsning faollanish energiyasi. Kimyoviy reaksiyalar mexanizmlari.
19. Ligandlar maydoni nazariyasi haqida tushuncha.
20. Kaynosimmetrik elementlar. Klassik, ichki va ikkilamchi davriylik.
21. Valent bog‘lar (VB) nazariyasining asosiy holatlari. Kimyoviy bog‘ning miqdoriy tavsiflari.
22. Qiyin eriydigan elektrolitlar. Cho‘kma bilan to‘yingan eritma orasidagi muvozanat.
23. Kompleks birikmalarning tuzilishini valent bog‘lanishlar nuqtai nazaridan tushuntirish.
24. Eritmalarda geterogen reaksiyalar.
25. Van-der-Vaals kuchlari.
26. Markaziy ionning orbitallarini oktaedrik, tetraedrik va kvadrat komplekslarda parchalanishi.
Yan-Teller effekti haqida tushuncha.
27. Faollanish energiyasi.
28. Eritmalar muzlash va qaynash haroratining nisbiy pasayishi, osmos.
29. Qattiq eritmalar. Holat diagrammalaring turlari.
30. Metall sistemalarda birikmalar hosil bo‘lishi. Kurnakov birikmalari, Laves fazalari, YumRozeri elektron birikmalari.
31 . Platina oilasi metallari.
32. Mishyak guruhchasi elementlari.
02.00.03- Organik kimyo ixtisosligi bo‘yicha tayanch doktoranturaga va mustaqil
izlanuvchilar uchun mutaxassislmk fanidan kirish savollari
1. Organik birikmalarning tuzilish nazariyasi.
2. Organik birikmalardagi kimyoviy bog‘lanish tulari.
3. Organik birikmalarda uchraydigan izomeriya turlari.
4. Organik birikmalarning nomenklaturasi.
5. Organik birikmalar molekulasidagi induktiv va mezomer ta’sirlar.
6. Optik izomeriyaning vujudga kelish sabablari. D, L va R, S nomenklatura. Rasematlanish.
Enantiomeriya. Diastereomeriya.
7. Organik kislota va asoslar. Lyuis va Brendst-Louri nazariyasi.
8. Reaksiyalarda bog‘ning uzilish turlari
9. Alkanlarni olish usullari. Alkanlarni sintez qilishning zamonaviy usullari: Kori-Xaus, krossbirikish va boshqalar.
10. Alkanlarning fizik-kimyoviy xossalari. Alkanlardagi radikal-zanjir almashinish reaksiyasi
mexanizmlari haqida umumiy tushunchalar.
11.
Alkenlar. Alkenlarning nomlanishi, izomeriyasi. Geometrik izomeriya. E, Z
nomenklatura. Qo‘sh bog‘ni hosil qilish usullari. Vittig reaksiyasi. Alkenlarning samarali olinish
usullari.
12. Alkenlarning fizik-kimyoviy xossalari. Alkenlarda radikal va elektrofil birikish reaksiyalari,
ularning mexanizmlari
13. Radikal almashinish reaksiyalarining mexanizmlari
14. Elekrofil birikish reaksiyalari va ularning mexanizmlari
15. Alifatik qatorda nukleofil almashinish reaksiyalari. SN1 va SN 2 mexanizmlar.
16. Alkanlarni nitrolashning sharoit va muhitga bog‘liqligi
17. Alkenlarga vodorod galogenidlarning birikishi va mexanizmi
18. Aromatiklik haqida tushuncha. Xyukkel qoidasi. Nobenzoid aromatik sistemalar.
19. Aromatik birikmalarni alkillash reaksiyasi va uning mexanizmi
20. Aromatik birikmalarni atsillash reaksiyasi va uning mexanizmi
21. Aromatik birikmalarni nitrolash reaksiyasi va uning mexanizmi
22. Benzol halqasida elektrofil almashinish reaksiyalari va ularning mexanizmi.
23. Benzol halqasida orientatsiya qoidasi. I va II tur yo‘naltiruvchilar.
24. Kelishilgan va kelishilmagan orientatsiya.
25. Metallorganik birikmalar asosida organik birikmalar sintezi.
26. Diazobirikmalarning azot chiqishi bilan boradigan reaksiyalari: diazoguruhni vodorodga,
galogenlarga, gidroksil-, sian- va nitro- guruhlariga almashtirish.
27. Diazobirikmalarning azot chiqmasdan boradigan reaksiyalari.
28. Azobo‘yoqlar sintezi. Qaytarish reaksiyalari, triazenlar hosil bo‘lishi. Diazobirikmalarning
qo‘llanish sohalari.
29. Besh a’zoli bitta geteroatom tutgan geterosiklik birikmalar (furan, tiofen, pirrol), ular
sintezining umumiy usuli va o‘zaro aylanishlari (Yurev).
30. Furan, tiofen, pirrol va benzolning fizik-kimyoviy xossalarini taqqoslash.
31. Olti a’zoli geterosiklik birikmalar.
32. Geterosiklik birikmalarda elektrofil, nukleofil almashinish, yon zanjirda radikal almashinish
reaksiyalari.
02.00.06 -“Yuqori molekulyar birikmalar kimyosi” ixtisosligi bo‘yicha tayanch
doktoronturaga kirish uchun imtihon savollari
1.Polimerlarning kelib chiqishi, kimyoviy tarkibi, zvenolari va asosiy zanjir tuzilishiga qarab
sinflashi. Tabiiy, sun’iy va sintetik polimerlar.
2.Polimerlarning kimyoviy sinflanishi. Monoolefinlar va ular hosilalarining polimerlari va
sopolimerlari. Poliefirlar. Poliatsetallar. Poliamidlar, poliuretanlar.
3.Polimerlarning molekulyar massasi, molekulyar-massaviy taqsimlanishi va o‘rtacha
molekulyar massa tushunchasi. Polidisperslik darajasi.
4.Polimerlarni sintez qilishning asosiy usullari. Zanjirli va bosqichli polimerlanish.
5.Radikal polimerlanish. Radikal polimerlanish mexanizmi. Radikal polimerlanish bosqichlari.
Rivojlanish, uzilish va zanjir uzatilish reaksiyalari.
6.Radikal polimerlanishni initsirlash. Initsiatorlar. Radiatsion polimerlanish. Termik
polimerlanish. Fotokimyoviy polimerlanish. Ingibitorlar. Boshqaruvchilar.
7.Radikal polimerlanish kinetikasi. Radikal polimerlanish kinetikasiga ta’sir etuvchi omillar.
Radikal polimerlanish kinetikasining umumiy tenglamasi.
8.Polimerlanish termodinamikasi. Polimerlanish jarayonidagi entalpiya va entropiya o‘zgarishi.
Monomer tuzilishining polimerlanishga ta’siri.
9.Sopolimerlanish haqida tushuncha. Sopolimerlanish reaksiyasi. Sopolimerlanishning MayoLyuis tarkib tenglamasi.
10.Sopolimerlanish konstantalari va ularni aniqlash usullari. Sopolimerlanish diagrammasi.
Alfrey - Praysning Q-e sxemasi.
11.Kation polimerlanish. Katalizatorlar va hamkor katalizatorlar. Kation polimerlanish kinetikasi
va mexanizmi.
12.Anion polimerlanish. Anion polimerlanish katalizatorlari. Anion polimerlanish kinetikasi va
mexanizmi.
13.Koordinastion - ionli polimerlanish. Sigler - Natta katalizatorlari.
14.Polikondensatlanish reaksiyalarining xillari. Polikondensatlanishning yo‘nalishi.
15.Polikondensatlanish reaksiyasining kinetikasi va termodinamikasi.
16.Muvozanatli polikondensatlanish.
17.Polikondensatlanishda molekulyar massaga ta’sir etuvchi
omillar.
Karozers
tenglamasi.Korshakning noekvivalentlik qoidasi.
18.Eritmada, blokda va qattiq fazada polimerlanish.
19.Emulsion va suspenzion polimerlanish.
20.Eritmada, massada va fazalararo muhitda polikondensatlanish.
21.Polimerlarning bukuluvchanligi. Makromolekulalarning konfiguratsiyasi va konformatsiyasi.
22. Amorf va kristall polimerlar. Polimerlar fizikaviy xossalarining o‘ziga xosligi.
23. Amorf polimerlarning uch fizik holatlari. Shishasimon, yuqori elastik va qovushqoq oquvchan holatlarning polimer molekulyar massasiga bog‘liqligi.
24. Polimerlarning mustahkamligi. Kristall va amor polimerlarning mexanik xossalari.
Polimerlar mustaxkamligi va ekspluatastion xossalari.
25. Polimerlarni plastifikatsiyalash. Plastifikatsiya mexanizmi. Plastifikatorlarga qo‘yiladigan
talablar. Kargin va Jurkov qoidalari.
26. Polimerlar eritmalari nazariyasi. Polimer eritmalarini tayyorlash va tozalash. Polimerlar
eruvchanligi va unga ta’sir qiluvchi omillar.
27. Polimerlarning erish jarayoni. Polimerlarning bo‘kishi va erishi, unga ta’sir etuvchi omillar.
Polimerlar erish termodinamikasi.
28.Polimer eritmalarining gidrodinamik xossalari. Polimer eritmalar qovushqoqligi. Nisbiy,
keltirilgan va xarakteristik qovushqoqlik.
29. Polimerlarning molekulyar massasini aniqlash usullari.
30. Polimer iviqlar. Polimerlarning konsentrlangan eritmalari. Konsentrlangan eritmalar
qovushqoqligi va gisterezisi. Iviqlanish va iviqlar.
31. Polielektrolitlar sinflanishi. Polielektrolitlar eritmalari xossalarining o‘ziga xosligi.
32.Poliamfolitlar. Izoelektrik nuqta. Oqsillar - amfoter polielektrolitlar timsoli.
33.Polimerlar kimyoviy xossalarining turlari. Funksional guruhlarning kimyoviy xossalari.
34.Polimeranalogik va ichki molekulyar o‘zgarishlar. Ularning mexanizmi va kinetikasi.
35.Polimerlarni kimyoviy modifikatsiyalash. Kauchukni vulqonlash. Blok va payvandli
sopolimerlar olinishi va xossalari.
36.Polimerlarning destruksiyasi. Kimyoviy agentlar ta’sirida sodir bo‘luvchi destruksiya.
Destruksiya mexanizmlari.
37.Fizikaviy destruksiya. Havo, nur, radiastiya ta’siridagi destruksiyalar.
38.Polimerlarni stabillash usullari. Stabilizatorlar va ularga qo‘yiladigan talablar.
39.Polimer kompozistion materiallar, maxsus xossali polimer materiallar haqidagi umumiy
tushunchalar.
02.00.17-“Qishloq xo’jalik va oziq-ovqat mahsulotlariga ishlov berish, saqlash hamda
qayta ishlash texnologiyalari va biotexnologiyalari” ixtisosligi bo’yicha tayanch
doktaranturaga kirish sinovi uchun savollar
Qishloq xo’jalik maxsulotlarini saqlash hamda qayta ishlash texnologiyalari
ixtisosligi bo’yicha savollar
1. Qishloq xo’jaligi mahsulotlarini saqlash va dastlabki qayta ishlashning xalq xo’jaligidagi
ahamiyati.
2. Don va don maxsulotlarini saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi.
3. Meva, uzum va sabzavotlarni saqlash va dastlabki qayta ishlash texnologiyasi.
4. Sharob tayyorlash texnologiyasi.
5. Texnik ekinlar maxsulotlarini saqlash va dastlabki qayta ishlash texnologiyasi.
6. Tolali ekin maxsulotlarini saqlash va dastlabi ishlov berish texnologiyasi.
7. Sut mahsulotlarini saqlash va dastlabki qayta ishlash texnologiyasi.
8. Go’sht mahsulotlarini saqlash va dastlabki qayta ishlash texnologiyasi.
9. Qishloq xo’jaligi mahsulotlari sifatini baxolash.
10. Moyli ekinlar turlari. Yog’ olinadigan xom ashyolar.
11. Moyli urug’larni qabul qilish va saqlash usullari.
12. Moyli ekinlarni dastlabki ishlash, maydalash va tarkibiy qismlarga ajratish.
13. Moyli urug’lar mag’zini yanchish va moy ajratishga tayyorlash texnologik sxemasi.
14. Qovurmani tayyorlash va presslash usulida moy olish.
15. Meva-sabzavotlarni saklashning xalq xo’jaligidagi urin va axamiyati.
16. Meva va sabzavotlarni saqlashning biologik asoslari, fizik xossalari va ularni saqlashdagi
o’zgarishlar
17. Meva va sabzavotlarni saqlashda ro’y beradigan fiziologik va mikrobiologik jarayonlar, kasallik
va zararkunandalarning ta’siri.
18. Meva va sabzavotlarni saqlash usullari.
19. Meva va uzumlarning kimyoviy tarkibi, xamda ularni yigib-terib olish.
20. Sabzavot va poliz maxsulotlarining kimyoviy tarkibi, ularning sifatiga qo’yiladigan asosiy
talablar.
21. Meva-sabzavot maxsulotlarini qayta ishlashni xalq xo’jaligidagi o’rni va axamiyati.
22. Saqlash omborlarini loyihalashdagi umumiy holatlar va tushunchalar.
23. Sovuq zanjir tizimi va uning mohiyati.
24. Saqlash omborlari va saqlashga tayyorlash bo‘limlarini rejalarini tuzish.
25. Vaqtinchalik saqlash omborlari.
26. Doimiy omborlar.
27. Don mahsulotlarini saqlash omborlari.
28. Quritilgan sabzavot mahsulotlarini saqlash omborlariga qabul qilish tartibi.
29. Quritilgan meva mahsulotlarini saqlash omborlariga qabul qilish tartibi.
30. Don va donli ekin mahsulotlarini saqlash omborlari.
31. Sut va sut mahsulotlarini saqlash omborlari.
32. Go‘sht mahsulotlarini saqlash omborlari.
33. Sabzavotlarni doimiy omborlarda saqlash.
34. Yig‘ishtirib olingan qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini saqlash omborlariga tayyorlash va ularni
sifat ko‘rsatkichlari.
35. Meva- sabzavot, uzum, ildizmeva, poliz va kartoshka mahsulotlarini saqlash omborlari.
36. Paxta xom ashyosini saqlash va dastlabki qayta ishlash texnologiyasi.
37. Saqlash omborlari va ularni tashkil etishning turli usullari.
38. Sabzavot va poliz maxsulotlarini saqlash texnologiyasi.
39. CHigitli paxta va paxta tolasini saqlash omborlari.
40. Vaqtinchalik omborxonlarining mahsulot sig‘imini hisoblash.
Biotexnologiya ixtisosligi bo’yicha savollar
1.Oziq-ovqat sanoati xomashyolari va ularning turlari.
2.Go‘sht, sut va konservalangan mahsulotlar texnologiyasi.
3.Sutni qayta ishlash va sut mahsulotlari ishlab chiqarish texnologiyasi.
4.Baliq va baliq mahsulotlarini qayta ishlash muzlatish va saqlash texnologiyasi.
5.Don mahsulotlari umumiy texnologiyasi. Un ishlab chiqarish texnologiyasi.
6.Non mahsulotlari ishlab chiqarish texnologiyasi.
7.Makaron mahsulotlari ishlab chiqarish texnologiyasi.
8.Bijg‘ish sanoati korxonalari xom ashyolari. Pivo va alkogolsiz ichimliklar ishlab chiqarish
texnologiyasi.
9.Etil spirti ishlab chiqarishning umumiy texnologiyasi.
10.Kon’yak va yuqori alkogolli mahsulotlar ishlab chiqarish texnologiyasi.
11.Uzumni qayta ishlash va sharobchilik texnologiyasi. mahsulotlari.
12.Yorma mahsulotlari va omixta yem ishlab chiqarish texnologiyasi.
13.Oziq-ovqat xom ashyolariga ishlov berish va qayta ishlashning ilmiy asoslari.
14. Tayyor mahsulot turlari va ularning ozuqaviy qiymati.
15. Oziq-ovqat qo`shimchalari xavfsizligini baholash va ularni qo`llashdagi nazorat.
16. Qishloq xo`jalik xom ashyosini saqlash va qayta ishlashning nazariy asoslari.
17. Oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarish texnologiyalari va begona moddalarni
kamaytirishning texnologik usullari.
18. Oziq-ovqat xom ashyosi va mahsulotlarining radiatsion xavfsizlik asoslari.
19. Sintetik oziq-ovqat mahsulotlari va qadoqlash-o`rash materiallari zarari va ularni
xavfsizlantirish yo`llari.
20. Yog‘ va moylarni qayta ishlash texnologiyasi.
21.Kirish. Sanoat mikrobiologiyasi fani asoslari.
22.Mikroorganizmlar haqida umumiy tushinchalar.
23.Mikrobiologlk ishlab chiqarishning namunaviy texnologik chizmasi.
24.Havoni tozalash, fermentatsiya, kultural suyuqlikdan biomassani ajratish va qayuqlashtiirish
bosqichlari.
25.Aminokislotalar kislotalar ishlab chiqarish texnologiyalari.
26. Organik kislotalar ishlab chiqarish texnologiyalari.
27.Oziqa vitaminlari ishlab chiqarish.
28.Antibiotiklar ishlab chiqarish.
29.Fermentlar ishlab chiqarish.
30. Entomopatogen preparatlar ishlab chiqarish.
31.Entomopatogen bakeriyali biopreparatlar.
32. Entomopatogen zamburug`li biopreparatlar.
33.Mikrobiologik sanoatda bakteriofaglarning ahamiyati.
34.Mikroorganizmlarga tashqi muhit omillarining ta’siri.
35. Limon kislotalari ishlab chiqarish texnologiyasi.
36.Lizin kislotalari ishlab chiqarish.
37.Ozuqa muhiti tayyorlash bosqichlari, ozuqa muhitlari tayvorlash uchun xom-ashyo maxsulotlari.
38. Sanoat mikrobiologiyasini rivojlanishida chet el olimlarining xizmati
39. Mikroorganizmlarni o`stirish usullari
40. Mikroorganizmlar kimyoviy tarkibi.
Oziq-ovqat texnologiyasi ixtisosligi bo’yicha savollar
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Un ishlab chiqarish texnologiyasi.
Yorma ishlab chiqarish texnologiyasi.
Omixta yem ishlab chiqarish texnologiyasi.
Donni saqlash va ishlab chiqarishga tayyorlash.
Bug’doy unidan hamir tayyorlash. Javdar unidan hamir tayyorlash.
Xamirni bo’laklash. Nonni pishirish. Nonni saqlash.
Makaron mahsulotlari ishlab chiqarishning texnologik sxemasi.
Unli qandolat mahsulotlari texnologiyasi.
Yog’ va moylarning ozuqaviy qiymati.
10.
O’simlik moylari ishlab chiqarish.
11.
Yog’ va moylar rafinatsiyasi.
12.
Gidrogenlangan yog’lar ishlab chiqarish.
13.
Yog’ va moylarni qayta eterifikatsiyalash.
14.
Margarin ishlab chiqarish.
15.
Qand-rafinad shakar ishlab chiqarish texnologiyasi.
16.
Go’shtning morfologik tuzilishi. Chorva mollarini so’yish texnologiyasi.
17.
Go’shtni tamg’alash. Kalla pocha mahsulotlariga ishlov berish texnologiyasi.
18.
Go’sht va go’sht mahsulotlarini sovutish, muzlatish va saqlash.
19.
Kolbasa va kolbasa mahsulotlari ishlab chiqarish texnologiyasi.
20.
Achitilgan sut mahsulotlari texnologiyasi
21.
Pishloq ishlab chiqarish texnologiyasi.
22.
Bolalar ovqatlanishi uchun sutli mahsulotlar ishlab chiqarish texnologiyasi.
23.
Solod va undirilmagan don mahsulotlarini tozalash va maydalash.
24.
Yormalarning sifat ekspertizasi va ularni saqlash jarayonida bo’ladigan
o’zgarishlar.
25.
Unlarning sifat ekspertizasi va ularni saqlash jarayonida bo’ladigan o’zgarishlar.
26.
Kraxmal va kraxmal mahsulotlarining sifat ekspertizasi.
27.
Shakar va qandning sifat ekspertizasi.
28.
Kuchli spirtli ichimliklarning tavsifi va sifat ekspertizasi.
29.
Vinolarning sifat ekspertizasi.
30.
O’simlik moylarining sifat ekspertizasi.
31.
Hayvon yog’larining sifat ekspertizasi.
32.
Margarinlarning sifat ekspertizasi.
33.
Sutlarning sifat ekspertizasi.
34.
Achitilgan sut mahsulotlarining sifat ekspertizasi.
35.
Pishloqlarning sifat ekspertizasi.
36.
Sovutilgan va muzlatilgan go’shtlarning sifat ekspertizasi.
37.
Uy parrandalari go’shtlarining sifat ekspertizasi.
38.
Sovutilgan baliqlarning sifat ekspertizasi.
39.
Muzlatilgan baliqlarning sifat ekspertizasi.
40.
Nazariya atrof-borliqqa ilmiy qarashlar tizimi sifatida.
41.
Nazariya va usulning o’zaro bog’liqligi va mustaqilligi.
42.
Diaklektika usulining tanqidiy yo’nalishi va uning ijodiy jarayonda roli.
43.
Dialektikaning umumilmiy tamoyillari va iqtisodiy jarayonlarni tahlil etishda
ulardan foydalanish.
44.
Iqtisodiyot nazariyasining predmeti va usuli – iqtisodiyot sohasidagi
tadqiqotlarning metodologik asosi.
45.
Iqtisodiy qonunlar va kategoriyalar tizimi.
46.
Bilishning umumilmiy, maxsus va xususiy usullari, ularning o’zaro aloqadorligi.
47.
Bilishning maxsus usullari va ularni qo’llashning o’ziga xos xususiyatlari.
48.
Bozor munosabatlarini tahlil qilishning boshlang’ich tamoyillari.
49.
So’nggi qo’shilgan miqdor usuli. Mikro- va makroiqtisodiy tahlil.
50.
Mehnat jarayoni va mehnat munosabatlarini tadqiqotining uslubiy muammolari.
51.
Ilmiy bilish faoliyatining asosiy turlari.
52.
Eksperiment ilmiy tadqiqotning empirik usuli sifatida. Eksperimentning turlari.
53.
Funksional aks ettirish usuli vositasida murakkab tizimlarni modellashtirish.
54.
Funksional yopiq tizimlar va teskari aloqalar tamoyili.
55.
Ilmiy bilishda prognoz qilishning o’rni. Fanda bashorat ijod shakli sifatida.
56.
Ilmiy tadqiqotlarning tarmoqlararo va fanlararo integrastiyasi.
57.
Tadqiqotning uslubiy masalalari. Tadqiqot natijalarini rasmiylashtirish.
03.00.06-Zoologiya
ixtisosligi bo‘yicha tayanch dokorantura va mustaqil izlanuvchlar uchun
mutaxassislik fanidan kirish savollari
1. Zoologiya fani va uning predmeti. Zoologiya fanining bo‘limlari. Zoologiyaning
boshqa fanlar bilan aloqasi.
2. Zoologiya fanining rivojlanish tarixi. Zoologiya fanining rivojlanishida Vatanimiz
olimlarining qo‘shgan hissasi.
4. Hayvonot olamining sistemasi. Nomenklatura qoidalari.
5. Hayvonot olamini muhofaza qilish va undan oqilona foydalanish.
6. Hayvonlar organizmining tuzilishi.
7. Hayvonlar tana simmetriyasi.
8. Hayvonlarning ko‘payishi va rivojlanishi.
9. Sodda hayvonlarning tabiatda va inson hayotidagi ahamiyati.
10. Xivchinlilar (Mastigophora) kenja tipi. Phytomastigophora va Zoomastigophora
sinflari.
11. Apikomplekslar (Apicomplexa) tipi.
12. Sporalilar (Sporozoa) sinfi. Gregarinalar (Gregarinida) turkumi.
13. Koksidiyalar (Coccidia) turkumi. Malyariya va unga qarshi kurash
14. Qon sporalilari (Haemosporidia) turkumi.
15. Piroplazma (Piroplasmida) turkumi.
16. Miksosporidiyalar (Myxosporidia) tipi.
17. Assetosporidiyalar (Ascetospora) tipi. Labirintulalar (Labyrinthomorpha) tipi.
18. Parazit infuzoriyalar.Tuzilishi va ko‘payishi.
19. Sodda hayvonlarning kelib chiqishi, filogeniyasi va ekologik radiatsiyasi.
20. Sodda hayvonlarning tabiatda va odam hayotidagi ahamiyati.
21. Ko‘p hujayralilar kenja dunyosi (Metazoa). Ko‘phujayralilarning kelib chiqish
muammolari.
22. Fagotsitellasimonlar (Phagocytellozoa) bo‘limi. Plastinkasimonlar (Placozoa) tipi.
23. Parazoylar (Parazoa) bo‘limi. G‘ovaktanlilar (Spongia, ya’ni Porifera) tipi.
24. Sifonoforalar (Siphonophora) kenja sinfi.
25. Ssifoid meduzalar (Scyphozoa) sinfi.
26. Korall poliplar (Anthozoa) sinfi.
27. Sakkiz nurlilar (Octocorallia) kenja sinfi. Olti nurlilar (Hexacorallia) kenja sinfi.
Bo‘shliqichlimlar filogeniyasi.
28. Taroqlilar (Ctenophora) tipi. Taroqlilar (Ctenophora) sinfi.
29. Yassi chuvalchanglarning filogeniyasi va parazitizmning kelib chiqishi.
30. Kiprikli chuvalchanglar yoki Planariya (Turbellaria) sinfi. Oq planariyaning
tuzilishi va ko‘payishi.
31. So‘rg‘ichlilar (Trematoda) sinfi. Tuzilishi, rivojlanishi va ahamiyati. Fasciola
hepatica ning biologiyasi.
32. Monogeniya (Monogenea) sinfi. Umumiy morfo-fiziologik xarakteristikasi.
33. Lentasimon chuvalchanglar (Cestoda) sinfi. Tashqi va ichki tuzilishi. sestodalar odam va hayvonlarning parazitlari va ularning patogen ahamiyati.
34. Yassi chuvalchanglarning filogeniyasi va parazitizmning kelib chiqishi.
35. Yumaloq (Nemathelminthes) chuvalchanglar tipi. Odam askaridasining tashqi va
ichki tuzilishi va ko‘payishi.
36. Nematodalar – odam, hayvonlar va o‘simliklarning parazitlari.
37. Akantotsefalalar (Acanthocephala) tipi. Tuzilishi, rivojlanishi va ahamiyati.
38. Nemathelminthes tipining filogeniyasi va ekologik radiatsiyasi.
39. Nemertinlar (Nemrtini) tipi. Tashqi va ichki tuzilishi.
40. Halqali chuvalchanglar (Annelida) tipi. Umumiy tavsifi, tashqi va ichki tuzilishi,
ko‘payishi.
41. Belbog‘sizlar (Aclitellata) kenja tipi. Ko‘ptuklilar (Polychaeta) sinfi. Tashqi va
ichki tuzilishi. Rivojlanishi. Ekologiyasi. Amaliy ahamiyati.
42. Korall poliplar (Anthozoa) sinfi. Tuzilish va ko‘payishi. Tashqi va ichki tuzilishi.
Rivojlanishi. Ekologiyasi. Amaliy ahamiyati.
43. Zuluklar (Hirudinea) sinfi. Tashqi va ichki tuzilishi. Sistematikasi va ahamiyati.
44. Halqali chuvalchanglarning filogeniyasi va ekologik radiatsiyasi.
45. Mollyuskalar (Mollusca) tipi. Umumiy morfofiziologik xarakteristikasi.
Sistematikasi. Amaliy ahamiyati.
46. Mollyuskalar tipining filogeniyasi va ular ekologik radiatsiyasining yo‘llari.
47. Bo‘g‘imoyoqlilar (Arthropoda) tipi. Umumiy morfofiziologik xarakteristikasi.
Sistematikasi. Amaliy ahamiyati.
48. Jabra bilan nafas oluvchilar (Branchiata) kenja tipi. Qisqichbaqasimonlar
(Crustacea) sinfi. Tashqi va ichki tuzilishi. Klassifikatsiyasi.
49. Jabraoyoqli qisqichbaqasimonlar (Branchiapoda) kenja sinfi. Klassifikatsiyasi.
Tashqi va ichki tuzilishi.
50. Jag‘ oyoqlilar kenja (Maxillopoda) sinfi. Chig‘anoqoyoqli qisqichbaqasimonlar
(Ostracoda) kenja sinfi.
51. Yuksak qisqichbaqasimonlar (Malacostraca) kenja sinfi.Tashqi va ichki tuzilishi.
Ahamiyati.
52. Xelitseralilar (Chelicerata) kenja tipi. Umumiy tasnifi. Klassifikatsiyasi. Ahamiyati.
53. Qilichdumlilar (Xiphosura) sinfi. Tashqi va ichki tuzilishi.
54. O‘rgimchaksimonlar (Arachnida) sinfi. Umumiy tasnifi. Tashqi va ichki tuzilishi.
Klassifikatsiyasi.
55. Chayonlar (Scorpiones) turkumi. Soxta chayonlar (Pseudosporpiones) turkumi.
56. Qiloyoqlilar (Pedipalpi) turkumi. Solpugalar, ya’ni falangalar (Solifugae) turkumi.
57. Pichano‘rarlar (Opilliones) turkumi. O‘rgimchaklar (Aranei) turkumi.
58. Akariform kanalar (Acariformes) turkumi.
59. Parazitoform kanalar (Parasitiformes) turkumi.
60. Xelitseralilar filogeniyasi va ekologik radiatsiyasi.
61. Traxeyalilar (Tracheata) kenja tipi. Ko‘poyoqlilar (Myriapoda) sinfi.
Klassifikatsiyasi. Amaliy ahamiyati.
62. Hasharotlar (Insecta) sinfi. Hashoratlar boshining tuzilishi. Ko‘krak bo‘limi.
Hasharotlarning qanotlari. Qorin bo‘limi.
63. Hasharotlarning ko‘payishi va rivojlanishi. Embrional rivojlanish. Postembrional
rivojlanish.
64. Hasharotlar hayotida mavsumiylik. Metamorfozning kelib chiqishi.
65. Hasharotlar hayotining asosiy xususiyatlari.
66. Kunliklar (Ephemeroptera) turkumi. Bahorilar (Plecoptera) turkumi. Ninachilar
(Odonata) turkumi.
67. To‘g‘riqanotlilar (Orthoptera) turkumi. Suvaraklar (Blattoidea) turkumi. Chala
qattiq qanotlilar, ya’ni qandalalar (Hemiptera) turkumi.
68. Beshiktebratarlar (Mantoidea) turkumi. Tengqanotlilar (Homoptera) turkumi. Bitlar
(Anoplura) turkumi.
69. To‘liq o‘zgarish bilan rivojlanadigan hasharotlar (Metabolia) turkumlari.
70. Bo‘g‘imoyoqlilarning kelib chiqishi va filogeniyasi.
71. Onixoforalar (Onychophora) tipi. Birlamchi traxeyalilar (Protracheata) sinfi.
72. Paypaslagichlilar (Tentaculata) tipi. Mshankalar (Bryozoa) sinfi. Yelkaoyoqlilar
(Brachiopoda) sinfi. Foronidlar (Phoronidea) sinfi.
73. Ignaterililar (Echinodermata) tipi. Umumiy tasnifi. Tashqi va ichki tuzilishi.
74. Chalaxordalilar (Hemichordata) tipi. Ichak bilan nafas oluvchilar (Enteropneusta)
sinfi. Qanotjabralilar (Pterobranchia) sinfi.
75. Pogonoforalar (Pogonophora) tipi. Qiljag‘lilar (Chaetognatha) tipii. Umumiy
tasnifi. Tashqi va ichki tuzilishi.
76. Xordalilar (Chordata) tipining umumiy tavsifi. Xordalilarning bir-biriga o‘xshash
belgilari.
77. Bosh suyaksizlar (Acrania) kenja tipi. Umumiy tavsifi. Tashqi vav ichki tuzilishi.
Sistematikasi.
78. Lichinka xordalilar (Urochorolata) ya’ni qobiqlilar (Tunicata) kenja tipi. Umumiy
tavsifi. Assidiyalar (Ascidiae) sinfi. Tashqi va ichki tuzilishlari. Rivojlanishi.
79. Umurtqalilar (Vertebrata), ya’ni bosh suyaklilar (Craniata) kenja tipi. Umumiy
tavsifi. Tashqi va ichki tuzilishi. Klassifikatsiyasi.
80. Jag‘sizlar (Agnatha) katta sinfi haqida ma’lumot. To‘garak og‘izlilar
(Cyclostomata) sinfi. Umumiy tavsifi. Tashqi va ichki tuzilishi. To‘garakog‘izlilarining
sistematikasi va ekologiyasi.
81. Baliqlar (Pisces) katta sinfi haqida umumiy ma’lumot. Tashqi va ichki tuzilishi.
O‘zbekistonda mavjud baliq turlari. O‘zbekiston Qizil kitobiga kiritilgan baliq turlari.
82. Tog‘ayli baliqlar (Chondrichthyes) sinfi. Umumiy tasnifi. Tashqi va ichki tuzilishi.
Akulalar (Selachoidea) va skatlar (Batoidea) turkumlari.
83. Suyakli baliqlar (Osteichthyes) sinfi. Umumiy tasnifi. Tashqi va ichki tuzilishi.
Klassifikatsiyasi va xilma - xilligi.
84. Baliqlar ekologiyasi. Baliqlarning xo‘jalikdagi ahamiyati.
85. Suvda hamda quruqlikda yashovchilar (Amphibia) sinfi. Umumiy tasnifi. Tashqi va
ichki tuzilishi. Sistematikasi.
86. Suvda hamda quruqlikda yashovchilarning ko‘payishi va rivojlanishi va xilma xilligi.
87. Suvda ham quruqlikda yashovchilarning kelib chiqishi. Ekologiyasi. Xo‘jalik
ahamiyati.
88. Hozirgi sudralib yuruvchilarning sistematik guruhlari.
89. Sudralib yuruvchilarning ko‘payishi, rivojlanishi.
90. Sudralib yuruvchilarning kelib chiqishi va evolyusiyasi.
91. Sudralib yuruvchilar ekologiyasi va iqtisodiy ahamiyati.
92. Sudralib yuruvchilarning xilma - xilligi va ahamiyati.
93. Qushlarning ichki tuzilishi. Qushlarning ko‘payishi va rivojlanishi.
94. Qushlarning kelib chiqishi
95. Qushlar ekologiyasi. Qushlarning amaliy ahamiyati.
96. Sut emizuvchilarning ovqat hazm qilish sistemasining tuzilishi. Tish formulasi.
97. Sut emizuvchilarning sistematik guruhi.
98. Sut emizuvchilarning ko‘payishi va rivojlanishi.
99. Sut emizuvchilar kelib chiqishi va evolyusiyasi.
100. Sut emizuvchilar ekologiyasi.
03.00.10-Ekologiya ixtisosligi bo‘yicha tayanch doktarantura va mustaqil izlanuvchilikka
mutaxassislik fanidan kirish imtihoni savollari.
1. Ekologiya fanining vazifalari va rivojlanish bosqichlari.
2. Populyatsiyalarning turlarga to‘yinganligi.
3. Populyatsiyaning biologik tuzilishi.
4. Populyatsiyaning gomeostaz tushunchasi.
5. Ekosistemaning komponentlari.
6. Ekosistemadagi energiya oqimi va ekosistemaning mahsuldorligi
7. Biogeosenozlar haqidagi ta’limot.
8. Ekosistemadagi energiya oqimi va ekosistemaning mahsuldorligi
9. Biotsenoz, fitotsenez, biotop
10. Ekologik suksessiya
11. Tuproq eroziyasi va uning turlari.
12. Tuproq eroziyasini oldini olish va unga qarshi kurash tadbirlari.
13. Tuproqlarni ifloslantiruvchi manbalar.
14. Gidrosferaning tarkibi va uni ifloslovchi manbalar.
15. «Suv va suvdan foydalanish» to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasi qonuni.
16. Dengiz va okeanlarning ekologik muammolari.
17. Orol dengizi muammolari. Orolning qurish sabablari va uning hozirgi holati.
18. Biosfera chegaralari.
19. Biosferada moddalarning aylanishi va energiya balansi.
20. Biosferada hayotning paydo bo‘lishi.
21. Tabiiy zahiralarning ta’rifi, xillari va ulardan foydalanish.
22. Atmosfera va uni muhofaza qilish yo‘llari.
23. Atmosfera ifloslanishining manbalari va sabablari, inson salomatligiga salbiy ta’siri.
24. Biologik xilma-xillik nima? O‘zbekiston va bioxilma-xillik haqida Konvensiya.
25. Biologik xilma-xillik bo‘yicha milliy strategiya va harakat rejasi.
26. “Qizil kitob” va unga kiritilgan turlar
27. Shahar ekologiyasining asosiy maqsadlari.
28. Shaharlarni ekologik loyihalashtirish
29. Qurilish uchun tanlangan erga qo‘yiladigan talablar.
30. Shaharlarni funksional zonalarga bo‘lish
31. Chiqindi quvurlarni tozalash metodlari.
32. Garbologiya fanining maqsadi va vazifalari.
33. Sanoat ekologiyasining vazifalari, maqsadi va asosiy yo‘nalishlari.
34. Iqlim o‘zgarishining antropogen va tabiiy sabablari.
35. Issiqlik effektining sababi va oqibatlari
36. Ko‘llarning tasnifi – guruhlanishi
37. O‘zbekistondagi ko‘l va suv omborlari.
38. Oqava suvlarni tozalash usullari
39. Geoekologiya fanini vazifalari, obekti va predmeti
40. Yer yuzida modda va energiyaning asosiy aylanma harakatlari.
41. Tabiiy resurslar tasnifi, turlari va tarqalishi.
42. Quyosh energiyasi.
43. Shamol energiyasi.
44. Bioenergetika
45. Suv energiyasi. Gidroelektrostansiyalar (GES)
46. Geotermal energiya.
47. Biomassa va uning tarkibi.
48. Ifloslangan suv havzalarining biologik o‘z-o‘zidan tozalanish jarayoni.
49. Ekologik monitoring fanining maqsadi, vazifalari, obekti va predmeti
50. Ekologik audit
51. Gidroekologiyaning maqsadi, vazifalari, obekti va predmeti
52. Ekologik ekspertiza fanining maqsadi, vazifalari, obekti va predmeti
53. Biogeografiya fanining maqsadi, vazifalari, obekti va predmeti
54. Tuproq va agroekologiya fanining maqsadi, vazifalari, obekti va predmeti
55. Ijtimoiy ekologiyaning maqsadi, vazifalari, obekti va predmeti
56. Ekologik siyosat fanining maqsadi, vazifalari, obekti va predmeti
57. Xozirgi zamonning ekologik muammolari fanining maqsadi, vazifalari
58. Inson ekologiyasi fanining maqsadi, vazifalari, obekti va predmeti
59. Muhofaza qilinadigan tabiiy xududlar
60. Ekologik taxmon
61. Zaharli gazlarning ruxsat etilgan me’yorlari
62. Atmosferaga tashlanadigan gazlarni mexanik usulda tozalash
63. Ekologik sertifikatsiyalash
64. Favkulodda ekologik vaziyatlar va ekologik xavfsizlikni ta’minlash
65. Poykolotermiya va gomoyotermiyaning ekologik yuksakligi
66. Ekosistemadagi ekologik piramida
67. Qishlok xujaligini ekologizatsiyalash
68. O‘g‘itlar va pestitsidlarni ishlatishda ilmiy asoslarining buzilishi va oqibatlari
69. Ekologik monitoring va ekologik auditning aloqadorlik jihati
70. Geoekologik muammolar
71. Oziq-ovqat xhavfsizligi
72. Barqaror rivojlanish konsepsiyasi
73. Tabiatyu jamiyat va iqtisodiy rivojlanish barqarorligini ta’minlashning ekologik jihatlari
74. Tabiiy resurslardan foydalanishning samarali ko‘rsatkichlari
75. Demografik portlash.
03.00.13 – Tuproqshunoslik ixtisosligi bo‘yicha tayanch doktorantura, doktorantura
hamda mustaqil izlanuvchilarni kirish imtixonlari uchun “Tuproqshunoslik” fanidan
imtixon savollar
Majmuasi
Tuproqshunoslik fanining vazifasi. Uning biosferada tutgan o‘rni va ahamiyati.
Iqlim-tuproq hosil qiluvchi omil.
Tipik bo‘z tuproqlar: tarqalishi, xossa, xususiyatlari, dehqonchilikda ularning unumdorligini
oshirish tadbirlari.
4. Tuproqning mineral va organik qismi, ularning kimyoviy tarkibi va xossalari.
5. O‘simlik va hayvonot dunyosi-tuproq hosil qiluvchi omil
6. Och tusli bo‘z tuproqlar. Ularning xossa va xususiyatlari. Sug‘orish ta’sirida och tusli bo‘z
tuproqlarning o‘zgarishi.
7. Nurash va nurash turlari. Nurash natijasida vujudga kelgan o‘zgarishlar
8. Tuproq havosi: tarkibi, o‘zgarishi, uni boshqarish. Havo va gaz almashinish.
9. Sur tusli qo‘ng‘ir tuproqlar, tarqalishi, xossa va xususiyatlari, o‘zlashtirishdagi muammolari.
10. Tuproq va gruntlarning granulometrik tarkibi. Granulometrik tarkib bo‘yicha tuproqlar
klassifikasiyasi.
11. Tuproqning issiqlik xossalari: rejimi, balansi, boshqarish usullari, ahamiyati.
12. To‘q tusli bo‘z tuproqlar: xossasi, xususiyati, o‘zlashtirishdagi qiyinchiliklar.
13. Tuproqning kimyoviy tarkibi.
14. Tuproq hosil qiluvchi ona jinslar, ularning turlari va litologik tuzilishi.
15. Sahro zonasining o‘tloqi allyuvial tuproqlari.
16. Tuproqning singdirish qobiliyati va turlari.
17. Tuproqlarning morfologik tuzilishi va uning belgilari
18. Taqirli tuproqlar va taqirlar, tarqalishi, xossalari va foydalanish istiqbollari.
19. Tuproq gumusi: kelib chiqishi, tarkibi, manbasi, xossa va xususiyatlari. Tuproqning
gumusli holatini yaxshilash tadbirlari.
20. Tuproqlar nomenklaturasi va dinamikasi. Tuproqlar tasnifining mohiyati va ahamiyati.
21. Qumli sahro tuproqlari: kelib chiqishi, xossa va xususiyatlari, o‘zlashtirishdagi muammolar.
22. Tuproq kolloidlari: tuzilishi, tarkibi, xossasi, xususiyatlari, ahamiyati.
23. Tuproqning fizik-mexanik xossalari, ularning tuproqlarga ishlov berishdagi roli
24. O‘tloqi allyuvial tuproqlar. Bo‘z tuproqlar zonasidagi o‘tloqi allyuvial tuproqlarning sahro
zonasidagi o‘tloqi allyuvial tuproqlardan asosiy farqlari nimalarda namoyon bo‘ladi.
25. Tuproq eritmasi: tarkibi, xossa va xususiyatlari, ahamiyati.
26. O‘rta Osiyo, jumladan O‘zbekiston hududida tuproq hosil bo‘lish jarayonlarining o‘ziga xos
xususiyatlari to‘g‘risida tushuncha bering.
27. Sho‘rxok tuproqlar: kelib chiqishi, tuzlarning to‘planish qonuniyatlari, tarkibi, xossa va
xususiyatlari va o‘zlashtirish muammolari
28. Tuproq suvi: turlari, kelib chiqishi, xossasi, xususiyatlari, ahamiyati.
29. Tuproqlar eroziyasi: turlari, keltirib chiqaruvchi omillar, unga qarshi kurashish tadbirlari.
30. Lalmikor tuproqlar: tarqalishi, xususiyatlari, ularning unumdorligini oshirish tadbirlari.
31. O‘zbekiston sug‘oriladigan yerlarida vujudga kelayotgan salbiy agrofizik va fizik mexanik
muammolar.
32. Tuproq eroziyasini kelib chiqishi va turlari .
33. Biologik va kimyoviy ifloslanishning tuproqqa ta’siri.
34. Sho‘rlanishni vujudga keltiruvchi asosiy omillar.
35. Tuproq unumdorligini oshirishda qo‘llaniladigan yangi texnologiyalar?
36. Tuproqlarning ikkilamchi sho‘rlanish muammolari va oldini olish tadbirlari.
37. Sug‘oriladigan tuproqlarning unumdorligini oshirishda yangi resurs tejamkor
texnologiyalarni joriy qilish va ishlab chiqarishga qo‘llash muammolari.
38. Sho‘rlangan tuproqlarni yuvish .
39. Qishloq xo‘jalik ekinlarni alohida sug‘orish tartiboti.
40. O‘simlikarni suvga bo‘lgan talabini aniqlash usullari.
41. Sug‘orish ta’sirida tuproq xossalarining o‘zgarishi va uni yaxshilash muammolari.
1.
2.
3.
42. O‘zbekiston sug‘oriladigan yerlarida vujudga kelayotgan salbiy agrofizik va fizik mexanik
muammolar?
43. O‘rta Osiyo va O‘zbekistonda tuproqshunoslikning rivojlanishi.
44. Tuproqning biosferadagi o‘rni.
45. Tuproqshunoslik fanining xalq xo‘jaligi va inson faoliyatidagi ahamiyati.
46. Tuproqshunoslik fanining hozirgi zamon dolzarb masalalari.
47. Tuproq hosil bo‘lish jarayonlari deganda nimani tushunasiz?
48. Tuproq paydo qiluvchi faktorlar?
49. Tuproqning granulometrik tarkibi va uni tavsiflash.
50. Dala va laboratoriya sharoitida tuproqning granulometrik tarkibi qaysi usullar yordamida
aniqlanadi?
51. Tuproq granulometrik tarkibining fizik xossalarga va unumdorlikka ta’siri.
52. Birlamchi va ikkilamchi minerallar tuproqda qanday paydo bo‘ladi?
53. Tuproq kesmasi va qatlamlarida kimyoviy elementlar to‘planish jarayoni?
54. Tuproqda gumus paydo bo‘lishi va uni aniqlash usullari.
55. Tuproq suvining fizik xossa va kimyoviy tarkibga ta’siri?
56. Tuproq havosi va uning tarkibi.
57. Tuproqning singdirish sig‘imi.
58. Issiqlik manbalari va ularning tuproq xossalari tarkibiga qanday ta’sir qiladi?
59. Tuproqning xajm, solishtirma, effektiv issiqligi deb nimaga aytiladi?
60. Tuproqning fizika-mexanik xossalari deganda nimani tushunasiz?
61. Tuproqning plastikligi,tuzilishi, xolati, yopishqoqligi, ilashimligi nima?
62. Tuproqning fizika-mexanik xolatini o‘rganish usullari.
63. Tuproq donadorligi deganda nimani tushunasiz?
64. Tuproq donadorligini oshiruvchi omillar?
65. Tuproq unumdorligi deganda nimani tushunasiz?
66. Tuproq unumdorligi qanday kategoriyalarga bo‘linadi?
67. Tuproq unumdorligini saqlash va oshirish omillari?
68. Suv, uglerod, azot, fosfor, kalsiy va kaliy moddalarining aylanish qonuniyatlari?
69. Moddalarning katta geologik doira bo‘ylab aylanish qonuniyatlari?
70. Tog‘ jinsi va minerallarning yemirilishi?
71. Tuproq hosil bo‘lishida organik va mineral moddalarning relyefga binoan tarqalishi?
72. Tuproq evolyusiyasi nima?
73. Tuproq kesmasi va genetik qatlamlarning hosil bo‘lishi
74. Tuproq sistematikasi va diagnostikasi to‘g‘risida tushuncha?
75. Tuproq tasnifi: tip, tipcha, oila, turi, xili, toifa va razryadlar.
76. Amerika, MDH, Osiyo, YUNESKO, O‘zbekistonda qabul qilingan tuproq tasnifi va
ularning bir-biridan farqi?
77. Gidromorf tuproqlar paydo bo‘lish sharoiti?
78. Qora tuproqlar hosil bo‘lish sharoiti?
79. Tuproqdagi suvda eriydigan tuzlarning manbai?
80. Sho‘rlangan tuproqlar genezisi, morfologik tuzilishi?
81. Sho‘rlangan va ishqoriy tuproqlar tasnifi?
82. Bo‘z tuproqlar genezisi, tasnifi, xossa va xususiyatlari?
83. Tuproq yuvilishi (eroziyasi) deganda nimani tushunasiz?
84. Tuproq eroziyasining turlari?
85. Sug‘oriladigan tuproqlar eroziyasi?
86. Eroziyaga qarshi kurash choralari?
87. Pestisidlar va og‘ir metallarning tuproq ekologiyasiga ta’siri?
88. Orol dengizi suvini qurishi natijasida suvdan bo‘shagan yerlarda eroziya va sho‘rlanish
jarayonining rivojlanishi?
89. Orol dengizi xududida qurg‘oqchilikning avj olish sabablari?
90. Tuproq kadastri deganda nimani tushunasiz?
91. Tuproq kadastri va bonitetini ishlab chiqish tarixi?
92. Tuproqning havo xossalari va havo rejimi
93. Tuproq eritmasini ajl'atib olish usullari.
94. Tabiatda moddalarning katta geologik va kichik biologik aylanishi.
95. Tog’ jinslarining tuzilishi va minerologik tarkibi
96. Agrotexnikaning tuproqdagi mikrobiologik jarayonlar jadalligiga ta'sigi.
97. Tuproqdagi jonivorlarning ahamiyati.
98. Tuproqning organik qismi.
99. O’zbekiston tuproqlari klassifikatsiyasi
100.Tuproqlarni muhofaza qilish.
05.01.03 - Informatikaning nazariy asoslari.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
Berilganlarni tasvirlash va boshqarish tillari.
Bilimlarni tasvirlash modeli.
Berilganlarni bazasini boqarish tizimlari.
Predmet sohalarining konseptual modeli.
Berilganlarni intellektual tahlil qilishning asosiy masalalari.
Ma’lumotlarni berilganlar ko‘rinishida kodirovka qilish. Kodlarningortiqchaligi.
Shartli ekstremum masalasi va Lagranj kupaytmalar usuli.
Tashqi va ichki jarima funksiyalar usuli.
Mantiqiy qonuniyatlar shakllari. Lokal geometriya usuli.
O‘yinlar klassifikatsiyasi. Matritsali, kooperativli vadifferensialli o‘yinlar.
Asosiy komponentalar usuli.
Minimaks prinsipi. Lokal va global ekstremum.
Belgisiz anglash. k yaqin qo‘shnilar usuli.
Obrazlarni anglashning baholashning aniqlash usullari.
O‘yinlarning pastki va ustki bahosi, egar nuqtasi.
Anglash masalasiga algebraik yondoshish.
Chekli va magazinli avtomatlar.
Graflarda berilganlarni tahlili. Kommivayajer masalasi.
Qaror qabul qilish masalasida ko‘p kriteriyalilik.
Neyronning matematik modeli.
Xomsk yordamida grammatika turlarini klassifikatsiyalash.
Evolyusion hisoblash. Genetik algoritmlar.
Neyron to‘rlarini o‘rgatishning masalalari va ularni echish usullari.
Dinamik dasturlash masalasida graflardan yo‘l topish.
Qoidalar va pretsedentlar asosida Anglash algoritmlari.
Tasvirlarni raqamli formatlari. Tasvirlarni siqish.
Formal grammatikalar. Ustunlik munosabatlari matritsasi yordamida gaplarni
grammatik tahlil qilish.
Matnlarni intellektual tahlili masalalari.
Empirik berilganlar asosida bog‘liqlikni qayta tiklash masalasi.
Intuitiv qaror qabul qilish jarayonini modellashtirish.
Matematik modellashtirishning asosiy tushunchalari, maqsadlari va metodologiyalari.
Matematik modellarning klassifikatsiyasi.
Matematik modellarni qurish bosqichlari.
Matematik modellarning universalligi.
Tabiat jarayonlarini matematik tadqiq qilish usullari.
Tabiatning asaosiy qonunlari: energiya materiya va impuls saqlanish qonunlari.
Tadqiqot usullari: o’xshashlik (analogiya), variatsion printsip, zanjir, iyerarxiya printsipi.
Tabiiy va ijtimoiy fanlarda matematik modellashtirish.
Aholi miqdori o’zgarishining matematik modellari: Maltus-Ferxyulsta-Perla modellari,
logistik model.
Turlar orasidagi munosabat (Valter) modeli, uning matematik tadqiqoti va tadbiqi.
Biologiya va sog’liqni saqlashdagi matematik modellar: Beylining epidemiya modellari,
mikroorganizmlarning diffuziyasi modeli, biosintez modellari.
Iqtisodiyotdagi matematik modellar: ekstremal modellar, iqtisodiy o’sishning makro
modeli, reklama yuritish modellari, talab va taklif modellari.
Tabiatning fundamental qonunlaridan modellar yaratish.
Chiziqli modellar. Ularni yechish usullari: Fure, Dalamber usullari va xarakteristik usul.
Avtomodellik.
Fizikaviy va biologik sistemalarda tebranma harakatni o’rganish. So’nuvchi va
so’nmaydigan tebranma harakatlar.
Sinergetika (o’z-o’zini boshqarish) tushunchasi.
Fraktallar haqida tushunchalar va ularning qo’llanishi. Xaos (betartiblik).
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
Logistik model. Fluktuatsiya va bifurkatsiya tushunchasi.
Chiziqli bo’lmagan modellarni tadqiq qilishda sinergetik yondashish. Tadqiq qilish va
bashorat.
Kompyuterli modellashtirish.
Imitatsion modellashtirishning printsiplari.
Dasturlash tillarining umumiy xarakteristikasi.
Dasturlash tillarida ma`lumotlarni ifodalashning vositalari.
Ma`lumotlar va ularni kodlar shaklida ifodalash.
Sanoq tizimlari. Pozitsion va pozitsion bo’lmagan tizimlar.
Algoritm xususiyatlari. Algoritmni ifodalash usullari.
Operatorli algoritmlar. Oddiy tuzilmali algoritmlarni ishlab chiqish.
Oddiy va murakkab tiplar. Tiplarni o’zaro o’tkazish.
Chiziqli dasturlar.
Shart operatorlari.
Tarmoqlanuvchi operatorlar.
Berilganlar bazasining umumiy tasnifi.
Berilganlar bazasi arxitekturasi.
Berilganlar bazasini relyatsion modeli.
Berilganlar bazasini normallashtirish.
Algoritm va abstrakt mashinalar.
Funktsiyalar.
Massivlar.
Satrlar.
Dasturlash tillarida metodlar.
Fayllar ustida amallar.
Rekursiv algoritmlar.
Dinamik xotira va unda axborotni saqlash.
Algoritmning murakkabligi. Algoritmlarni baholash.
Massivlarda izlash va tartiblash.
O’rin almashtirishlar.
«Ochko’z» algoritmlar.
Graflarda algoritmlar.
Leksik va sintaktik tahlil.
Oddiy shifrlash algoritmlari.
05.01.07 – Matematik modellashtirish. Sonli usullar va dasturlar majmui.
1. Matematik modellashtirishning asosiy tushunchalari, maqsadlari va metodologiyalari.
2. Matematik modellarning klassifikatsiyasi.
3. Matematik modellarni qurish bosqichlari.
4. Matematik modellarning universalligi.
5. Tabiat jarayonlarini matematik tadqiq qilish usullari.
6. Tabiatning asaosiy qonunlari: energiya materiya va impuls saqlanish qonunlari.
7. Tadqiqot usullari: o’xshashlik (analogiya), variatsion printsip, zanjir, iyerarxiya printsipi.
8. Tabiiy va ijtimoiy fanlarda matematik modellashtirish.
9. Aholi miqdori o’zgarishining matematik modellari: Maltus-Ferxyulsta-Perla modellari,
logistik model.
10. Turlar orasidagi munosabat (Valter) modeli, uning matematik tadqiqoti va tadbiqi.
11. Biologiya va sog’liqni saqlashdagi matematik modellar: Beylining epidemiya modellari,
mikroorganizmlarning diffuziyasi modeli, biosintez modellari.
12. Iqtisodiyotdagi matematik modellar: ekstremal modellar, iqtisodiy o’sishning makro
modeli, reklama yuritish modellari, talab va taklif modellari.
13. Tabiatning fundamental qonunlaridan modellar yaratish.
14. Chiziqli modellar. Ularni yechish usullari: Fure, Dalamber usullari va xarakteristik usul.
Avtomodellik.
15. Fizikaviy va biologik sistemalarda tebranma harakatni o’rganish. So’nuvchi va
so’nmaydigan tebranma harakatlar.
16. Sinergetika (o’z-o’zini boshqarish) tushunchasi.
17. Fraktallar haqida tushunchalar va ularning qo’llanishi. Xaos (betartiblik).
18. Logistik model. Fluktuatsiya va bifurkatsiya tushunchasi.
19. Chiziqli bo’lmagan modellarni tadqiq qilishda sinergetik yondashish. Tadqiq qilish va
bashorat.
20. Kompyuterli modellashtirish.
21. Imitatsion modellashtirishning printsiplari.
22. Strukturali va iyerarxiyali modellar. Misollar.
23. Modellashtirish ob`ektining formallashtirish.
24. Statistik modellashtirishning elementlari. Taqsimlanish turlari.
25. Gipotezalarning qo’yish va tekshirish.
26. Korrelyatsiya. Regressiya.
27. Baholash va bashorat. Xatoliklar. Eksperiment natijalarini ishonchliligini, haqqoniyligini
tekshirish va ishonchlilik intervali.
28. Dispertsion analiz haqida tushunchalar.
29. Stoxastik modellar haqida tushunchalar. Stoxastik modellarni qurishga misollar.
30. Deterministik va stoxastik modellarning tahlili.
31. Differensial tenglamalar ta’rifi, turlari, qo’llanilish doirasi.
32. Bir jinsli diffeensial tenglamalar.
33. O’zgaruvchilari ajraladigan differensial tenglamalar.
34. Differensial tenglamalar uchun Koshi masalasi.
35. Xususiy hosilali differentsial tenglamalar sinflari.
36. Xususiy hosilali differentsial tenglamalar va ularning turlari.
37. Yechim haqida tushuncha.
38. Ikki o’zgaruvchili ikkinchi tartibli xususiy hosilali differentsial tenglamalarni kanonik
ko’rinishga keltirish.
39. Ikkinchi tartibli chiziqli differentsial tenglamalar uchun asosiy chegaraviy masalalarning
qo’yilishi.
40. Korrekt(to’g’ri) va nokorrekt qo’yilgan masala tushunchasi.
41. Xatoliklar manbalari. Absolyut, nisbiy va limit nisbiy xatolik.
42. Ishonchli raqamlar soni bilan limit nisbiy xatolik o’rtasidagi bog’lanish.
43. Amal xatoliklari. Funktsiya xatoligi. Xatolikning teskari masalasi.
44. Chiziqli algebraik tenglamalar sistemasini yechishning aniq usullari.
45. CHATS (chiziqli algebraik tenglamalar sistemasi)ni yechishning Kramer usuli.
46. CHATS (chiziqli algebraik tenglamalar sistemasi)ni yechishning Gauss usuli.
47. CHATS (chiziqli algebraik tenglamalar sistemasi)ning yechimga ega emasligini
aniqlashning sodda usullari.
48. Teskari matritsani topish.
49. CHATS (chiziqli algebraik tenglamalar sistemasi)ni yechimini topishning iteratsion
usullari.
50. Iteratsion usullarning yaqinlashishi va xatoligi.
51. Bir noma`lumli tenglamalarning ildizlari chegaralari, ildizlarni taqribiy topish: oddiy
iteratsiya, Nyuton, vatarlar usullari va modifikatsiyalari.
52. Chiziqsiz tenglamalar sistemasini Yechishning iteratsion usullari.
53. Xos son va xos vektorlarni topishning sonli usullari.
54. Funktsiyalarni yaqinlashtirish usullari.
55. Algebraik ko’phadlar bilan yaqinlashtirish.
56. Interpolyatsion masala yechimining yagonaligi.
57. Lagranj interpolyatsion formulasi va xatoligi.
58. Ayirmalar nisbati va ularning xosslari.
59. Nyutonning tengmas oraliqlar uchun interpolyatsion formulasi.
60. Chekli ayirmalar va ularning xosslari.
61. Teng oraliklar uchun interpolyatsion formulalar.
62. Splayn-yaqinlashtirish. Splayn interpolyatsiya.
63. Interpolyatsion kvadratur formulalar.
64. Nyuton-Kotes tipidagi kvadratur formulalar, trapetsiya,
65. Simpson kvadratur formulalari va ularning xatoliklari.
66. Karrali integrallarni hisoblash.
67. Oddiy differentsial tenglamalar uchun qo’yilgan Koshi masalasini yechishning sonli
usullari.
68. Ketma-ket yaqinlashish, Eyler, Runge-Kutta usullari.
69. Chegaraviy masalalarni yechishning sonli usullari.
70. Progonka usuli. Variatsion masalaga keltirish va variatsion usullar. Galerkin,
kollokatsiya, Ritts usuli.
71. Dasturlash tillarining umumiy xarakteristikasi.
72. Dasturlash tillarida ma`lumotlarni ifodalashning vositalari.
73. Ma`lumotlar va ularni kodlar shaklida ifodalash.
74. Sanoq tizimlari. Pozitsion va pozitsion bo’lmagan tizimlar.
75. Sonli axborotlarni raqamli avtomatlarda ifodalash.
76. Algoritm xususiyatlari. Algoritmni ifodalash usullari.
77. Operatorli algoritmlar. Oddiy tuzilmali algoritmlarni ishlab chiqish.
78. Oddiy va murakkab tiplar. Tiplarni o’zaro o’tkazish.
79. Chiziqli dasturlar.
80. Shart operatorlari.
81. Tarmoqlanuvchi operatorlar.
82. Berilganlar bazasining umumiy tasnifi.
83. Berilganlar bazasi arxitekturasi.
84. Berilganlar bazasini relyatsion modeli.
85. Berilganlar bazasini normallashtirish.
86. Algoritm va abstrakt mashinalar.
87. Funktsiyalar.
88. Massivlar.
89. Satrlar.
90. Dasturlash tillarida metodlar.
91. Fayllar ustida amallar.
92. Rekursiv algoritmlar.
93. Dinamik xotira va unda axborotni saqlash.
94. Algoritmning murakkabligi. Algoritmlarni baholash.
95. Massivlarda izlash va tartiblash.
96. O’rin almashtirishlar.
97. «Ochko’z» algoritmlar.
98. Graflarda algoritmlar.
99. Leksik va sintaktik tahlil.
100.
Oddiy shifrlash algoritmlari.
05.09.05 “QURILISH MATERIALLARI VA BUYUMLARI” IXTISOSLIGI BO‘YICHA
2023 YIL UCHUN TAYANCH DOKTORANTURA VA MUSTAQIL IZLANUVCHIGA
KIRISH IMTIHONI SAVOLLARI:
“BETONLARNING UMRBOQIYLIGI” BO‘YICHA:
1. Beton texnologiyasi, beton va temir-beton sanoatining rivojlanishi.
2. Beton turlari.
3. Beton va temir-beton buyumlari ishlab chiqarish texnologiyasi.
4. Beton uchun ishlatiladigan materiallar va qo’shimchalar.
5. Yacheykali konstruktiv-issiqlik izolatsiyalovchi betonlar.
6.Yengil betonlarni ishlab chiqarish nazariyasi.
7.Yuqori mustahkamli yengil betonlar,maxsus betonlar.
8. Yengil betonlar va ularning klassifikatsiyasi.
9. Serg’ovak va mayda zarrachali betonlar.
10. Betonning mustahkamligi.
11. Betonning asosiy xossalari.
12. Temir-beton konstruksiyalarini ishlab chiqarish.
13. Betonlarning umrboqiyligi.
14. O’zbekiston Respublikasida beton va temirbeton buyumlari ishlab chiqarishning tutgan
o’rni.
15. Beton va temirbeton ishlab chiqarish sohasida ilmiy texnologik rivojlanishning asosiy
bosqichlari va yo’nalishlari.
16. Beton va temirbeton ishlab chiqarish texnologiyasi usullarining nazariy tahlili.
17. G’ovak to’ldiruvchili yengil betonlar uchun yangi mahalliy hom ashyodan olingan
materiallar va ularning tahlili..
18. Yengil betonlar tarkibinining optimal varianti.
19. Suv ta’sirida betonning fizik-mexanik xususiyatlarining o’zgarishi.
20. Betonning strukturasining hosil bo’lishi va qotishi jarayoni.
21. Beton va temirbeton konstruksiyalarini ishlab chiqarish texnologiyasini yaxshilash uchun
zamonaviy texnologik jarayonlarning nazariy asoslari.
22. Temirbeton konstruksiyalarini ishlab chiqarishni takomillashtish.
23. Beton va temirbeton buyumlarini ishlab chiqarishning innavatsion texnologiyalari.
24. Betonga agressiv muhitning ta’siri.
25. Beton strukturasidagi nuqson.Beton korroziyasi turlari.
“SANOAT CHIQINDILARI ASOSIDA QURILISH MATERIALLARI ISHLAB
CHIQARISH” BO’YICHA
1. Sanoat chiqindilari asosida qurilish materiallari ishlab chiqarish” fanining mazmuni,
predmeti va metodi.
2. Metallurgiya sanoat chiqindilari asosida materiallar.
3. Energetika sanoati chiqindilari materiallari.
4. Yog‘ochni qayta ishlash va sellyuloza tarkibli qishloq xo‘jaligi asosidagi qurilish
materiallari.
5. Yengil beton ishlab chiqarishda sanoat chiqindilaridan foydalanish.
6. Shlak ishqorli bog‘lovchilar va ular asosidagi materiallar.
7. Penopolistirol beton olishda texnologik parametrlarni aniqlash.
8. Metallurgiya shlaklari.
9. Metallurgiya shlaklari asosida bog‘lovchi materiallar ishlab chiqarish.
10. Shlakportlandsement xususiyati.
11. Shlakli klinkersiz bog‘lovchi.
12. Ohakshlakli sementlar.
13. Metallurgiya shlaki asosidagi betonlar.
14. Yoqilg‘i tarkibli chiqindilar.
15. Kul-shlak chiqindilari asosidagi bog‘lovchi materiallar.
16. Mineral bog‘lovchilar asosidagi materiallar.
17. Organik bog‘lovchilar asosidagi materiallar.
18. Yengil beton olish tarmog‘ining asosiy tomonlari.
19. Kulli g‘ovak betonlar.
20. Betonlarga kulni faol qo‘shimcha sifatida ishlatilishi.
21. Fibrolit, arbolit, yog‘och tolali plitalar.
22. Yog‘ochni qayta ishlash va sellyuloza tarkibli qishloq xo‘jaligi asosidagi qurilish
materiallari.
23. Sanoat chiqindilaridan foydalanish yo‘llari.
24. Penopolistirolbeton olishdagi xom ashyo materiallar tavsifi.
25. Chiqindilardan olingan qurilish materiallarining nazariy asoslari.
“QURILISH MATERIALLARIDA INNOVATSION TEXNOLOGIYALAR”
BO’YICHA
1. Qurilish materiallarida innovatsion texnologiyalar.
2. Kompozitsion qurilish materiallari.
3. Kompozitlar klassifikatsiyasi. Organik matritsa asosidagi kompozitsion materiallar.
4. Anorganik matritsa asosidagi kompozitsion materiallar.
5. Dispers armaturalangan betonlar asosidagi kompozitlar.
6. Dispers armaturalangan betonlarning xarakteristikalari.
7. Yuqori mustahkamlikka ega beton, muammolar va vazifalar.
8. O‘ta yuqori mustahkamlikka ega betonlar.
9. Yuqori mustahkamlikka ega beton, muammolar va vazifalar.
10. Yuqori texnologik betonlar texnologiyasidagi innovatsion yechimlar.
11. Qurilish materiallari ishlab chiqarishda innovatsion nanotexnologiyalar.
12. Yangi samarali yuqori funksional betonlar.
13. Dispers armaturalangan kukunli yangi avlod betonlari.
14. Qurilish materiallari ishlab chiqarishda istiqbolli nanotexnologiyalar.
15. Suvni aktivlashtirish nanotexnologiyasi.
16. Xomashyo materiallarni tuyishda nanotexnologiyalar.
17. Modifitsirlashgan qo‘shimchalar uchun nanotexnologiyalarni qo‘llash.
18. Qurilish industriyasida biotexnologiyaning innovatsion potensiali.
19. Biotexnologiyani yog‘och kompozitlari ishlab chiqarishda va xomashyo materiallarni qayta
ishlashda qo‘llash.
20. Qurilish konstruksiyalarini kompozit materiallar yordamida kuchaytirish texnologiyasi.
21. Qurilish materiallarining asosiy xossalari.
22. Zamonaviy devorbop materiallari.
23. Pardevorlar uchun zamonaviy materiallar.
24. Zamonaviy tombop materiallar.
25. Mahalliy sanoat korxonalari chiqindilari asosida materiallar ishlab chiqarish.
“MATERIALLAR STRUKTURASI VA STRUKTURAVIY TAHLIL” BO’YICHA
1. Qurilish materiallarining tarkibi. Materiallarning xossalari.
2. Bog’lovchi moddalarning tekshirishning umumiy usullari, kimyoviy va fazaviy tarkibini
aniqlash.
3. Materiallarning kimyoviy tarkibi. Bog’lovchilarni tekshirishning fizik va kimyoviy usullari.
4. Materiallarning strukturaviy analizi va ularning turlari.
5. Mikrostruktura va makrostruktura. Rentgenospektral analiz. Spektral usul.
6. Rentgen nurlarining ishlatilishi. Materiallardagi ichki nuqsonlarni aniqlash uchun ishlatilishi.
7. Rentgenospektural analiz.
8. Yuqori haroratli rentgenostrukturaviy analiz.
9. Qurilish qorishmasi. Umumiy ma’lumotlar.
10. Beton qorishmasi komponentlarini miqdorlash.
11. Polimerlar xususiyatlari, plastmassalarning tarkibi.
12. Elektron mikroskopiya, mikroskop uskunalari, tuzilishi, turlari.
13. Termografik usul. Fazoviy analiz.
14. Sement klinkerining mineralogik tarkibini analiz qilish usullari.
15. Polyarizatsion mikroskop.
16. Rentgenaviy mikroskopiya.
17. Mikroskopik preparatlar.
18. Anorganik moddalar texnologiyasida mikroskop analiz.
19. Spektral analiz. Ionizatsion usul
20. Materiallarning strukturaviy analizi.
“TEMIR-BETON KONSTRUKSIYALARINI LOYIHALASH”
BO`YICHA
1.O‘zbekiston Respublikasida ishlab chiqarilayotgan temir-beton konstruksilarining tutgan o‘rni.
2. Betonning deformativ xossalari.
3. Betonning deformatsiyasining turlari.
4. Beton oquvchanligi va relaksatsiyasi.
5. Deformatsiya moduli va beton oquvchanlik o‘lchovi.
6. Elastik va beton deformatsiyasining umumiy moduli.
7. Siljish va oquvchanlik moduli.
8. Temir-beton konstruksiyalarni hisoblash va loyihalashda asosiy prinsiplari.
9. Chegaraviy holat bo‘yicha hisoblash prinsiplari, siqilgan zonaning chegaraviy balandligi.
10. Egiluvchan elementlar.
11. Egiluvchan elementlarni normal kesim bo‘yicha mustahkamlikka,to‘g‘ri to‘rtburchakliva
tavrli kesimlarni,egiluvchi elementlarni qiya kesim bo‘yicha mustahkamligini hisoblash.
12. Oraliq plitalarni turlari va loyihalash prinsiplari.
13. Qirrali plitalarni loyihalash. Yopma balkalar.
14. Fermalar. Rigellar.
15. Siqiluvchi elementlarni loyihalash asoslari.
16.Siqiluvchi elementlar turi va ishlatilish joylari, siqiluvchi elementlarni hisobiy va tasodifiy
ekssentritetlari bo‘yicha hisobi.
17.Cho‘ziluvchi elementlar turlari va ishlatilish joylari.
18.Cho‘ziluvchi elementlarni hisobi. Markaziy cho‘ziluvchi elementlarni hisoblash prinsiplari.
19. Oldindan zo‘riqtirilgan temir-beton konstruksiyalari.
20. Oldindan zo‘riqtirish zaruriyati. Zo‘riqtirish usullari va loyihalash asoslari.
21. Oldindan zo‘riqtirilgan konstruksiyalarda kuchlanishlarning yo‘qotilishi.
06.01.02 - “Melioratsiya va sug‘orma dehqonchilik”
Ixtisosligi bo‘yicha tayanch doktorantura, doktorantura xamda mustaqil izlanuvchilarni
kirish imtixonlari uchun savollar majmuasi.
1. Sug‘oriladigan yerlarning suv balansi. Suv balansi elementlari.
2. Gidromeliorativ tizimlarda sug‘orish suvini tashkil qilishni hisobga olish. Suv hisobining
ahamiyati. Suvni hisoblash nuqtasi va uni joylashtirish.
3. Qishloq xo‘jalik suv ta’minoti tizimlari va sxemalari. Suv iste’moli. Vodoprovod
tarmoqlarining ishlash rejimi. Ichimlik suvining sifatiga qo‘yiladigan talablar.
4. Doktorantning dissertatsiya mavzusi bo‘yicha savollar.
5. Matematik modellashtirish ob’ektini o‘rganish. Matematik modellashtirish uchun tayyorgarlik
boskichlari. Modellash ob’ektini (jarayonni) taxlil kilish.
6. Gidromeliorativ tizimlarini rekonstruksiyasi. Yangi va qayta qurilayotgan gidromelirativ
tarmoqlarning foydalanishga kabul kilish.
7. Sug‘orish maydonlarida tuproqlarni sho‘rlanishi sabablari (tabiiy omillar, sun’iy omillar
birlamchi sho‘rlanish, ikkilamchi sho‘rlanish).
8. Suv sifatini yaxshilash usullari. Suv tozalash stansiyasining umumiy sxemasi. Suvni reagentli
va reogentsiz tindirish. Koagulyatsiya jarayoni. Tindirgich turlari, ularning tuzilishi va xisobi.
9. Doktorantning dissertatsiya mavzusi bo‘yicha savollar.
10.Matematik modellashtirishga kirish. Matematik modellashtirishning maksadi va vazifalari.
11. Sug‘orish texnikasi elementlarida yer ustidan sug‘orish usuli va uning maqbul
ko‘rsatkichlari.
12. Sho‘rlangan yerlarning sho‘rini yuvish. Sho‘r yuvish texnologiyasi. Sho‘rlangan yerlarda
kapital sho‘r yuvish hisobi. Sho‘rlangan yerlarda ekspluatatsion sho‘r yuvish.
13. Gidrosfera, uni paydo bo‘lishi, shakllanishi, undagi suvni turlari, zahiralari. Yerda suvni
paydo bo‘lishi: Yerda suvni paydo bo‘lishi xaqidagi gipotezalari, suvni turlari, zahiralari.
14. Doktorantning dissertatsiya mavzusi bo‘yicha savollar.
15. Matematik modellashtirish ob’ektini o‘rganish. Matematik modellashtirish uchun
tayyorgarlik boskichlari. Modellash ob’ektini (jarayonni) taxlil kilish.
16. Tomchilatib sugorish (moxiyati, avzalliklari, kamchiliklari, kullanish shartlari). Tomchilatib
sugorish tizimi (sxemasi, elementlari, vazifasi). Tomchilatib sugorish rejimi (muvozanat
tenglamasi, elementlari, xisobi).
17. Sug‘oriladigan maydonlarda qo‘llaniladigan zovurlarni tasnifi (zovur so‘zini mohiyati,
tabiiy zovurlar, sun’iy zovurlar). Sun’iy zovurlarni turlari (biologik zovurlar, gidrotexnik
zovurlar).
18. Transchegaradosh, davlatlararo va mahaliy suv ob’ektlari. Ularni suv resurslarini taqsimlash
va ulardan foydalanish tajribasi BMT-ning Yevropa iqtisodiy hayotini transchegarodosh suv
ob’ektlaridan va halqaro ko‘llardan foydalanish va muhofaza qilish bo‘yicha Xelsinki
Konvensiyasi.
19. Doktorantning dissertatsiya mavzusi bo‘yicha savollar.
20.Matematik va kompyuter modellashtirish usullari: eksperimental, analitik, analitik va
eksperimental. Xisoblash tajribasi.
21. Yer ustidan sugorish texnikasi (egatlab, yo‘laklab, yoppasiga bostirib). Yer ustidan
sugorish texnikasi elementlari (egat uzunligi, egat suv sarfi, egat orasidagi masofa, sugorish
muddati, ularni uzgarish kiymatlari).
22. ITB, SIU va fermer xo‘jaliklari o‘rtasida suvni yetkazib berishga ketgan xarajatlar xisobi.
23. Suv sifatini yaxshilash va suvni maxsus qayta ishlash. Asosiy usullari. Suvni reagent va
reagentsiz tozalash.
24. Doktorantning dissertatsiya mavzusi bo‘yicha savollar.
25. Matematik modellashtirish ob’ektini o‘rganish. Matematik modellashtirish uchun
tayyorgarlik boskichlari. Modellash ob’ektini (jarayonni) taxlil kilish.
26. Birlamchi va ikkilamchi sho‘rlanish. Qishloq xo‘jaligida sho‘rlangan yerlardan foydalanish.
Sug‘oriladigan yerlarning ikkilamchi sho‘rlanishi sabablari.
27. ITXB, ITB. TIB, SIU va fermer xo‘jaliklari o‘rtasida suvdan foydalanish rejasini tuzish
usullari va zaruriyatlari.
28. Dunyo, Orol dengizi havzasi xamda respublikamizdagi suv xo‘jaligi muammolari va uni
yechish yo‘llari.
29. Doktorantning dissertatsiya mavzusi bo‘yicha savollar.
30. Matematik modellashtirishga kirish. Matematik modellashtirishning maksadi va vazifalari.
31. Suvni mexaniq ko‘tarib sug‘orish. Limanli sug‘orish.
32. Muvaqqat zovurlar (ularga bo‘lgan talab, vazifasi, xisobi). Zovurlarning konstruksiyalari
(turlari, qo‘yiladigan talablar). Kurama zovurlar (kullanish shartlari, ishlash prinsipi,
konstruksiyasi).
33. Suv manbasini topish va tanlash. Suv sifatiga kuyiladigan talablar. Tabiiy suv sifatini
baxolash. Suv ta’minoti manbalari. Manba tanlash uchun O'zDst-2000 va KMK talablari.
34. Doktorantning dissertatsiya mavzusi bo‘yicha savollar.
35. Matematik modellashtirishga kirish. Matematik modellashtirishning maksadi va vazifalari.
36. Sug‘orish maydonlarida tuproqlarni sho‘rlanishi sabablari (tabiiy omillar, sun’iy omillar
birlamchi sho‘rlanish, ikkilamchi sho‘rlanish).
37. Fermer xo‘jaliklari o‘rtasidagi suv almashlash. Suvdan foydalanish rejasini tuzish. Suvdan
foydalanish rejasini korrektirovka qilish.
38. Suv sifatini yaxshilash usullari. Suv tozalash stansiyasining umumiy sxemasi. Suvni
reagentli va reogentsiz tindirish. Koagulyatsiya jarayoni. Tindirgich turlari, ularning tuzilishi va
xisobi.
39. Doktorantning dissertatsiya mavzusi bo‘yicha savollar.
40. Matematik modellashtirish ob’ektini o‘rganish. Matematik modellashtirish uchun
tayyorgarlik boskichlari. Modellash ob’ektini (jarayonni) taxlil kilish.
41. Ortiqcha nam va tuzlarning o‘simlik rivojiga ta’siri (sho‘rxok, sho‘rtob, suvda eruvchan
tuzlar tarkibi, zararli tuzlar, antogonizm).
42. Suvdan foydalanish rejasining asoslari, tushunchasi. Suvdan foydalanishning huquqiy
asoslari. Suvdan foydalanish rejasining axamiyati.
43. Gidrosfera, uni paydo bo‘lishi, shakllanishi, undagi suvni turlari, zahiralari. Yerda suvni
paydo bo‘lishi: Yerda suvni paydo bo‘lishi xaqidagi gipotezalari, suvni turlari, zahiralari.
44. Doktorantning dissertatsiya mavzusi bo‘yicha savollar.
45. Matematik modellashtirish ob’ektini o‘rganish. Matematik modellashtirish uchun
tayyorgarlik boskichlari. Modellash ob’ektini (jarayonni) taxlil kilish.
46. Fermer va dehqon xo‘jaliklari darajasida sugorish va zax kochirish tarmoqlaridan
foydalanishni tashkil etish. SIU tuzilishi, boshqarish va ijro organi, huquq va majburiyatlari.
47. Yer ustidan sugorish texnikasi (egatlab, yo‘laklab, yoppasiga bostirib). Yer ustidan
sugorish texnikasi elementlari (egat uzunligi, egat suv sarfi, egat orasidagi masofa, sugorish
muddati, ularni uzgarish kiymatlari).
48. Transchegaradosh, davlatlararo va mahaliy suv ob’ektlari. Ularni suv resurslarini taqsimlash
va ulardan foydalanish tajribasi BMT-ning Yevropa iqtisodiy hayotini transchegarodosh suv
ob’ektlaridan va halqaro ko‘llardan foydalanish va muhofaza qilish bo‘yicha Xelsinki
Konvensiyasi.
49. Doktorantning dissertatsiya mavzusi bo‘yicha savollar.
50. Matematik modellashtirish ob’ektini o‘rganish. Matematik modellashtirish uchun
tayyorgarlik boskichlari. Modellash ob’ektini (jarayonni) taxlil kilish.
06.01.08 –«O’simlikshunoslik» ixtisosligi fanidan tayanch doktorantura, doktorantura
hamda mustaqil izlanuvchilarni kirish imtixonlari uchun imtixon savollar
1. Respublikamiz Prezidenti I.Karimovning «Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi,
O’zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari va choralari» (2009) asarida va
xukumatimizning keyingi yillardagi qarorlarida O’zbekistonda boshoqli don ekinlari
salmog’i va sifatini oshirish, aholini non va uning mahsulotlariga bo’lgan talabini qondirish,
oziq-ovqat havfsizligini ta’minlash, kam xarajat qilib, yuqori va sifatli hosil yetishtirish
bo’yicha belgilangan vazifalar.
2.Paxtachilik va g’allachilik fermer xo’jaliklarida resurs tejamkor agrotexnologiyalarni
qo’llash va uning hosildorlikni oshirishdagi ahamiyati.
3.Fermer xo’jaliklarini optimallashtirishning paxtachilik va g’allachilikni rivojlantirishdagi
ahamiyati.
4.Prezident I.Karimovning 2010 yil 29 yanvardagi Vazirlar Mahkamasi yig’ilishidagi
ma’ruzasida paxtachilik va uni qayta ishlashni modernizatsiyalash va yangilash bo’yicha
belgilangan vazifalar va uning soha rivojidagi ahamiyati.
5.Atrof-muhit va ekologiyaning o’zgarishi va ob-havoning global isishi natijasida qishloq
xo’jalik ekinlarini harorat, namlik, yorug’lik va tuproq sharoitlariga bog’liq xolda
parvarishlash.
6. Dala tajribalarini o’tkazish bo’yicha umumiy qoidalar (dala tarixi, dalani tanlash,
variantlar va qaytariqlarni joylashtirish va boshqalar).
7.Tajriba variantlarini joylashtirish va tuproq namunalarini olish uslublari.
8.Urug’ning unib chiqishini aniqlash usullari.
9.O’simliklarda fenologik kuzatuv va turli hisob kitoblar olib borish uslublari, ko’chat
qalinligini aniqlash.
10.O’simlikning barg yuzasi va quruq massasini aniqlash, rivojlanish fazalarini hisoblash.
11.Agrotexnik tajribalarda paxta tolasi sifat ko’rsatkichlarini, chigit sifatini, don sifatini
aniqlash uchun namunalar olish, paxta va bug’doy hosilini yig’ib terib olish va hisoblash
uslublari.
12.Olingan ma’lumotlarga matematik ishlov berish usullari.
13.Efirmoyli ekinlar (kashnich, zira, arpabodiyon va boshqalar) ahamiyati, hosildorligi, sifat
ko’rsatkichlari.
14.Efirmoyli ekinlar morfologiyasi, biologiyasi, yetishtirish texnologiyasi, hosilni yig’ish
usuli.
15.G’o’za kasalliklari va ularga qarshi kurash choralari. Vilt kasalligining tarqalishi va unga
qarshi kurash yo’llari
16.Tamaki-kelib chiqishi, botanik xarakteristikasi, morfologiyasi va biologiyasi.
17.Tamaki va maxorkaning kimyoviy tarkibi, agroekotiplari va agroekologik guruhlari.
18.Kuzgi bug’doyni lalmi yerlarda yetishtirish texnologiyasi.
19.Kuzgi bug’doyni sug’orish soni, me’yori va tartibi, o’g’itlash me’yori, o’g’itlarni
qo’llash muddati.
20.Jahon paxtachiligi. O’zbekistonning jahon paxtachiligidagi o’rni. Paxtachilik fanining
soha rivojidagi ahamiyati.
21.Mosh ahamiyati, hosildorligi, sistematikasi, morfologik xususiyati, biologiyasi.
22.Urug’lik paxtani yig’ib olish. Paxta hosilini yig’ib-terib olishni ilmiy asoslash. Hosil
salmog’i va sifatini oshirishning zamonaviy usullari.
23.Boshoqli don ekinlaridan yuqori hosil yetishtirish printsiplari. Don sifatini oshirish
yo’llari.
24.G’o’zaning asosiy zararkunandalari. Ularning biologiyasi va zarar yetkazish xususiyati.
Zararkunandalarga qarshi biologik, kimyoviy, mexanik va agrotexnik kurash choralari.
25. Moyli zig’ir yetishtirish texnologiyasi, hosilni yig’ish usuli.
26.Tamakini almashlab ekish. Tuproqqa ishlov berish, o’g’itlash, o’simlikni parvarishlash
agrotadbirlari. Hosilni yig’ishtirib olish usullari.
27.Makkajo’xori yetishtirish texnologiyasi (don va silos uchun), o’tmishdosh ekin, urug’
ekish muddati, usuli, me’yori, sug’orish tartibi, o’g’itlash me’yori va muddati.
28.CHigitning dala va laboratoriya sharoitidagi unuvchanligi va unib chiqish quvvatini
aniqlash usullari.
29.Burchoq va yasmiq ekinlarining ahamiyati, hosildorligi, sistematikasi, morfologik
xususiyati, biologiyasi.
30.Zig’ir va boshqa tolali ekinlar ahamiyati, sistematikasi, morfologiyasi va biologiyasi.
31.Respublikamizda g’allachilikni rivojlantirish istiqbollari. Tuproq iqlim sharoitlariga
qarab bug’doy va boshqa donli ekinlar navlarini joylashtirish hamda ularni yetishtirish
texnologiyasi.
32.G’o’zada o’sishni sozlovchi moddalarni qo’llash texnologiyalari. CHigit ekish oldidan
va o’simlik rivojlanish davrida qo’llaniladigan o’sishni sozlovchi moddalar. Ularni qo’llash
muddatlari va me’yorlari.
33.Em-xashak ekinlarining chorvachilikni rivojlantirishda va tuproq unumdorligini
oshirishdagi o’rni.
34.Eryong’oq ahamiyati, biologik va ekologik tavsifi, urug’chiligi, yetishtirish
texnologiyasi.
35.Suli va tritikaleni ahamiyati, hosildorligi. to’yimliligi, sistematikasi, morfologiyasi,
biologiyasi, yetishtirish texnologiyasi, hosilini yig’ish va saqlash.
36.Respublikaning turli tuproq-iqlim sharoitlarida g’o’za navlarini joylashtirish va maqbul
parvarishlash agrotexnikasining o’ziga xosligi.
37.Kunjut ahamiyati, biologiyasi, morfologiyasi va etishtirish texnologiyasi.
38.Qand lavlagi, urug’lik va yerni ekishga tayyorlash, ko’chat qalinligi, rivojlanish
bosqichlari, o’g’itlash, sug’orish va hosilini yig’ishtirib olish.
39.G’o’za defoliatsiyasi, muddati, me’yori va uning paxta hosili hamda sifatiga ta’siri.
40.Ko’sak va chigitning shakllanishi va pishishidagi biologik hamda fiziologik jarayonlar.
41.Marjumak ahamiyati, biologiyasi, morfologiyasi, etishtirish texnologiyasi.
42.Makkajuxorini soya bilan qo’shib yetishtirish texnologiyasi, ekish muddati, me’yori va
usuli.
43.SHoli yetishtirish texnologiyasi, o’tmishdosh ekin, sholini ekish muddati, me’yori va
usuli.
44.G’o’zaning o’suv davri. Gullash mexanizmi. Gulining tuzilishi va urug’lanishi.
45.Mosh yetishtirish texnologiyasi, o’tmishdosh ekin, urug’ ekish muddati, me’yori, usuli,
sug’orish, o’g’itlash, hosilini yig’ish va saqlash.
46.Respublikada shakar ishlab chiqarish. Qand lavlagi ekin maydoni, uning almashlab
ekishdagi o’rni.
47.Kuzgi don ekinlarining qishda nobud bo’lish sabablari va unga qarshi kurash choralari.
48.O’zbekiston paxtachiligi tarixi va rivojlanish bosqichlari.
49.No’xat ahamiyati, hosildorligi, sistematikasi, morfologik xususiyati, biologiyasi.
50.Tolaning texnologik xususiyatlari. Tola sifatiga agrotexnika tadbirlarining ta’siri.
51.Kuzgi bug’doy, unga o’tmishdosh ekinlar, urug’ ekish me’yori, muddati, usuli,
chuqurligi, urug’ni ekishga tayyorlash.
52.Respublikada paxta ishlab chiqarishning holati va tola sifatini oshirish yo’llari.
53.Beda ahamiyati, hosildorligi, sistematikasi, morfologik xususiyati, biologiyasi.
54.Paxtachilikda urug’chilikni yaxshilash yo’llari. Urug’lik paxta yetishtirish texnologiyasi.
Urug’lik chigitga qo’yilgan talablar, ekish oldidan chigitga ishlov berish usullari va ularning
ahamiyati.
55.Arpani ahamiyati, hosildorligi, sistematikasi, morfologiyasi, biologiyasi, yetishtirish
texnologiyasi.
56.Tajriba dalasida o’simlik ko’chat qalinligini aniqlash. Hosildorlikning ko’chat qalinligiga
bog’liqligi.
57.Don dukkakli ekinlarning almashlab ekishdagi o’rni. Tuproq unumdorligini oshirishdagi
ahamiyati.
58. Qand lavlagi navlari va gibridlari.
59.Tariqning ahamiyati, hosildorligi, sistematikasi, morfologiyasi, biologiyasi, yetishtirish
texnologiyasi, hosilini yig’ishtirib olish.
60.G’o’zani yaganalash muddati. Tuproq iqlim sharoiti va g’o’za navlariga bog’liq holda
ko’chat qalinligi.
61.Ildizmevali ekinlar-xashaki lavlagi, xashaki sabzi, xashaki sholg’om, ularning ahamiyati.
62.Kungaboqar yetishtirish texnologiyasi.
63.Fotosintezning hosil shakllanishidagi roli, fotosintez mahsuloti, fotosintez sof
mahsuldorligi.
64.G’o’zani oziqlantirish me’yori, muddati va uning o’simliklar o’sishi rivojlanishi, hosil
to’plashi, hosil salmog’i va tola sifatiga ta’siri.
65.Beda morfologiyasi, biologik va ekologik xususiyatlari. Ekish usuli va muddati.
66.Urug’lik beda yetishtirish texnologiyasi.
67.Maxsar ahamiyati, morfologiyasi, biologiyasi, lalmi va sug’oriladigan yerlarda
yetishtirish texnologiyasi.
68.Kuzgi bug’doyni g’o’za qator orasiga ekish, uning ijobiy va salbiy tomonlari.
69.G’o’zani chilpish muddati va usullari. CHilpishning g’o’za ko’saklari pishib yetilishiga,
hosildorlik va tolaning texnologik xususiyatlariga ta’siri.
70.Tamaki xomashyosini saqlash va ishlov berish.
71.Tamaki urug’chiligi.
72.Tamakining kasallik va zararkunandalari, ularga qarshi kurash yo’llari.
73. Tamakichilikni mexanizatsiyalash.
74.Kungaboqarning almashlab ekishdagi o’rni, parvarishlash agrotadbirlari. Gerbitsid va
desikantlarni qo’llash. Sug’orish. Hosilini yig’ishtirib olish, tozalash va quritish.
75.Makkajo’xorining don va silos hosilini yig’ishtirib olish, saqlash, takroriy ekish
texnologiyasi.
76.O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998 yil 25 noyabrdagi 491-sonli,
2004 yil 23 dekabrdagi 604 sonli qarorlarining paxtachilik sohasini rivojlantirishdagi
ahamiyati.
77.Don dukkakli ekinlarning oziq-ovqat, yem-xashak, agrotexnik va ekologik ahamiyati.
78.Kanop navlari, almashlab ekishdagi o’rni, o’g’itlash va sug’orish, begona o’tlarga qarshi
kurash. Hosilni yig’ishtirib olish va uni mexanizatsiyalash.
79.SHoli ahamiyati, tarqalishi, sistematikasi, morfologiyasi va biologiyasi.
80.G’o’za sistematikasi, morfologiyasi, biologiyasi.
81.Loviya yetishtirish texnologiyasi, o’tmishdosh ekin, urug’ ekish muddati, me’yori, usuli,
sug’orish, o’g’itlash, hosilini yig’ish va saqlash.
82.Zig’ir navlari, almashlab ekishdagi o’rni, o’g’itlash va sug’orish, begona o’tlarga qarshi
kurash. Hosilni yig’ishtirib olish va uni mexanizatsiyalash.
83.Jo’xorini ahamiyati, hosildorligi, sistematikasi, morfologiyasi, biologiyasi.
84.Jo’xorini yetishtirish texnologiyasi, hosilini yig’ish va saqlash.
85.G’o’za qator oralariga ishlov berish muddati, chuqurligi, soni va kengligi.
Uning g’o’zani o’sishi va rivojlanishi hamda hosildorligiga ta’siri.
86.Tuganak mevali ekinlar, kartoshka, topinambur va batat.
87.Qand lavlagi yetishtirishda begona o’tlarga qarshi agrotexnik va kimyoviy kurash
choralari. Qator oralariga ishlov berish. Hosilini yig’ishtirib olish.
88.G’alla-don ekinlari ko’chat qalinligi, o’sishi va rivojlanishini aniqlash.
89.G’o’zaning suvga bo’lgan talabi va sug’orish muddati. Sug’orishning o’simlik o’sishi va
rivojlanishidagi roli. G’o’zani sug’orish usullari va sug’orishning hosildorlikka ta’siri.
90.Em-xashak ekinlarining g’o’za va boshqa ekinlar hosildorligiga ta’siri. Navbatlab
ekishda yem-xashak ekinlarning roli, ularni parvarishlash texnologiyasi.
91.Tamaki ko’chatini yetishtirish, o’g’itlash tizimi, parvarishlash usullari.
92.SHolini sug’orish tartibi, o’g’itlash me’yori, usuli, hosilni yig’ishga tayyorgarlik ko’rish
va yig’ishtirib olish, ekilayotgan navlari.
93.O’rta va ingichka tolali g’o’za navlarining botanik tavsifi va biologik xususiyatlari.
94.Soya yetishtirish texnologiyasi, o’tmishdosh ekin, urug’ ekish muddati, me’yori, usuli,
sug’orish, o’g’itlash, hosilni yig’ish va saqlash.
95.Qand lavlagi morfologiyasi, biologiyasi va ekologik ahamiyati.
96.Makkajo’xori–ahamiyati, tarqalishi, hosildorligi, sistematikasi, morfologiyasi,
biologiyasi.
97.Ziroatlarni navbatlab ekishning g’o’za va boshqa ekinlar hosildorligiga ta’siri.
98.Kanop
sistematikasi, morfologiyasi va
biologiyasi, etishtirish
agrotexnikasi.
99.Kuzgi bug’doy ahamiyati, hosildorligi, navlari va sug’oriladigan yerlarda yetishtirish
texnologiyasi.
100. G’o’za, kanop va boshqa tolali ekinlarning xalq xo’jaligidagi ahamiyati, sistematikasi,
morfologiyasi va biologiyasi.
101.G’o’za selektsiyasini rivojlantirish printsiplari. Selektsiya yutuqlari va kamchiliklar.
102.Donli ekinlarni biologik guruhlari, umumiy morfologiyasi va biologiyasi.
103.Respublikamizda g’o’za ekin maydoni va hosildorligi, navlari.
104.Moyli ekinlar sistematikasi, morfologiyasi va biologiyasi.
105.G’o’za navlarining tezpisharligini aniqlash. Ko’saklar pishib yetilishining agrotexnik
tadbirlarga bog’liqligi.
106. Respublikada ekilayotgan g’o’za navlari, turli tuproq iqlim sharoitlarida navlarni
joylashtirish va uning ahamiyati.
107. No’xat yetishtirish texnologiyasi, o’tmishdosh ekin, urug’ ekish muddati, me’yori, usuli,
parvarishlash, sug’orish, o’g’itlash, netragin qo’llash texnologiyasi, hosilni yig’ish va
saqlash.
108.Urug’lik donga davlat andozalari. Boshoqli don ekinlari urug’shunosligi, urug’ning
rivojlanishi va tuzilishi.
109.Hosildorlikni bashorat qilish. Tajriba dalasida g’o’za hosildorligini aniqlash va tahlil
qilish uslubi.
110. Takroriy ekilgan soya, mosh va oraliq ekinlar: tirtikale, raps, xashaki no’xat, vika
yetishtirish texnologiyasi.
111. G’o’zaning o’sishi va rivojlanishini aniqlash, fenologik kuzatuvlar o’tkazish uslublari.
112.Respublikamizda g’allachilikni rivojlantirish istiqbollari, don yetishtirish holati. Donli
ekinlarning xalq xo’jaligidagi o’rni va ahamiyati.
113. Moyli ekinlar va o’simlik moyining sifat ko’rsatkichlari.
114. Yorma don ekinlari–arpa, suli, tariq, jo’xori ahamiyati, sistematikasi, morfologiyasi,
biologiyasi, hosildorligi.
115. CHigitni va tuproqni ekish oldidan tayyorlash. CHigit ekish usullari, me’yori va
muddatlari.
116. Burchoq va yasmiq ekinlarini yetishtirish texnologiyasi, o’tmishdosh ekin, urug’ ekish
muddati, me’yori, usuli, sug’orish, o’g’itlash, hosilini yig’ish.
117. Qand lavlagi organogenezi, birinchi va ikkinchi yilgi rivojlanish davri. Qand lavlagining
oziq-ovqat sanoatidagi o’rni va ildizmevasining kimyoviy tarkibi.
118. Javdar va tritikale ekinlarining ahamiyati, morfologiyasi, biologiyasi va yetishtirish
texnologiyasi.
119. Jut va tolali zig’ir ekinlarning xalq xo’jaligidagi ahamiyati, morfologiyasi, biologiyasi,
ekin maydoni va hosildorligi.
120. Jut va tolali zig’ir ekinlarini yetishtirish agrotexnikasi.
121. Kartoshka, batat, topinambur va boshqa tuganak mevali ekinlarning xalq xo’jaligidagi
ahamiyati, morfologiyasi, biologiyasi.
122. Kartoshka, batat, topinambur va boshqa tuganak mevali ekinlarni yetishtirish
agrotexnikasi. Ekilayotgan navlari, almashlab ekishdagi o’rni, o’g’itlash va sug’orish,
hosilini yig’ishtirib olish.
123. Urug’chilik va urug’shunoslik fani. Urug’chilik to’g’risidagi qonunlar va Vazirlar
mahkamasi qarorlari. Qishloq xo’jalik ekinlari urug’lariga qo’yiladigan talablar, urug’likka
qo’yilgan davlat andozalari.
124. Zamonaviy urug’chilik va urug’shunoslikning yutuqlari va kamchiliklari. Urug’ning
rivojlanishi, tuzilishi, kimyoviy tarkibi va sifat ko’rsatkichlari, urug’lik sifatiga ta’sir
qiladigan omillar.
125. Agrotexnik tadbirlarning urug’lik sifatiga ta’siri. Urug’larning unib chiqish quvvati va
unuvchanligi, laboratoriya va dala sharoitida unuvchanlikni aniqlash usullari.
126. Don, dukkakli-don, tolali, yem-xashak va boshqa ekinlar urug’chiligi.
07.00.01 — “O‘zbekiston tarixi” mutaxassisligi bo‘yicha doktoranturaga kirish uchun
mutaxassislik fanidan kirish savollari.
1. O‘zbekiston tarixining manbashunosligi, tarixshunosligi
2. Qadimgi dunyo muarrixlarining asarlarida O‘rta Osiyo xalqlari haqidagi ma’lumotlar
3. O‘zbekiston jahon tarixining bir qismi sifatida.
4. O‘zbekiston tarixini davrlashtirish masalalari.
5. O‘rta Osiyoning tosh dvri madaniyati.
6. O‘zbekiston tarixining eng dolzarb muammolari.
7. O‘rta Osiyoda qadimgi tosh davri madaniy yodgorliklari
8. O‘rta Osiyoda neolit, mezolit , eneolit davrining o‘ziga xos xususiyatlari va o‘rganilish
jarayonlari.
9. Bronza davrida O‘rta Osiyoda kechgan ijtimoiy – iqtisodiy jarayonlar.
10. O‘rta Osiyoda ilk temir davridagi ijtimoiy – iqtisodiy jarayonlar.
11. O‘zbekiston hududidagi sivilizatsion jarayonlar.
12. O‘rta Osiyo hududida ilk davlatchilikning shakllanishi. Qadimgi Baqtriya va Qadimgi
Xorazm va So‘g‘d davlatlari.
13. Ahamoniylar davlati tarkibida O‘rta Osiyo va unda kegan siyosiy jarayonlar.
14. O‘rta Osiyoda Ahmoniylar hukmronligiga qarshi kurash.To‘maris, Shiroq, Spitamen
jasorati.
15. Aleksandr Makedonskiyning O‘rta Osiyoni istilo qilishi va uning oqibatlari.
16. Yunon – Baqtriya davlati.
17. Qang‘ va Dovon davlatlari.
18. Kushon davlati.
19. Antik davrda Xorazm.
20. O‘rta Osiyo xalqlarining antik davr madaniyati.
21. Movarounnahrda arablar bosqini va oqibatlari.
22. O‘rta Osiyoda o‘rta asrlardagi e’tiqodiy burilishlar (Islom dinining kirib kelishi).
23. O‘rta Osiyo tarixi o‘rta asrlar manbalarida.
24. Tohiriylar, Somoniylar davrida davlatchilik masalalari va boshqaruv siyosati.
25. Davlat boshqaruv siyosati va savdo-sotiq munosabatlari (Somoniylar va Qoraxoniylar
davrida)
26. Saljuqiylar va G‘aznaviylar davlati O‘rta Osiyoda.
27. Xorazmshohlar davlati.
28. O‘ra Osiyoda mo‘g‘illar bosqini va ularga qarshi milliy ozodlik harakatlari tarixi.
29. O‘rta Osiyoda Amir Temur davlati va temuriylar .
30. XVI-XVII arlarda O‘rta Osiyo tarixi.
31. Xiva xonligining tashkil topishida shayboniyzodalarning o‘rni. Xorazmda qo‘ng‘irotlar
sulolasi tarixi.
32. Qo‘qon xonligining Rossiya tomonidan bosib olinishi va uning oqibatlari.
33. Buxoro amirligining Rossiya protektoratiga aylanishi
34. Gandimiyon sulh shartnomasi va Xiva xonligi taqdiri.
35. Turkistonliklarning tili, dini, urf-odati, ma’naviyati, madaniyatining toptalishi milliy
o‘zligining yo‘qotilishi.
36. Rossiya imperiyasi davrida Turkistonda madaniy sohadagi siyosatning mohiyati va uning
oqibatlari.
37. Turkiston general gubernatorligi va etnik siyosat.
38. Jadidchilik va ularning Turkistondagi harakati , uning mohiyati.
39. Buxoro va Xiva xonliklarini ag‘darilishi.
40. Turkistonda yangi (sovet) tizimining o‘rnatilishi va uning oqibatlari.
41. O‘zbekistonda yuritgan qatag‘onlik siyosati, uning mohiyati va oqibatlari.
42. O‘rta Osiyoda milliy davlat chegaralanishining o‘tkazilishi va uning oqibatlari.
43. O‘zbekistonda ekologik muammolar va ularning yechimi borasidagi xarakatlar
44. O‘zbekiston jaxon siyosatida (geosiyosat)
45. O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning yangi ustuvor yo‘nalishlari.
46. O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning Davlat va jamiyat qurilish tizimini
takomillashtirishning ustuvor yo‘nalishlari deb nomlangan 1-yo‘nalishda amalga oshirish
nazarda tutilgan masalalar
47. O‘zbekiston Respublikasida Oliy ta’limni rivojlantirish borasidagi davlat qarorlari
48. Qishloq xo‘jaligini rivojlantirish borasida O‘zbekistonda olib borilayotgan ishlar.
49. Yangi O‘zbekiston va uning o‘ziga xos taraqqiyot yo‘li.
08.00.04-“QIShLOQ XO‘JALIGI IQTISODIYoTI” ixtisosligi bo‘yicha
doktorantura, tayanch doktorantura, stajor tadqiqotchi va mustaqil izlanuvchilari uchun
mutaxassislik fanidan tayyorlangan kirish imtihoni savollari
1. O‘zbekiston Respublika agrar siyosatining mazmuni, maqsadi va asosiy yo‘nalishlari
2. Qishloq xo‘jaligining mamlakat iqtisodiyotidagi o‘rni va ahamiyati
3. Qishloq xo‘jaligini rivojlantirishning 2020-2030 yillarga mo‘ljallangan Strategiyasining
ahamiyati
4. O‘zbekistonda agrar islohotlarning asosiy yo‘nalishlari
5. Qishloq xo‘jaligida mulk va tadbirkorlik shakllari
6. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Qishloq xo‘jaligi sohasida davlat boshqaruvi tizimini
takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi Farmonining ahamiyati
7. Agrar islohotlarni amalga oshirish mexanizmlari va omillari
8. Qishloq xo‘jaligi infratuzilmasining turlari va ahamiyati
9. Agrosanoat infratuzilmasining turlari va ahamiyati
10. Rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlarda agrar siyosat va oziq-ovqat xavfsizligini
ta’minlash
11. Qishloq xo‘jaligida yer fondi va undan foydalanish
12. Agrar soxani rivojlantirish masalalari
13. Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashda qishloq xo‘jaligida innovatsiyalarning ahamiyati
14. Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha davlat siyosatining asosiy yo‘nalishlari
15. Axborot-maslahat tizimining, innovatsiyalarni qishloq xo‘jalik ishlab chiqarishiga transfert qilish
mexanizmi sifatidagi o‘rni
16. Sug‘oriladigan yerlarda innovatsion texnologiyalar va ularning iqtisodiy samaradorligi
17. Lalmi yerlarda innovatsion texnologiyalar va ularning iqtisodiy samaradorligi
18. Bog‘dorchilik va sabzavotchilikda innovatsion texnologiyalar va ularning iqtisodiy
samaradorligi
19. O‘zbekistonda agrar sohaning iqtisodiyotda tutgan o‘rni va sohadagi tizilmaviy o‘zgarishlar
20. Fermer xo‘jaliklari va ularning tashkiliy-iqtisodiy asoslari
21. Dehqon xo‘jaliklari va ularning tashkiliy-iqtisodiy asoslari
22. Qishloq xo‘jaligida yer va suv resurslari, ulardan samarali foydalanish yo‘llari
23. Qishloq xo‘jaligining moddiy-texnika resurslari va ulardan foydalanish
24. Agrosanoat majmuasida fan-texnika taraqqiyoti, ilg‘or texnologiyalar va ulardan samarali
foydalanish
25. Qishloq xo‘jaligida xarajatlar va mahsulot tannarxi, ularni pasaytirish imkoniyatlari
26. Qishloq xo‘jaligida mahsulot tannarxini pasaytirish yo‘llari
27. Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari narxlarining shakllanishiga ta’sir etuvchi omillar.
28. Qishloq xo‘jaligida fan, texnika taraqqiyoti va zamonaviy texnologiyalarning tutgan o‘rni
29. Qishloq xo‘jaligida samarali marketing strategiyalarini qo‘llash
30. Qishloq xo‘jaligini davlat tomonidan qo‘llab quvvatlash
31. Qishloq xo‘jaligida moliya-kredit masalalari
32. Rivojlangan mamlakatlarda agrar siyosat va oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash
33. Rivojlanayotgan mamlakatlarda agrar siyosat va oziq-ovqat xavfsizligi
34. Oziq-ovqat xavfsizligi- milliy oziq-ovqat mahsulotlari bozorining strategiyasi
35. Oziq-ovqat sohasini davlat tomonidan tartibga solish.
36. Oziq-ovqat xavfsizligini baholash mezonlari
37. Oziq-ovqat xavfsizligi omillari va agrosanoat majmuasini rivojlantirish
38. Jahon mamlakatlarida oziq-ovqat xavfsizligi
39. Agrar siyosat va oziq-ovqat xavfsizligida halqaro tashkilotlar
40. “Fermer xo‘jaligi to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni
41. “Dehqon xo‘jaligi to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni
42. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Fermer, dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalari
faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha qo‘shimcha chora tadbirlar to‘g‘risida” gi Qarori.
43. Qishloq xo‘jaligida klasterlarni tutgan o‘rni
44. Qishloq xo‘jaligida iqtisodiy samaradorlik va uni oshirish yo‘llari
45. Chorvachilik tarmoqlari va ularni rivojlantirish yo‘llari
46. Dehqonchilik tarmoqlari va ularni rivojlantirish yo‘llari
47. Qishloq xo‘jaligida baholarning shakllanishi va uni takomillashtirish yo‘llari
48. Qishloq xo‘jaligining yalpi va tovar mahsuloti, ularni ko‘paytirish yo‘llari
49. Qishloq xo‘jaligida investitsiyalar va ularning iqtisodiy samaradorligini oshirish yo‘llari.
50. Qishloq xo‘jaligiga investitsiyalarni jalb etish ko‘lami va samaradorligini oshirish yo‘llari
51. Qishloq xo‘jaligi tarmog‘ining hududiy xususiyatlari va ixtisoslashuvi
52. Agrosanoat kompeksi tushunchasi, tarkibi va uni boshqarish
53. Agrosanoat kompeksi bo‘yicha davlat siyosatdagi ustivor yo‘nalishlar
54. Agrar sohada talabni modellashtirish va prognozlashtirishda ko‘p omilli chiziqli modellardan
foydalanish
55. Agrar sohada korrelyatsion-regression modellardan iqtisodiy tahlil va prognozlashtirishda
foydalanish yo‘llari
56. Agrobiznes jarayonlari tahlili va sintezida qo‘llaniladigan usullar
57. Agrobiznes jarayonlari tahlilida miqdoriy usullardan foydalanish
58. Qishloq xo‘jaligidagi ilmiy tadqiqotlarda qo‘llaniladigan ekspert baholash usuli
59. Agrar sohasidagi boshqaruv jarayonlarida iqtisodiy-matematik modellashtirishning ahamiyati
60. Agrar sohada raqamli texnologiyalarni qo‘llash imkoniyatlari
61. Qishloq xo‘jaligi korxonalarida ishlab chiqarish samaradorligini oshirish
62. Qishloq xo‘jaligi korxonalarida rejalashtirish va samarali boshqaruvni tashkil qilish
63. Qishloq xo‘jaligini barqaror rivojlanishini prognozlashda vaqtli dinamik qatorlarga asoslangan
ekonometrik modellardan foydalanish
64. Qishloq xo‘jaligida ishlab chiqarish jarayonlarini optimallashtirish
65. Qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini eksport qilishda marketing strategiyalari
66. Agrar sohada raqamli marketing konsepsiyasidan foydalanish
67. Agrar sohada ishlab chiqarishni oqilona joylashtirish va kompleks rivojlantirish
08.00.05 – “XIZMAT KO‘RSATISh TARMOQLARI IQTISODIYoTI” ixtisosligi bo‘yicha
doktorantura, tayanch doktorantura, stajor tadqiqotchi va mustaqil izlanuvchilari uchun
mutaxassislik fanidan tayyorlangan kirish imtihoni savollari
1. Xizmatlar sohasini rivojlantirishning xorijiy tajribalari
2. Autsorsing xizmatlarining o‘ziga xos xususiyatlari
3. O‘zbekistonda zamonaviy xizmat turlarini rivojlantirish yo‘nalishlari
4. Turizm sohasining mazmun va mohiyati
5. Turizmda transport xizmatlarini rivojlantirish yo‘nalishlari
6. O‘zbekiston iqtisodiyotida turizm xizmatlarining tutgan o‘rni
7. Xizmat va servis tushunchalarining o‘zaro o‘xshash va farqli tomonlari
8. Tibbiy xizmatlarni rivojlantirish yo‘nalishlari
9. O‘zbekiston iqtisodiyotida xizmatlar eksportining tutgan o‘rni
10. Turizm va sayyohlik tushunchalarining bir-biridan farqi
11. Turistik destinatsiyalarni samarali tashkil etish yo‘llari
12. O‘zbekiston turistik mintaqalarining ustunliklari va kamchiliklari
13. Xizmatlar sohasining rivojlanish evolyusiyasi
14. Ta’lim xizmatlarini rivojlantirish yo‘llari
15. O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatish sohasini rivojlantirish bosqichlari
16. Turizm sohasini rivojlantirishning xorij tajribalari
17. Mehmonxonalarning turizmni rivojlantirishdagi roli
18. O‘zbekistonda turizm sohasida olib borilayotgan islohotlar
19. Turizmni rivojlantirishda marketingning o‘rni
20. Agroturizmni rivojlantirish imkoniyatlari
21. O‘zbekistonda yangi turistik yo‘nalishlarni joriy etilish holati
22. Xizmatlar sohasining mazmun va mohiyati
23. Xizmatlar bozori va uning o‘ziga xos xususiyatlari
24. O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatish sohasida olib borilayotgan islohotlar
25. Xizmatlar marketingini rivojlantirishning iqtisodiyotda tutgan o‘rni
26. Transport xizmatlarini rivojlantirish yo‘nalishlari
27. O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatish sohasidagi preferensiyalar
28. Turizm xizmatlarining tasnifi
29. Rekreatsion turizmni rivojlantirish mezonlari
30. O‘zbekistonda turizm sohasini xalqaro bozorda raqobatbardoshligini oshirishga ta’sir
qiluvchi omillar
31. Xizmat ko‘rsatish sohasining ijtimoiy-iqtisodiy mazmuni va ijtimoiy yo‘naltirilgan
bozor iqtisodiyotini rivojlantirishda tutgan o‘rni
32. Xizmatlarning ijtimoiy-iqtisodiy tabiati va uni takomillashtirishning o‘ziga xos
xususiyatlari
33. Bozor munosabatlari sharoitida xizmatlarning turlari va ularning tasnifi
34. Iqtisodiyotni erkinlashtirish va mamlakatni modernizatsiyalash sharoitida xizmat
ko‘rsatish sohasini rivojlantirish muammolari
35. Turizm sohasini rivojlantirishning ijtimoiy-iqtisodiy ahamiyati, zarurligi va
yo‘nalishlari
36. O‘zbekistonda turizm salohiyati va uni rivojlantirishda davlat siyosatining asosiy
yo‘nalishlari
37. Turizmga oid asosiy tushunchalar va vakolatli organlar
38. Turistik faoliyatni litsenziyalash, sertifikatsiyalash va sug‘urtalash tartibi
39. Turistlar va turistik faoliyat bilan shug‘ullanuvchi sub’ektlarning huquq va
majburiyatlari, ularning xavfsizligini ta’minlashning asosiy yo‘nalishlari
40. Turistik korxonalar xo‘jalik faoliyati natijalari, ularga ta’sir qiluvchi omillarni
aniqlash va tahlil qilish yo‘llari
41. Turistik firmalarning iqtisodiy barqarorligini baholash va tahlil qilish yo‘llari
42. Turizm servisi bilan shug‘ullanuvchi firmalarning raqobatbardoshligini ifodalovchi
ko‘rsatkichlar tizimi va ularning tahlili
43. Buyuk Ipak yo‘lida turistik servisni amalga oshirish masalalari
44. Xalqaro diniy turizm va uning jahon turizmini rivojlantirishda tutgan o‘rni
45. Xorazm viloyatida turizmni rivojlantirish muammolari va mavjud imkoniyatlar
46. O‘zbekistonda ekologik–turistik resurslaridan samarali foydalanish imkoniyatlari
47. Savdo xizmati va uni rivojlantirish muammolari
48. Bozor infratuzilmasida konsalting xizmatining tutgan o‘rni
49. Turistik xizmatlarning tavsiflanishi va o‘ziga xos xususiyatlari
50. Iqtisodiyotni erkinlashtirish sharoitida audit va auditorlik xizmatining tutgan o‘rni
51. Audit va auditorlik xizmatining huquqiy asoslari
52. Auditorlik xizmatining turlari va shakllari
53. Auditorlik xizmatini rivojlantirish istiqbollari
54. O‘zbekistonning pul-kredit siyosati va u bilan bog‘liq xizmatlarni rivojlantirish
muammolari
55. Bank-moliya xizmatlari sohasini rivojlantirish muammolari
56. Bank xizmatlarini plastik kartochkalar vositasida rivojlantirish
57. Turizm sohasida qo‘llaniladigan smart texnologiyalar
58. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 5 yanvardagi «Turizm tarmog‘ini
jadal rivojlantirishga oid chora-tadbirlar to‘g‘risida»gi PQ-4095-son Qarorida belgilangan
vazifalar
59. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 28 yanvardagi PF-60-sonli “20222026 yillarga mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to‘g‘risida”
farmonida belgilangan vazifalar
60. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022 yil 28 yanvardagi “2022-2026
yillarda Xorazm viloyatining turizm salohiyatini kompleks rivojlantirish bo‘yicha qo‘shimcha
chora-tadbirlar to‘g‘risida” gi 546-sonli qarorida belgilangan vazifalar
61. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 3 fevraldagi «O‘zbekiston
Respublikasi turizm salohiyatini rivojlantirish uchun qulay sharoitlar yaratish bo‘yicha
qo‘shimcha tashkiliy chora-tadbirlar to‘g‘risida»gi PF-5326-sonli farmonida belgilangan
vazifalar
62. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 05.06.2017 yildagi 355-son
“Turoperator va mehmonxona xizmatlarini sertifikatlashtirish tartibi to‘g‘risida”gi qarori
bo‘yicha tasdiqlangan nizomni yoritib bering
63. Turistik talabni modellashtirish va prognozlashtirishda ko‘p omilli chiziqli modellardan
foydalanish
64. Turizm sohasida korrelyatsion-regression modellardan iqtisodiy tahlil va
prognozlashtirishda foydalanish yo‘llari
65. Turizm sohasida biznes jarayonlari tahlili va sintezida qo‘llaniladigan usullar
66. Biznes jarayonlari tahlilida miqdoriy usullardan foydalanish
67. Turizm sohasida ilmiy tadqiqotlarda qo‘llaniladigan ekspert baholash usuli
68. Turizm sohasidagi boshqaruv jarayonlarida iqtisodiy-matematik modellashtirishning
ahamiyati
08.00.06 – “EKONOMETRIKA VA STATISTIKA” ixtisosligi bo‘yicha doktorantura,
tayanch doktorantura, stajor tadqiqotchi va mustaqil izlanuvchilari uchun mutaxassislik
fanidan tayyorlangan kirish imtihoni savollari
1. Iqtisodiy tizim ierarxiyasi.
2. Iqtisodiy-matematik modellar.
3. Ekonometrik modellashtirish.
4. Asosiy o‘zgaruvchan ekonometrik modellar.
5. Ekonometrik usullar va modellarning mazmuni.
6. Dispersion tahlil.
7. Korrelyatsion tahlil.
8. Regression tahlil.
9. Faktorli tahlil.
10. Ekonometrik usullar.
11. Iqtisodiy o‘sish nazariyasi.
12. Ishlab chiqarish funksiyasi nazariyasi.
13. Talab va taklifning ekonometrik tahlili.
14. Ekonometrik modellashtirish bosqichlari.
15. O‘zbekistonning 2017-2021 yillarga mo‘ljallangan "Harakatlar dasturi" ning asosiy
yo‘nalishlari. Axborot-kommunikatsion texnologiyalar sohasini rivojlantirishning ahamiyati.
16. Pul va tovar bozorini ekonometrik va statistik modellari.
17. Yalpi talab va yalpi taklifning prognozlari.
18. Fond bozorining indekslari.
19. Ishbilarmonlik faoliyatini ekonometrik modellashtirish.
20. Ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni statistik modellashtirish.
21. Statistik modellashtirish turlari.
22. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatining ijtimoiy-iqtisodiy sohalarda tutgan o‘rni.
23. Kichik biznesning tarmoqlar tasnifi.
24. Kichik biznes korxonalari iqtisodiy faoliyatini ifodalovchi statistik ko‘rsatkichlar.
25. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning aholi bandligida tutgan o‘rnini statistik baholash.
26. Kichik biznes sohasini ekonometrik modellashtirish.
27. Kichik biznes sohasining statistik ko‘rsatkichlarini takomillashtirish.
28. “To‘plam”ning statistik tushunchalari: bosh to‘plam, tanlanma to‘plam, cheklangan to‘plam va
cheklanmagan to‘plam.
29. Tanlanma kuzatish usullari.
30. Tanlanmaning reprezentativligini ta’minlash usullari.
31. Bosh to‘plam.
32. Tanlanmaning o‘rtacha xatosi.
33. Xatoning yuqori chegarasi.
34. Tasodifiy miqdorlar.
35. O‘rtacha arifmetik miqdor, variatsiya va variatsion qator belgilari.
36. Chastota, absolyut miqdorlar, nisbiy chastota, variatsion kenglik, ekstremum.
37. Dispersiya, o‘rtacha absolyut tafovut, o‘rtacha kvadratik tafovut.
38. Variatsiya koeffitsienti, nisbiy ko‘rsatkichlar.
39. Avtokorrelyatsiya, dinamika qatorlari darajasi qiymatlari orasidagi bog‘lanishlar.
40. Avtoregressiya, dinamik qatorlar.
41. Avtokorrelyatsiya xatosi, dispersiya qoldig‘i, oddiy dispersiya.
42. Kollinearlik, multikollinearlik.
43. Chiziqli funksiya, parabola, ikkinchi tartibli parabola, giperbola, darajali funksiya.
44. Katta sonlar qonuni va ommaviy iqtisodiy jarayonlarda statistik qonuniyatlarning yoritilishi.
45. Individual va umumiy, zaruriy va tasodifiy, ichki va tashqi, shakl va mazmun orasidagi aloqalar.
46. Statistik taqsimot.
47. Katta sonlar qonuni to‘g‘risidagi teoremalar va ularning qo‘llanilishi.
48. Dinamika qatorlarining mohiyati.
49. Dinamika qatorlari xarakteristikasi.
50. Iqtisodiy rivojlanishda stoxastik jarayonlar.
51. Ishlab chiqarish jarayonlaridagi tendensiyalar.
52. Noaniqlik va risk.
53. Iqtisodiy-statistik modellashtirish usullari.
54. Statistik kuzatishlar.
55. Kiruvchi va chiquvchi ma’lumotlar.
56. Iqtisodiy jarayonlar dinamikasi.
57. Trend modelining turlari: statistik, dinamik va darajali.
58. Chiziqli regressiya.
59. Trend asosida prognozlash.
60. Kollinearlik.
61. Multikollinearlik, mukammal va aniq multikollinearlik.
62. Multikollinearlikning yoritilishi.
63. Multikollinearlikni hisoblash usullari.
64. Dinamika qatorlari avtokorrelyatsiyasi.
65. Avtokorrelyatsiya tushunchasi.
66. Dinamika qatorlari avtokorrelyatsiyasini tekshirish.
67. Oddiy asimptotik tekshirish.
68. Darbin-Uotson mezoni.
69. Chiziqli regressiya modeli.
70. Bir omilli model.
71. Ko‘p omilli model.
72. Parametrni baholash.
73. Regressiya tenglamasi parametrlarini baholashda jadvallardan foydalanish.
74. Ishonchlilik intervallari va ulardan qarorlar qabul qilishda foydalanish.
75. Chiziqli model parametrlari uchun ishonchlilik intervallari.
76. Shartli matematik kutilishlar uchun ishonchlilik intervallari.
77. Prognozlashda ishonchlilik intervallaridan foydalanish.
78. Chiziqsiz regressiya modeli.
79. Eng kichik kvadratlar usuli.
80. Chiziqsiz eng kichik kvadratlar usulidan foydalanishda chiziqsiz optimallash.
81. Gauss-Nyuton usuli.
82. Logarifmik regressiya.
83. Chiziqsiz regressiyaning haqiqiyligini baholash uchun Makkin mezoni.
84. O‘zgaruvchilarni parametrik shakllanishi.
85. Logarifmik-chiziqli model.
86. Standart tekshirish qoidalari.
87. Nostandart qoidalar.
88. Vald mezoni.
89. Lagranj mezoni.
90. Asimptotik F- mezoni.
91. Milliy hisoblar tizimi tushunchasi.
92. Milliy hisoblar tizimi (MHT)ning xalqaro standartlari.
93. Milliy hisoblar tizimining asosiy schetlari.
94. MHTda iqtisodiy operatsiyalarni guruhlash.
95. MHTda institutsional sektorlar.
96. MHT bo‘yicha xalqaro tajribalar.
97. MHTda iqtisodiy ko‘rsatkichlarning tasniflanishi.
98. MHTda moliya, taqsimlash operatsiyalari.
99. MHTni asosiy funksiyalari.
100. Makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar.
101. Makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarni o‘zgarmas va joriy baholarda hisoblash.
102. Makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarni o‘lchash usullari.
103. Yalpi ichki mahsulot va uning statistik hisoblash usullari.
104. Sof ichki mahsulotni hisoblash.
105. O‘zbekiston Respublikasi makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarini statistik tahlil qilish.
106. Hududlar iqtisodiy ko‘rsatkichlarini statistik tahlili.
107. Makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarni statistik prognozlash.
108. Iqtisodiy o‘sish modeli.
109. Iqtisodiy o‘sish turlari va ularning o‘ziga xos xususiyatlari.
110. Indeks tushunchasi, mohiyati va uning o‘ziga xos xususiyatlari.
111. Indekslar yordamida ijtimoiy-iqtisodiy ko‘rsatkichlarni statistik baholash.
112. Individual indekslar va ularning qo‘llanilishi.
113. Umumiy indekslar va ularning qo‘llanilishi.
114. Agregat indekslar.
115. Indekslar yordamida ijtimoiy holatni statistik tahlil qilish.
116. O‘rtacha arifmetik, garmonik indekslar va ularning qo‘llanilishi.
117. Ko‘p omilli indeks tahlili.
118. Ijtimoiy indikatorlar.
119. Ijtimoiy soha va uning statistik tahlili.
120. Aholi turmush darajasini statistik baholash.
121. Aholi pul daromad va xarajatlari statistikasi.
122. Aholi pul daromadlari va xarajatlarining statistik tahlili.
123. Aholi pul daromadlari statistikasi.
124. Jamg‘armalar.
125. Pul xarajatlarining tasniflanishi.
126. So‘mni sotib olish qobiliyati indeksi.
127. Aholining nominal va real ish haqi indeksi.
128. Narxlarni indeksatsiyalash.
129. O‘zbekistonda ijtimoiy islohotlarni amalga oshirishni statistik baholash.
130. Sanoat mahsulotlarini ishlab chiqarish faoliyatini ifodalovchi statistik ko‘rsatkichlar.
131. Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishini statistik ko‘rsatkichlari.
132. Hosildorlik indekslari.
133. Transport va aloqa statistikasi.
134. Qurilish ishlarini statistik baholash.
135. Xizmatlar sohasi statistikasi.
136. Tarmoqlar moliyaviy faoliyati natijalarini ifodalovchi statistik ko‘rsatkichlar.
137. Ishlab chiqarish tushunchasi.
138. Ikki omilli ishlab chiqarish funksiyasi.
139. Resurslardan foydalanish ko‘rsatkichlari.
140. Ishlab chiqarish funksiyasining umumiy xarakteristikasi.
141. Ishlab chiqarish funksiyasini elastikligi va ikkilamchi resurslar.
142. Makroiqtisodiy ishlab chiqarish funksiyasi.
143. Ishlab chiqarish funksiyasini tuzish bosqichlari: xususiyatlari va parametrlarini aniqlash.
144. Ishlab chiqarish funksiyasining multikollinearlik muammosi.
145. Ishlab chiqarish omillari.
146. O‘zgaruvchan va doimiy qiymatlar.
147. Prognozlash usullari.
148. Ekstrapolyatsiya usuli.
149. Bir omilli va ko‘p omilli vaqtli qatorlar.
150. Vaqtli qatorlar tekislash usullari.
151. Polinomlar, eksponentalar, chiziqsiz tenglamalar sistemasi.
152. Dinamika qatorlarini o‘lchash darajasi.
153. Prognozlashtirilayotgan qatorlarning o‘rtacha qiymati, o‘rtacha absolyut o‘sish va
o‘rtacha o‘sish sur’atlari.
154. Adaptiv prognoz usuli, o‘zgaruvchan va eksponensial o‘rtacha qiymatlar.
155. Avtoregressiya, o‘rtacha qiymat, avtoregressiyani o‘lchash usullari.
156. Trend.
157. Respublikada “Davlat statistikasi” to‘g‘risidagi qonunni qabul qilinishi.
158. Qonunning statistika tizimi uchun ahamiyatlilik darajasi va asosiy tamoyillari.
159. O‘zbekistonning xalqaro amaliyotda qabul qilingan hisob va statistika tizimiga o‘tishi
bo‘yicha Davlat dasturi va uning ahamiyati.
160. Hisobot tizimining tubdan yaxshilash, soddalashtirish va qisqartirish bo‘yicha Prezident
Farmonlari, qarorlari va Vazirlar Mahkamasi qarorlari hamda me’yoriy-huquqiy hujjatlar.
161. Statistik hisobotlarni elektron shaklda taqdim etish bo‘yicha tashkiliy-huquqiy asoslar va
ularning amaldagi ijrosi.
162. Matematik modellashtirish ob’ektiv voqelikni bilish va zamonaviy texnologiyalarni
yaratish vositasi sifatida.
163. Matematik modellashtirish va ilmiy-texnik taraqqiyot.
164. Matematik modellashtirish va hisoblash eksperimenti.
165. Matematik modellashtirish - bilishning universal usuli.
166. «Model-algoritm-programma» uchligi matematik modellashtirishning ustuni sifatida.
167. Matematik modellashtirish bosqichlari.
168. Modellarning turlari.
169. Matematik modellarning sintezi uslubi.
170. Tabiatning asosiy qonunlaridan matematik modellarni hosil qilishga misollar.
171. Atrofimizdagi olam qonunlarining chiziqsizligi, chiziqsiz matematik modellar va
chiziqsizlikning kelib chiqishi.
172. Chiziqsiz matematik modellarni saqlanish qonunlari asosida ishlab chiqish.
173. Samarali algoritmlarni tuzish va tahlil qilish muammolari.
174. Ma’lumotlar tuzilmalari va iqtisodiy masalalarning algoritmlari.
175. Zamonaviy operatsion tizimlar.
176. Dasturlash tillarining sharhi, iqtisodda ma’lumotlar ombori.
177. Amaliy dasturlar paketlari (Matlab, Mathcad, Mathematica, Maple).
178. Matlab, Mathcad, Mathematica, Maple paketlarida masalalar yechish.
179. Iqtisodiy masalalarni vizuallashtirish usullari.
180. Axborotlarni himoyalash muammolari.
181. Axborotlarni himoyalash usullari, Xesh-funksiyalar, raqamli imzolar.
182. Reklama kompaniyasini tashkil kilish modeli.
183. Korxona qarzlarini hisobga olish.
184. Bozor iqtisodiyoti muvozanatining makromodeli.
185. Iqtisodiy o‘sishning makromodeli.
186. Elementar hodisalar fazosi.
187. Hodisalar va ular ustida amallar.
188. Ehtimollar nazariyasining aksiomatik qurilishi.
189. Ehtimollikning ta’rifi va uning xossalari.
190. Shartli ehtimol.
191. Hodisalarning bog‘liqsizligi.
192. Bernulli sxemasi.
193. Bog‘liqsiz tajribalar ketma-ketligi uchun limit teoremalar.
194. Tasodifiy miqdor.
195. Tasodifiy miqdor taqsimot funksiyasi.
196. Tasodifiy miqdorning sonli xarakteristikalari: matematik kutilma, dispersiya,
momentlar.
197. Katta sonlar qonuni.
198. Markaziy limit teoremasi.
199. Bosh to‘plam.
200. Tanlanma.
201. Tanlanma xarakteristikalari.
202. Empirik taqsimot funksiyasi va uning xossalari.
203. Parametrik taqsimotlar oilasi.
204. Yetarli statistikalar tushunchasi.
205. Siljimaganlik, asoslilik va effektivlik.
206. Baholarni olish usullari: momentlar usuli va haqiqatga maksimal o‘xshashlik usuli.
207. Tanlanma taqsimoti parametrlarining interval baholari.
208. Ishonchlilik ehtimolligi.
209. Ishonchlilik intervali.
210. Normal taqsimot parametrlari uchun ishonchlilik intervallari.
211. Normal qonuniyat bilan bog‘liq taqsimotlar: gamma taqsimot, Styudent taqsimoti, Fisher
taqsimoti.
212. Statistik gipoteza tushunchasi.
213. Muvofiklik kriteriysi.
214. Kriteriy quvvati.
215. Tanlanmaning bir jinslilik gipotezasini tekshirish.
216. Bog‘liqsizlik gipotezasini tekshirish: Pirsonning Xi-kvadrat kriteriysi.
217. Fisher kriteriysi.
218. Styudent kriteriysi.
219. Regression va korrelyatsion bog‘liqliklar.
220. Korrelyatsiya koeffitsienti va uning xossalari.
221. Eng kichik kvadratlar usuli.
222. Ko‘p omilli korrelyatsion tahlil.
223. Chiziqsiz regressiya tenglamasi.
224. Omilli tahlil.
225. Ekonometrikaning ta’rifi.
226. Ekonometrik modellar turlari.
227. Ekonometrik modellarning qo‘llanish sohalari.
228. Nazariy va empirik regressiya tenglamasi.
229. Eng kichik kvadratlar usulining qo‘llanilishi (Gauss-Markov sharti).
230. Juft chiziqli regressiya tenglamasi koeffitsientlarini statistik ahamiyatliligini baholash:
Styudentning t-kriteriysi.
231. Chiziqli regressiya tenglamasi koeffitsientlari uchun interval baholar.
232. Regressiya tenglamasini statistik ahamiyatliligini baholash: Fisherning F-kriteriysi.
233. Bog‘liqli o‘zgaruvchilar uchun ishonchlilik intervali.
234. To‘plamli regressiya tushunchasi.
235. To‘plamli regressiyaning klassik chiziqli modeli.
236. Eng kichik kvadratlar usuli bilan to‘plamli chiziqli regressiya tenglamalari parametrlarini
baholash.
237. Styudent t-kriteriysining to‘plamli regressiya modellar uchun tadbiqi, ishonchlilik
intervali.
238. To‘plamli R2 determinatsiya koeffitsienti.
239. Fisher F-kriteriysining to‘plamli regressiya modellari uchun qo‘llanilishi.
240. Darajali modellar.
241. Kobba-Duglas ishlab chiqarish funksiyasi.
242. Teskari model.
243. Polinomial model.
244. Ko‘rsatkichli model.
245. Modellarni tanlash.
246. Xatolik turlari, ularning uchrashi va to‘g‘rilash.
247. Modelning qoldiq hadini tekshirish.
248. Rivojlanishning asosiy tendensiyalari va ulardan chetlanish.
249. Statsionar vaqtli qatorlar.
250. Avtokorrelyatsiya funksiyasi, korrelogramma, xususiy avtokorrelyatsiya funksiyasi.
251. Vaqtli qatorlarni analitik tekislash.
252. Vaqtli qatorlar modellari asosida prognozlash.
253. Regression tahlilning asosiy masalasi.
254. Chiziqli regressiya tenglamasi.
255. Tanlanma korrelyatsiya koeffitsienti va uning xossalari.
256. Korrelyatsiya koeffitsientining ahamiyatliligi.
257. To‘plamli regressiya.
258. Chiziqsiz korrelyatsion bog‘liqlik.
259. Bosh komponentalar usuli.
260. Statistik masalalarni yechish uchun Microsoft Excel dan foydalanish.
261. Statistica - statistik tahlil paketi.
262. Statistica paketining funksiyalari.
263. Ma’lumotlarni statistik tahlili.
08.00.12 – “MINTAQAVIY IQTISODIYoT” ixtisosligi bo‘yicha doktorantura, tayanch
doktorantura, stajor tadqiqotchi va mustaqil izlanuvchilari uchun mutaxassislik fanidan
tayyorlangan kirish imtihoni savollari
1. Mintaqa tushunchasi, mintaqalarning milliy iqtisodiyotni rivojlanishdagi roli va ahamiyati.
2. Mineral xomashyo resurslari tushunchasi.
3. Mineral xom ashyo resurslarining iqtisodiy ahamiyati.
4. Mineral xom ashyo resurslarini hududiy joylashuvi, ularni iqtisodiyotda tutgan o‘rni.
5. Mineral xom ashyo resurslaridan oqilona foydalanish.
6. O‘zbekiston Respublikasi mineral resurslarining hozirgi holati.
7. Tabiiy resurslardan oqilona foydalanish muammolari.
8. O‘zbekistonning ma’muriy-hududiy bo‘linishining tarixi va hozirgi holati.
9. Ma’muriy-hududiy bo‘linish masalalarini qonuniy-huquqiy asolari.
10. Shaharlar kategoriyalari; aholi punktlariga shahar maqomini berishning qonuniy masalalari.
11. Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirish bo‘yicha nazariyalar: I.Tyunenning «Qishloq xo‘jalik
standarti» nazariyasi.
12. A.Veberning sanoat «shtandortlar» nazariyasi.
13. A.Lyoshning «Joylashtirish» nazariyasi.
14. U.Ayzardning «Joylashtirish» nazariyasi.
15. F.Perruning «O‘sish qutblari va rivojlanish markazi» nazariyasi.
16. V.Kristallerning «Markaziy joy» nazariyasi.
17. Ishlab chiqaruvchi kuchlarni joylashtirish qonuniyatlari:
18. Ishlab chiqarishni oqilona joylashtirish, mintaqa xo‘jaligining kompleks rivojlantirish, hududiy
mehnat taqsimoti.
19. Mintaqalar aholisi.
20. Mehnat resurslari.
21. Aholining tabiiy o‘sishning asosiy omillari.
22. Axolining o‘sish dinamikasi.
23. O‘zbekistan mintaqalarining demografik holati.
24. Aholi bandligining mintaqaviy xususiyatlari va uning ijtimoiy-iqtisodiy ahamiyati.
25. Aholi bandligini ta’minlashda aholisi zich joylashgan xorijiy mamlakatlar tajribasi.
26. Mintaqada mehnat bozori.
27. Mehnat bozorini tartibga solishning hududiy asoslari, uni takomillashtirish yo‘llari.
28. Mehnat resurslari balansi.
29. Mehnat resurslaridan samarali foydalanish yo‘llari.
30. Ishsizlik, uni mintaqalardagi holati.
31. Ishsizlikni kamaytirish yo‘llari.
32. O‘zbekiston sanoatining tarmoqlararo-mintaqaviy tarkibi.
33. Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida sanoat ishlab chiqarishning ixtisoslashuvi.
34. Sanoat ishlab chiqarishini rivojlantirishning shart-sharotlari.
35. Sanoatning hozirgi tashkil etishning zamonaviy shakllari.
36. Hududlarda innovatsion siyosat va uni joriy qilish yo‘llari.
37. Strategik ahamiyatga ega tarmoqlarining milliy iqtisodiyotdagi roli.
38. Metallurgiya majmuasi. Kimyo va qurilish materiallari sanoati.
39. Yengil va oziq-ovqat sanoat rivoji.
40. Qishloq xo‘jaligi tarmog‘ining hududiy xususiyatlari va ixtisoslashuvi.
41. ASK tushunchasi, tarkibi va uni boshqarish.
42. ASK siyosatdagi ustivorliklar.
43. Respublika qishloq xo‘jaligini isloh qilish jarayoni.
44. Qayta ishlash korxonalari joylashuvi va ixtisosligi.
45. Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida kommunikatsiya majmuasining ahamiyati.
46. Transport tizimi — temir yo‘l, avtomobil, havo, suv va quvur transporti.
47. O‘zbekistonda transport tizimini isloh qilish muammolari va vazifalari.
48. Kommunikatsiya korxonalarini rivojlantirish istiqbollari.
49. Telekommunikatsiya xizmatlari sohasi.
50. Davlat hokimiyatining turli pog‘onalari o‘rtasidagi vakolatlarni taqsimlash vazifalari va
tamoyillari.
51. Boshqaruv organlari o‘rtasida vakolatlarni taqsimlash zaruriyati, muammolari.
52. Respublika, mintaqaviy va mahalliy boshqaruv organlari o‘rtasida vakolatlarni taqsimlash
jarayonining hozirgi holati Respublika, mintaqaviy va mahalliy boshqaruv organlari o‘rtasidagi
o‘zaro hamkorlik va aloqalarning samaradorligini oshirish yo‘llari.
53. Mintaqaviy iqtisodiy siyosatining mohiyati, maqsadi va vazifalari.
54. Mintaqaviy iqtisodiy siyosatni amalga oshirish dastaklari.
55. Mintaqaviy iqtisodiy siyosat bo‘yicha xorijiy tajribalar.
56. Yevropa hamjamiyati mamlakaktlarining mintaqaviy siyosati.
57. O‘zbekistonda mintaqaviy iqtisodiy siyosatni amalga oshirilishi.
58. Mintaqaviy iqtisodiy siyosatning asosiy yo‘nalishlari.
59. Mintaqalarning moliyaviy mablag‘lari va uning bozor iqtisodiyoti sharoitidagi ahamiyati.
60. Mintaqa ishlab chiqarish imkoniyatlarini ekonometrik modellar yordamida baholash.
61. Mintaqalarni ijtimoiy-iktisodiy rivojlanishini prognozlash.
62. Mintaqa iqtisodiyotidagi davriy va tasodifiy tebranishlarning tahlili.
63. Mintaqa iqtisodiyotini korrelyatsion-regression tahlil yordamida baholash.
64. Mintaqa iqtisodiyotiga baho berishda tarmoqlararo balans modelining ahamiyati.
65. Mintaqa iqtisodiy ko‘rsatkichlarini ekonometrik tahlili.
66. Mintaqa moliyasi-hududiy xokimlik budjetlarining asosiy moliya manbai.
67. Hududiy moliyaning mohiyati va tarkibi.
68. Mahalliy budjet-mahalliy boshqaruv organlarining asosiy moliyaviy manbasidir.
69. Mahalliy budjet, uning tushumlari va xarajatlari.
70. Mahalliy soliqlar va ularning yo‘nalishlari.
71. Yalpi hududiy mahsulot hajmini prognozlashda qo‘llaniladigan trendlarning asosiy turlari.
72. Vaqtli qatorlar yordamida yalpi hududiy mahsulot hajmini prognozlash.
73. Yalpi hududiy mahsulot hajmiga ta’sir qiluvchi omillarni ekonometrik baholash.
74. Yalpi hududiy mahsulot hajmi prognoz qiymatining xatoligini baholash.
75. Yalpi hududiy mahsulot hajmiga ta’sir qiluvchi omillar o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqliklarni
ekonometrik tahlili.
76. Mol-mulk solig‘i. Mol — mulk solig‘ining mahalliy budjetdagi roli.
77. Budjet jarayoni. Budjetlararo munosabatlar.
78. Mahalliy budjetning Respublika budjetidagi ulushi.
79. Mintaqalarga ajratiladigan subvensiyalar.
80. Budjet ta’minoti.
81. Hududiy budjetdan tashqari fondlar, hududiy o‘z-o‘zini moliya bilan ta’minlash, hududlarning
moliyaviy resurslari.
82. Hududiy moliyalashtirish bo‘yicha Yaponiya tajribasi.
83. Tashki iqtisodiy aloqalarning mohiyati va tasnifi.
84. Mintaqalarning eksport salohiyati.
85. Mintaqalarda qo‘shma korxonalarni rivojlanishi.
86. Mintaqaning eksport-import balansini tahlili va takomillashtirish yo‘llari.
87. Jahon hamjamiyati bilan hamkorlik.
88. Mintaqalarda tayyor mahsulot eksportini ko‘paytirish yo‘llari.
89. Hamkorlikka asoslangan siyosat.
90. Xitoy - strategik sherik va yirik hamkor.
91. Shanxay hamkorlik tashkiloti — xavfsizlik va hamkorlik garovi.
92. O‘zbekiston- Malayziya hamkorligi.
93. Mintaqalarni tartibga solishning maqsadi va vositalari.
94. Mintaqalarning ijtimoiy-iktisodiy rivojlanishning nazariy va uslubiy asoslari.
95. Hududiy o‘sish nazariyalari, uni tahlil etish masalalari.
96. Hududlar iqtisodiy rivojlanishini tartibga solishning maqsad va vositalari
97. Hududiy o‘sish nazariyalarini tahlil etish masalalari.
98. Aholi daromadlari va turmush darajasini oshirish yo‘llari.
99. O‘zbekiston mintaqalarining ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi.
100. Mintaqalar iqtisodiyotiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri investitsiyalarni jalb qilish xususiyatlari va
imkoniyatlari.
101. Mintaqalarda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishni kengaytirish yo‘llari.
102. Kichik korxonalar rivojlanishidagi xorijiy tajribalar.
103. Kichik korxonalar samaradorligi.
104. Kichik korxonalar chegaralarini aniqlash mezonlarini belgilash.
105. Mintaqalarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish strategiyasi.
106. Mintaqalar iqtisodiy rivojlanishini omillari.
107. Ma’muriy islohotlar o‘tkazish.
108. Mintaqalarga investitsiyalarni jalb qilishning asosiy tamoyillari va yo‘llari.
109. Mintaqalarni investitsion rivojlanish uslubi.
110. Mintaqalarni ijtimoiy—iqtisodiy rivojlantirishda innovatsion shart-sharoitlar.
111. Innovatsion rivojlanish asosida tadbirkorlik rivojlantirish yo‘llari.
112. Hududlarni innovatsion strategiyasini aniqlash uslubi.
113. Hududlar iqtisodiyotini rivojlantirishning innovatsion shart-sharoitlari.
114. Tadbirkorlikni rivojlantirish yo‘llari.
115. Atrof - muhitni muhofaza qilish.
116. Atmosferani muhofaza qilish.
117. Yer va suv resurslaridan oqilona foydalanish.
118. O‘rmonlarni saqlash yo‘llari.
119. Cho‘l zonalarini o‘zlashtirish, qurg‘oqchilikka qarshi kurash.
120. O‘zbekiston va uning hududlarida biologik xilma-xillikni saqlab qolish yo‘llari.
121. Tog‘ hududlarini o‘zlashtirish va rivojlantirish yo‘llari.
122. Atmosfera havosining ifloslanishi.
123. Stastionar manbalardan chiqadigan chiqindilar.
124. Atmosfera havosining ifloslanishiga xarakatlanuvchi manbalarning ta’siri.
125. Chegarabo‘yi hududlarida atmosfera havosining ifloslanishi.
126. Suv resurslarining holati va ulardan foydalanish.
08.00.15 - “TADBIRKORLIK VA KIChIK BIZNES IKTISODIYoTI” ixtisosligi bo‘yicha
doktorantura, tayanch doktorantura, stajor tadqiqotchi va mustaqil izlanuvchilar uchun
mutaxassislik fanidan tayyorlangan kirish imtihoni savollari
1. Kichik biznes va tadbirkorlik tushunchalarining mazmun-mohiyati. Tadbirkorlik
tushunchasiga nazariy yondashuvlarning tadrijiy rivojlanishi.
2. Kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatining ijtimoiy- iqtisodiy va huquqiy asoslari.
3. Kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirishning maqsadi va vazifalari.
4. Respublikamizda barqaror iqtisodiy o‘sishni ta’minlashda kichik biznes va xususiy
tadbirkorlikning roli va ahamiyati.
5. O‘zbekistonda kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari.
6. Kichik biznes va tadbirkorlikni rivojlantirishni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlanishi.
7. Kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatining turlari va shakllari.
8. Yakka tartibdagi tadbirkorlarni soliqqa tortish xususiyatlari.
9. Ma’suliyati cheklangan va qo‘shimcha ma’suliyatli jamiyatlar.
10. Aksiyadorlik jamiyatlari va ularning boshqa tashkiliy-huquqiy shakldagi korxonalardan
farqi.
11. Korporatsiya, xolding kompaniya, konsern, konsorsium tushunchalari hamda ularning o‘zaro
bir-birlaridan farqi.
12.
Kichik
biznes
va
tadbirkorlik
sub’ektlarini
tashkil
etish
va
davlat
ro‘yxatidan o‘tkazish tartibi.
13. Kichik biznes sub’ektlarining bankrotlik taomillari.
14. Kichik biznes va tadbirkorlik sub’ektlarini qayta tashkil etish va yopish tartibi.
15. Kichik biznes va tadbirkorlik sub’ektlarini litsenziyalash tartibi.
16. Kichik biznes va tadbirkorlik korxonalari boshqaruvining tashkiliy tuzilmalari.
17. Kichik biznes va tadbirkorlik sub’ektlarini boshqarish usullari va karorlar qabul qilish
jarayoni.
18. Kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatida marketingning ahamiyati.
19. Tadbirkorlik faoliyatida bozor segmentatsiyasining ahamiyati.
20. Kichik biznes va tadbirkorlik tizimida reklama faoliyatini tashkil etish.
21. Kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatida marketing tadqiqotlaridan foydalanish.
23. Kichik biznes va tadbirkorlik faoliyati uchun marketing dasturini ishlab chiqish.
24. Kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatini rejalashtirishning maqsadi va vazifalari.
25. Biznes rejaning mazmun-mohiyati va tuzish zaruriyati. Biznes rejaning asosiy bo‘limlari.
26. Kichik biznes va tadbirkorlik sub’ektlari faoliyati samaradorligi tahlili.
27. Kichik biznes va tadbirkorlik sub’ektlariga xizmat ko‘rsatuvchi bozor infratuzilmalari.
28. Kichik biznes va tadbirkorlikni rivojlantirishda tijorat banklari hamda nobank kredit
tashkilotlarining roli.
29. Soliq yukini kamaytirishga qaratilgan soliq siyosatining kichik biznes va
tadbirkorlik rivojiga ta’siri.
30. Soddalashtirilgan soliqqa tortish tizimining o‘ziga xos xususiyatlari.
31. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub’ektlarida ishlab chiqarish xarajatlari va mahsulot
tannarxi tahlili.
32. Kichik biznes sub’ektlarning ishlab chiqarish, sotish va boshqa faoliyati
natijasida yuzaga keladigan xarajatlarini turkumlash.
33. Tadbirkorlik faoliyatida mahsulot tannarxini pasaytirish yo‘llari.
34. Kichik biznes va tadbirkorlik sub’ektlarining moliyaviy-xo‘jalik faoliyati tahlili.
35. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni moliyalashtirish manbalari va ulardan samarali
foydalanish yo‘llari.
36. Tadbirkorlik etikasi va madaniyati.
37. Tadbirkor rahbar faoliyatining ruhiy-psixologik xususiyatlari.
38. Tadbirkor rahbar va xodimlar o‘rtasidagi munosabatlar.
39. Tadbirkor rahbar faoliyatida mojaroli holatlar va ularni hal etish usullari.
40. Kichik biznesda innovatsion va investitsiyaviy faoliyat.
41.
Kichik
biznes
va
xususiy
tadbirkorlik
sub’ektlari
eksportining
joriy
holati tahlili.
42. Kichik biznes sub’ektlarida eksportbop mahsulotlar ishlab chiqarishni rag‘batlantirish.
43. Kichik korxonalarning tashqi muhitini tahlil qilish. Bozor yoki segmentda uzoq muddatli
foyda olishdagi ichki jozibadorlikni aniqlovchi M.Porterning beshta raqobat kuchlari.
44. Raqobat kurashida xarajatlar qiymatini kamaytiruvchi to‘siqlar.
45. Kichik korxonalarning ichki muhitini tahlil qilish. Korxona faoliyatining SWOT tahlil usuli.
46. Kichik biznesda raqobat ustunligiga erishish yo‘llari.
47. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub’ektlarining eksport salohiyatini baholash usullari.
48.
Bozor
ulushi
va
o‘sish
sur’atini
taqqoslash:
Boston
konsalting
guruhi (BCG) modeli.
49. Bozorning raqobatbardoshligini va jozibadorligini taqqoslash: Mak Kinsey (GE/Ms Kinsey)
modeli.
50. Tadbirkorlik faoliyatida biznes reja tipologiyasi. Biznes rejaga qo‘yiladigan asosiy talablar.
51. Kichik korxonalarda aylanma fondlarning tarkibi, shakllanish manbalari va ulardan samarali
foydalanish ko‘rsatkichlari.
52. Kichik korxonalarda asosiy fondlarning tarkibi, shakllanish manbalari va ulardan samarali
foydalanish ko‘rsatkichlari.
52. Kichik biznes va tadbirkorlikni rivojlantirishning xorijiy mamlakatlar tajribasi.
53. Biznesni baxolashning qiyosiy yondashuv usuli.
54. Biznesni baholashning xarajatli yondashuv usuli.
55. O‘zbekistonda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish istiqbollari
09.00.03 FALSAFA TARIXI FANIDAN IMTIHON SAVOLLARI
1. IX-XII asrlarda Markaziy Osiyoda ijtimoiy-siyosiy jarayonlar va uning ilm-fan taraqqiyotiga
ta’siri.
2. Muso al-Xorazmiyning ilmiy-falsafiy merosi.
3. Ahmad al-Farg’oniyning ilmiy-falsafiy merosi.
4. Abu Nasr Farobiyning ijtimoiy-falsafiy qarashlari.
5. Abu Rayhon Beruniyning ilmiy va falsafiy qarashlari.
6. Abu Ali Ibn Sinoning ilmiy va falsafiy qarashlari.
7. Ilk o’rta asrlarda Yevropada patristika va apologetika ta’limoti.
8. O’rta asrlar Yevropada sxolastika va uning yirik namoyondalari.
9. Yevropa Uyg’onish davri va uning falsafiy tafakkur taraqqiyotiga ta’siri.
10. Yevropa Uyg’onish davri guanizmi va uning yirik vakillari.
11. Uyg’onish davrida jamiyat haqidagi falsafiy fikrlarning rivojlanishi.
12. Alisher Navoiyning ijtimoiy–falsafiy qarashlari.
14. Zaxiriddin Muhammad Boburning ijtimoiy–falsafiy va axloqiy qarashlari.
15. XVI – XVII asrlardagi ijtimoiy-siyosiy qarashlar.
16. XVIII asr ingliz falsafasida ijtimoiy-falsafiy qarashlar.
17. Frensis Bekon va Rene Dekartning falsafiy qarashlari.
18. Fransuz ma`rifatparvarlarining falsafiy qarashlari.
19. I.Kantning falsafiy merosi.
20. Fixte va Shellingning falsafiy qarashlari.
21. Gegelning falsafiy ta’limoti.
22. XVIII-XIX asrlarda Rossiyada ijtimoiy-falsafiy fikrlar rivojlanishining asosiy omillari.
23. Rus falsafasining asosiy yo`nalishlari
24. Boboraxim Mashrab va Bedilning ijtimoiy-falsafiy qarashlari.
25. Maxtumquli, Uvaysiy, Nodirabegim, Anbar otinlarning ijtimoiy-siyosiy qarashlari.
26. Abay, Gulxaniy, Ogahiylarning ma’rifatparvarlik g’oyalari.
27. Jadidchilik harakati, uning ijtimoiy–siyosiy mohiyati.
28. A.Shopengauer va S.Kerkegor falsafiy ta’limotlari.
29. Pozitivizm falsafasi va uning asosiy vakillari.
30. Pragmatizm falsafasi.
31. F.Nitsshe va Z.Freyd falsafasi.
32. Falsafa fanining tipologiyasi, rivojlanish bosqichlari, bo’limlari va sohalari.
33. Qadimgi Misr va Bobilda diniy-falsafiy fikrlar.
34. Qadimgi Hindistonda charvak va jaynizm falsafasi.
35. Budda falsafasi.
36. Qadimgi Hindistonda nyaya, vaysheshika va sankxya falsafasi.
37. Qadimgi Hindistonda yoga, mimansa va vedanta falsafasi.
38. Daosizm falsafasi.
39. Konfutsiylik falsafasi.
40. Zardushtiylik dinining falsafiy ta’limoti.
41. Moniylik va mazdakiylikning falsafiy ta’limoti.
42. Milet va Ioniya maktablari naturfalsafasi.
43. Parmenid va eley maktabi falsafasi.
44. Demokrit va atomistik nazariya.
45. Geraklit va pifagorchilar falsafasi.
46. Sofistlar falsafasi.
47. Sokrat va Platonning falsafiy ta’limoti.
48. Aristotelning nazariy va amaliy falsafasi.
49. Ellinizm davri: stoiklar va epikurchilar falsafasi. Skeptika va eklektika.
50. Neoplatonizm falsafasi.
51. Islom dinining kalom falsafasi.
52. Kalom falsafasidagi asosiy yo’nalishlar va uning yirik vakillari.
53. Tasavvuf ta’limotining falsafasi.
54. Tasavvuf ta’limotining Markaziy Osiyodagi asosiy tariqatlari.
55. Falsafa tarixini o`rganish qanday maqsadni ko`zlaydi.
56. Falsafa tarixida «falsafaning asosiy masalasi»ga ta’rif berish qanday amalga oshirilgan.
57. Qadimgi Sharq va G’arb falsafasining umumiy tomonlari nimada.
58. Qadimgi Sharq va G’arb falsafasining farqli jihatlari nimada.
59. O`rta asr G’arbiy Yevropa falsafasining geotsentrik mohiyatini tushuntirib bering.
60. Ibn Arabiyning filosofemasi nimaga asoslanadi.
61. Bahouddin Naqshbandiyning asosiy g’oyasi nima va uning hozirgi kundagi ahamiyatini
ko`rsating.
62. Abu Nasr Forobiy yaratgan bilish nazariyasining ahamiyati nimada.
63. Ibn Sinoning falsafiy qarashlarni o`ziga xos xususiyatlari.
64. Yangi va yeng yangi davr falsafasinin o`ziga xos xususiyatlari nimada
65. F Bekon va R. Dekart ijodini qiyoslang.
66. J.Lokk ta’limotining o`ziga xos tomonlarini tushuntiring.
67. Pozitivizm rivojlanishining asosiy bosqichlarini va ulardan har birining o`ziga xos
xususiyatlarini ayting.
68. Postpozitivizmning o`ziga xos xususiyatlari nimalardan iborat.
69. Falsafa tarixida borliq muammosi ga munosabatlar xilma-xilligini asoslang.
70. Falsafa tarixida substantsiya muammosiga kanday munosabat bildirilgan.
71. A.Yeynshteynning makon va vaqtga munosabati qanday.
72. Falsafa tarixida kategoriyalarga munosabatning xilma-xilligi. Antik davrda kategoriyalarning
tasnifi.
73. Yangi davrda kategoriyalarga munosabat.
74. Kant, Gegel, Shelling ijodida kategoriyalarning tasnifi.
75. XX asrda kategoriyalarga munosabat.
76. I.Nyutonning klassik mexanikasi va atomizm g’oyasi.
78. Demokrit va I.Nyutonning substantsional va Aristotel-Leybnitsning relyatsion
kontseptsiyasi.
79. I.Kantning kosmologik antinomiyalari va ularning hozirgi talqini.
80. Qadimgi falsafa harakat va sokinlik haqida. Geraklitning abadiy harakat va rivojlanish
g’oyalari.
09.00.04 IJTIMOIY FALSAFA FANIDAN IMTIHON SAVOLLARI
1. Ijtimoiy falsafa va falsafa, ular o‘rtasidagi umumiylik va o‘ziga xoslik.
2. Ijtimoiy falsafaning bahs mavzusi, asosiy muammolari
3. Ijtimoiy falsafaning ijtimoiy gumanitar bilan munosabati.
4. Ijtimoiy falsafaning jamiyatdagi o‘rni, asosiy funksiyalari.
5. Ijtimoiy falsafa fanining shakllanishi va taraqqiyot bosqichlari.
6. Qadimgi Sharq mamlakatlarida shakllangan ilk ijtimoiy-falsafiy qarashlar. Xindiston. Xitoy.
Markaziy Osiyo.
7. Markaziy Osiyo mutafakkirlari Abu Nasr Farobiy, Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali Ibn
Sinoning jamiyat va inson to‘g‘risidagi qarashlari.
8. Qadimgi Yunoniston olimlarining ijtimoiy-falsafiy qarashlari: Platon, Suqrot, Arastu. va VIIXVIII asrlar G‘arbiy Yevropada shakllangan ma’rifatparvarlik g‘oyalari.Tomas Gobbs,
Sharl Lui Monteske, Jan Jak Russo.
9. Yangi davr G‘arbiy Yevropa shakllangan ijtimoiy falsafiy qarashlar. Ma’rifatparvarlik
g‘oyalari. Tomas Gobbs. Sharl Lun Monteske. Jan Jak Russo
10. Ijtimoiy falsafaning fan sifatida shakllanishi. Gegel. K.Marks, ognost Kont. Gerbert
Spenser. Emil Dyurkgeym.
11. XX asr: ijtimoiy falsafa taraqqiyot.
12. Jamiyat tushunchasi. Jamiyatning mohiyati o‘ziga xos xususiyatlari.
13. Jamiyat to‘g‘risidagi falsafiy qarashlar. Markaziy Osiyo mutafakkirlari jamiyat to‘g‘risida.
14. Jamiyat hayoti va uning o‘ziga hos jihatlari. Jamiyatdagi barqarorlik va beqarorlik, onglik
va ongsizlik.
15. Jamiyat, ideal jamiyat, fuqarolik jamiyati.
16. Fuqarolik jamiyati haqidagi ijtimoiy falsafiy qarashlar.
17. Markaziy Osiyo mutafakkirlarining ideal jamiyat orzulari.
18. Fuqarolik jamiyatining o‘ziga xos xususiyatlari. Fuqarolik jamiyati institutlari.
19. Kuchli davlatdan - Kuchli jamiyat sari” jamiyati va uning mamlakatimizda fuqarolik
jamiyatini barpo etishdagi o‘mi.
20. Jamiyat, inson, tabiat orasidagi uzviy aloqadorlik. Biosfera, noosfera. Akademik Vernadskiy
ta’limoti.
21. Jamiyat hayoti va taraqqiyotining tabiiy omillari: Geografik muhit, aholi zichligi, ulaming
jam iyatga ta’siri.
22. Geografik determinizm, maltuschilik va neomaltuschilik nazariyalari.
23. Geografik siyosat. Demografik siyosat. O‘zbekistonning geografik siyosatining o‘ziga hos
tomonlari.
24. Demografiya. Demografik muammolar. Demografik siyosat. O‘zbekistonning demografik
siyosati.
25. Jamiyatning iqtisodiy hayoti. Moddiy ishlab chiqarish-jamiyat iqtisodiy hayotining asosi.
26. Texnika, texnologiya. Fan-texnika-ishlab chiqarish, ular orasidagi aloqadorlik.
27. Moddiy ishlab chiqarish. Ishlab chiqaruvchi kuchlar va ishlab chiqarish munosabatlari.
28. Mulk, uning tarixiy shakllari: jamoa mulki (ijtimoiy mulk) va hususiy mulk. O‘zbekiston:
ko‘p ukladli iqtisodiyotni barpo etish vazifalari.
29. Mustaqil O‘zbekiston: izchil iqtisodiy islohatlar va ularning xalq farovonligini oshirishdagi
o‘rni.
30. Jamiyatning ijtimoiy hayoti tushunchasi. Ijtimoiy birliklar. Ijtimoiy
31. munosabatlar. Jamiyatning ijtimoiy tarkibi.
32. Jamiyatning etnik tarkibi. Urug‘. Qabila. Elat. Millat.
33. Milliy va millatlararo munosabatlar. Milliy xamjihatlik va millatlararo hamkorlik barqarorlik va taraqqiyot omili.
34. Jamiyatning sinfiy tarkibi. Sinflar, ijtimoiy tabaqalar, qatlamlar. Stratalar. O‘rta mulkdorlar
sinfi.
35. Jamiyatning demografik tarkibi. Ijtimoiy himoya siyosati va uning jamiyatimiz hayoti dagi
o‘rni.
36. Jamiyatning siyosiy hayoti tushunchasi. Siyosat. Siyosiy tizim. Siyosiy ong. Siyosiy
munosabatlar. Siyosiy muassasa va tashkilotlar.
37. Jamiyatning siyosiy tizimi. Davlat. Siyosiy partiyalar. Ijtimoiy harakatlar. Jamoat tashki
lotlari.
38. Davlatning kelib chiqishi va mohiyati. Davlatning vazifalari. Davlatning shakl va
ko‘rinishlari.
39. Demokratik huquqiy davlat. O‘zbekistonda barpo etilayotgan huquqiy demokratik davlat.
40. Jamiyatning ma’naviy hayoti. Ma’naviy ehtiyoj. Ma’naviy faoliyat. Ma’naviy munosabat.
Ma’naviy o‘zlashtirish.
41. Ijtimoiy ong jamiyat ma’naviy hayotining asosi. Ijtimoiy ong strukturasi. Ijtimoiy ong
shakllari.
42. Ma’naviyat va milliy o‘zlikni anglash. Milliy g‘oya-milliy o‘zlikni anglash ifodasi. Milliy
g‘oyaning jamiyatdagi o‘rni.
43. Fan - ijtimoiy ongning maxsus shakli sifatida. Fan inson ma’naviy faoliyatining o‘ziga xos
ko‘rinishi. Fan - ijtimoiy institut sifatida.
44. Fan tarixi. Fanning shakllanishi va taraqqiyot bosqichlari. Klassik fan. Noklassik fan.
Postnoklassik fan.
45. Fanlar klassifikatsiyasi. Tabiiy, ijtimoiy-gumanitar va texnik fanlar. Fundamental va amaliy
fanlar.
46. Fan va jamiyat. O‘zbekistonda fan taraqqiyoti istiqbollari.
47. Madaniyat. Madaniyat haqidagi qarashlar.
48. Moddiy va ma’naviy madaniyat.
49. Madaniyatning jamiyat hayotidagi o‘rni, uning funkuiyalari.
50. qadriyatshunoslik. Qadriyatlar, ularning asosiy turlari. Inson-eng oliy qadriyat.
51. Qadriyatlarning jamiyatdagi o‘rni.
52. Ijtimoiy falsafada inson muammosi.
53. Ijtimoiy falsafiy qarashlarda inson muammosi. Hozirgi zamon falsafasi inson to‘g‘risida
54. Insonning mohiyati. Inson biosouial mavjudot. Insondagi tabiiylik va ijtimoiylik.
55. Inson. Shaxs. Shaxs haqidagi qarashlar. Hozirgi zamon falsafasida Shaxs haqidagi g‘oyalar.
56. Jamiyat va Shaxs, ularning o‘zaro bir-biri bilan uzviy aloqadorligi. Jamiyatning Shaxsga va
Shaxsning jamiyatga ta’siri.
57. Shaxs erkinligi va ma’suliyati.
58. Shaxsning tarixiy tiplari.
59. Mustaqil Shaxs tushunchasi. Erkin, mustaqil, barkamol Shaxsni tarbiyalash - mustaqillikni
mustaxkamlash, demokratik huquqiy davlat va fuqarolik jamiyatini barpo etishning muhim
omili.
60. Ijtimoiy taraqqiyot. Progress regress. Ijtimoiy taraqqiyot tabiiy-tarixiy jarayon sifatida.
61. Ijtimoiy taraqqiyot haqidagi falsafiy konsepsiyalar.
62. Ijtimoiy taraqqiyotning shakl va ko‘rinishlari. Tadrijiy, (evolyuuion) va inqilobiy taraqqiyot.
Tadrijiy - (evolyuuion) taraqqiyot va uning o‘ziga xos jihatlari.
63. “O‘zbekistonning 2022-2026 yillarga mo’ljallangan Taraqqiyot strategiyasi”.
64. Jamiyatni insonparvarlashtirish-hozirgi zamon ijtimoiy taraqqiyotining asosiy yo‘nalish
sifatida.
65. Ijtimoiy taraqqiyotning subyektlari va harakatlantiruvchi kuchlari haqidagi falsafiy qarashlar
66. Manfaat. Ehtiyoj. Ijtimoiy ehtiyoj va manfaatlar, ularni qondirishga qaratilgan inson
faoliyati — jamiyatini xarakatga keltiruvchi kuch
67. Ijtimoiy taraqqiyot subyektlari: tarixiy Shaxslar, xalq ommasi, millat. Sinf. Ularning
tarixdagi o‘rni.
68. Tarixda Shaxsning o‘rni. Buyuk zotlar, tarixiy Shaxslar
69. Ijtimoiy taraqqiyotda inson omili
70. «Sivilizatsiya» tushunchasining mazmun - mohiyati. Sivilizatsiya haqidagi ijtimoiy falsafiy qarashlar
71. Madaniyat va sivilizatsiya. Globallashuv jarayonlari va ularning sivilizatsiyaga ta’siri
72. Sivilizatsiyalar tasnifi. Sharq va G‘arb sivilizatsiyasi
73. Hozirgi zamon sivilizatsiyasi: yangicha yondashuvlar.
74. O‘zbekiston tashqi siyosatining asosiy tamoyillari
75. O‘zbekistonning jahon sivilizatsiyasiga integrallashuvi ikki yoqlama va ko‘p yoqlama
hamkorlik
76. Jahonda tinchlikni saqlash, barqarorlikni mustahkamlashda O‘zbekistonning tutgan o‘rni
77. Bilish. liimiy bilish. Ijtimoiy bilish.Ijtimoiy bilish haqidagi qarashlar
78. Ijtimoiy bilish tarkibi. Ijtimoiy bilish darajalari. Empirik va nazariy bilish.
79. Empirik bilish metodlari. Nazariy bilish metodlar.
80. Ijtimoiy bilishning jamiyatdagi o‘mi va ahamiyati.
10.00.01 – O‘zbek tili ixtisosligi bo‘yicha doktoranturaga kirish uchun sinov savollari
Hozirgi o‘zbek adabiy tili va Zamonaviy tilshunoslik muammolari fanlaridan savollar
1.1. O‘zbek tilining lingvokulturologik tadqiqi.
1.2. O‘zbek tilining pragmalingvistik tadqiqi muammolari.
1.3. O‘zbek tilining sotsiolingvistik tadqiqi muammolari.
1.4. Neyrolingvistika.
1.5. O‘zbek tilining milliy korpusini yaratish.
1.6. O‘zbek tilining lingvokognitiv o‘rganish.
1.7. O‘zbek tilining psixolingvistik tadqiqi.
1.8. Gender tilshunoslik.
1.9. O‘zbek tilining lingvopoetik tadqiqi muammolari.
1.10. O‘zbek tilining lingvoekologik tadqiqi muammolari.
1.11. O‘zbek tilining etnolingvistik tadqiqi muammolari.
1.12. O‘zbek tilining onomastik tadqiqi muammolari.
1.13. O‘zbek tilining dialektologik va areal tadqiqi muammolari.
1.14. Nutqiy akt.
1.15. Matnni kognitiv-semantik tadqiqi.
1.16. Ravishlarning ma’noviy turlari va ularning so‘z yasash qoliplari. Adverbializatsiya.
1.17. Olmosh, uning mustaqil so‘zlar tizimida o‘ziga xos ishoraviy o‘rni va vazifasi.
1.18. Sintaktik shakllarining tarkibi va ichki bo‘linishi.
1.19. Egalik va son kategoriyasining umumiy grammatik ma’nosi va uning nutqda voqelanishi.
1.20. Kelishik kategoriyasi paradigmasining umumiy grammatik ma’nosi, uning nutqda
voqelanishi.
1.21. Fe’lning munosabat shakllari.
1.22. O‘zbek tilida fe’l zamonlari. O‘tgan, hozirgi, kelasi zamon shakllarining ichki paradigmasi
va har bir shaklning umumiy grammatik ma’nosi, uning voqelanishi. Zamon shakllarida
omonimiya va sinonimiya.
1.23. Yordamchi so‘zlar, ularning leksik va grammatik tizimlardagi o‘rni, affiksal morfemalarga
munosabati.
1.24. O‘zbek tilida ko‘makchi. Uning UGMsi.
1.25. O‘zbek tilida bog‘lovchi va yuklama.
1.26. O‘zbek tilida so‘z-gaplar. So‘z-gaplarning ma’noviy guruhlari. Bu guruhlar o‘rtasidagi
o‘zaro munosabat. So‘z-gaplar tasnifi.
1.27. Sintaksis va uning tadqiq manbai.
1.28. So‘z ma’nosi taraqqiyoti.
1.29. Nominativ birliklar yasash. So‘z birikmalari lisoniy sintaktik qolipi.
1.30. Kommunikativ birliklar yasash. Gapning lisoniy sintaktik qoliplari.
1.31. Sodda gap haqida ma’lumot. Murakkablashgan sodda gap.
1.32. Kesim – gap markazi va uning uyushtiruvchisi.
1.33. Ega, uning gap qurilishidagi o‘rni. Eganing ifodalanishi. Eganing mazmun-mohiyati.
1.34. Ikkinchi darajali bo‘laklar. To‘ldiruvchi, aniqlovchi va hol. Ularning gap qurilishida so‘z
kengaytiruvchisi sifatidagi o‘rni.
1.35. So‘zlarning shakl va ma’no munosabatiga ko‘ra turlari.
1.36. Gap bo‘laklari bilan aloqaga kirishmaydigan “bo‘laklar”.
1.37. Gapning uyushiq bo‘laklari.
1.38. Qo‘shma gaplarning ajratilish tamoyillari. Qo‘shma gaplarni bog‘lovchi vositalar.
1.39. Teng va tobe tarkibli qo‘shma gaplar.
1.40. Ko‘chirma va o‘zlashtirma gap.
Til tarixi fani
2.1. Tilimizga oid qonun va qarorlar. Tilimiz taraqqiyoti bo‘yicha ilgari surilgan g‘oyalar, fikr va
qarashlar.
2.2. O‘zbek xalqi va uning tilining shakllanish tarixi.
2.3. O‘zbek adabiy tilini davrlashtirish masalasi.
2.4. O‘zbekiston Respublikasining “Davlat tili haqida”gi qonuni va uning tarixiy ahamiyati.
Boshqa tillarga munosabat.
2.5. O‘zbek adabiy tilning shakllanishida boshqa tillar ishtiroki.
2.6. O‘zbek adabiy tilining nomlanish tarixi. “Turk”, “sart”, “chig‘atoy”, “o‘zbek” atamalari
haqida.
2.7. Eski turkiy adabiy til. “Devonu lug‘otit turk” asarining ahamiyati.
2.8. Eski o‘zbek adabiy tili. Uning shakllanishi va rivojlanish bosqichlari.
2.9. Ritorika va nutq madaniyati. Adabiyotning ona tilini rivojlantirishdagi ahamiyati.
2.10. Yangi davr o‘zbek adabiy tili. XX asr boshlarida adabiy til va mahalliy dialektlar, ularning
o‘zaro munosabati. Alifbo va imlo sohasidagi o’zgarishlar.
2.11. Til va jamiyat. Og‘zaki va yozma nutq. Adabiy til. Jamiyatning tilga va tilning jamiyatga
ta’siri.
2.12. Geneologik tasnif. Agglyutinativ tillar. Flektiv tillar. Qardosh va qardosh bo‘lmagan tillar
o‘rtasidagi munosabat.
2.13. O‘zbek xalqi tarixida foydalanilgan yozuvlar tasnifi.
2.14. Turkiy yozuvlar taraqqiyoti. Yozuvning paydo bo‘lishi. Piktografik, ideografik, bo‘g‘inli
yozuvlar. Yozuvning jamiyat hayotidagi tutgan o‘rni. Turkiy xalqlarning yozuvlari.
2.15. O‘rxun-Enasoy yozuvi yodgorliklarning topilishi, o‘rganilishi.
2.16. Arab alifbosi va uning kelib chiqish tarixi. Arab alifbosida bitilgan turkiy yodgorliklar va
ularning imlo xususiyatlari.
2.17. Lotin alifbosi va uning kelib chiqish tarixi. Bu yozuvning afzalliklari.
2.18. Kirill alifbosi va uning shakllanishi. Turkiy xalqlarga kirill yozuvining kiritilish sabablari.
Kirill alifbosidagi turkiy yozuvlar va imlolar.
2.19. Halifalik davrida tilshunoslik. Xalifalik davrida ijtimoiy-siyosiy ahvol. Abu Nasr
Farobiyning tilshunoslikka qo‘shgan hissasi. Abu Rayhon Beruniyning tilshunoslikka bo‘lgan
qarashlari.
2.20. Xonliklar davri o‘zbek tilshunosligi.
2.21. Mustaqillik davri o‘zbek tilshunosligi.
2.22. Til va nutq. Til va nutq birliklari. Tilshunoslikda til va nutq hodisalarining farqlanishi
haqida.
2.23. Lingvistik metodlar. An’anaviy metodlar. Metod atamasi haqida. Tilshunoslik metodlari.
An’anaviy metodlar.
2.24. Til va uning istiqboli haqida. Sun’iy tillar. Xalqaro tillar. Xalqaro til muammosi. Xalqaro
tilga talab. Xalqaro sun’iy tillar. Esperanto tili.
2.25. Turkiy tillar oilasi. Turkiy tillarga xos xususiyatlar.
2.26. Turkiy tillarda fonologik birliklar. Turkiy tillarda bo‘g‘in. Turkiy tillarda urg‘u.
2.27. X-XII asr tilshunosligi. Yusuf Xos Hojibning “Qutadg‘u bilig” asarining til xususiyatlari.
2.28. Eski o‘zbek tilining shakllanishi. A.Navoiy – tilshunos.
2.29. Jadidlar davri tilshunosligi. Fitrat – tilshunos.
2.30. Eski o‘zbek tilida shakl yasovchi qo‘shimchalar.
2.31. O‘zbek xalq tili taraqqiyotining ilk davri. Bu davr adabiy tilining xususiyatlari. X-XII asr
adabiyotining lingvistik, tarixiy va ilmiy ahamiyati.
2.32. Eski o‘zbek adabiy tilining shakillanishi va qaror topishida Navoiygacha ijod qilgan
turkiygo‘y shoirlar asarlarining til xususiyatlari.
2.33. “Muhokamatul-lug‘atayn” va uning o‘zbek tili taraqqiyotida tutgan o‘rni.
2.34. O‘zbek adabiy tili taraqqiyotini o‘rganishda Bobur asarlarining ahamiyati.
2.35. Eski o‘zbek tilida ma’nodosh, shakldosh va zid ma’noli so‘zlar.
2.36. Hozirgi o‘zbek adabiy tili leksikasi va uning tarixiy-etimologik qatlamlari.
2.37. Keng va chegaralangan iste’molli leksika. Chegaralangan iste’mol leksikasining turlari.
(atamalar, jargon so‘zlar, sheva so‘zlar, maxsus uslublar leksikasi )
2.38. O‘zbek lug‘atchiligi tarixi bayoni. Lug‘at tushunchasi.
63
2.39. Nutq birliklarinish shakllanishi.
2.40. Til tarixining ijtimoiy fanlar bilan bog‘liqligi va ular doirasida tutgan o‘rni. Adabiy til
umumxalq tilining oliy formasi ekanligi. Adabiy tilning yozma va og‘zaki shakllari
Fonetik va grammatik tahlil qilish uchun biletning uchinchi savoli sifatida
tavsiya qilingan so’zlar
Fonetik tahlil qilish uchun tavsiya qilingan so’zlar
3.1. Fonetik tahlil: Bahor –
3.2. Fonetik tahlil: Farhod 3.3. Fonetik tahlil: Kitob 3.4. Fonetik tahlil: Kalit 3.5. Fonetik tahlil: Feruza 3.6. Fonetik tahlil: Dastur –
3.7. Fonetik tahlil: Soatchi 3.8. Fonetik tahlil: Hujjat 3.9. Fonetik tahlil: Muqim 3.10. Fonetik tahlil: Kunda 3.11. Fonetik tahlil: Iborat 3.12. Fonetik tahlil: Mijoz 3.13. Fonetik tahlil: Oltin 3.14. Fonetik tahlil: Savdo 3.15. Fonetik tahlil: Soliq 3.16. Fonetik tahlil: Suzgich 3.17. Fonetik tahlil: Tobla 3.18. Fonetik tahlil: Tuman 3.19. Fonetik tahlil: Uchlik 3.20. Fonetik tahlil: Chopar 3.21. Fonetik tahlil: Adabiy 3.22. Fonetik tahlil: Aksiya 3.23. Fonetik tahlil: Bokschi 3.24. Fonetik tahlil: Begona 3.25. Fonetik tahlil: Dunyo 3.26. Fonetik tahlil: Ekipaj 3.27. Fonetik tahlil: Dovul 3.28. Fonetik tahlil: Devon 3.29. Fonetik tahlil: Hadis 3.30. Fonetik tahlil: Iborat 3.31. Fonetik tahlil: Qo’ltiq 3.32. Fonetik tahlil: Yoqut 3.33. Fonetik tahlil: Tanish 3.34. Fonetik tahlil: Sochiq 3.35. Fonetik tahlil: Otliq 3.36. Fonetik tahlil: Mumiyo 3.37. Fonetik tahlil: Mushak 3.38. Fonetik tahlil: Qaychi 3.39. Fonetik tahlil: Barlos 3.40. Fonetik tahlil: O‘zbek Grammatik tahlil qilish uchun tavsiya qilingan gaplar
4.1. Grammatik tahlil: Hozir jamiyatimizni yangilashning samarali yo‘llarini izlash davom
etayotir.
4.2. Grammatik tahlil: Uzukning ko‘zi qimmatbaho toshdan edi.
4.3. Grammatik tahlil: Saidaning qoshi bir oz chimirildi, mayin tovushi o‘zgardi.
64
4.4. Grammatik tahlil: Bir yil tut ekkan kishi yuz yil gavhar teradi.
4.5. Grammatik tahlil: Yuz nomarddan yuz qaytar, bir mardni har kim maqtar.
4.6. Grammatik tahlil: O‘ynab gapirsang ham o‘ylab gapir.
4.7. Grammatik tahlil: Bilimdonlik insoniy fazilatlardan biridir.
4.8. Grammatik tahlil: Biz tinchlik elchilari ekanimizni sezardik.
4.9. Grammatik tahlil: Odatda sholikorlik botqog‘ida qancha ko‘p shaloplatib yurilsa, shuncha
qiyosi ko‘p bo‘ladi.
4.10. Grammatik tahlil: Yigitali bu bemazagarchilikka chek qo‘yishga bir necha marta ahd
qilgan edi.
4.11. Grammatik tahlil: Dalada ertalabgi orombaxsh shamol esardi.
4.12. Grammatik tahlil: Yoshlikda o‘rgangan hunar o‘zingga o‘ljaga qolar.
4.13. Grammatik tahlil: Yaxshilikni daryoga qil, biyobondan top.
4.14. Grammatik tahlil: Zo‘r tasavvur buyuk bilimni taqozo etadi.
4.15. Grammatik tahlil: Bizdan Mirzakarimboy hech vaqt zarar ko’rgani yo‘q.
4.16. Grammatik tahlil: Dunyodagi eng baland minora Dubayda joylashgan.
4.17. Grammatik tahlil: O‘z Vatanini sevgan kishi shu Vatan yo‘lida tinimsiz kurashadi.
4.18. Grammatik tahlil: Dilimizda yashaydigan qonun vijdon deya ataladi.
4.19. Grammatik tahlil: Tashqarida chaqmoq yaltirar va yomg‘ir quyar edi.
4.20. Grammatik tahlil: Quyosh yashiringan bo‘lsa ham, kunduzning yorug‘ligi hali so‘nmagan
edi.
4.21. Grammatik tahlil: O‘tirganlar gurullab kulib yuborishdi.
4.22. Grammatik tahlil: Insonga hayotda eng ko‘p foyda beradigan narsa – umid.
4.23. Grammatik tahlil: Oyog‘ida tik turgan dehqon tiz cho‘kkan oliftadan ming bora afzal.
4.24. Grammatik tahlil: Har kimning qalbida o‘z xalqining tashqi qiyofasi yashaydi.
4.25. Grammatik tahlil: Til do‘stlik va hamjihatlikni qaror toptirishning eng qulay vositasidir.
4.26. Grammatik tahlil: Ezgu ishni hech qachon keyinga qoldirmaslik kerak.
4.27. Grammatik tahlil: Fan olg‘a siljigan sari beto‘xtov yangilanib boradi.
4.28. Grammatik tahlil: Aqlli o‘zini ayblar, aqlsiz do‘stini.
4.29. Grammatik tahlil: Xona ichida goh pashshaning g‘o‘ng‘illagani yeshitiladi, goh
xonadon sohibining ohista yo‘talgani quloqqa chalinadi.
4.30. Grammatik tahlil: Dam kun birdan qizib ketadi, dam bulut kelib jala quyadi.
4.31. Grammatik tahlil: Ba’zan qurbaqalarning qurillashi quloqqa chalinadi, ba’zan itlarning
vovullashi bu ovozlarni bosib ketadi.
4.32. Grammatik tahlil: Rejadagi zarur ishlarni amalga oshirishga vaqt yetkaza olmayapman, sen
bo‘lsa faqat dam olaylik deysan.
4.33. Grammatik tahlil: U kim bo‘lsa bo‘lsin, men esa arxitektor bo‘laman.
4.34. Grammatik tahlil: Tovus o‘zining chiroyli patlarini ehtiyot qiladi, vijdonli odam esa o‘zining
sharaf-u shonini saqlaydi.
4.35. Grammatik tahlil: Dono aybni o‘zidan axtaradi, ahmoq bo‘lsa do‘stini ayblaydi.
4.36. Grammatik tahlil: Bulbul gulzorni izlaydi, boyo‘g‘li esa doim xarobani ko‘zlaydi.
4.37. Grammatik tahlil: Olloyorning eng zo‘r sifati shuki, uning qo‘lida yig‘layotgan chaqaloqlar
birdan yupanadi-qoladi.
4.38. Grammatik tahlil: Vatanimizning kelajagi shuning uchun ham buyukki, unda yashayotgan
aholining katta qismini yoshlar tashkil etadi.
4.39. Grammatik tahlil: Agar arqondan qo‘llari chiqib ketsa, to tuman tarqalguncha yo‘l
topolmay sarson bo‘lib yuraveradilar.
65
10.00.02 - O‘zbek adabiyoti ixtisoslogi bo‘yicha tayanch doktorantura imtihon
savollari va ularda yoritilishi lozim bo‘lgan masalalarning qisqacha tavsifi
1.Biografik metod ijodkor shaxsiga tegishli metod sifatida
Jahon adabiyotshunosligida biografik metodga xos belgilar; bu metodga xos eng muhim
nazariy tamoyillar. Ijodkor hayotidagi ma’lum bir voqea-hodisalar uning yozgan asarlarida
qaysidir tarzda o‘z aksini topishi. Biografik metod tarixi, asoschilari, vakillari; biografik metod
va biografik janr masalasi; o‘zbek adabiyotshunosligida biografik metodda ham asarlar
yozilayotganligi. Psixologik metodning o‘ziga xos xususiyatlari.
2. Psixologik metod ijodkor shaxsiga tegishli metod sifatida
Psixologik metodning ikki qirrasi. Badiiy matndagi psixologik tasvir elementlariga diqqat
qaratilishi. Psixologik metodning murakkablashuvi. Psixologik metod va psixoanaliz masalasi.
3. Sotsiologik metod badiiy asar mazmunini tekshirishga qaratilgan metod sifatida
Sotsiologik metod tabiati; badiiy talqin va ilmiy talqin munosabati; rus adabiyotshunosligi
sotsiologik metod ko‘lami; 20-yillar o‘zbek adabiy tanqidchiligi va sotsiologik metod
muammosi; vulgar sotsiologizm hodisasi; XX asr o‘zbek adabiyotshunosligida sotsiologik
metodning o‘rni va ahamiyati. Badiiy asar matnini tadqiq qilishga yo‘naltirilgan metodlar.
4. Formal metod badiiy asar shakliga doir metod sifatida
Formal metod badiiy asar shakliga qaratilgan metod sifatida. Formal metodning muhim
tamoyillari: rus formal maktabi xususida, formal metodning dunyo adabiyotshunosligiga ta’siri.
5. Struktural-analiz metodi badiiy asar shakliga doir metod sifatida
Struktural-analiz
metodiga
xos
tamoyillar;
struktural-analiz
metodining
dunyo
adabiyotshunosligida tutgan o‘rni; rus adabiyotshunosligida struktural metod maktabining
maydonga kelganligi; O‘zbek adabiyotshunosligidagi struktural metodda yozilgan ayrim
maqolalar haqida.
6. Lingvistik metod badiiy asar tilini tekshiradigan metod sifatida
Lingvistik metod tabiati. Badiiy asar tilini tekshiradigan metod tabiatan tilshunoslik fani bilan
bog‘liq ekanligi; dunyo adabiyotshunosligida bu metoddan unumli foydalanish;
adabiyotshunoslikda badiiy til va poetik nutq muammosi; badiiy asarning immanent tahlili va
lingvistik metod masalasi; o‘zbek adabiyotshunosligida shu yo‘nalishda yozilgan ilmiy asarlar
tavsifi.
7. Germenevtik metod va uning o‘ziga xos xususiyatlari.
Germenevtik metod imkoniyatlari. Badiiy asar retsepsiyasi; adabiy matnga yondashuv
usuli; adabiy obyektga tarixiy, milliy, umuminsoniy nuqtai nazardan yondashuv masalasi.
Germenevtikaning yetakchi tamoyillari: o‘zaro muloqot tamoyili, emotsionallik tamoyili,
kontekstual(matniy) va madaniy, tarixiy, milliy an’analar tamoyili, yaxlitlik tamoyili, shakl va
mazmun birligi tamoyili.
8. Eng qadimgi davrlardan XIV asrgacha bo‘lgan adabiyotning ilmiy o‘rganish bosqichlari
va yechimini kutayotgan muammolar.
Islomgacha bo‘lgan davr adabiyoti, yozma yodgorliklar, qadimgi yodgorliklarning
yozuv xususiyatlari, Islom madaniyatining shakllanishi va ilk musulmon Uyg‘onish
(Renessansi) davri, G‘aznaviylar va Qoraxoniylar davri adabiyoti, Oltin O‘rda o‘zbek
adabiyotining asosiy xususiyatlarining mamlakatimiz va xorijda o‘rganilishi: yutuqlar va
muammolar. Bu davr adabiyotini tadqiq etishning bosqichlari. Har bir bosqichning o‘ziga xos
xususiyatlari, ilmiy muammolari namoyandalari. Mustaqillik davri adabiyotshunosligida mumtoz
adabiyotga munosabat: tamoyillar va tendensiyalar.
66
9. Temuriylar davri adabiyotining adabiyotshunoslikda o‘rganilishi
Temuriylar davri adabiyotida badiiy ijod sohasida turli yo‘nalishlarning vujudga kelishi,
adabiy-estetik qarashlarning tadrijiy takomili, adabiy tur va janrlar poetikasi, individual ijodiy
uslub muammosi masalalarining adabiyotshunoslikda tadqiq etilishi. Ushbu davrda faoliyat
ko‘rsatgan yirik shoir va adiblar -Haydar Xorazmiy, Atoyi, Sakkokiy, Lutfiy, Husayniy, Bobur
hayoti va adabiy merosining o‘rganilishida erishilgan yutuqlar va yechimini kutayotgan ilmiy
muammolar.
10. Alisher Navoiy hayoti va ijodining adabiyotshunoslikda o‘rganilishi: ilmiy natijalar,
vazifalar
Alisher Navoiy hayoti va ijodiini o‘rganishga doir nazariy-metodologik asoslar,
ularning adabiy manbaga adabiy-estetik yondashuv mezonlari, tadqiq usullarining o‘ziga
xosligi. Tadqiqot yo‘nalishlari. Ilmiy maktablar va ularning davomchilari, erishilgan natijalar.
11. XVI asrdan XIX asrning ikkinchi yarmigacha (1865-yil) bo‘lgan davr adabiyoti
masalalarining adabiyotshunoslikda o‘rganilishi
Buxoro adabiy muhitining xos xususiyatlari, Turdi, Mashrab ijodiy merosi tadqiqi. So‘fi
Olloyor hayoti va uning “Sabot ul-ojizin” asarida ma’rifiy masalalar masalasi tadqiqi. Xiva
adabiy muhiti va uning o‘ziga xos jihatlari, Abulg‘ozi Bahodirxon, Nishotiy, Shermuhammad
Munis, Ogahiy hayoti va ijodining o‘rganilish tarixi. Qo‘qon adabiy muhitning shakllanishi va
o‘ziga xos xususiyatlari, Xo‘janazar Huvaydo, Amiriy, Gulxaniy, Nodira, Uvaysiy adabiy
merosining tadqiq etilishi. Davr adabiyoti namoyandalari hayoti va adabiy merosining
o‘rganilishida erishilgan yutuqlar va yechimini kutayotgan ilmiy muammolar.
12. O‘zbek milliy uyg‘onish adabiyotini ilmiy o‘rganish bosqichlari
Jadidchilik va jadid adabiyotining mamlakatimiz va xorijda o‘rganilishi: yutuqlar va
muammolar. Bu davr adabiyotini tadqiq etishning bosqichlari. Har bir bosqichning o‘ziga xos
xususiyatlari, ilmiy muammolari namoyandalari. Mustaqillik davri jadidshunosligi: tamoyillar va
tendensiyalar.
13. XX asr o‘zbek adabiyoti tadqiqi va muammolar
XX asr adabiyotini ilmiy o‘rganish bosqichlari. Yangi o‘zbek adabiyotining o‘ziga xos
xususiyatlari, yetakchi belgilarining adabiyotshunoslikdagi talqinlari. Yangi o‘zbek
adabiyotining yuzaga kelishi va ijtimoiy-adabiy-estetik omillariga oid tadqiqotlar. Yangi o‘zbek
adabiyotini davrlashtirish muammosi. Yangi o‘zbek adabiyoti taraqqiyotining asosiy bosqichlari
tadqiqi. Yangi oʻzbek adabiyotida ijtimoiy oqimlar va metodlar masalasiga munosabat. Abdulla
Qodiriy va Cho‘lpon ijodi borasidagi bahslar. Oybek, E.Vohidov, A. Oripov, Sh.Boshbekov
ijodining adabiyotshunoslikda o‘rganilsishi.
14. Istiqlol davri o‘zbek adabiyoti muammolari.
Istiqlol davri adabiyotining yangilangan metodologik asoslari, estetik tamoyillari, ijodiy
tafakkurdagi yangilanishlarning janr takomiliga va badiiy asarlar mazmuniga ta’siri masalalari
tadqiqi, asarlar markazidagi turfa obrazlar o‘rniga ramziy ma’nodagi “Ism”li qahramonlar
tasvirlanishi; voqealar “men” tilidan hikoya qilinishi; epik bayon tarzining serqatlam va
serohangliligi; boshqa adabiy tur janrlariga xos xususiyatlarning nazm yoki nasrda sintezlashuvi
kabi xususiyatlar talqini. Milliy istiqlol davri she’riyatining o‘ziga xosligi, she’riyatda poetik
fikrning yangilanishi, g‘oyaviy-badiiy mezon va badiiy-estetik tafakkurdagi yangilanishlar; lirik
qahramon talqinidagi qarashlarga xos turfalikning adabiyotshunoslikdagi tadqiqi. Bugungi kun
hikoyalaridagi milliy xarakterlarning falsafiy-badiiiy talqiniga munosabat. Detektiv qissalarining
o‘ziga xos xususiyati va ularda xarakter yaratishning o‘ziga xos jihati, afg‘on urushi manzaralari,
sotsialistik tuzum siyosati ochib berilgan qissalar tadqiqi. Bugungi o‘zbek romanlarida davr
67
muammosining inson qalbi tahlili orqali inkishof qilinishi, roman janridagi izlanishlar,
modernistik yo‘nalishdagi romanlar yuzasidan adabiyotshunoslikda bildirilgan fikr-munosabat.
Bugungi kun o‘zbek dramaturgiyasida tarixiy voqelik va shaxslar obrazini yoritishga e’tibor
kuchayganligining ijtimoiy asoslarini ochib berishga qaratilgan izlanishlar.
15. Dissertatsiya ishi haqida.
Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi, o‘rganilganlik darajasi. Tadqiqotning maqsad va
vazifalari, ob’yekti, predmeti, tadqiqot usullari, ilmiy yangiligi, kutilayotgan ilmiy va amaliy
natijalar.
68
10.00.06 – “QIYoSIY ADABIYoTShUNOSLIK, ChOG‘IShTIRMA TILShUNOSLIK VA
TARJIMAShUNOSLIK” IXTISOSLIGI BO‘YIChA TAYaNCh DOKTORANTURAGA
KIRISh IMTIHONI
SAVOLLARI:
QIYoSIY ADABIYoTShUNOSLIK BO‘YIChA:
Qiyosiy-tarixiy tilshunoslik
1. Tilshunoslikda germanistika va slavistika.
2. Sanskrit va F. Bopp qiyosiy grammatikasi.
3. V. Gumboldt falsafasi.
4. A. Shleyxer ta’limoti.
5. G. Shteyntal ta’limotida til va halq psixologiyasi.
6. Boduen de Kurtene va F. De Sossyur ta’limotida til sistemasi.
Tilshunoslik metodlari
1. Bilish usullari va tilshunoslik metodlari.
2. Tilni o‘rganish metodologiyasi va metodlari.
3. Tavsifiy metod.
4. Qiyosiy-tarixiy metod.
5. Struktur metod va uning yo‘nalishlari.
6. Funksional lingvistika.
7. Deskriptiv lingvistikaning tahlil metodlari.
8. Distributiv tahlil metodi.
9. Transformatsiya metodi.
10. Tasviriy metodning asosiy usullari.
11. Distributiv metod.
12. Paradigma usullari va paradigmatik metodika.
13. Oppozitsiya usuli.
14. Semantik maydon usuli.
15. Pozitsion usullar.
16. O‘zgartirishlar usuli va transformatsion metodika.
17. Statistik usullar.
Qiyosiy tipologiya – tilshunoslikning tarmog‘i sifatida
1. Asosiy muammolar va yo‘nalishlar.
2. Qiyosiy tilshunoslikning paydo bo‘lish sabablari.
3. Qiyosiy metodning universallik xususiyati.
4. Lingvistik va nolingvistik tipologiya.
5. Qiyosiy tipologiyada kategoriyalash muammolari.
6. Tipologik kategoriyalar.
7. Qiyosiy tipologiyaning umumiy tasnifi.
8. Turli til sistemalarini qiyosiy o‘rganishning zamonaviy metodlari.
9. Tilshunoslikda yangi yo‘nalishlarning mavjudligi va ularning qiyosiy tipologiyada
qo‘llanilishi.
Qiyosiy tilshunoslikning dolzarb masalalari to‘g‘risida umumiy ma’lumotlar
1. Qiyosiy tipologiyaning shakllanishi va rivojlanishining asosiy bosqichlari va faktorlari.
2. Tillarning geneologik tasnifi, tillar qarindoshligi haqida ma’lumot. Qiyosiy tipologiyaning
asosiy parametrlari.
3. Izomorfizm va allomorfizm xususiyatlari.
4. Qiyoslashda sinxron va diaxron yondashish.
5. Tillararo va bir til ichidagi qiyoslash xususiyatlari.
6. Qiyosiy tilshunoslikning adabiyot bilan munosabati.
Inson fikrini til vositasi orqali ifodalashning o‘ziga xos qonunlari
1. Barcha til tizimlari uchun mushtarak bo‘lgan belgilarni ifodalashdagi muvofiqlik va
nomuvofiqlik.
69
2. Tilshunoslikda «shakldan ma’noga» va «ma’nodan shaklga» tamoyillarining qo‘llanilishi.
3. Lingvistik tushunchalarni tilning turli yaruslarining o‘lchov birliklari va konstituentlari
orqali ifodalanishi.
4. Ularning universallik xususiyati.
5. Qiyosiy tipologiyaning umumiy tasnifi: ob’ektiga ko‘ra, til tarmoqlariga ko‘ra, tilning ikki
planiga ko‘ra.
6. Turli til sistemalarini qiyosiy o‘rganishning zamonaviy metodlari.
Qiyosiy tipologiyada kategoriyalash muammolari
1. Grammatik kategoriya haqida ta’limot.
2. Grammatik va mantiqiy kategoriyalar o‘rtasidagi mutanosiblik.
3. Tushuncha kategoriyalar.
4. Funksional-semantik kategoriyalar.
5. Grammatik-leksik maydon.
Tipologik kategoriyalar
1. Tipologik ma’no va tipologik forma.
2. Tipologik kategoriyaning tillararo, yaruslararo va so‘z turkumlariaro xususiyatlari.
3. Tipologik kategoriyalarning ifodalanishdagi mazmun va ifoda planlari birliklarining tillararo
aloqasi.
4. Ifoda planidagi til tizimi o‘lchov birliklarining tillararo adekvatligi va adekvat emasligi,
ularning yaruslararo sinonimligi, ularning taskonomik masalalari.
Tilning boshqa sathlarini tadqiq etishda kategoriyalash muammolari
1. Tilning leksik sathini tadqiq etishda kategoriyalash muammolari.
2. Leksikani tizim sifatida qaralishi va tipologik yondashish imkoniyatlari.
3.Turli qardosh va qardosh bo‘lmagan tillardagi ayrim xususiyatlarni fonologik, grammatik,
semantik, etimologik, leksik va stilistik nuqtai nazardan solishtirish.
4.Interferensiya muammolari.
5. Qiyosiy tipologiyaning leksikografiya, stilistika, tarjima nazariyasi va til o‘qitish metodikasi
kabi fanlar bilan uzviy bog‘liqligi.
6. Tilshunoslikda yangi yo‘nalishlarning mavjudligi va ularning qiyosiy
tipologiyada
qo‘llanilishi.
7. Til va madaniyat.
8. Qiyoslanayotgan tillarning milliy-madaniy xususiyatlarining barcha til sathlarida namoyon
bo‘lishi.
9. Kognitiv tilshunoslik haqida ta’limot.
Tipologik tadqiqotlarning tarixi
1. Qiyosiy tipologiyaning asosiy rivojlanish bosqichlari va faktorlari.
2. Tipologik tadqiqotlarning xozirgi yo‘nalishlari xaqida.
3. Turli til sistemalarini qiyosiy o‘rganishning zamonaviy metodlari.
4. Qiyosiy tipologiyaning umumiy tasnifi, uning asosiy parametrlari.
Jahon madaniyatining ravnaq topishida tarjimaning roli
1. Tarjima tarixining nazariy masalalari.
2. Jahon tarjimachiligida tajriba maktablari.
1. 3.Tarjima jarayonining bosqichlari.
3. Tarjima muqobilligi.
4. Tarjimada leksik muammolar.
5. Tarjima turlari.
6. Tarjimaning grammatik masalalari.
7. Tarjimaning stilistik masalalari.
8. Tarjimananing lingvomadaniy masalalari.
9. Tarjimaning pragmatik masalalari.
10. Tarjimada lingvistik va adabiyotshunoslik nuqtai nazaridan yondashuvning ahamiyati.
11. Tarjima va leksikografiya.
70
12. Tarjimada leksik va grammatik transformatsiyalarning qo‘llanilishi.
13. Semantik va stilistik ekvivalentlik.
14. Adekvat tarjima tamoyillari.
2. 17.Badiiy tarjima muammolari.
18. Avtomatlashtirilgan tarjima.
19. Sohaga oid matnlar tarjimasi.
3. 20.Termin va atamalar tarjimasi.
20. Tarjima nazariyasining predmeti va ob’ekti. Tarjima muloqotning alohida bir turi sifatida.
21. Tarjima jarayoniga ta’sir etuvchi omillar. Og‘zaki va yozma tarjima turlari. Og‘zaki va
yozma tarjima bosqichlari.
22. Tarjima jarayonida matnning pragmatik adaptatsiya masalalari. Matnning kommunikativ
xususiyatlari tarjima pragmatik o‘zgarishlarning ustuvor yo‘nalishi sifatida.
23. Tarjimaning muvofiq va nomuvofiqligi nazariyasi. Ekvivalentlik nazariyasi.
24. Tarjima jarayonida kontekstual ma’nolarning hususiyatlari. Matn darajasida tarjimaning
asosiy modellari va tamoyillari. Matnlar tasnifi va tarjima usullari.
25. Pragmatik adaptatsiya, adekvatlik va tarjimani baholash masalalari.
26. Zamonaviy lingvistik tarjimashunoslikning shakllanishi. tarjima va semiotika.
27. Tarjimaning ijtimoiy-madaniy masalalari.
28. Asosiy tarjima turlari. Tarjima tamoyillari, matnlar tipologiyasi va tarjima metodlari.
29. Tadrijiy va sinxron tarjima.
30. Tarjimaning lisoniy va nolisoniy xarakteri.
31. Leksikografik manbalardan foydalanish yo‘llari. Lug‘atlar turlari. Elektron va on-line
lug‘atlar turlari.
32. Ekvivalentlik va adekvatlik tushunchalari mazmuni va turlari. Denotativ va signifikativ
ma’nolar.
71
11.00.01 – Tabiiy geografiya ixtisosligi bo’yicha doktorantura imtihoni savollari
1. Tabiiy geografiyaning ob’ekti, predmeti va vazifalari.
2. Geografik qobiq va uning tuzilishi.
3. Geotizimlarning bir-biriga ta’siri va o’zaro bog’liqligi.
4. Geotizimlarning hududiy differentsiatsiyasi va integratsiyasi.
5. Geografik qobiqning bir butun va har tomonlama o’rganilishi.
6. Geotizimlar dinamikasi, tabiiy komponentlarning o’zaro aloqadorligi.
7. Geografik qobiqning vujudga kelish bosqichlarini tadqiq etilishi.
8. Tabiiy – geografik tadqiqot uslublari
9. Tabiiy geografiyaning rivojlanish tarixi.
10. Tabiiy geografiyaning ob’ekti va predmeti haqidagi tasavvurlarning shakllanishi va
taraqqiyoti.
11. Tabiiy geografiya tizimidagi fanlarning differentsiatsiyasi va integratsiyasi.
12. Kompleks tabiiy geografiya uslublarining shaklanishi va taraqqiyot tarixi.
13. Yirik tabiiy geograf olimlar ishlarining fan taraqqiyotidagi ahamiyati.
14. Tabiiy geografiyada shakllangan ilmiy maktablar.
15. Geografiya fanlari tizimida tabiiy geografiyaning o’rni.
16. Tabiiy geografiya fanlarining hozirgi strukturasi.
17. Kompleks tabiiy geografiyaning ijtimoiy, texnik va tabiiy fanlar bilan aloqasi.
18. Tabiiy geografiyada fundamental va amaliy tadqiqotlarning taraqqiyot tendentsiyasi.
19. Horijiy mamlakatlarda kompleks tabiiy geografiyaning taraqqiyoti.
20. Geografik qobiq haqidagi ta’limot.
21. Geografik qobiqning tuzilishi.
22. Geografik qobiqning hududiy differentsiatsiyalanish va integratsiyalanish
qonuniyatlari.
23. Geografik qobiqning taraqqiyot tarixi va tendentsiyasi.
24. Geotizimlar haqidagi ta’limot.
25. “Tabiiy kompleks” va “Tabiiy geotizimlar” haqidagi tushunchalar.
26. Zonallik haqida ta’limot.
27. Geografik qobiqdagi zonallik qonuniyati. Turli materiklarda kenglik va gorizontal
zonallikning namoyon bo’lishi.
28. Vertikal va balandlik zonallik (mintaqalik). Geografik qobiqning zonal va azonal
omillar differentsiasining aloqasi.
29. Geografik qobiqning regional differentsiatsiyasi (tabiiy geografik rayonlashtirish).
30. Kompleks, tarmoq, ilmiy va amaliy rayonlashtirish.
31. Tabiiy hududiy komplekslar haqida ta’limot.
32. Landshaftlar klassifikatsiyasi va tipologiyasi.
33. Geografik qobiqda modda va energiya aylanma harakati.
34. Geografik qobiqda davriylik.
35. Geotizimlar va geografik qobiq haqidagi ta’limotning rivojlanishida fizik
tasavvurlarning roli.
36. Geokimyoviy landshaft, birliklar, tizimlar, ularning klassifikatsiyasi.
37. Landshaftlar asosiy turlarining geokimyosi va tabiatni muhofaza qilish muammolari.
38. Jamiyat va tabiat munosabatlarining geografik jihatlari.
39. Jamiyat va tabiatning bir-biriga munosabatining mohiyati va mexanizmi.
40. Geotizimlarning inson faoliyati ta’sirida o’zgarishi.
41. Inson va uning faoliyatiga tabiatdagi o’zgarishlarning ta’siri.
42. Antropogen landshaftlarning shakllanishi. Tabiiy-texnik geotizimlar.
43. Tabiiy geografiyada maxsus sohaga oid zamonaviy usullar.
44. Geotizimlarni o’rganishda tizimli yondashish, modellashtirish, an’anaviy va
yangicha usullarining ahamiyati.
72
45. Dala tadqiqotlarida dala-ekspeditsion va statsionar tadqiqot usullari.
46. Tabiiy geografik tadqiqotlarda masofali va laboratoriya usulari.
47. Landshaftlarni dalada xaritalashtirish.
48. Tabiiy geografik tadqiqotlarda ma’lumotlarni tahlil qilish va tayyorlash.
49. Tabiiy geografik muammolarni hal qilishda mantiq va matematik usullardan
foydalanish imkoniyatlari.
50. Tabiiy va tabiiy-antropogen geotizimlar, ularning dinamikasi va taraqqiyotini
modellashtirish usullari.
51. Tabiiy geografiyada qiyosiy uslub.
52. Tabiiy geografik tadqiqotlarda aerokosmik ma’lumotlarni tahlil qilish.
53. Landshaftshunoslikda indikatsion usullar.
54. Empirik qonuniyatlarni ochishda kartografik va tarixiy usullarning ahamiyati.
55. Geotizimlar harakatini o’rganish usullari.
56. Antropogen landshaftlar va geotexnik tizimlar harakatini o’rganish.
57. Tabiiy geografiyada fanlararo tadqiqotlarni rejalashtirish va o’tkazish.
58. Fundamental tadqiqotlar, ilmiy-texnikaviy ishlanmalar va fanlararo muammolar
haqidagi tushunchalar.
59. Geotizimlarni tadqiq qilish muammolari.
60. Turli darajadagi geotizimlar, geografik qobiq va tabiiy hududiy komplekslar
taraqqiyot qonuniyatlarini aniqlash.
61. Geotizimlar farqi va harakat holatini chegaralash.
62. Geotizimlar harakati, differentsiyasi va integratsiyasining fizikaviy, kimyoviy va
biologik mexanizmini aniqlash.
63. Geotizimlarning shakllanishi va taraqqiyotini aniqlash.
64. Geotizimlar o’zgarishi va bashoratlash printsiplarini ishlb chiqish usullari.
65. Jamiyat va tabiatining bir-biriga munosabati muammolarini tabiiy geografik
jihatlari.
66. Tabiiy komplekslarning har xil darajadagi ta’sirlarga barqarorligi.
67. Tabiiy va texnik tizimlar o’rtasida modda va energiya almashuvi.
68. Geotizimlar chegaralarining xarakateri va evolyutsiyasidagi ahamiyati.
69. Tabiiy – texnik geotizimlarni o’rganish printsiplari va usullari.
70. Antropogen landshaftlarning klassifikatsiyasi.
71. Tabiiy resurslarning turlari va ulardan oqilona foydalanish.
72. Tabiiy sharoitlarni baholashning printsiplari.
73. Tabiiy sharoitni baholash usullarini ishlab chiqish.
74. Tabiiy komplekslarga inson ta’siri oqibatlarini baholash usullari.
75. Yerlarning meliorativ holatini yaxshilash masalalari.
76. Tabiat komponentlari, tabiat komplekslari, tabiat zonalari tushunchalari.
77. O’zbekistonda shakllangan asosiy tabiiy geografik ilmiy maktablar.
78. Q.Z.Zokirov tomonidan ajralilgan balandlik mintaqalari va ularning tasnifi.
79. O’zbekistonda tabiiy geografiya-landshaftshunoslik ilmiy maktabining shakllanishi
va rivojlanishi.
80. Tasviriy va amaliy geografiya.
81. Geografik qobiqdagi umumgeografik qonuniyatlar.
82. Geografik qobiqdagi tsikllik va ritmiklik.
83. Balandlik mintaqalanishi qonuniyati.
84. Zonallik va azonallik qonuniyati.
85. Tabiiy geografik rayonlashtirishning yetakchi (bosh) omil metodi.
86. Landshaft tipologik xaritani tahlil qilish asosida tabiiy geografik rayonlashtirish
metodi.
87. Landshaft tushunchasining shakllanish va munozarali tomonlari.
88. Tabiiy geografik rayonlashtirishning taksonomik birliklar tizimi.
73
89. O’rta Osiyo va O’zbekistonning tabiiy geografik rayonlashtirishlar tajribalaridan.
90. Landshaft ekologiyasi yoki geoekologiya tushunchasi.
91. O’zbekiston iqlimini hosil qiluvchi asosiy omillar.
92.O’zbekiston relyefining shakllanish bosqichlari.
93. Ekologik omillar, organizmlar o’rtasidagi o’zaro munosabatlar.
94. Yer iqlimida kuzatilayotgan global o’zgarishlar.
95. Yer po’stining rivojlanishi haqidagi ilmiy gipotezalar.
96. O’rta Osiyolik ilk o’rta asr olimlarining asosiy geografik ishlari.
97. O’rta Osiyo tabiatining o’ziga xos xususiyatlari.
98. Yer po’stining tuzilishi.
99. Amaliy geografiya, uning ob’ekti va predmeti.
100. Gravitatsion tabiiy geografik jarayonlar va ularning xalq xo’jaligiga ta’siri.
101. Denudatsiya jarayonlari. Denudatsion relyef shakllari.
102. Yerning harakatlari va ularning geografik oqibatlari.
103. O’zbekiston hududidagi landshaftlarni shakllanishida yangi tektonik harakatlarning
roli.
104. Morfostrukturalar va morfoskulpturalar haqidagi ta’limot.
105. Materiklarning joylashishidagi asosiy qonuniyatlar.
74
11.00.06-Geodeziya. Kartografiya ixtisosligi bo‘yicha savollar
1. Injenerlik geodeziya fani nimani o‘rganadi?
2. Injenerlik geodeziyaning tashkil etuvchi qismlari?
3. Injenerlik geodeziyaning boshqa fanlar bilan aloqasi?
4. Injenerlik geodeziyaning rivojlanish tarixini aytib bering?
5. Injenerlik geodeziyaning qurilishdagi ahamiyati nimadan iborat?
6. Injener-geodezik tarmoq turlari.
7. Planli geodezik tarmoqlarning mohiyati nimadan iborat?
8. Balandlik geodezik tarmoqning mohiyatini aytib bering?
9. Gidrotexnik triangulyatsiyaning mohiyatini aytib bering?
10. Ko‘prik triangulyatsiyaning mohiyatini aytib bering?
11. Noyob inshootlar haqida qisqacha tushuncha bering?
12. Injener-geodezik tarmoqlar aniqligini hisoblash usullari?
13. Geodezik asos barpo etish bosqichlari nimalarga bog‘liq?
14. Triangulyatsiya tarmog‘i loyihasi aniqligini baholash usullari.
15. Tarmoqning tenglashtirilgan elementlari funksiyasining o‘rta kvadrat xatoligi
ifodasini yozing?
16. Tomon nisbiy xatoligi qanday ifodalanadi?
17. Triangulyatsiya burchak o‘lchash o‘rta kvadratik xatoligi qanday ifodalanadi?
18. Poligonometriya tarmog‘i loyihasini qanaqa usullarda baholanadi?
19. Poligonometriya tarmog‘i oxirgi nuqtasining boshlang‘ichga nisbatan xatoligi
qanday ifodalanadi?
20. Tugun nuqtalar holatining xatoligi qanday ifodalanadi?
21. Ketma-ket yaqinlashishi usulining mohiyatini tushuntirib bering?
22. Chiziqli-burchak tarmoqlarining qaysi holatlarda qo‘llaniladi?
23. Chiziqli-burchak usulining mohiyatini tushuntirib bering?
24. Chiziqli-burchak tarmog‘i sxemasini chizib ko‘rsating?
25. Geodezik diagonalsiz to‘rtburchaklar qayerlarda qo‘llaniladi?
26. Geodezik qurilish to‘ri nima?
27. Geodezik qurilish to‘ridan qanday maqsadlarda foydalanadi?
28. Geodezik qurilish to‘ri aniqliligiga qo‘yiladigan asosiy talablar?
29. Qurilish to‘rini barpo etish bosqichlari?
30. Qurilish to‘rini rejalash qanday bajariladi?
31. Qurilish to‘ri loyihasini tenglashtirish?
32.III va IV sinf nivelir tarmoqlarini sodda usullarda tenglash mohiyati nimadan iborat?
33.Nivelir tarmoqlarini tenglashda vazn tushunchasi nima?
34.YAkka nivelir yo‘li qanday tenglanadi?
35. Teskari geodezik kestirmaning mohiyati va maqsadi qanday?
36.Borib bo‘lmas masofa qanday topiladi?
37.III va IV sinf nivelirlash uchun qanday nivelirlar va nivelir reykalaridan foydalaniladi?
38.Uchburchaklarni echish deganda nima tushuniladi?
39.Ikki tugunli nivelir tarmog‘i qanday usullarda tenglanadi?
40. O‘rta ip bo‘yicha nivelirlash qanday bajariladi?
41. Tutashtirish usulida nivelirlash qaysi sinf nivelirlashlarida qo‘llaniladi?
42. YUqori aniq nivelirlashda qaysi tipdagi nivelir reykalar qo‘llaniladi?
43.Parallaktik poligonometriya va uni qurish usullari qanday?
44.Punktlar koordinatalarini chiziqli kestirma orqali topish qanday bajariladi?
45.Planli tarmoq punktlari koordinatalarini aniqlashda koordinatalarni belgining yuqori qismidan
erga ko‘chirish qaysi hollarda amalga oshiriladi?
46.GPS va GLONASS global sun’iy yo‘ldosh tizimlari haqida qaysi ma’lumotlarni bilasiz?
47.Planli tarmoqlarni sodda usulda tenglashni qaysi usullarini bilasiz?
48.Geodezik tashqi belgilardan qaysi birlarini bilasiz va ular nima maqsadlarda ishlatiladi?
75
49.Zichlash poligonometriyasida gorizontal burchaklar va tomonlar uzunligi qaysi asboblarda
o‘lchanadi?
50.Zichlash planli tarmoqlarini triangulyasiya usulida tenglash qanday amalga oshiriladi?
51.
Yer haqidagi fanlarda, xalq xo’jaligi amaliyotida, ta'limda va mamlakat mudofaasida
xaritalarni ahamiyati.
52.
Kartashunoslik fani rivojlanish tarixi
53.
Karatashtirishning xalq xo’jaligidagi amaliy ahamiyati
54.
Kartografik tadqiqotlarning asosiy yo’nalishlari
55.
Qishloq xo’jaligida katografik tadqiqotlar
56.
Umumgeografik va mavzuli xaritani elementlardan foydalanish imkoniyatlari
57.
Amaliy maqsadlarda tor sohaviy kartografik tadqiqotlar
58.
Atlaslarni loyihalsh va tuzish ga qo’yilgan talablar
59.
Kartografiyani aerokosmik metodlar (usullar) va geoinformatika bilan bog’liqligi.
60.
Kartografiya fan, texnika va ishlab chiqarish sohasi sifatida
61.
Kartografik proyektsiya. Yer ellipsoidi. F.N.Krasovskiy ellipsoidi
62.
Ellipsoid tekis yuzaga yoyishda kelib chiqadigan xatoliklar
63.
Topografik kartalarning proyektsiyasi
64.
Koordinata to’rlari masshtablar komponovasi qirqim kartalar.
65.
Kartografik toponimika haqida tushuncha
66.
Xaritalarda yozuvlarni joylashtirish. Geografik nomlar ko’rsatkichi
67.
Geografik kartalarda rel’efni tasvirlash usullari
68.
Kartografik tasvirlash usullarining qo’llanilishi
69.
Kartografik tasvirlash usullarini birgalikda qo’llashning yo’nalishlariga ta`rif bering
70.
Kartalarni jihozlash usullari
71.
Dinamik voqea hodislarni kartalshtirish masalalari
72.
Tabiiy geografik jarayonlarni kartalshtirishning asosiy yo’nalishlarini tahlil qiling
73.
Kartografik generalizatsiya va uning turlari (sanoat, qishloq xo’jaligi)
74.
Geografik axborot tizimlarining tarkibiy tuzilishi
75.
Tabiiy geografik tadqiqotlarda NDVI indeksidan foydalanish
76.
Aholi kartalarni loyihalshda GIS texnologiyalridan foydlanish
77.
Geoma’lumotlar bazalari va ularni loyihalsh
78.
Sanoat tarmoqlarini hududiy tashkil qilishda GIS texnologiyalridan foydlanish
79.
GIS texnologiylarining rivojlanish tarixi
80.
Masofadan olingan ma’lumotlar asosida kartalashtirish imkoniyatlari
76
13.00.01 - PEDAGOGIKA NAZARIYASI MUTAXASSISLIGI BO’YICHA
SAVOLLAR
1.
O‘zbekiston Respublikasining ta’lim sohasidagi davlat siyosati mazmuni va uni
aks ettiruvchi hujjatlar. O‘zbekiston Respublikasining “Ta’lim to‘g’risida”gi Qonuni (2020 yil).
2.
Zamonaviy sharoitda o‘qituvchi shaxsiga qo‘yilgan talablar.
3.
Pedagogika fani va uning asosiy kategoriyalari. Pedagogika fanining paydo
bo‘lishi va rivojlanishi. Pedagogik fanlar tizimi.Pedagogikaning boshqa fanlar bilan aloqasi.
Ilmiy-pedagogik tadqiqotlarni tashkil etish va o‘tkazish.
4.
O‘zbekiston Respublikasining uzluksiz ta’lim tizimi. Ilmiy-pedagogik tadqiqotlar
metodologiyasi va metodlari.
5.
Yaxlit pedagogik jarayon tushunchasi va uning tuzilishi. Pedagogik jarayon
qonuniyatlari va tamoyillari. Pedagogik jarayonda tarbiyaning mohiyati va maqsadi.
6.
Ta’lim nazariyasi (didaktika) pedagogikaning tarkibiy qismi sifatida.
Didaktikaning maqsad va vazifalari. Ta’lim jarayonining mohiyati. Ta’lim tamoyillari va
qonuniyatlari.
7.
Ta’lim mazmunini belgilab beruvchi me’yoriy hujjatlar. Davlat ta’lim standarti.
8.
Ta’lim metodlari va vositalari.Ta’limni tashkil etish shakllari va turlari .
O‘quvchilarning bilim, ko‘nikma va malakalarini tashxis etish.
9.
O‘quv faoliyati natijalarini hisobga olish turlari, shakllari va metodlari. Bilim,
ko‘nikma va malakalarni baholash mezonlari.
10.
Ta’limni tashkil etish shakllari tushunchasi va ta’lim turlari. Darsning turlari va
tuzilishi. Nostandart darslar.Ta’limni tashkil etishning yordamchi shakllari.O‘qituvchining
darsga tayyorlanishi.
11.
Tarbiya tushunchasi, tarbiyaning maqsadi va umumiy vazifalari. Tarbiya
jarayonining o‘ziga xos xususiyatlari. Tarbiya qonuniyatlari va tamoyillari.
12.
Jamoa tushunchasi. O‘quvchilar jamoasini shakllantirishning mohiyati va
tashkiliy asoslari. O‘quvchilar jamoasining rivojlanish darajasi va bosqichlari. O‘quvchilar
jamoasi rivojining asosiy shart-sharoitlari.
13.
Tarbiya metodlari haqida tushuncha. Tarbiya metodlari tasnifi.
14.
Ijtimoiy ongni shakllantirish metodlari. Faoliyatni tashkil etish va ijtimoiy xulqatvor me’yorlarini shakllantirish. Pedagogik rag‘batlantirish va xulq-atvorni tuzatish metodlari.
Tarbiya metodlarini tanlab olish shartlari.
15.
Mustaqil fikrlash, ilmiy dunyoqarash va milliy g‘oyani shakllantirish o‘quvtarbiya jarayonining tarkibiy qismlari.O‘quvchilarning ilmiy dunyoqarashini shakllantirishning
tarkibiy qismlari.
16.
Aqliy tarbiyaning maqsadi va vazifalari. Aqliy tarbiya vositalari.Iqtisodiy tarbiya
–
o‘quvchilarning
ilmiy
dunyoqarashini
shakllantirishning
tarkibiy
qismi
sifatida.O‘quvchilarning ekologik tarbiyasi.
17.
Fuqarolik tarbiyasining maqsad, vazifalari va metodlari. O‘quvchilarga fuqarolik
tarbiyasini berish jarayonida Davlat ramzlari (Madhiya, Gerb, Bayroq)dan foydalanish.
18.
Vatanparvarlik va baynalminallik tarbiyasining maqsad, vazifalari va metodlari.
Huquqiy tarbiya. Yosh avlodning huquqiy ongi va madaniyatini shakllantirish – fuqarolik
tarbiyasining tarkibiy qismi.
19.
Ma’naviy-axloqiy tarbiyaning maqsad va vazifalari. Ma’naviy-axloqiy tarbiya
shakl va metodlari. Oilada bolalarni ma’naviy-axloqiy tarbiyalash mazmuni.O‘quvchilarda ongli
intizomlilikni tarbiyalash.
20.
Mehnat tarbiyasi maqsad va vazifalari.Mehnat tarbiyasining mazmuni va
metodlari.Jismoniy tarbiyaning maqsad va vazifalari.Jismoniy tarbiya vositalari.Estetik
tarbiyaning maqsad va vazifalari.Estetik tarbiya vositalari.
21.
Ta’limmuassasasi menejmenti haqida tushuncha. Akademik litsey va kasb-hunar
kollejlari haqidagi Nizom. O‘rta-maxsus, kasb-hunar ta’limini boshqarish. Ta’lim muassasasi
77
Ustavi – rahbarlik va boshqaruv tizimini aniqlovchi hujjat. Ta’lim muassasasining ichki
boshqaruvi. Ta’lim muassasasida metodik ishlarni tashkil etish.
22.
Ta’lim olganlikni tashxis etishning mohiyati. O‘quv jarayonida nazorat va hisobga
olish funktsiyalari. Ta’lim olganlikni tashxis etish tamoyillari. O‘quv faoliyati natijalarini
hisobga olish turlari, shakllari va metodlari. O‘quvchilarning bilim, ko‘nikma va malakalarni
baholash mezonlari.
23.
Korrektsion pedagogika pedagogik fanlarning tarmog‘i sifatida. Korrektsion
(maxsus) pedagogikaning asosiy vazifalari, tamoyillari va metodlari. Anomal bolalar va ularning
umumiy tavsifi. Aqliy rivojlanishi, eshitish, ko‘rish, nutqida nuqsoni bor bolalar.
24.
Pedagogika tarixi fan sifatida. Eng qadimgi davrlardan VII asrgacha ta’lim-tarbiya
va pedagogik fikrlar .VII asrdan XIV asrning birinchi yarmigacha O‘rta Osiyoda tarbiya, maktab
va pedagogik fikrlar.
25.
Sharq Uyg‘onish davrida pedagogik fikrlarning rivojllanishi .XIV asrning
ikkinchi yarmi va XVI asrda Movaraunnahrda tarbiya va maktab.
26.
XIV asrning ikkinchi yarmi va XVI asrda Movaraunnahrda pedagogik fikrlar
rivoji .
27.
XVII asrdan XIX asrning yarmigacha tarbiya, maktab va pedagogik fikrlar rivoji.
28.
“Pedagogika tarixi” fanining maqsad va vazifalari. “Pedagogika tarixi” fani
g‘oyalarining kishilik jamiyati taraqqiyoti bilan o‘zaro aloqadorligi.
29.
O‘zbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti I.A.Karimov ta’lim-tarbiya
jarayonida milliy meros, pedagogik qadriyatlardan samarali foydalanishning ijtimoiy ahamiyati
haqida.
30.
Ta’lim-tarbiya va pedagogika tarixini davrlashtirish muammolari. Eng qadimgi
davrlardan VII asrgacha ta’lim-tarbiya va pedagogik fikrlar taraqqiyoti. Eng qadimgi yozma
manbalarda ta’lim-tarbiya masalalarining yoritilishi.
31.
Islom dinining tarqalishi va uning ta’lim-tarbiyaga ta’siri. Musulmon maktablari
va unda ta’lim-tarbiya mazmuni. Diniy kitoblarning tarbiyaviy ahamiyati. Qur’oni Karim –
axloqiy-falsafiy ta’limotlar manbai.
32.
Hadis ilmining paydo bo‘lishi. Muhaddislar (Imom Ismoil al-Buxoriy, Imom Iso
at-Termiziy va boshqalar)ning hadis ilmi rivojiga qo‘shgan hissasi.
33.
IX-XI asrlar – Sharq Uyg‘onish davri. Abu Abdulloh Xorazmiyning didaktik
qarashlari. Abu Nasr Forobiyning asarlaridagi pedagogik fikrlar. Abu Rayhon Beruniyning
ilmiy-pedagogik qarashlari.
34.
Abu Ali ibn Sino tarbiya va ta’lim haqida. Sharq Uyg‘onish davrida ta’limiyaxloqiy fikrlar rivoji. Mahmud Qoshg‘ariyning “Devonu lug‘otit-turk” asarida ta’lim-tarbiya
masalalari.
35.
Yusuf Xos Xojibning “Qutadg‘u bilik” asari – pandnoma asar sifatida. Ahmad
Yugnakiyning “Hibat ul-haqoyiq” asarida didaktik qarashlar. Kaykovusning “Qobusnoma”
asarining tarbiyaviy ahamiyati.
36.
Movaraunnahrda Amir Temur tomonidan markazlahgan davlat barpo etilishi va
uning fan, madaniyat va ma’rifat rivojiga qo‘shgan hissasi. Mirzo Ulug‘bekning pedagogik
g‘oyalari va ma’rifatparvarlik xizmatlari. Ulug‘bek davrida maktab islohoti. Zahiriddin
Muhammad Boburning pedagogik fikrlari
37.
Alisher Navoiyning asarlarida tarbiya va insonparvarlik masalalari. Navoiyning
maktab va madrasalar rivojiga qo‘shgan hissasi. Navoiyning oqituvchi (mudarris) to‘grisidagi
fikrlari. Abdurahmon Jomiyning pedagogik qarashlari. Jaloliddin Davoniyning axloqiy
qarashlari. “Axloqiy Jaloliy” asarining pedagogik fikrlar rivojidagi o‘rni.
38.
Buxoro amirligi, Qo‘qon va Xiva xonliklarida ta’lim-tarbiya. Maktab va
madrasalarda ta’lim mazmuni. Qizlar maktabi va unda ta’lim mazmuni.
39.
Munis Xorazmiyning “Savodi ta’lim” asari – husnihatga doir dastlabki qo‘llanma
sifatida. Muhammad Sodiq Qoshg‘ariyning “Odob as-solihin” asari – yuksak ma’naviy-axloqiy
sifatlarni yorituvchi manba.
78
40.
XIX asrning 2-yarmida Turkistonda maktablar tizimi. Chor Rossiyasining ta’lim
siyosati. Turkistonda maktablar tizimi. V.P.Nalivkinning ta’lim rivojidagi xizmati. Turkistonda
rus maktablarining ochilishi. Yerlik aholi uchun rus-tuzem maktablarining tashkil etilishi.
41.
Turkistonda jadidchilik harakati. Yangi usul maktablarining ochilishi.
Mahmudxo‘ja Behbudiy, Munavvar Qori, Abdulla Avloniy, Abduqodir Shakuriylarning yangi
usul maktablarini tashkil etishdagi ma'rifatparvarlik xizmatlari.
42.
Turkiston o‘lkasida ta’lim syosati (1917-1924). 1924-1945 yillarda ta’lim va
pedagogika fani. 1945-1991 yillarda O‘zbekistonda ta’lim tizimi va pedagogika fani rivoji.
43.
Mustaqillik yillarida pedagogik fikrlar rivoji. O‘zbekistonda ta’lim tizimi va
pedagogik fikrlar rivoji.
44.
Qadimgi Sharq, Qadimgi Yunoniston, Qadimgi Rim davlatlarida maktab va
tarbiya. Qadimgi Yunoniston faylasuflari tarbiya to‘g‘risida. Qadimgi Rimda pedagogik g‘oyalar
rivoji. XII asrda Rossiyada pedagogik adabiyotlarning nashr etilishi.Rus pedagog-olimlarining
pedagogik g‘oyalari.
45.
G‘arbiy Yevropada maktab va pedagogik fikrlar. Iogann Genrix Pestalotsiyning
didaktika va boshlang‘ich ta’lim metodikasiga qo‘shgan hissasi. Adolf Distervergning
rivojlantiruvchi ta’lim nazariyasi
46.
Ya.A.Komenskiyning pedagogik nazariyasi.
47.
XIX asrning oxiri – XX asrda G‘arbiy Yevropa, AQSh, Rossiyada reformatorlik
pedagogikasi va uning asosiy yo‘nalishlari. M.V.Lomonosov va uning rus pedagogikasi va
maktablar rivojidagi o‘rni. L.N.Tolstoyning pedagogik qarashlari.
48.
K.D.Ushinskiy pedagogika fani va tarbiyaning ahamiyati to‘grisida.
K.D.Ushinskiyning didaktik qarashlari va pedagogik merosi.
49.
XX asr jahon ta’lim tizimidagi global tendensiyalar. Iqtisodiy rivojlangan
davlatlar ta’lim tizimi. Ta’lim modellari. Xalqaro loyihalar va ta’lim dasturlari.
50.
Pedagogik mahorat haqida tushuncha, uning o‘qituvchi faoliyatidagi o‘rni va
ahamiyati. Pedagogik fikr tarixi va maktab amaliyotida o‘qituvchi mahorati masalalari.
O‘qituvchi faoliyatida pedagogik qobiliyat.
51.
Kommunikativ malakalar va ta’sir etish. O‘qituvchi faoliyatida muomala
madaniyati va psixologiyasi.
52.
Pedagogik takt va pedagogik etika. Pedagogik texnika haqida tushuncha.
Pedagogik texnikani shakllantirish metodikasi.
53.
Nutq texnikasi va madaniyati. O‘qituvchi mehnatini ilmiy tashkil etish. O‘z-o‘zini
tarbiyalash va o‘z ustida ishlash.Pedagogka tajribani to‘plash tizimi.
54.
Qobiliyat va pedagogik qobiliyat haqida tushuncha. Pedagogik qobiliyatning
turlari va ularning tavsifi. Pedagogik qobiliyatni shakllantirish yo‘llari. Kommunikatsiya haqida
tushuncha. Kommunikatsiya metodlari. O‘qituvchining kommunikativ malakasi. Kommunikativ
ta’sir etish yo‘li. O‘qituvchining kommunikativ madaniyati. O‘qituvchining kommunikativ
qobiliyatini rivojlantirish yo‘llari.
55.
Pedagogik muloqot haqida tushuncha. Pedagogik muloqotning tuzilishi va
metodlari. Pedagogik muloqot uslublari. Muloqot madaniyati. Pedagogik nizo va uning
sabablari. Pedagogik nizolarning oldini olish yo‘llari
56.
Nutq haqida tushuncha. Nutqning o‘qituvchi faoliyatidagi o‘rni. Nutq madaniyati
haqida tushuncha va uning asosiy elementlari. Nutq texnikasi: nafas olish, tovush, diktsiya,
ritmika. Leksik madaniyat. O‘qituvchining nutq malakasini shakllantirish yo‘llari.
57.
O‘qituvchi mehnatini ilmiy tashkil etishning mohiyati. O‘qituvchining kun tartibi
va ish o‘rni. Pedagogik mehnatni ilmiy tashkil etish tamoyillari. Pedagogik mehnatni ilmiy
tashkil etishning asosiy yo‘nalishlari.
58.
Pedagogik odob. Pedagogik muomala odobi.
59.
Pedagogik texnika haqida tushuncha. Pedagogik texnikaning tarkibiy qismlari.
Mimika. Pantomimika. O‘qituvchining pedagogik texnikasini shakllantirish yo‘llari.
79
60.
O‘z-o‘zini tarbiyalash va o‘z ustida ishlash pedagogik mahoratning asosiy sharti
sifatida. Ilg‘or pedagogik tajribani o‘rganishda materiallar to‘plash. Ilg‘or pedagogik tajribalarni
o‘rganish va ularni qo‘llash metodlari
80
13.00.02.-TA’LIM VA TARBIYA NAZARIYASI VA METODIKA (SOHALAR
BO’YICHA) MUTAXASSISLIGI BO’YICHA SAVOLLAR
1. Masofaviy ta’lim kontentlari va ularning didaktik imkoniyatlari.
2. PF-5847 - O’zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish
kontseptsiyasining mohiyati.
3. Kredit-modul o’qitish tizimi.
4. Shaxs haqida tushuncha. Shaxs rivojlanishi jarayoni
5. Ta’lim muassasasini boshqarish vazifalari va printsiplari. Boshqaruv turlari, tamoyillari.
6. Ta’lim muassasasi xodimlarining malakasini oshirish shakllari hamda ularni
attestatsiyadan o‘tkazish.
7. Didaktikaning asosiy tushunchalari (kategoriyalari) va ularning tasnifi.
8. Eng qadimgi davrlardan VII asrgacha ta’lim-tarbiya va pedagogik fikrlar.
9. Pedagogik ilmiy-tadqiqot metodlari.
10. Xorijiy mamlakatlar tarbiya kontsepsiyasining asosiy g’oyalari. Texnokratik pedagogika
hamda insonparvarlashgan pedagogika g’oyalari.
11. Gaspirali faoliyati. Munavvar Qori, Avloniy, Shakuriy, Behbudiylarning yangi usul
maktablarini tashkil etish borasidagi faoliyati .
12. Ta’lim muassasasi ichki boshqaruvining funksiyalari.
13. “Hamkorlik pedagogikasi” texnologiyasi va uning mazmuni va metodikasining o’ziga
xosliklari.
14. Ta’lim jarayoni tamoyillari (tamoyillari) va ularning tasnifi.
15. Didaktika — ta’lim nazariyasi sifatida. Ta’lim paradigmalari.
16. Pedagogik aksioma.
17. Davlat ta’lim standarti.
18. Tizim, pedagogik tizim va didaktik tizim tushunchalari.
19. Mutaxassislik fanlarini o’qitishda pedagogning kasbiy kompetentligi.
20. Boshqaruvga doir zamonaviy yondashuvlar.
21. Pedagogik texnologiyalarning ilmiy asoslari.
22. Turli yosh guruhlarida ta’lim metodlarini qo`llashning o`ziga xos xususiyatlari.
23. Ta’limni tashkil etish shakllari.
24. Temuriylar davlatida yoshlarga harbiy-jismoniy tarbiya berish.
25. Sharq Uyg’onish davri va unda ta’lim-tarbiyaning taraqqiy etishi.
26. Ta’lim jarayoni yagona tizim sifatida. Ta’lim tamoyillari.Ta’lim jarayoni mohiyati.
27. Ta’lim metodlari va ularning tasnifi.
28. Ta’lim mazmunini tashkil etish nazariyalari (kontseptsiyalari).
29. Oliy ta’lim tizimida ta’limning tashkiliy shakllari.
30. Ma’ruza darslari va ularni tashkil qilishga bo’lgan talablar.
31. Mutaxassilik fanlarini o‘qitishda pedagog shaxsi va uning metodik kompetentligi.
32. O‘qituvchining innovasion kompetentligi.
33. Mutaxassislik fanlarini o‘qitish shakllari.
34. Maxsus fanlarni o‘qitishda foydalaniladigan pedagogik texnologiya turlari: shaxsga
yonaltirilgan ta’lim texnologiyalari.
35. Maxsus fanlarni o‘qitish shakllari: ma’ruza, amaliy, seminar, laboratoriya, mustaqil
ta’lim.
36. Seminar va amaliy mashg’ulotlarni o’tkazish tartibi.
37. Mustaqil ta’lim va uni tashkil etish metodikasi.
38. Maxsus fanlarni o‘qitish jarayonida talabalar bilim, konikma va malakalar tizimini
baholashning o‘ziga xosligi.
39. Maxsus fanlarni o‘qitish jarayonida joriy, oraliq va yakuniy nazoratlarni tashkil etish va
o‘tkazish metodikasi.
40. Pedagogik kvalimetriya.
81
41. Ta’lim qonuniyatlari va ta’lim jarayoni funktsiyalari
42. Dars turlari va tuzilishi.
43. Darsda o`quvchilarning o`quv faoliyatini tashkil etishning ommaviy, guruhiy, individual
shakllari.
44. Didaktik nazariya (kontseptsiya)lar va ularning falsafiy asoslari.
45. Ta’lim mazmunini belgilovchi me’yoriy hujjatlar. Il
46. Darsliklar va o’quv qo’llanmalar tayorlashga qo’yiladigan talablar.
47. Og’zaki bayon qilish metodlari va ularning tavsifi.
48. Amaliy ishlar metodlari.
49. Laboratoriya mashg’ulotlarini tashkil qilish.
50. Seminar mashg’ulotlarini tashkil qilish.
51. Amaliy mashg’ulotlarda o’quvchilarning bilish faoliyatini tashil qilish bosqichlari.
52. Ta’lim maqsadlarini belgilash
53. Ta’lim qonuniyatlari va ta’lim jarayoni funktsiyalari
54. Didaktikada ta’lim berish funktsiyasi
55. Ta’limning rivojlantiruvchi funktsiyasi.
56. Dars turlari va tuzilishi.
57. Zamonaviy darslarga qo’yiladigan talablar.
58. Ta’lim tamoyillari.
59. Darsda talabalarning o`quv faoliyatini tashkil etishning ommaviy, guruhiy, individual
shakllari.
60. Ta’limning darsdan tashqari shakllari.
61. Ta’limning an’anaviy uslublari
62. Talabalarning bilim, ko`nikma va malakalarini baholash me’zonlari.
63. Didaktik nazariya (kontseptsiya)lar va ularning falsafiy asoslari.
64. Ta’limning ilmiylik tamoyili
65. Ta’limning bilimlarni onli va puxta o’zlashtirish tamoyili
66. Pestalotstsining didaktik qarashlari.
67. AYa.A.Komenskiyning didaktik tizimi.
68. Dars-sinf tizimi.
69. Ta’limning interfaol uslublari haqida tushuncha.
70. Ta’lim jarayonida keys-stadi uslubidan foydalanish.
71. Ta’lim jarayonida loyiha uslubidan foydalanish.
72. Muammoli o’qitish uslublari.
73. Hamkorlik pedagogikai.
74. Shaxsga yo’naltirilgan ta’lim.
75. Seminar mashg’ulotlari va ularni tashkil qilishga qo’yildigan talablar.
76. Ma’ruza mashg’ulotlarini tashkil qilishga qo’iladigan talablar.
77. Ta’limning tizimlilik va ko’rganmalilik tamoyilari.
78. Djon Dyui va uning ta’lim nazariyasi.
79. Ta’lim metodlarining umumiy tavsifi.
80. Ta’lim metodlarini tanlash mezonlari.
81. Didaktika tizim sifatida.
82. Talaba ta’lim jarayoni ob’ekti va sub’ekti sifatida.
83. Ta’lim jarayonining metodologik asoslari.
84. Ta’lim jarayonining pedagogik va psixologik asoslari.
85. Ta’lim jarayonining ikki tomonlama tavsifi. O’qitish va o’qish.
86. Evristik ta’lim.
87. Ta’lim jarayonini harakatga keltiruvchi kuchlar va ziddiyatlar.
88. Forobiyning didaktik qarashlari.
89. Beruniy va Ibn Sino asarlarida didaktik qarashlar mazmuni.
90. Zamonaviy didaktik kontseptsiyalar tahlili.
82
91. Ta’lim mazmuni.
92. Ta’limning tarbiyaviy funktsiyasi.
93. Blum taksonomiyasi.
94. Ta’lim jarayonida loyiha uslubidan foydalanish.
95. Masofaviy ta’lim.
96. Pedagogik amaliyot va ularni tashkil qilishga bo’lgan talablar.
97. Ta’lim jarayonida talabalar refleksiv faoliyatini tashkil qilish.
98. Montessori maktablarida didaktik jarayon mazmuni.
99. Ta’limning zamonaviy texnologiyalari.
100. O’qituvchining innovatsion faoliyati.
83
18.00.02–“Rayonlashtirish. SHaharsozlik. Qishloq turar joylarini rejalashtirish. Landshaft
arxitekturasi. Bino va inshootlar arxitekturasi”
ixtisosligi bo‘yicha savollar
1.Landshaft rejalashtirishni maqsad va vazifalari haqida bayon qiling?
2.Landshaft arxitekturasining asosiy yo‘nalishlari nimadan iborat?
3. «Antropogen» landshaftlarning asosiy turlari va ularning zamonaviy jamiyat xayotidagi roli
haqida bayon qiling?
4.“Ko‘kalamzorlashtirish tizimi” nimani anglatadi va uni shaharda
qurish qanday omillarga bog‘liq?
5.Tabiiy va sun’iy landshaft shakllarini o‘rganishda va tashkil etishda qanday fan va san’at
sezilarli rol o‘ynadi?
6.SHahar ko‘kalamzorlashtirish tizimining asosiy toifalari haqida bayon qiling?
7. SHahar ko‘kalamzorlarini hududda joylashtirishning asosiyTamoyillari haqida bayon qiling?
8.Tuman va shaharlar landshaft-rejalashtirishini tashkil etishda qanday tamoyillar bor?
9. SHahar bog‘lari va parklarining tasnifi haqida bayon qiling?
10.Maxsus park va bog‘lar tasnifi va vazifasi nimadan iborat?
Rayonlashtirish
1.Tumanni rejalashtirishning maqsad va vazifalari haqida bayon qiling?
2.Tumanni rejalashtirish va axoli joylashuvi haqida bayon qiling?
3.Tumanni rejalashtirish va sanoat hududlari haqida bayon qiling?
4.Qishloq xududlarini me'moriy-rejaviy tashkil etish haqida bayon qiling?
5.Tumanni rejalashtirishda tabiiy-iqlimiy omillarni xisobga olish haqida bayon qiling?
6.Tumanni rejalashtirish va Bosh plan o’rtasidagi bog’liqlik haqida bayon qiling?
7.Turar joy tumani qanday funktsional qismlardan iborat ekanligi haqida bayon qiling?
SHaharsozlik
1.SHaharsozlik masalalarida majburiy shartlar haqida bayon qiling?
2.SHaharsozlikda infratuzilma ob’ektlarini joylashtirish qanday radiuslarda amalga oshiriladi?
3.SHaharsozlikda sanoat binolariga qo’yiladigan talablar haqida bayon qiling?
4. SHahar markazining tuzilmasi va vazifalari haqida ma’lumot bering?
5. SHaharni kengaytirishning qanday turlari mavjud va ular qanday amalga oshiriladi?
6. SHaharda eski va yangi binolarning baladliklari qanday tartibga solinishi haqida bayon
qiling?
7. SHaharsozlikda ko’kalamzor hududlarning turlari va ular qanday tartibda rejalashtiriladi?
8. SHahar ichida kichik shaharlar qanday rejalashtiriladi?
Qishloq aholi punktlarini rejalashtirish.
1.“Qishloq hududlarini arxitektura-loyihaviy tashkil etish” (QHALTE) loyihalaring asosiy
vazifalari nimadan iborat?
2.QHALTE loyihasining shaharlarga ishlanadigan Bosh planlardan farqi?
3. O‘zR Prezidenti PQ-1103 22 aprel 2009 yildagi farmonida qanday maqsadlar nazarda
tutilgan?
4. Qishloq aholi punktlarining rekonstruksiya loyihasini ishlash uchun qanday boshlang‘ich
ma’lumotlar kerak bo‘ladi?
5. Qishloq aholi yashash punktlari aholining soniga qarab qanday guruhlarga bo‘linadi?
6. SHaharsozlikda sanoat binolarining ahamiyati va ularni loyihalashga bo‘lgan talablari haqida
bayon qiling?
7. Sanoat binolarida sanitariya himoya zonasining kengligi, undan qanday maqsadlarda
foydalaniladi?
8. Qishloq aholi punktlarida markaz qanday tartibda loyihalanadi?
9. Qishloq aholi punktlarida turarjoy binolarini loyihalash tartibi qanday amalga oshiriladi?
84
Arxitekturaviy loyihalash
1.Kam qavatli turar joy binolarining kompozitsion rejaviy va tipologik yechimlari haqida bayon
qiling?
2. O’rta qavatli turar joy binolarining kompozitsion rejaviy va tipologik yechimlari haqida bayon
qiling?
3. Ko’p qavatli turar joy binolarining kompozitsion rejaviy va tipologik yechimlari haqida bayon
qiling?
4. Galeriya tipidagi turarjoy binolarining kompozitsion rejaviy va tipologik yechimlari haqida
bayon qiling?
5. Xonadondagi yordamchi xonalariga qoyiladigan talablar haqida bayon qiling?
6. Faye va vestibyullar haqida bayon qiling?
7. Maktabgacha yoshdagi bolalar muassasalari kompozitsion rejaviy va tipologik yechimlari
haqida bayon qiling?
8. Yopiq bozorlarning bo’limlari va xonalari tarkibi haqida bayon qiling?
9. Yirik savdo markazlarining tipologik yechimlari haqida bayon qiling?
10. Yopiq suv sport basseyinlari haqida bayon qiling?
Bino va inshootlar tipologiyasi
1. Turar joylarning turlari haqida ma’lumot bering?
2. Turar joy va jamoat binolarida quyoshdan saqlagich vositalari va ulardan foydalanish usullari
haqida bayon qiling?
3. Zinapoy turlari va ularga qo’yiladigan talablar haqida bayon qiling?
4.
5. Jamoat binolarning yuqori darajadagi qumli va chang to‘zon tumanlarda qo‘llaniladigan
kompozitsion rejaviy usullari haqida bayon qiling?
6. Umumiy talim maktablarining kompozitsion rejaviy va tipologik yechimlari va ularga
qo’yiladigan talablar haqida bayon qiling?
7. Umumiy talim maktablarining o’quv sport mashg’ulotlari uchun mo’ljallangan joylarga
qo’yiladigan talablar haqida bayon qiling?
8. Oliy ta’lim muassasalari uchaskalariga bo’lgan talablar haqida bayon qiling?
9. Mexmonxonalarning turlari va kompozitsion rejaviy yechimlari haqida bayon qiling?
10. Kinoteatrlar turlari, tipologik yechimlari va ularning shaxarda joylashtirish haqida bayon
qiling?
85
19.00.06 - “Yosh va pedagogik psixologiya. Rivojlanish psixologiyasi” ixtisosligi
bo‘yicha mutaxassislik fanidan tayanch doktoranturaga kirish sinovi savollari
I-Modul
1. Rivojlanish psixologiyasi va yosh davrlar psixologiyasi
2. Rivojlanish psixologiyasining metodlari.
3. Kamol topishning ilk nazariyasi K.Byuler bo‘yicha rivojlanishning uch bosqichli
nazariyasi.
4. X.Vernerning ortogenetik konsepsiyasi.
5. A.Buzemanning rivojlanish nazariyasi.
6. Rivojlanishni tushuntirishning biogenetik yo‘nalishi (S.Xoll konsepsiyasi).
7. Rivojlanish borasidagi tadqiqotlarning normativ yo‘nalishi (A.Gezell, L.Termen
nazariyasi).
8. V.SHternning rivojlanishning ikki omilli konvergensiya nazariyasi.
9. Dastlabki bixevorizm nazariyasining sharhi.
10. V.Skinner nazariyasi.
11. S.Biju va D.Baerning rivojlanish nazariyasi.
12. R.Sirs nazariyasi.
13. Rivojlanish psixologiyasini shakllanishining tavsifiy bosqichi
14. Psixoanaliz rivojlanish talqini.
15. Z.Freydning klassik psixoanalizi.
16. Bolalik psixoanalizini shakllanishi.
17. Ijtimoiylashuv muammosi.
18. U.Bronfenbrenner ekologik model nazariyasi
19. Kognitiv yo‘nalishda rivojlanish psixologiyasi.
20. Tarixiy-madaniy yo‘nalishda rivojlanish psixologiyasi.
II-Modul
1. Prenatal rivojlanish
2. Apgar shkalasi bo‘yicha chaqaloq holatini baholash
3. CHaqaloqlik davrining o‘ziga xosligi
4. Go‘daklik davriga umumpsixologik tavsifnoma.
5. “Jonlanish kompleksi” va uning belgilari.
6. Go‘daklik davrida sensor va motor rivojlanish
7. Ilk bolalik davrida asosiy yangiligi va rivojlanishining ijtimoiy vaziyati.
8. Ilk bolalik davrida predmetli faoliyatni shakllanishi.
9. Ilk bolalik davrida bilish jarayonlarini rivojlanishi.
10. Ilk bolalik davrida o‘zini o‘zi anglash elementlarini shakllanishi.
11. Maktabgacha yosh davri psixologiyasi
12. Maktabgacha tarbiya yoshida shaxsini rivojlanishi.
13. Kichik maktab yosh davri psixologiyasi
14. Piaje tajribalari
15. Kichik maktab yoshida bilish jarayonlarini taraqqiyoti.
16. Kichik maktab davrida motivatsion-ehtiyojli sohasini shakllanishi.
17. O‘smirlik davriga umumpsixologik tavsifnoma.
18. O‘smirlik davrida faoliyatning asosiy turlari.
19. O‘smir shaxsini xususiyati.
20. O‘spirinlik davri psixologiyasi
21. O‘spirinlik davrida intellektual sohani rivojlanishi.
22. O‘spirinlik davrida “Men-siymosi” va barqaror o‘zini o‘zi anglashni shakllanishi.
23. O‘spirinlik davrida inqiroz muammosi.
24. YOshlik ijtimoiy-tarixiy kategoriya sifatida
86
25. YOshlik davrida shaxs rivojlanishi.
26. Yetuklikning umumpsixologik tavsifnomasi.
27. Yetuklik davridagi inqiroz
28. Psixogerontologiya muammolari
29. Keksalik va qariyalik davrida kognitiv o‘zgarishlar
30. Uzoq umr ko‘ruvchilarning psixologik xususiyatlari
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
III-Modul
Pedagogik psixologiya fanining predmeti, maqsad va vazifalari
Pedagogik psixologiyaning tamoyil va metodlari.
Ta’lim psixologiyasi
O‘quv faoliyati, o‘quv motivlari, rivojlanuvchi ta’limning psixologik asoslari
Tarbiya psixologiyasi
Tarbiyaviy texnologiyalarning psixologik aspektlari
O‘qituvchi psixologiyasi
Pedagog faoliyatida psixologiyaning o‘rni, pedagogik muloqot, pedagogik o‘zaro
harakatlar psixologiyasi
87
